Αναπαραγωγή και Ανάπτυξη 12ο ΚΕΦΑΛΑΙΟ Αναπαραγωγή και Ανάπτυξη

ΑΝΑΠΑΡΑΓΩΓΗ Η αναπαραγωγή είναι απαραίτητη για την διαιώνιση του είδους. (όχι για την επιβίωσή του) Στον άνθρωπο είναι αμφιγονική (προϋποθέτει την ύπαρξη 2 φύλων) με ιδιαίτερα ανατομικά και λειτουργικά χαρακτηριστικά στο αναπαραγωγικό σύστημα του κάθε φύλου

Αναπαραγωγικό σύστημα του άντρα Αναπαραγωγικό σύστημα του άντρα αποτελείται από: δύο όρχεις την εκφορητική οδό του σπέρματος το πέος

Αναπαραγωγικό σύστημα του άντρα Αναπαραγωγικό σύστημα του άντρα Οι δύο όρχεις αρχίζουν την ανάπτυξη κατά την εμβρυϊκή ζωή. Τους 2 τελευταίους μήνες πριν τον τοκετό κατεβαίνουν στο όσχεο Εκεί η θερμοκρασία 34 oC είναι ιδανική για την σπερματογένεση που θα αρχίσει κατά την εφηβεία

Αναπαραγωγικό σύστημα του άντρα Αναπαραγωγικό σύστημα του άντρα ΟΡΧΕΙΣ: Χωρίζεται σε λοβούς Κάθε λοβός έχει 1-3 περιελιγμένα σπερματικά σωληνάρια Στην εφηβεία τα σωληνάρια παράγουν σπερματοζωάρια που αποθηκεύονται στην επιδιδυμίδα Η επιδιδυμίδα είναι ένας σφικτά περιελιγμένος σωλήνας μήκους 5-6 μέτρων Κάθε επιδιδυμίδα ενώνεται με τον σπερματικό πόρο και ενώνεται με την ουρήθρα

Αναπαραγωγικό σύστημα του άντρα Αναπαραγωγικό σύστημα του άντρα ΕΚΦΟΡΗΤΙΚΗ ΟΔΟΣ του σπέρματος: Η ουρήθρα περνάει μέσα από τον προστάτη και καταλήγει στο άκρο του πέους την βάλανο Από την σπερματοδόχο κύστη, τον προστάτη και τους δύο βολβουρηθραίους αδένες εκκρίνονται ουσίες που μαζί με τα σπερματοζωάρια αποτελούν το ΣΠΕΡΜΑ.

Αναπαραγωγικό σύστημα του άντρα Αναπαραγωγικό σύστημα του άντρα ΠΕΟΣ: αποτελείται από 3 σηραγγώδη σώματα τα οποία κατά την ερωτική διέγερση γεμίζουν με αίμα (στύση). Αυτό εξυπηρετεί την καλύτερη αναπαραγωγική λειτουργία Τα 3 σηραγγώδη τμήματα περιβάλλονται από δέρμα (πόσθη) Το τμήμα της πόσθης που καλύπτει την βάλανο (ακροπόσθια) σε περίπτωση που είναι πολύ στενή και κατά την ούρηση ή στύση δεν τραβιέται προς τα πίσω δημιουργεί πόνο Σε αυτήν την περίπτωση αφαιρείται χειρουργικά με περιτομή

Αναπαραγωγικό σύστημα του άντρα Αναπαραγωγικό σύστημα του άντρα Οι ΟΡΧΕΙΣ είναι μεικτοί αδένες: Εξωκρινής μοίρα  σπερματοζωάρια Ενδοκρινής μοίρα  τεστοστερόνη (υπεύθυνη για την φυσιολογική ανάπτυξη και λειτουργία γεννητικών οργάνων)

Τεστοστερόνη (ανδρική ορμόνη) (ξεκινάει και αυξάνεται η παραγωγή της κατά το 13ο -15ο έτος) Υπεύθυνη για: Ανάπτυξη και λειτουργία γεννητικών οργάνων (τελική διαμόρφωση πέους, ωρίμανση όρχεων, παραγωγή σπέρματος) Δευτερογενή χαρακτηριστικά του φύλου (τριχοφυΐα στο πρόσωπο, μασχάλες, περιοχή γεννητικών οργάνων, ανάπτυξη μυών, και αλλαγή στην χροιά της φωνής λόγω επιμήκυνσης των φωνητικών χορδών)

