Στερίκας Κούλης και Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης Φλώρινας Στερίκας Κούλης και Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης Φλώρινας

Έργα του Στερίκα Κούλη

Ο Στερίκας Κούλης και το έργο του Γεννημένος στην Κορυτσά το 1921, αυτοδίδακτος, χωρίς τυπικά πανεπιστημιακά προσόντα, υπήρξε από τους πιο δραστήριους ζωγράφους στη Φλώρινα και ο βασικότερος συντελεστής μαζί με τον Δ.Καλαμάρα στην ίδρυση της «Στέγης Φιλοτέχνων Φλώρινας» και του Μουσείου Σύγχρονης Τέχνης. Η παρουσία του στην καλλιτεχνική κίνηση της πόλης ξεκίνησε από τον «Αριστοτέλη», στους κόλπους του οποίου δραστηριοποιήθηκε από τη δεκαετία του ’40 ως ποιητής και συγγραφέας και αργότερα ως ζωγράφος. Έργα του, όπως η ποιητική συλλογή «Εκστατικά παραληρήματα» και το θεατρικό έργο «Απόμαχοι» θεωρούνται από τα πρώτα βήματα της φλωριναίας λογοτεχνίας Από το 1956 τον απορρόφησε αποκλειστικά η ζωγραφική. Ο Στερίκας επηρεάστηκε από την ανάγνωση των πινάκων της περιόδου στροφής των ιμπρεσιονιστών προς την εικαστική σκέψη και το φοβισμό.

Το 1973 αλλάζει το τεχνοτροπικό του ύφος, όπως και το 1980, με θεματική που θα επικεντρωθεί συχνά στην κοινωνική ευαισθητοποίηση, στα ειρηνιστικά κινήματα. Πεθαίνει στις 10 Ιουνίου 1995. Όπως ο ίδιος δήλωσε σε συνέντευξή του στο «7 μέρες Μαγκαζίνο» (Οκτώβρης 1992): «όπου κι αν είχα γεννηθεί, θα είχα μείνει πάλι στη γενέτειρα μου .Στη Φλώρινα έμεινα, για να μπορώ να είμαι ανεπηρέαστος από το σύγχρονο, αναρχικό, παρηκμασμένο κόσμο, αλλά κυρίως γιατί η Φλώρινα είναι ένας ωραίος τόπος, με χαρακτήρα, με ωραία φθινόπωρα και τρυφερές άνοιξες».

Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης έτος ίδρυσης 1977 Περιλαμβάνει 200 περίπου έργα ζωγραφικής, δωρεά σημαντικών Ελλήνων και ξένων καλλιτεχνών και εμπλουτίζεται διαρκώς. Εμπνευστές του Μουσείου: Κούλης Στερίκας, Καλαμάρας Δημήτρης Το περιεχόμενο της μόνιμης συλλογής του μουσείου καλύπτει την μετά το 1950-55 περίοδο μέχρι και σήμερα. Σκοπός της ίδρυσης του Μουσείου Σύγχρονης Τέχνης ήταν : η ενδεδειγμένη προβολή του νεοελληνικού πολιτισμού μέσα από τη συγκέντρωση και έκθεση προιόντων της σύγχρονης ελληνικής τέχνης από ένα τριεθνές σημείο συνόρων. Η καλλιέργεια του αισθητικού κριτηρίου των κατοίκων της περιοχής με την παρουσίαση έγκυρου έργου εικαστικής δημιουργίας. Η παροχή βασικής καλλιτεχνικής παιδείας προς την εκπαιδευόμενη νεολαία μέσα από την ενεργό συμμετοχή της σε εκθέσεις συλλόγων ιστορικής και αισθητικής αξίας, επώνυμων δημιουργών και νέων που εκπροσωπούν τις νέες τάσεις.

Συνοπτικό ιστορικό του Μουσείου Σύγχρονης Τέχνης Τον Οκτώβρη του 1977 εγκαινιάζεται σε ένα από τα οικήματα της Γεωργικής Σχολής Φλώρινας. Η πρώτη περίοδος λειτουργίας έγινε με 21 έργα πρώτης μόνιμης συλλογής και 16 δάνεια από την Εθνική Πινακοθήκη τα οποία εξασφάλισε ο Δημήτρης Καλαμάρας. Τον Οκτώβρη του 1978 γίνεται αναγκαστική έξωση και τα έργα της Εθνικής Πινακοθήκης επιστρέφονται ενώ τα έργα της μόνιμης συλλογής αποθηκεύονται στο εργαστήρι του Καλαμάρα. Τον Δεκέμβρη του 1979 η συλλογή στεγάζεται στο οίκημα Ι. Τεμέλκου στην βόρεια όχθη του Σακουλέβα. Εκεί θα παραμείνει 13 χρόνια και θα αυξηθεί ποιοτικά και ποσοτικά. Τον Μάη του 1992 το Μουσείο στεγάζεται στο κτίριο Γούναρη στις νότιες όχθες του ποταμού. Το 1995 δέχεται δημιουργείται η συλλογή «Φόρος Τιμής στον Γκρέκο» που σχηματίστηκε από δωρεές Ελλήνων καλλιτεχνών, για την απόκτηση του έργου «Άγιος Πέτρος» του Γκρέκο από την Εθνική Πινακοθήκη. Σήμερα η συλλογή αριθμεί 480 έργα 254 καλλιτεχνών. Θεωρείται μία από τις καλύτερες συλλογές της χώρας.

