Κοινός πλούτος και ομότιμη παραγωγή ΓΙΩΡΓΟΣ ΠΑΠΑΝΙΚΟΛΑΟΥ

αδιάκριτα χρησιμοποιούμενοι όροι Κοινά αγαθά, συλλογικά αγαθά, δημόσια αγαθά, δημόσια περιουσία, commons κτλ

Commons, δημόσια αγαθά, κοινά αγαθά, «Κοινά»… «… όσα κληρονομούμε ή παράγουμε μαζί…» (Peter Barnes - Capitalism 3.0 p.5) Φύση Αέρας, νερό, σπόροι, βιοποικιλλότητα, ηλεκρομαγνητικό φάσμα, φυτά, ωκεανοί, οικοσυστήματα, ψαρότοποι, ποτάμια, … κοινότητα Δρόμοι, πλατείες ημερολόγιο, χρόνος, κοινοβούλιο, αγορά, λογιστικά πρότυπα, χρήμα, νόμοι, κοινωνική ασφάλιση…. πολιτισμός Γλώσσα, φιλοσοφία, θρησκεία, φυσική, χημεία, ιατρική, ηλεκτρονικά, ανοιχτός κώδικας…

Κοινά αγαθά Ανοιχτά σε όλους Χρήση που διέπεται από ρυθμιστικούς κανόνες Ανοιχτά σε μια συγκεκριμένη ομάδα Χρήση χωρίς ρυθμιστικούς κανόνες

ανταγωνιστικά - μη ανταγωνιστικά αγαθά υλικά άϋλα ψηφιοποιήσιμα μη-ανταγωνιστικά μη αποκλειστικές μορφές ιδιοκτησίας γενική άδεια δημόσιας χρήσης / creative commons /ομότιμη ιδιοκτησία βασισμένη στα κοινά ομότιμη παραγωγή παραγωγή αξιών χρήσης ----------- «ελεύθερη διανομή» ανταγωνιστικά ατομική ιδιοκτησία κρατική ιδιοκτησία άλλες μορφές ιδιοκτησίας ----------- αγορά «κοινά» Οριακό κόστος αναπαραγωγής

Πόροι, αγαθά, ιδιοκτησία, θεσμοί… άνθρωποι ιδιοκτησία Κράτος Θεσμική οργάνωση Νόμοι Αγορά Καταναγκασμός αγαθά αξίες χρήσης Φυσική υπόσταση ΙΔΙΟΚΤΗΣΙΑ (ΠΟΙΟΣ ΜΠΟΡΕΙ ΝΑ ΚΑΝΕΙ ΤΙ) « … σύνολο υποκείμενων κανόνων που ορίζουν ποιο σύνολο πόρων έχει ή ελέγχει ο καθένας όταν έρχεται σε σχέση με τους άλλους…» ασυμμετρία δύναμης / δυνατοτήτων

«ατομική – κρατική ιδιοκτησία» έλεγχος του πόρου / πόρων ε λ ά χ ι σ τ ο ς α π ό λ υ τ ο ς κρατική ιδιοκτησία (αποκλειστική) ατομική ιδιοκτησία (αποκλειστική) ? Μορφές κοινής ιδιοκτησίας

Κοινά και αγορές -Κοινά ≠ αγορές -Κοινά ≠ αγορές -Αγορές – αποκλειστική ιδιοκτησία – σημαντική ασυμμετρία -Πόρος μοιραζόμενος σε περισσότερα πρόσωπα (ή όλους) με βάση κανόνες (ή χωρίς?) / έλλειψη αποκλειστικού ελέγχου -Παραγωγή έξω από το ιδιοκτησιακό σύστημα – σ' ένα πλαίσιο κοινωνικών σχέσεων -Μεγαλύτερη ελευθερία αλληλεπίδρασης με τους πόρους χωρίς την ανάγκη να ληφθεί η άδεια κάποιου