Αναπαραγωγικό σύστημα της γυναίκας Αναπαραγωγικό σύστημα της γυναίκας αποτελείται από: δύο ωοθήκες δύο σάλπιγγες (ή ωαγωγοί) τη μήτρα τον κόλπο το αιδοίο

Αναπαραγωγικό σύστημα της γυναίκας Αναπαραγωγικό σύστημα της γυναίκας ΩΟΘΗΚΕΣ (Σχήμα αμυγδάλου, ένα σε κάθε πλευρά στο πάνω μέρος της λεκάνης) ΣΑΛΠΙΓΓΕΣ ή ωαγωγοί (εκτείνονται από ωοθήκες στην μήτρα) ΜΗΤΡΑ (σχήμα και μέγεθος ανάποδου αχλαδιού. Εσωτερικά περιβάλλεται από βλεννογόνο και έχει παχιά τοιχώματα από μυϊκό ιστό) ΚΟΛΠΟΣ (βρίσκεται στο κάτω μέρος της μήτρας) ΑΙΔΟΙΟ (αποτελεί τα εξωτερικά γεννητικά όργανα – εφήβαιο, μικρά, μεγάλα χείλη, κλειτορίδα)

Αναπαραγωγικό σύστημα της γυναίκας Αναπαραγωγικό σύστημα της γυναίκας Οι ΩΟΘΗΚΕΣ είναι μεικτοί αδένες: Εξωκρινής μοίρα  ωάρια Ενδοκρινής μοίρα  οιστρογόνα, προγεστερόνη (παράγονται κατά το 11-13ο έτος και παίζουν ρόλο στον εμμυνορρυσιακό κύκλο – ανάπτυξη στήθους) Οιστρογόνα: είναι υπεύθυνα κυρίως για τα δευτερογενή χαρακτηριστικά του φύλου: Αναπτυγμένη λεκάνη Συσσώρευση υποδόριου λίπους (χαρακτηριστικές καμπύλες ανθρωπίνου σώματος)

ΕΜΜΗΝΟΡΡΥΣΙΑΚΟΣ ΚΥΚΛΟΣ Ο κύκλος είναι η πιο χαρακτηριστική εξωτερική εκδήλωση της λειτουργίας του θηλυκού αναπαραγωγικού συστήματος Ξεκινάει κατά την εφηβεία και διαρκεί μέχρι την εμμηνόπαυση (45-50 ετών) Επαναλαμβάνεται κατά μέσο όρο κάθε 28 μέρες (παρουσιάζει όμως διακυμάνσεις από γυναίκα σε γυναίκα και από μήνα σε μήνα) Η έμμηνος ρήση (1η – 5η μέρα) υποδηλώνει την πρώτη μέρα του επόμενου κύκλου Ένα άωρο (ανώριμο) ωάριο βρίσκεται σε κάθε ωοθυλάκιο Χιλιάδες ωοθυλάκια βρίσκονται στις ωοθήκες

κύτταρα του τοιχώματος του ωοθυλακίου  οιστρογόνα που προκαλούν πολλαπλασιασμό των κυττάρων του βλεννογόνου της μήτρας Υπόφυση  θυλακιοτρόπος ορμόνη (FSH) που προκαλεί την ωρίμανση ενός νέου ωοθυλακίου

σπάζει το ωοθυλάκιο και το ωάριο απελευθερώνεται στους ωαγωγούς υπόφυση: απότομη αυξομείωση ωχρινοτρόπου ορμόνης, (LH) Ωοθυλακιορρηξία: σπάζει το ωοθυλάκιο και το ωάριο απελευθερώνεται στους ωαγωγούς [14η μέρα περίπου] Από εκεί μετακινείται αργά προς τη μήτρα, με τη βοήθεια του κροσσωτού επιθηλίου των σαλπίγγων και με την παράλληλη σύσπαση των μυών των τοιχωμάτων τους. ορισμένο επίπεδο οιστρογόνων στο αίμα 

τα κύτταρα του ωοθυλακίου πολλαπλασιάζονται σχηματίζοντας το ωχρό σωμάτιο  προγεστερόνη Η προγεστερόνη προκαλεί: ανάπτυξη των αδένων του βλεννογόνου της μήτρας  έκκριση γλυκογόνου  αύξηση της αιμάτωσης  πάχυνση του βλεννογόνου της μήτρας για να υποδεχθεί το γονιμοποιημένο ωάριο

Αν το ωάριο δεν γονιμοποιηθεί Το ωχρό σωμάτιο εκφυλίζεται (μειώνεται η προγεστερόνη) Αυτοκαταστρέφεται το ενδομήτριο Έχουμε έκκριση μέσω του κόλπου 50-150 ml βλέννα και κυτταρικών υπολειμμάτων (έμμηνος ρύση)

