Η παγκόσμια κρίση και η επόμενη μέρα για τις οικονομίες Εισηγητής: Μάνος Χατζηδάκης Οικονομικός Αναλυτής Αθήνα, Μάρτιος 2009

“Δύο παρορμήσεις λειτουργούν στο χρηματιστήριο: Ο φόβος και η απληστία.” Martin, W. McChesney

Η μείωση του ΑΕΠ έχει επιπτώσεις στην κατανάλωση και τις επενδύσεις… Υφέσεις Η.Π.Α.ΑΕΠΚατανάλωσηΕπένδυση Q4 1973Q ,40%-1,80%-18,50% Q1 1980Q ,20%-2,40%-10,00% Q3 1981Q ,60%-0,80%-9,50% Q2 1990Q ,30%-1,10%-9,50% Q1 2001Q ,00%0,70%9,10% Μέσες Τιμές-1,70%-1,10%-11,30% Τι σημαίνει η μείωση του ΑΕΠ στις οικονομίες

…που με την σειρά της σημαίνει:  Μείωση της ζήτησης σε μια σειρά από διαρκή καταναλωτικά αγαθά.  Μείωση του διαθέσιμου εισοδήματος για επενδύσεις.  Αύξηση της Ανεργίας.  Αναγκαστικές αναδιαρθρώσεις και συγκεντρώσεις σε κλάδους.  Εσωστρεφείς οικονομίες, μείωση της κυκλοφορίας του χρήματος.  Αύξηση του κόστους δανεισμού Τι σημαίνει η μείωση του ΑΕΠ στις οικονομίες Κλάδοι που δέχονται πρώτοι τις επιπτώσεις:  Χρηματοοικονομικός χώρος  Ναυτιλία  Αυτοκινητοβιομηχανία  Οικοδομική δραστηριότητα  Μεταλλουργία  Ηλεκτρικές συσκευές  Διαφήμιση  Ένδυση – Υπόδηση

Φαινόμενο  Απεργίες – Κοινωνική αναταραχή  Αύξηση τιμής πρώτων υλών  Χρηματοοικονομικό κόστος  Μείωση ρευστότητας  Μείωση της ζήτησης  Ταυτόχρονη κατάρρευση αξιών Ισολογισμός  Μείωση τζίρου  Αύξηση επισφαλειών  Απαξίωση αποθεμάτων και συμμετοχών  Μείωση περιθωρίων  Μείωση δανεισμού  Μείωση αποθεμάτων  Χρεοκοπίες Τι επηρέασε την κερδοφορία το 2008

Financials vs Industrials Τα κέρδη των επιχειρήσεων στο ΧΑ (Τρίμηνα)

Διαχρονική εξέλιξη περιθωρίου κερδοφορίας

«Μόνο στην διάρκεια ενός κραχ γίνονται φανερές οι αρετές του να παίζεις με καινούργιους κανόνες.» Nury Vitachi.

Νομοθεσία  Συντηρητικές πρακτικές.  Αλλαγή στο θεσμικό πλαίσιο λειτουργίας των χρηματοοικονομικών εταιριών.  Αυξημένη εποπτεία.  Μεγαλύτερη δικαιοδοσία των εποπτικών μηχανισμών  Κοινός κώδικας διασυνοριακών συγχωνεύσεων και εξαγορών  Χαλάρωση ή μετάθεση των όρων της Βασιλείας ΙΙ Κρίση: Η επόμενη μέρα Αγορά (οικονομία)  Παρουσία του κράτους σε κάθε οικονομική συναλλαγή.  Γραφειοκρατία, καθυστέρηση στην λήψη αποφάσεων.  Προστατευτισμός.  Στρεβλώσεις στον ανταγωνισμό.

Κρίση: Η επόμενη μέρα Περιβάλλον  Μείωση των επιδοτήσεων για φιλικές τεχνολογίες  Υιοθέτηση χαλαρότερων όρων διαχείρισης Χρηματοοικονομικός Χώρος  Πιθανές μειώσεις επιτοκίων από την ΕΚΤ και την FED  Αύξηση ρευστότητας του συστήματος  Μεγαλύτερη παρεμβατικότητα  Αλλαγές στα λογιστικά πρότυπα  Μείωση υποχρεωτικών εγγυήσεων στις τράπεζες

Τα χειρότερα έρχονται… Αν παρόλα αυτά οι οικονομίες δεν συνέλθουν τα χειρότερα που μπορούν να συμβούν κρύβουν εφιαλτικές συνέπιες…  Κοινωνική αναταραχή. Αύξηση εγκληματικότητας  Γεωπολιτικές εντάσεις.  Αποστροφή από το επιχειρηματικό ρίσκο  Κατάργηση των διασυνοριακών συμφωνιών  Χρεοκοπίες κρατών  Κατάρρευση ασφαλιστικού συστήματος  Ανεργία, εξαθλίωση.

Καταλύτες για ένα καλύτερο αύριο: Το καλό σενάριο Το σήμα της ανάκαμψης θα έρθει όταν:  Οι επισφάλειες των χρηματοοικονομικών ομίλων χτυπήσουν επίπεδα ρεκόρ.  Ολοκληρωθεί η έξοδος των αδύνατων από την αγορά.  Βελτιωθεί το περιθώριο κέρδους των εταιριών στα επίπεδα προ της κρίσης: Μείωση κόστους παραγωγής Αύξηση ζήτησης Λιγότερο ανταγωνιστικό περιβάλλον Καινοτομίες  Το κόστος δανεισμού θα υπολείπεται της απόδοσης μιας επένδυσης.

Το τέλος της κρίσης Το σήμα της ανάκαμψης θα προέλθει όταν:  Οι επισφάλειες των χρηματοοικονομικών ομίλων χτυπήσουν επίπεδα ρεκόρ.  Ολοκληρωθεί η έξοδος των αδύνατων από την αγορά.  Βελτιωθεί το περιθώριο κέρδους των εταιριών στα επίπεδα προ της κρίσης.  Το κόστος δανεισμού θα υπολείπεται της απόδοσης μιας επένδυσης. Δεν έχει τόσο σημασία αν η ανάκαμψη θα έχει σχήμα “L”, “U”, “V”, “W”. Σημασία έχει να επανέλθει η εμπιστοσύνη.

Σημασία δεν έχει τι σου συμβαίνει αλλά πως αντιδράς σε αυτό…