Στερίκας Κούλης και Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης Τον Αύγουστο του 1981 έγινε στις αίθουσες του Μουσείου Σύγχρονης Τέχνης μια πολυσυζητημένη έκθεση του Στερίκα Κούλη. Πολλοί εικαστικοί είχαν την άποψη ότι δεν πρέπει τοπικοί καλλιτέχνες να κάνουν ατομικές παρουσιάσεις στο μουσείο ή αν αυτό συνέβαινε να υπήρχαν ανάλογα κριτήρια. Παρόλα αυτά η έκθεση πραγματοποιήθηκε και τον Στερίκα Κούλη υποστήριξε στην εφημερίδα Έθνος ( 22-8-81), ένας επίσης σημαντικός φλωρινιώτης καλλιτέχνης, ο Θέμης Μηλώσης. Ένα μέρος αυτής της υπεράσπισης παρατίθεται παρακάτω: “…Το έργο που αναρτήθηκε σήμερα εδώ, στις αίθουσες του Μουσείου Σύγχρονης Τέχνης, είναι το όραμα ενός κόσμου που τον δημιούργησε μια γνήσια καλλιτεχνική συνείδηση… Είναι το έργο ενός ανθρώπου και ζωγράφου που αγωνίστηκε σκληρά, μ’ όλη του τη δύναμη για τα σωστά και τα δίκαια στα κοινωνικά και καλλιτεχνικά πράγματα αυτής της πολιτείας…Είναι το έργο ενός ζωγράφου που πιστεύει ότι η τέχνη δε σταματάει ποτέ κι ότι εκείνο που πραγματικά αξίζει και μένει, είναι αυτή η προσπάθεια, αυτή η εναγώνια αναζήτηση της αλήθειας του κόσμου μας…”

Τον Απρίλιο του 1990 η αγωνία του Στερίκα αλλά και άλλων μελών του Δ. Σ. της Στέγης Φιλοτέχνων οδήγησαν σε μια εκστρατεία με σύνθημα “ Θέλουμε το Μουσείο να ζήσει” . Έγινε έκθεση έργων με σκοπό την πώλησή τους και την αύξηση των εσόδων του Μουσείου, πράγμα που επιτεύχθηκε. Παρακάτω παρουσιάζεται ένα μικρό μέρος της ομιλίας του Θέμη Μηλώση στην παρούσα εκστρατεία: “…Ο πολιτισμός είναι το τελευταίο οχυρό όπου μπορούμε να πολεμήσουμε, ν’ αντισταθούμε. Ο άνθρωπος της επαρχίας έχειακόμα αποθέματα ήθους που δεν εκφυλίστηκαν, που δεν τα έθαψε και δεν τα πούλησε παρασυρόμενος από το γενικό πνεύα της συναλλαγής που ο φοτισμένος άνθρωπος του κέντου , έκανε κοινωνικό ευαγγέλιο, σπρωγμένος μοιραία κι αυτός από την κάθε έιδους πολιτική που ασκήθηκε σ’ αυτόν εδώ τον τόπο…Δε χρειάζονται πολλά. Τουλάχιστο όσον αφορά στο Μουσείο χρειάζεται να γίνει η μεταστέγασή του σ’ έναν κατάλληλο και αξιοπρεπή χώρο και η κάλυψη των αναγκών του από την Πολιτεία ή τον Δήμο. Κανένας πολιτιστικός φερέας στην Φλώρινα δεν έχει τόσο έντονη και τόσο συνεχή την παρουσία του όσο η Στέγη με το Μουσείο της που είναι ανοιχτό στο κοινό τρεις φορές την εβδομάδα…” Τα οικονομικά όμως προβλήματα δεν είχαν τέλος. Επιπλέον, ο Στερίκας είχε αρχίσει να κουράζεται και το Δ.Σ. απλώς προσπαθούσε να διατηρήσει κάποιο επίπεδο στις ελάχιστες εκδηλώσεις που γινόταν.

Έκθεση με θέμα :Χορευτικά της Φλώρινας, Μήνυμα: θέλει ειρήνη η Μακεδονία μας, 20- 26 Ιουλίου 1992 Λέσχη πολιτισμού Φλώρινας, αναδρομική έκθεση για τα 30 χρόνια παρουσίας του Στερικά Κούλη, 15 Δεκεμβρίου 1993. Το καλοκαίρι του 1995 πεθαίνει ο Στερίκας Κουλης. Ένα χρόνο μετά στις 10 Ιουνίου του 1996 γίνεται έκθεση αφιερωμένη στη μνήμη του καλλιτέχνη.