Ωοθυλακικός κύκλος: αλλαγές που γίνονται στις ωοθήκες Ελέγχεται από υπόφυση Α φάση: ωρίμανση ωοθυλακίου - ωορρηξία (έκκριση οιστρογόνων) Β φάση: σχηματισμός ωχρού σωματίου (έκκριση προγεστερόνης)

Ενδομήτριος κύκλος: περιοδικές αλλαγές στο ενδομήτριο Ελέγχεται από ωοθήκες 5η – 14η μέρα: [παραγωγική φάση] πολλαπλασιασμός κυττάρων του βλεννογόνου της μήτρας (λόγω οιστρογόνων) 14η – 28η μέρα : [εκκριτική φάση] αύξηση εκκρίσεων, αιμάτωσης κι άρα και πάχους του ενδομητρίου (λόγω προγεστερόνης) 1η – 5η μέρα: αποβολή βλέννας και κυτταρικών υπολειμμάτων (περίοδος), σε συνθήκες μη γονιμοποίησης του ωαρίου. Οι κυκλικές αλλαγές του ενδομήτριου αποσκοπούν στο να εξασφαλίσουν στο τυχόν γονιμοποιημένο ωάριο τις απαραίτητες θρεπτικές ουσίες και να διευκολύνουν την εμφύτευση του.

Ενδομήτριος κύκλος: περιοδικές αλλαγές στο ενδομήτριο Ελέγχεται από ωοθήκες 5η – 14η μέρα: [παραγωγική φάση] πολλαπλασιασμός κυττάρων του βλεννογόνου της μήτρας (λόγω οιστρογόνων) 14η – 28η μέρα : [εκκριτική φάση] αύξηση εκκρίσεων, αιμάτωσης κι άρα και πάχους του ενδομητρίου (λόγω προγεστερόνης) 1η – 5η μέρα: αποβολή βλέννας και κυτταρικών υπολειμμάτων (περίοδος), σε συνθήκες μη γονιμοποίησης του ωαρίου

Από τη μείωση στη γονιμοποίηση: ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΑ ΓΑΜΕΤΩΝ Σε ηλικία 13 ετών αρχίζει και εκκρίνεται η τεστοστερόνη στα αγόρια  αρχίζει η παραγωγή σπερματοζωαρίων στα σπερματικά σωληνάρια (ΣΠΕΡΜΑΤΟΓΕΝΝΕΣΗ) Στην περιφέρεια βρίσκονται τα σπερματογόνια (46 χρωμοσώματα) Αυτά διαιρούνται μιτωτικά και δίνουν τα σπερματοκύτταρα (46 χρωμοσώματα) Τα σπερματοκύτταρα με μειωτική διαίρεση δίνουν τις σπερματίδες (23 χρωμοσώματα) Οι σπερματίδες με διαδοχικές μεταβολές (απώλεια κυτταροπλάσματος, δημιουργία ουράς) μετατρέπονται σε σπερματοζωάρια Μίτωση Μείωση Μείωση Διαφοροποίηση

ΣΠΕΡΜΑΤΟΓΕΝΕΣΗ Τα σπερματοζωάρια αποτελούνται: Κεφαλή (περιέχει απλοειδή πυρήνα και ένζυμα για την είσοδο στο ωάριο) Ενδιάμεσο τμήμα (περιέχει πολλά μιτοχόνδρια που δίνουν ενέργεια για κίνηση) Την ουρά (σε αυτή οφείλεται η μετακίνηση των σπερματοζωαρίων)

ΩΟΓΕΝΕΣΗ Τα πρόδρομα γενετικά κύτταρα της γυναίκας ονομάζονται ωογόνια (46) Αυτά πολλαπλασιάζονται μιτωτικά στην εμβρυϊκή ζωή Τα ωογόνια αυξάνονται σε μέγεθος με την συσσώρευση θρεπτικών (λέκιθος) και μεταμορφώνονται σε ωοκύτταρα (46) Κάθε ωοκύτταρο βρίσκεται σε ένα ωοθηλάκιο και παραμένει σε αυτή την κατάσταση για χρόνια Από την εφηβεία και μετά κάθε 28 περίπου μέρες ένα ωοθηλάκιο αναπτύσσεται εναλλάξ από κάθε ωοθήκη Το ωοκύτταρο που περιέχει ωριμάζει (διαιρείται μειωτικά) Από την διαίρεση προκύπτει το ωάριο (23), ένα μεγάλο κύτταρο που περιέχει την λέκιθο (απαραίτητη για την ανάπτυξη του ζυγωτού κατά τις πρώτες ημέρες)