Αρχές σχεδιασμού επιτυχημένων θεσμών διαχείρισης “κοινών πόρων” (E Αρχές σχεδιασμού επιτυχημένων θεσμών διαχείρισης “κοινών πόρων” (E. Ostrom) -Ξεκάθαρα καθορισμένα όρια (του πόρου και των οικειοποιητών του) -Αρμονία κανόνων οικειοποίησης και παροχής με τις τοπικές συνθήκες -Διακανονισμοί συλλογικής επιλογής (τα άτομα που εμπλέκονται έχουν μηχανισμούς αλλαγής των κανόνων) -Επιτήρηση (επιτηρητές υπόλογοι στους οικειοποιητές ή/και οι ίδιοι οι οικειοποιητές) -Κλιμακούμενες κυρώσεις -Μηχανισμοί επίλυσης διαμαχών -Ελάχιστη αναγνώριση του δικαιώματος αυτοοργάνωσης

Θεσμική οργάνωση της διαχείρισης Θεσμική οργάνωση της διαχείρισης Νέες μορφές ιδιοκτησίας (μη αποκλειστικής) Κρατικός τομέας Ιδιωτικός τομέας Τομέας “κοινών”

Η ΕΡΓΑΣΙΑ ΑΛΛΑΖΕΙ

Προϋποθέσεις γένεσης της ομότιμης παραγωγής Κατανεμημένη πρόσβαση σε σταθερό κεφάλαιο Εναλλακτικό σύστημα που διασφαλίζει την αυτόνομη επικοινωνία μεταξύ των συνεργαζόμενων Υποδομή λογισμικού που καθιστά εφικτή τη δημιουργία παγκοσμίων ομάδων Νομική υποδομή (καθιστά εφικτή τη δημιουργία αξίας χρήσης – προστατεύει από την ατομική ιδιοποίηση) Πολιτιστικές (“μαζική” νοημοσύνη, συστήματα αξιών κτλ)

Ορισμένα χαρακτηριστικά της ομότιμης παραγωγής... Κατανεμημένα δίκτυα (≠ αποκεντρωμένα) Ισοδυναμία Αντι-διαπιστευτικότητα Ευρεία συμμετοχή “Ολοπτισμός” (≠ πανοπτισμός) – επικοινωνία Δομή και ιεραρχία (ευελιξία, συναίνεση, forking - “πλουραρχία”) Συνεισφορά και διανομή: “... από τον καθένα σύμφωνα με τις δυνατότητές του στον καθένα σύμφωνα με τις ανάγκες του...”

Ομότιμη παραγωγή και “κοινά αγαθά” GPL code code

Σύγκριση ομότιμης παραγωγής και καπιταλισμού - Εργασία για μισθό - Δεν κατέχουν μέσα παραγωγής - Σκοπός η δημιουργία κέρδους - Πώληση εμπορευμάτων - Ελεύθερη επιλογή - Έχουν τα δικά τους μέσα παραγωγής - Δημιουργία αξίας χρήσης - Προσβάσιμη σε όλους αξία χρήσης

Ομότιμη παραγωγή και καπιταλισμός O καπιταλισμός εξαρτάται από τις ομότιμες υποδομές Η ανάπτυξη της ομότιμης παραγωγής “σώζει” τον καπιταλισμό Οι συμμετέχοντες δεν μπορούν να επιβιώσουν με την ομότιμη παραγωγή Η ομότιμη παραγωγή καλύπτει μόνο ένα τομέα της παραγωγής, (ενώ η αγορά σχεδόν όλους τους τομείς). Οι ομότιμοι παραγωγοί εξαρτώνται από το εισόδημα που παρέχεται από την αγορά. Μέχρι τώρα η ομότιμη παραγωγή δημιουργήθηκε στα διάκενα της αγοράς.

Επέκταση στην υλική παραγωγή? Οπουδήποτε η διαδικασία σχεδιασμού μπορεί να διαχωριστεί από τη διαδικασία της φυσικής παραγωγής (μεγάλης κλίμακας κεφαλαιακές υποδομές μπορεί να στηρίζονται σε ομότιμες διαδικασίες) Πρόσβαση σε κατανεμημένη τεχνολογία / κατανεμημένο κεφάλαιο (Carpooling, WiFi κτλ ) Συνεταιριστική αγορά και χρήση μεγάλων κεφαλαιακών αγαθών

p2p urbanism (Wikipedia)