Η ΖΩΗ ΤΟΥ ΘΟΥΚΥΔΙΔΗ Γεννήθηκε πιθανόν το 455 στο δήμο Αλιμούντος. Καταγωγή από εύπορη οικογένεια Μόρφωση: Δάσκαλοί του ο φιλόσοφος Αναξαγόρας και ο ρήτορας Αντιφώντας. Ήξερε τις μεθόδους των σοφιστών και τις κατακτήσεις της ιατρικής. Θαυμαστής του Περικλή και της στρατηγικής του. Ο ίδιος αρρώστησε το 2ο έτος του πολέμου από το λοιμό. Τότε πέθανε και ο Περικλής, με αποτέλεσμα να επικρατήσουν οι δημαγωγοί.

424 π. Χ. : αποτυχία διάσωσης Αμφίπολης 424 π.Χ.: αποτυχία διάσωσης Αμφίπολης. Εξορία για 20 χρόνια στη Θράκη, όπου αφιερώθηκε στη συγγραφή, έχοντας δυνατότητες συγκέντρωσης υλικού. 404 π.Χ.: αμνηστία (δεν είναι σίγουρο ότι επέστρεψε στην Αθήνα). Το έργο του σταματά στα γεγονότα του 404 π.Χ. Ο ίδιος είδε το τέλος του πολέμου (411 π.Χ.) αλλά δεν πρόλαβε να ολοκληρώσει την εξιστόρηση.

ΕΝΔΙΑΦΕΡΟΝΤΑ ΚΑΙ ΙΔΕΕΣ Ο Θουκυδίδης σε τοιχογραφία του Ναού της Μονής Φιλανθρωπινών. 16ος αιώνας - Ιωάννινα Κατανόησε εξ αρχής τη σημασία του πολέμου Ξεκινά την εξιστόρησή του από τα Τρωικά και τα Μηδικά στηριγμένος σε «εικότα» και «σημεία» ή «μαρτύρια» Βαθύτερη αιτία πολέμου: η ανάπτυξη της Αθήνας και η μετατροπή της σε ηγεμονία

Άγαλμα του Θουκυδίδη στη Βιέννη ΤΑ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ ΠΟΥ ΘΕΤΕΙ: Άγαλμα του Θουκυδίδη στη Βιέννη Η ηγεμονική δύναμη της Αθήνας: Θα μπορούσε να διατηρηθεί με συνετή στρατηγική Το πρόβλημα της δύναμης: Η φύση του ανθρώπου μένει πάντα ίδια. Σε πιεστικές συγκυρίες οι αξίες παραβιάζονται Λογική: η μόνη αξία στην οποία μπορεί να στηριχτεί ο άνθρωπος Ο παραλογισμός του πολέμου που έχει ως κίνητρα την πλεονεξία και τη φιλοδοξία ανθρώπων

Το πρότυπο του ηγέτη (Περικλής): οξυδέρκεια, δημοτικότητα, ανιδιοτέλεια, ειλικρίνεια απέναντι στο λαό Ο υπεύθυνος πολίτης: λογική, σύνεση, ενδιαφέρον για το κοινό συμφέρον, μετριοπάθεια, ανώτερο ήθος, ανθρωπιά και φιλότιμο Τάση για γενίκευση: από το συγκεκριμένο γεγονός στο γενικό και πανανθρώπινο Επιγραμματικές διατυπώσεις δίνουν το μέτρο του μεγαλείου του

ΜΕΘΟΔΟΣ Ανεύρεση της αλήθειας με αυτοψία, επίσκεψη σε πεδία μαχών, συλλογή – αξιολόγηση πληροφοριών, μελέτη επίσημων κειμένων και αρχείων Αποδοχή μόνο των διασταυρωμένων πληροφοριών Χρήση δημηγοριών: ανασύνθεσή τους με βάση την κεντρική ιδέα του λόγου Χρονολογική ακρίβεια και έκθεση γεγονότων κατά χρονολογική σειρά. Χωρισμός έτους σε θέρος και χειμώνα

Η ΔΟΜΗ ΤΟΥ ΕΡΓΟΥ Ο ΧΡΟΝΟΣ ΤΗΣ ΣΥΝΘΕΣΗΣ ΤΟΥ Διαίρεση σε οκτώ βιβλία 1ο βιβλίο: αίτια πολέμου, μέθοδος συγγραφέα, «Αρχαιολογία» ανάπτυξη αθηναϊκής δύναμης. 2ο έως 5ο βιβλίο (κεφ.24): πρώτη δεκαετία πολέμου (431-421π.Χ.) 5ο βιβλίο: γεγονότα ως το 415 π.Χ. και διάλογος με Μηλίους 6ο-7ο βιβλίο: Σικελική εκστρατεία 8ο βιβλίο:γεγονότα ως την κατάλυση δημοκρατίας (411 π.Χ.) Δεν είναι γνωστή η αρχή σύνθεσης του έργου. Η εξιστόρηση σταματά στο 411 αλλά πολλά τμήματα γράφτηκαν μετά το 404

Πάπυρος με την Ιστορία του Θουκυδίδη ΓΛΩΣΣΑ ΚΑΙ ΥΦΟΣ Χρήση «αρχαίας αττικής» με γλωσσικές ιδιομορφίες Πάπυρος με την Ιστορία του Θουκυδίδη ες, ξυν, σσ. Αρχαϊκοί τύποι λέξεων Ουδέτερο πληθυντικού αντί επίρρημα Ουδέτερο επιθέτου αντί αφηρημένου ουσιαστικού Ρήματα σύνθετα με δύο ή τρεις προθέσεις Επισώρευση αιτιολογικών προτάσεων Σχήματα λόγου (πάρισα, ομοιοτέλευτα) Λογοτεχνικό ύφος: Αντιθέσεις, ετερόπτωτοι προσδιορισμοί, Περίπλοκη σύνταξη, μακροπερίοδος λόγος, ρητορικά σχήματα

Η παρουσίαση δημιουργήθηκε από τον Χρήστο Μουλώτσιο (director@philology.gr) και διατίθεται δωρεάν στον ιστοχώρο Pagina Philologiae (www.philology.gr) Μπορείτε να την προβάλετε, αντιγράψετε, διανείμετε και τροποποιήσετε για εκπαιδευτικούς σκοπούς χωρίς την άδεια του δημιουργού. Απαγορεύεται οποιαδήποτε εκμετάλλευσή της με σκοπό το κέρδος. Παρακαλούμε στείλτε τα σχόλιά σας και τις παρατηρήσεις σας στη διεύθυνση director@philology.gr. Ιδιαίτερα, αν χρησιμοποιήσετε την παρουσίαση αυτή σε σχολική τάξη, παρακαλούμε να μας αναφέρετε τις αντιδράσεις των μαθητών.