ΓΟΝΙΜΟΠΟΙΗΣΗ Κατά την εκσπερμάτωση στην διάρκεια της σεξουαλικής επαφής 300.000.000 περίπου σπερματοζωάρια εισέρχονται στον κόλπο της γυναίκας Αυτά κατευθύνονται προς τους ωαγωγούς όπου εάν υπάρχει ωάριο το γονιμοποιούν Κατά την γονιμοποίηση μόνο η κεφαλή ενός σπερματοζωαρίου (με την βοήθεια ειδικών ενζύμων) εισέρχεται στο ωάριο

Αμέσως δημιουργούνται αλλαγές στην μεμβράνη του ωαρίου που εμποδίζουν την είσοδο άλλων σπερματοζωαρίων Αυξάνεται ταυτόχρονα ο ρυθμός κυτταρικής αναπνοής ώστε να παρέχεται άφθονη ενέργεια στα κύτταρα ενώ ταυτόχρονα συντήκονται οι πυρήνες και δημιουργείται έτσι το ζυγωτό: το πρώτο κύτταρο του οργανισμό

Μείωση: ο μηχανισμός με τον οποίο μειώνεται ο αριθμός των χρωμοσωμάτων των γεννητικών κυττάρων (διπλοειδή κύτταρα) στους γαμέτες (απλοειδή κύτταρα) κατά το ήμισυ. Γονιμοποίηση: ο μηχανισμός με τον οποίο οι δύο γαμέτες (απλοειδή κύτταρα) ενώνονται και δίνουν το ζυγωτό (διπλοειδές κύτταρο) από το οποίο θα προκύψει ένας νέος οργανισμός

ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΕΜΒΡΥΟΥ Σε περίπτωση που το ωάριο γονιμοποιηθεί τότε σχηματίζεται το πρώτο κύτταρο του οργανισμού το ζυγωτό 30 ώρες μετά το ζυγωτό αρχίζει να διαιρείται (αυλάκωση). Τα θυγατρικά κύτταρα είναι τα μισά του αρχικού Δημιουργείται έτσι ένα συσσωμάτωμα κυττάρων, το μορίδιο, που έχει το ίδιο σχεδόν μέγεθος με το ζυγωτό.

Το μορίδιο ταξιδεύει με τη βοήθεια του κροσσωτού επιθηλίου (που επενδύει εσωτερικά τις σάλπιγγες) και φτάνει στην μήτρα μεταξύ 3ης -5ης μέρας Τα κύτταρα καθώς πολλαπλασιάζονται τοποθετούνται στην περιφέρεια σχηματίζοντας μια κοίλη σφαίρα, το βλαστίδιο : η εξωτερική στοιβάδα κυττάρων σχηματίζει τoν τροφοβλάστη μια ομάδα εσωτερικών κυττάρων του τροφοβλάστη θα δώσει το έμβρυο και τις εξωεμβρυϊκές μεμβράνες

Εμφύτευση Μεταξύ 5ης-7ης μέρας το βλαστίδιο προσκολλάται στο κατάλληλα προετοιμασμένο ενδομήτριο Τα κύτταρα του τροφοβλάστη: Εκκρίνουν πρωτεολυτικά ένζυμα και εισχωρούν στο ενδομήτριο προκαλώντας προεκβολές Σχηματίζουν μια μεμβράνη, το χόριο Με τα ένζυμα καταστρέφουν αιμοφόρα τριχοειδή του ενδομητρίου και το αίμα τρέφει το βλαστίδιο Εκκρίνουν μια ορμόνη την γοναδοτροπίνη που αναστέλλει τον εμμυνορυσιακό κύκλο Κύηση: αρχίζει από την στιγμή της προσκόλλησης του εμβρύου στο ενδομήτριο

Σχηματισμός πλακούντα Κατά την 2η εβδομάδα ολοκληρώνεται η εμφύτευση του εμβρύου στο ενδομήτριο. Στο σχηματισμό του πλακούντας συμμετέχουν τόσο το χόριο όσο και ιστοί της μήτρας: Στο εσωτερικό του τροφοβλάστη σχηματίζεται ο αμνιακός σάκος (η πρώτη εξωεμβρυϊκή μεμβράνη) με την αμνιακή κοιλότητα και η μάζα κυττάρων που θα εξελιχθούν σε έμβρυο (εμβρυϊκός δίσκος) Ο αμνιακός σάκος περιέχει αμνιακό υγρό που: Προστατεύει το έμβρυο από κραδασμούς Διατηρεί σταθερή την θερμοκρασία Περιέχει ουρία και κύτταρα που προέρχονται από τον πλακούντα, τον αμνιακό σάκο και το έμβρυο.

