KURO SIWO ΝΙΚΟΣ ΚΑΒΒΑΔΙΑΣ

KURO SIWO ΝΙΚΟΣ ΚΑΒΒΑΔΙΑΣ ΚΕΙΜΕΝΑ ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑΣ   ΟΝΟΜΑ ΚΑΘΗΓΗΤΗ ΣΠΥΡΟΠΟΥΛΟΥ ΕΛΕΝΗ ΟΝΟΜΑ ΜΑΘΗΤΩΝ ΑΝΔΡΕΑΣ ΠΑΠΑΓΕΩΡΓΙΟΥ ΗΛΙΑΣ ΦΛΩΡΟΣ ΘΑΝΑΣΗΣ ΠΑΠΑΝΔΡΕΟΥ ΤΑΞΗ Γ ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ ΤΜΗΜΑ Γ3 ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ 26/3/2013

ΕΙΣΑΓΩΓΗ Ο Νίκος Καββαδίας γεννήθηκε το 1910 στην πόλη της Μαντζουρίας κοντά στο Βλαδιβοστόκ από γονείς Κεφαλλονίτες. Ο πατέρας του ήταν τροφοδότης των στρατευμάτων του τσάρου και η μάνα του προέρχονταν από ναυτικό σόι της Κεφαλλονιάς. Το Μάρτιο του 1921 εγκαταστάθηκε στον Πειραιά και τελείωσε τη Γαλλική Σχολή. Το 1928 έδωσε εξετάσεις στην Ιατρική Σχολή την οποία εγκατέλειψε για να δουλέψει σε ναυτιλιακό γραφείο όπου έγινε ναυτικός και εργάστηκε ως ασυρματιστής, αρχίζοντας μια περιπλάνηση στους ωκεανούς, ωθούμενος από το αψύ αίμα που έτρεχε στις φλέβες του. Η ζωή του με τη θάλασσα ήταν ερωτική, γεμάτη πάθος. Εμφανισιακά δεν μπορεί να πει κανείς ότι ήταν όμορφος ενώ τα σκούρα ρούχα του συμπλήρωναν την εικόνα του. Βασικό στοιχείο της γραφικής του φιγούρας ήταν τα αεικίνητα μάτια του. Το 1933 κάνει την εμφάνιση του με τη συλλογή ΜΑΡΑΜΠΟΥ και προκαλεί εντύπωση. Το 1947 κυκλοφορεί τη συλλογή ΤΟ ΠΟΥΣΙ. Το 1975 μετά το θάνατό του κυκλοφόρησε η ποιητική συλλογή ΤΡΑΒΕΡΣΟ. Πέθανε σε ηλικία 65 χρονών. Το ποίημα ανήκει στην ποιητική συλλογή "Πούσι", έχει μελοποιηθεί από το Θάνο Μικρούτσικο και υπάρχει στη συλλογή '' Ο σταυρός του Νότου"

ΝΙΚΟΣ ΚΑΒΒΑΔΙΑΣ

ΚURO SIWO Η σκληρή ζωή των ναυτικών και η νοσταλγία που νιώθουν για τα αγαπημένα τους πρόσωπα ,αλλά και για την πατρίδα αποτελεί αυτοβιογραφικό υλικό για τα ποιήματα του Καββαδία. Στο ΚURO SIWO τα στοιχεία διαπλέκονται γύρω από μια ερωτική μορφή, μια γυναίκα, η οποία συντροφεύει τον ποιητή στη μοναξιά της θάλασσας και στις δύσκολες ώρες πάνω στο καράβι.

ΠΟΙΗΜΑ Πρώτο ταξίδι έτυχε ναύλος* για το Νότο, δύσκολες βάρδιες, κακός ύπνος και μαλάρια*. Είναι παράξενα της Ίντιας τα φανάρια και δεν τα βλέπεις, καθώς λένε, με το πρώτο.    Πέρα απ' τη γέφυρα του Αδάμ στην Νότιο Κίνα, χιλιάδες παραλάβαινες τσουβάλια σόγια. Μα ούτε στιγμή δεν ελησμόνησες τα λόγια που σου 'πανε μιαν κούφια, ώρα στην Αθήνα.   Στα νύχια μπαίνει το κατράμι* και τ΄ανάβει χρόνια στα ρούχα το ψαρόλαδο μυρίζει , κι ο λόγος της μες στο μυαλό σου να σφυρίζει, "ο μπουσουλάς* είναι που στρέφει ή το καράβι;" Νωρίς μπατάρισε* ο καιρός κι έχει χαλάσει. Σκατζάρισες* μα σε κρατά λύπη μεγάλη. Απόψε ψόφησαν οι δυο μου παπαγάλοι κι ο πίθηκος που΄χα με κούραση γυμνάσει* . Η λαμαρίνα ! ....η λαμαρίνα* όλα τα σβήνει . Μας έσφιξε το Kuro Siwo *σα μια ζώνη κι εσύ κοιτάς ακόμη πάνω απ΄ το τιμόνι πως παίζει ο μπούσουλας καρτίνι με καρτίνι.

