Άσκηση ανάπτυξης § Παραδείγματα τρόπων ανάπτυξης

Παράδειγμα 1  Η δημοκρατούμενη κοινότητα χτίζεται και στερεώνεται πάνω στις ατομικότητες των ανθρώπων, ενώ η μάζα στηρίζεται πάνω στις ορμές, στις ροπές, στο τυφλό συναίσθημα και στα κολακευόμενα του ανθρώπου ένστικτα. Η κοινότητα είναι μία οργανικά μεγαλωμένη με κοινά πεπρωμένα ενότητα ατόμων, δεμένων με τη συναίσθηση ότι συνειδητά και υπεύθυνα υπηρετούν τον ίδιο σκοπό. … Η μάζα, αντίθετα, αγαπά την ομοιομορφία, είναι ενιαία, όχι ολότητα, αλλά «όγκος». Τα μέλη της κατέχονται πανομοιότυπα από τις ίδιες ορμές, ένστικτα και πάθη, που θολώνουν το μάτι και το νου, ώστε η ατομικότητα πηγαίνει πολύ πίσω, τόσο ώστε αυτή να χάνεται, να αφανίζεται ολότελα. (Ι. Ξηροτύρης)

Απαντήσεις 1  Σύγκριση-αντίθεση (μάζα-κοινότητα, «ενώ», «αντίθετα»)  Ορισμός (μάζα, κοινότητα, «είναι»)  Αίτιο-αποτέλεσμα («ώστε»)  Συνδυασμός μεθόδων

Παράδειγμα 2  Μην ξεχνάμε επίσης πως η χώρα ήταν κατεστραμμένη από τον πόλεμο, την κατοχή και τους Γερμανούς και το επίσημο ελληνικό κράτος εκείνου του καιρού χτυπούσε κάθε τόσο ένα τεράστιο γκονγκ από το ραδιόφωνο για να μας θυμίζει, με βροντερή φωνή, πω είμαστε τριών χιλιάδων χρόνων γέροι, λες κι ήταν φάρμακο ή συνταγή για ανοικοδόμηση. Έτσι, λοιπόν, γεννήθηκε η ανάγκη γι ό,τι μικρό, αληθινό και ταπεινό. … Το γραφικό υπήρξε απαραίτητο, με τη μόνη διαφορά πως δεν επρόφθασε να γίνει ουσία και να ξεπεραστεί μέσα από διεργασίες πνευματικές. Άρχισε ο τουρισμός, η καλοπέραση και το εμπόριο. Υποχρεωθήκαμε να φορέσουμε εθνικές στολές και να χορέψουμε τον καλαματιανό για Γάλλους, Άγγλους, και Γερμανούς. Να φωτογραφηθούμε με τις σπασμένες κολώνες και να μιλήσουμε αρχαία σε αγγλική μετάφραση. (Μ. Χατζηδάκις)

Απάντηση 2  Αίτιο-αποτέλεσμα (1 η -2 η περίοδος), «έτσι, λοιπόν».  Παραδείγματα (5 η, 6 η περίοδος)

Παράδειγμα 3  Κανείς δεν θα μπορούσε να φανταστεί πριν από λίγα χρόνια πόσο επίκαιρη θα γινόταν η αρετή της ανεκτικότητας. Κανείς δεν μπορούσε να προβλέψει ότι οι εθνικές και θρησκευτικές διαφορές ήταν δυνατό να εκτραπούν τόσο εύκολα σε μίσος, το οποίο θα όπλιζε στρατούς και θα τους ωθούσε σε αιματηρές συγκρούσεις, θα γεννούσε εμπρηστές που με τους πυρσούς τους θα πυρπολούσαν κατοικίες αλλοδαπών, θα ενέπνεε δημοσιογράφους να προτρέψουν πολιτικούς … με συνθήματα όπως «Τσακίστε τους εχθρούς». Και όμως, παρόμοια φαινόμενα αποτελούν σήμερα πραγματικότητα. Γίνεται έτσι ξαφνικά επιτακτική η ανάγκη να ξανασκεφτούμε μιαν αρετή που μέχρι πριν από λίγο όλι την θεωρούσαμε ότι ανήκει στα πολιτισμικά μας αυτονόητα: την αρετή της ανεκτικότητας. (Γ. Σούρλας)

Απάντηση 3  Αιτιολόγηση (η 2 η περ. αιτιολογεί την 1 η )  Παραδείγματα («Τσακίστε τους εχθρούς»)  Αίτιο-αποτέλεσμα (η τελευταία περ., « … έτσι … »

Παράδειγμα 4  Η οικολογία είναι ανατρεπτική γιατί θέτει υπό αμφισβήτηση τον ανύπαρκτο καπιταλισμό που κυριαρχεί στον πλανήτη. Απορρίπτει τη βασική του αρχή σύμφωνα με την οποία προορισμός μας είναι να αυξάνουμε συνεχώς την παραγωγή και την κατανάλωση. Καταδεικνύει την καταστρεπτική επίδραση της καπιταλιστικής λογικής στο φυσικό πριβάλλον και στη ζωή των ανθρώπινων όντων. (Κορνήλιος Καστοριάδης)

Απάντηση 4  Αιτιολόγηση (« … γιατί … »).  Ορισμός (οικολογία)  Συνδυασμός μεθόδων.