Από την 3η -7η εβδομάδα συμβαίνουν 2 παράλληλες πορείες Στο τέλος της 2ης εβδομάδας σχηματίζεται η 2η εξωεμβρυϊκή μεμβράνη (λεκιθικός σάκος) στο κάτω μέρος του εμβρυϊκού δίσκου Ρόλος του: Παράγει κύτταρα του αίματος Από την 3η -7η εβδομάδα συμβαίνουν 2 παράλληλες πορείες Σχηματισμός 3 εξωεμβρυϊκών μεμβρανών – μεταξύ των οποίων και του πλακούντα. Σχηματισμός οργάνων μέσω διαφοροποίησης κυττάρων Κατά την διάρκεια της 3ης εβδομάδας σχηματίζεται η 3η εξωεμβρυϊκή μεμβράνη, η αλλαντοϊκή

Τμήμα της μαζί με τμήμα του λεκιθικού σάκου σχηματίζουν τον ομφάλιο λώρο: Έχει 60 εκατοστά μήκος Έχει αιμοφόρα αγγεία Συνδέει το έμβρυο με τον πλακούντα Γίνεται ανταλλαγή αναπνευστικών αερίων, θρεπτικών και άχρηστων προϊόντων μεταξύ αίματος μητέρας και εμβρύου μέσω διάχυσης (τα αγγεία δεν έρχονται σε επαφή) Ο σχηματισμός του πλακούντα ολοκληρώνεται την 10η εβδομάδα: Εκκρίνει της ορμόνες προγεστερόνη και οιστρογόνα που έχει ως αποτέλεσμα την εμπόδιση ωρίμανσης ωοθυλακίων Ως αποτέλεσμα έχουμε διακοπή της έμμηνης ρύσης που θα είχε καταστροφικά αποτελέσματα για το έμβρυο (ΓΙΑΤΙ?)

Οργανογένεση Με τον σχηματισμό του πλακούντα στο τέλος της 2ης εβδομάδας αρχίζει και η ανάπτυξη του εμβρύου από τον εμβρυϊκό δίσκο Ο εμβρυϊκός δίσκος αποτελείται από τρεις στοιβάδες κυττάρων που μέσω της διαφοροποίησης (διαφορετικής έκφρασης γονιδίων) αποκτούν ιδιαίτερα μορφολογικά και λειτουργικά χαρακτηριστικά: 3 στοιβάδες κυττάρων: Εξώδερμα  εγκέφαλο και νωτιαίο μυελό Ενδόδερμα  πνεύμονες και γαστρεντερικός σωλήνας Μεσόδερμα  νεφρά καρδιά και άκρα

Ανάπτυξη του εμβρύου 3η εβδομάδα – η καρδιά αρχίζει να πάλλεται και ο εγκέφαλος και ο νωτιαίος μυελός αρχίζει να σχηματίζεται 4η εβδομάδα – 0.6 εκατοστά μήκος το έμβρυο με εμφανή τα εξογκώματα καρδιάς και άκρων και αρχίζει σχηματισμός ματιών αυτιών 5η εβδομάδα – το κεφάλι μεγαλώνει δυσανάλογα σε σχέση με το σώμα διότι γίνεται ο πολλαπλασιασμός των νευρικών κυττάρων 6η εβδομάδα – διαμορφώνονται δάκτυλα το ήπαρ αρχίζει και παράγει ερυθρά αιμοσφαίρια 7η-8η εβδομάδα – σχηματίζεται χόνδρινος σκελετός Αρχή 5ου μήνα – 450 gr βάρος 20cm μήκος. Σχηματίζεται το δέρμα (ρυτιδωμένο λόγω έλλειψης λίπους) και το δέρμα γίνεται ροζ λόγω αγγείων γεμάτων με αίμα από ήπαρ

Τέλος 5ου μήνα – 640 gr, 25cm, κλωτσάει Δεύτερο τρίμηνο – αποκτά μαλλιά, φρύδια, βλεφαρίδες, νύχια, ο χόνδρινος σκελετός αντικαθίσταται από οστέινο, ουρεί στον αμνιακό υγρό Τρίτο τρίμηνο – τα όργανα τελειοποιούνται, κάτω από το δέρμα λίπος, τελευταία ωριμάζουν πεπτικό και πνεύμονες 265 μέρες μετά τη γονιμοποίηση γεννιέται το βρέφος.