ΕΠΕΞΗΓΗΓΗ ΝΑΥΤΙΚΩΝ ΟΡΩΝ ναύλος : μισθωμένο δρομολόγιο μαλάρια: ελονοσία κατράμι : πίσσα μπούσουλας : ναυτική πυξίδα σκατζάρισες : άλλαξες βάρδια μπατάρισε: άλλαξε γυμνάσει : εκπαιδεύσει λαμαρίνα : λεπτό σιδερένιο έλασμα ΚURO SIWO : θαλάσσιο ρεύμα καρτίνι : το τέταρτο του ρόμβου, ναυτικός όρος

ΑΝΑΛΥΣΗ Ο ποιητής στο συγκεκριμένο ποίημα δε διηγείται θαλασσινές ιστορίες ,αλλά αφηγείται κάποιες στιγμές της ζωής του στο καράβι οι οποίες συγκρούονται με τις μνήμες αγαπημένων προσώπων που έχει αφήσει πίσω. Η γραφή του είναι γεμάτη από στοιχεία ρεαλισμού τα οποία εκφράζονται από έντονες εικόνες. Ο στίχος είναι σαφής, επιμελημένος και έχει μουσικότητα. Ως σύγχρονος ποιητής βάζει σε σκέψεις τον αναγνώστη. Ο λόγος του δεν ακολουθεί τη λογική, οι εικόνες δεν συνδέονται μεταξύ τους .

Α΄ ΣΤΡΟΦΗ Στην πρώτη στροφή περιγράφεται το ταξίδι στο Νότο. Κυριαρχούν οι δυσκολίες της ζωής των ναυτικών. Οι βάρδιες έχουν σαν αποτέλεσμα τον κακό ύπνο . Η ελονοσία, ο υψηλός πυρετός που βασανίζει τους ναύτες και γίνεται επικίνδυνος. Οι δυσκολίες της πορείας:υπάρχει πρόβλημα στον εντοπισμό των Φαναριών της Ίντιας τα οποία δεν είναι ευδιάκριτα και μπορεί το πλοίο κινδυνεύει πολύ εύκολα να ναυαγήσει.

Β΄ ΣΤΡΟΦΗ Στη δεύτερη στροφή αναφέρεται το ταξίδι στην Νότιο Κίνα, το εμπόρευμα του καραβιού καθώς και η νοσταλγία που νιώθει ο ναυτικός για κάποια λόγια που δεν μπορεί να λησμονήσει και τα άκουσε για τελευταία φορά στην Αθήνα.

Γ΄ ΣΤΡΟΦΗ Η δουλειά είναι αυτή που κυριαρχεί . Οι σκληρές συνθήκες μέσα από την πίσσα και το ψαρόλαδο που ποτίζει τα ρούχα, έρχονται σε αντίθεση με την εικόνα της αγαπημένης του που έχει τον πρωταγωνιστικό ρόλο στο μυαλό του και τον παρηγορεί. Η παρουσία της μέσα από την ανάμνηση αν και φθίνει παραμένει παρούσα.

Δ΄ ΣΤΡΟΦΗ Η αλλαγή καιρού συνδέεται με την αλλαγή της βάρδιας. Η αλλαγή καιρού συνδέεται με την αλλαγή της βάρδιας. Ο απρόβλεπτος καιρός και οι αλλαγές του κάνουν τον ποιητή –ναυτικό να βιώνει πιο έντονη την μοναξιά που διπλασιάζεται με τον θάνατο των ζώων που είχε συντροφιά του και λειτουργούσαν ως υποκατάστατα των αγαπημένων του προσώπων που τον συντρόφευαν στη στεριά.

Ε΄ ΣΤΡΟΦΗ   Το πλοίο γίνεται προτεραιότητα και ο ναυτικός συγκεντρωμένος στην πυξίδα του προσπαθεί να προσανατολιστεί. Η λαμαρίνα κάνει όλα τα υπόλοιπα να ξεφτίζουν. Το Kuro Siwo «σφίγγει» το καράβι και ταυτόχρονα και την ψυχή του ναυτικού , που εκφράζεται στην απόλυτη μοναξιά..