ΤΟΚΕΤΟΣ Περιλαμβάνει 3 στάδια: Διαστολή του τραχήλου της μήτρας λόγω συσπάσεων κάθε 10-20 λεπτών (πιθανόν να γίνει ρήξη του αμνιακού σάκου, εμφάνιση αμνιακού υγρού «έσπασαν τα νερά») Έντονες συσπάσεις κάθε 1-2 λεπτά, σε κάθε σύσπαση ξεπροβάλει στην αρχή κεφάλι μετά ένας, ένας ώμοι και κατόπιν όταν βγει το νεογνό και αναπνεύσει ο γιατρός κόβει ομφάλιο λώρο Συνεχίζονται και μετά τη γέννα οι συσπάσεις της μήτρας μέχρι να αποκολληθεί ο πλακούντας

ΠΟΛΛΑΠΛΕΣ ΚΥΗΣΕΙΣ Τα δίδυμα μπορεί να είναι είτε: Διζυγωτικά (ή δίωικα) δίδυμα – προέρχονται από δύο διαφορετικά ωάρια που έτυχε να ωριμάσουν ταυτόχρονα – τα άτομα μοιάζουν σαν δύο αδέλφια. Μονοζυγωτικά (ή μονοωικά) δίδυμα – ένα ζυγωτό σε κάποιο στάδιο χωρίζεται και δίνει δύο πανομοιότυπα άτομα ίδιου φύλου

Διαχωρισμός κυττάρων της 1ης μιτωτικής διαίρεσης Τα μονοζυγωτικά άτομα μπορεί να προκύψουν με 3 τρόπους: Διαχωρισμός κυττάρων της 1ης μιτωτικής διαίρεσης 2. Διαχωρισμός μετά τον σχηματισμό της εσωτερικής ομάδας κυττάρων αλλά πριν τον σχηματισμό του αμνιακού σάκου 3. Διαχωρισμός μετά τον σχηματισμό αμνιακού σάκου – πιθανότητα τα δίδυμα να είναι γεννηθούν συνενωμένα (σιαμαία)

ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ ΠΟΥ ΕΠΗΡΕΑΖΟΥΝ ΤΗΝ ΥΓΕΙΑ ΜΗΤΕΡΑΣ - ΕΜΒΡΥΟΥ Περιβαλλοντικοί : χημικές ουσίες: εντομοκτόνα ή φάρμακα… π.χ. θαλιδομίνης (ήπιο ηρεμιστικό)  σοβαρές παραμορφώσεις άκρων π.χ. ορισμένα παράγωγα βιταμίνης Α  αποβολές ή βλάβες στο έμβρυο μικροοργανισμοί π.χ. ιός της ερυθράς  περνά πλακούντα και προκαλεί κώφωση Τρόπος ζωής: Καπνός, ναρκωτικά, ακτινοβολίες  μειωμένο βάρος, σπασμούς, μεταλλάξεις κλπ. Σωστή – ισορροπημένη διατροφή

 Προλαμβάνονται με προγεννητικό έλεγχο Κληρονομικοί: Μεσογειακή αναιμία, κλπ Σύνδρομο Down (αυξημένη ηλικία μητέρας κλπ)  Προλαμβάνονται με προγεννητικό έλεγχο

Προγεννητικός έλεγχος Όταν υπάρχει αυξημένη πιθανότητα για κάποια χρωμοσωμική ή γονιδιακή ανωμαλία πραγματοποιείται ο προγεννητικός έλεγχος. Οι κυριότερες μέθοδοι είναι: Λήψη χοριακών λαχνών (μεταξύ 8ης -12ης εβδομάδας) Αμνιοπαρακέντηση (μεταξύ 15ης -17ης εβδομάδας) Και με τις δύο παραπάνω μεθόδους λαμβάνονται εμβρυϊκά κύτταρα που χρησιμοποιούνται για έλεγχο καρυότυπου ή για άλλη μέθοδο ελέγχου γονιδιακών ανωμαλιών.

Αυτόματες αποβολές Μπορεί να προκληθεί αυτόματη αποβολή στις εξής περιπτώσεις: Σοβαρές χρωμοσωμικές ανωμαλίες Ο τροφοβλάστης δεν παράγει αρκετή γοναδοτροπίνη και δεν αναστέλλεται η έμμηνος ρύση

Θηλασμός Ο μαστός της γυναίκας έχει σχήμα ημισφαιρικό και περιλαμβάνει το περιμαστικό λίπος και τον μαστικό αδένα Ο μαστικός αδένας αποτελείται από 15-25 γαλακτοφόρους λοβούς που εκβάλλουν στην θηλή (περιβάλλεται από την θηλαία άλω) Κατά την διάρκεια της εγκυμοσύνης οι λοβοί αυξάνονται σε μέγεθος και αριθμό

Θηλασμός Μετά την γέννα η υπόφυση παράγει σε μεγάλα ποσά την ορμόνη προλακτίνη (ενεργοποιεί την διαδικασία παραγωγής γάλακτος) Όταν το βρέφος θηλάζει νευρικά σήματα από την θηλή φτάνουν στον υποθάλαμο και προκαλούν έκκριση ωκυτοκίνης Η ωκυτοκίνη ταξιδεύει στο αίμα φτάνει στους λοβούς και προκαλεί σύσπαση των λείων μυών τους και άρα ροή του γάλακτος.

Θετικά θηλασμού Οικονομικός, πρακτικός και εύκολος τρόπος ταΐσματος του μωρού Περιέχει τα συστατικά που χρειάζεται το βρέφος στις σωστές αναλογίες, επίσης πιο εύπεπτο από το τεχνητό γάλα Περιέχει αντισώματα από την μητέρα (έρευνες έδειξαν ότι μωρά που θηλάζουν προστατεύονται καλύτερα έναντι πνευμονικών και γαστρεντερικών μολύνσεων Λόγω θηλασμού αναπτύσσονται στενότεροι δεσμοί μεταξύ εμβρύου και μητέρας Κατά την διάρκεια του θηλασμού παράγονται ορμόνες που βοηθούν την μήτρα να επανέλθει στο αρχικό της σχήμα ταχύτερα

Πρόληψη γυναικείων ασθενειών Ο γυναικείος μαστός ενδέχεται σε μερικές περιπτώσεις να αποκτήσει καρκινικό όγκο για αυτό τον λόγο: Πρέπει να ελέγχεται (μαστογραφία) από τις γυναίκες λίγες μέρες μετά το τέλος του εμμηνορυσιακού κύκλου (το 80% των όγκων έχουν ανιχνευτεί με αυτό τον τρόπο, η γρήγορη ανίχνευση τους βοηθάει στην καταπολέμηση τους) Ειδικά οι γυναίκες μετά τα 40 πρέπει να κάνουν τουλάχιστον μία φορά το χρόνο τέστ Παπανικολάου (βοηθάει στην ανίχνευση καρκίνων της μήτρας)

Στειρότητα Οφείλεται είτε σε: Παθήσεις του άντρα όπως, μειωμένη παραγωγή σπέρματος ή αυξημένη παραγωγή ανώμαλων σπερματοζωαρίων λόγω: – ακτινοβολιών υψηλής θερμοκρασίας στην περιοχή των όρχεων χημικών ουσιών ασθενειών πχ παρωτίτιδα ως έφηβος Παθήσεις της γυναίκας όπως, ανεπάρκεια παραγωγής ωαρίων ή απόφραξη σάλπιγγας. Μερικές φορές αντιμετωπίζεται και χειρουργικά

Τεχνητή γονιμοποίηση Σε περιπτώσεις όπως απόφραξης ωαγωγών μπορεί να επιλεχθεί η τεχνητή γονιμοποίηση Διεγείρεται η γυναίκα ορμονικά και ωριμάζουν ταυτόχρονα πολλά ωάρια που μετά από παρακολούθηση αφαιρούνται Ταυτόχρονα παραλαμβάνεται σπέρμα από τον άντρα που διαχωρίζεται σε σπερματοζωάρια και σπερματικό υγρό Τοποθετούνται μαζί σε θρεπτικό με τα ωάρια και γονιμοποιούνται Τα ωάρια που έχουν γονιμοποιηθεί αφού καλλιεργηθούν δύο μέρες σε θρεπτικό τοποθετούνται στην μήτρα της γυναίκας για να εμφυτευτούν Η πιθανότητα επιτυχίας αυτής της μεθόδου είναι περίπου 10% για να αυξηθεί η πιθανότητα τοποθετούνται πολλά έμβρυα μαζί και έτσι έχουμε πιθανότητα πολλαπλών κυήσεων