ΠΛΑΓΙΟΤΙΤΛΟΙ   Α΄ Η ταλαιπωρία των ναυτικών στο πρώτο ταξίδι και η δυσκολία εντοπισμού των φάρων. Β΄ Το εμπόρευμα και οι μνήμες απ΄την Αθήνα. Γ΄ Οι συνθήκες εργασίας και η ανάμνηση μιας ερωτικής σκιάς. Δ΄ Η αλλαγή του καιρού και ο θάνατος των ζώων. Ε΄ Το θαλάσσιο ρεύμα του Κuro Siwo σε συνδυασμό με την ψυχική διάθεση του ποιητή.

ΑΦΗΓΗΜΑΤΙΚΕΣ ΤΕΧΝΙΚΕΣ ΚΑΙ ΕΚΦΡΑΣΤΙΚΑ ΜΕΣΑ Ο ποιητής αφηγείται σε σε γ΄ πρόσωπο αν και σε πολλά σημεία χρησιμοποιεί β΄ πρόσωπο. Στην προτελευταία στροφή υπάρχει α΄ ενικό και στην τελευταία α΄ πληθυντικό δίνοντας την αίσθηση ότι ο ποιητής μιλάει στον εαυτό του. Με αυτό τον τρόπο κατορθώνει να διατηρεί την αυθεντικότητα της μαρτυρίας, να δείξει την εξομολογητική του διάθεση και να δηλώσει τη μοναξιά του. Με το εμείς να τονίζει τη συλλογικότητα, την κοινή μοίρα των ναυτικών.

ΓΛΩΣΣΑ Η γλώσσα του ποιήματος είναι απλή και αρκετά χαλαρή. Χρησιμοποιείται η δημοτική με πολλές ιδιωματικές φράσεις κυρίως ναυτικές όπως π.χ. ναύλος μπούσουλας … Ο ποιητής με αυτό τον τρόπο προσπαθεί να εξοικειώσει τον αναγνώστη με τη ζωή των ναυτικών και να του μεταδώσει κάποια από τα συναισθήματά τους. Η διπλή στίξη και η αναδίπλωση της λέξης στην πέμπτη στροφή κάνουν εντονότερη την αίσθηση μεταφοράς συναισθημάτων.

ΕΙΚΟΝΕΣ Οι εικόνες κυριαρχούν στο ποίημα του Καββαδία . Η εικόνα του καραβιού που πλέει στην ομίχλη, η εικόνα της αρρώστιας που καραδοκεί, ο καιρός που αδιάκοπα αλλάζει, το θαλάσσιο ρεύμα που" πνίγει" το καράβι όπως σφίγγει και την καρδιά του ναυτικού .

ΜΕΤΑΦΟΡΕΣ / ΠΑΡΟΜΟΙΩΣΕΙΣ ΜΕΤΑΦΟΡΕΣ / ΠΑΡΟΜΟΙΩΣΕΙΣ Οι μεταφορές καθώς και οι παρομοιώσεις είναι αυτές που δίνουν έμφαση στις εικόνες π.χ. κούφια ώρα, στα νύχια μπαίνει το κατράμι και τ' ανάβει, ο λόγος της να σφυρίζει , η λαμαρίνα όλα τα σβήνει, μας έσφιξε το ΚURO SIWO σαν μια ζώνη και τέλος πως παίζει ο μπούσουλας. *Η λέξη μπούσουλας χρησιμοποιείται μέσα στο ποίημα με κυριολεκτική έννοια και με μεταφορική. Η πυξίδα είναι αυτή που βοηθά ώστε να χαραχτεί πορεία αλλά ταυτόχρονα βοηθά τον ποιητή να προσανατολιστεί και να ξεκαθαρίσει μέσα του αυτά που νιώθει.

KURO SIWO   To KURO SIWO στα Ιαπωνικά σημαίνει μαύρη παλίρροια και είναι θερμό θαλάσσιο ρεύμα που διαρρέει το βορειοδυτικό Ειρηνικό Ωκεανό. Νότια της Ιαπωνίας διχάζεται σε δύο βραχίονες ο ένας εισέρχεται στην θάλασσα της Ιαπωνίας και λέγεται ρεύμα Τσουσίμα και ο άλλος συνεχίζει και ενώνεται με το ρεύμα του Βόρειου Ειρηνικού. Είναι κάτι ανάλογο με το Ρεύμα του Κόλπoυ (ΓΚΟΛΦ ΣΤΡΗΜ). Στα αγγλικά ονομάζεται Μαύρο Ρεύμα από το βαθύ χρώμα των νερών.

ΤΕΛΟΣ