Μέθοδοι αντισύλληψης

Μέθοδοι αντισύλληψης Φυσικές: διακεκομμένη συνουσία : η ωορηξία συμβαίνει τη14η μέρα δηλ. οι γόνιμες μέρες είναι 10η -17η . Αναξιόπιστη διότι α) μερικές φορές σταγόνες σπέρματος μπορούν να διαφύγουν πριν την εκσπερμάτωση, β) οι μέρες του κύκλου δεν είναι σταθερές Μηχανικές: (εκτός του προφυλακτικού τοποθετούνται από γυναικολόγο) διάφραγμα, προφυλακτικό: εμποδίζουν την είσοδο των σπερματοζωαρίων στον κόλπο Ενδομήτριες συσκευές (spiral): εμποδίζουν την εμφύτευση του ζυγωτού στην μήτρα Ενδέχεται να προκαλέσουν φλεγμονή σαλπίγγων Δεν συνίστανται σε νεαρές γυναίκες. Χημικές: χημικά σπερματοκτόνα που εισάγονται στον κόλπο πριν την συνουσία Ορμονικές: Χρήση αντισυλληπτικών χαπιών, που περιέχουν ορμόνες (οιστρογόνα, προγεστερόνη) και διακόπτουν την ωοθυλακορηξία ή αποτρέπουν την εμφύτευση του γονιμοποιημένου ωαρίου. Πρέπει να λαμβάνονται με την καθοδήγηση ιατρού. Ενοχοποιούνται για καρκινογενέσεις και προβλήματα στο κυκλοφορικό

Σεξουαλικώς μεταδιδόμενα νοσήματα Συμπτώματα που πρέπει να μας οδηγήσουν άμεσα στον γιατρό: Πόνος ή ερεθισμός στην γενετική περιοχή Τσούξιμο κατά την ούρηση Διογκωμένοι αδένες Μη φυσιολογικά εκκρίματα από κόλπο ή πέος Πληγές ή φουσκάλες στην γεννητική περιοχή ή στο στόμα.

Σεξουαλικώς μεταδιδόμενα νοσήματα Υπάρχει κίνδυνος αν δεν αντιμετωπιστούν: Βλάβης στα γεννητικά όργανα και στειρότητα Επιπλοκές στην υγεία Κίνδυνος μετάδοσης στον σεξουαλικό σύντροφο (πρέπει να ενημερώνονται και οι προηγούμενοι ερωτικοί σύντροφοι) Μετάδοση ακόμα και στους απογόνους Ασφαλέστερος τρόπος αντιμετώπισης των σεξουαλικώς μεταδιδόμενων νοσημάτων Χρήση προφυλακτικού

Ανάπτυξη - Γήρας Η ανάπτυξη χωρίζεται στα εξής στάδια: Βρεφική ηλικία: 0-2 ετών εμφανίζεται ραγδαία ανάπτυξη του ατόμου Παιδική ηλικία: αλλάζουν προοδευτικά οι αναλογίες του σώματος Εφηβεία: αναπτύσσονται τα δευτερογενή χαρακτηριστικά του φύλου, ωριμάζουν και γίνονται λειτουργικά τα γεννητικά όργανα Νεαροί ενήλικες: μέγιστο στάδιο μυϊκής δύναμης και αντιληπτικής ικανότητας Γήρας: μετά την ενηλικίωση σταδιακά παρουσιάζεται απώλεια ικανοτήτων (μη αναστρέψιμη κατάσταση)

Το οξυγόνο προκαλεί την παραγωγή ελεύθερων ριζών που καταστρέφουν τις μεμβράνες των κυττάρων και προκαλούν μεταλλάξεις στο DNA Ο οργανισμός για να αντιμετωπίσει αυτή την κατάσταση παράγει αντιοξειδωτικά ένζυμα Παρόλα αυτά όμως με την ηλικία χάνεται και η ικανότητα των κυττάρων λόγω των ελεύθερων ριζών να παράγονται οξειδωτικά ένζυμα Ειδικά σε κύτταρα που δεν πολλαπλασιάζονται όπως είναι τα νευρικά και τα κύτταρα της καρδιάς οι αλλαγές εμφανίζονται ταχύτερα

Έτσι το ορμονικό σύστημα δυσλειτουργεί και αρχίζει να εμφανίζεται διαβήτης Το ανοσοποιητικό επίσης και αρχίζει να εμφανίζεται αρκετές φορές καρκίνος Εμφανίζεται οστεοπόρωση λόγω μείωση της οστικής πυκνότητας Το γήρας επιταχύνεται λόγω κάποιων παραγόντων όπως κάπνισμα, κατάχρηση ουσιών και έλλειψη ασβεστίου Για την επιβράδυνσή του δεν έχουμε παρά να αποφύγουμε τις αρνητικές συμπεριφορές και να αποκτήσουμε θετικές πχ άσκηση σωστή διατροφή κλπ