Καρκίνος παχέος εντέρου επιδημιολογικά στοιχεία πρόληψη οργάνωση υπηρεσιών υγείας ΝΤΑΤΣΗΣ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ ΕΠΙΜΕΛΗΤΗΣ Α’ Β’ ΧΕΙΡΟΥΡΓΙΚΗ ΚΛΙΝΙΚΗ ΕΑΝΠ «ΜΕΤΑΞΑ»

επιδημιολογικά στοιχεία International Union Against Cancer 1998 Νέες διαγνώσεις ανά 100.000 άτομα στο γενικό πληθυσμό ανά έτος Αφρική 1,6–5,9/100.000 Νότια και Ανατολική Ευρώπη 23,6-33,8/100.000 Βόρεια και Δυτική Ευρώπη, Βόρεια Αμερική 46,3-51.7/100.000 Στις αναπτυγμένες χώρες 389.200 νέες περιπτώσεις το χρόνο Στις αναπτυσσόμενες χώρες 182.900 νέες περιπτώσεις το χρόνο

ασθενείς/θάνατοι με Ca ΠΑΧΕΟΣ ΕΝΤΕΡΟΥ επιδημιολογικά στοιχεία ασθενείς/θάνατοι με Ca ΠΑΧΕΟΣ ΕΝΤΕΡΟΥ ανά 100.000 ΑΝΔΡΕΣ ανά έτος ΕΥΡΩΠΗ 58-61 35-36 25 13

ασθενείς/θάνατοι με Ca ΠΑΧΕΟΣ ΕΝΤΕΡΟΥ επιδημιολογικά στοιχεία ασθενείς/θάνατοι με Ca ΠΑΧΕΟΣ ΕΝΤΕΡΟΥ ανά 100.000 ΓΥΝΑΙΚΕΣ ανά έτος ΕΥΡΩΠΗ 27 40-43 19 9

επιδημιολογικά στοιχεία ΕΛΛΑΔΑ 8/1990–7/1991 ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΑΡΧΕΙΟ ΝΕΟΠΛΑΣΙΩΝ

επιδημιολογικά στοιχεία ΕΛΛΑΔΑ 856 ασθενείς 8/1990–7/1991 ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΑΡΧΕΙΟ ΝΕΟΠΛΑΣΙΩΝ

επιδημιολογικά στοιχεία ΕΛΛΑΔΑ 814 ασθενείς 8/1990–7/1991 ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΑΡΧΕΙΟ ΝΕΟΠΛΑΣΙΩΝ

(πρώτη διάγνωση 70651/έτος) επιδημιολογικά στοιχεία ΑΝΔΡΕΣ (πρώτη διάγνωση 70651/έτος) ΗΠΑ Αιτίες θανάτου 2002 Διαγνώσεις κάθε χρόνο 41,8/100.000 Hispanic 68,3/100.000 African American U.S. Cancer Statistics: 2002 Incidence and Mortality, U.S. Cancer Statistics Working Group, 2005 and National Vital Statistics Report, Vol. 53, No. 5, 2004

(πρώτη διάγνωση 68.883/έτος) επιδημιολογικά στοιχεία ΓΥΝΑΙΚΕΣ (πρώτη διάγνωση 68.883/έτος) ΗΠΑ Αιτίες θανάτου 2002 Διαγνώσεις κάθε χρόνο 29,4/100.000 Hispanic 55,6/100.000 African American U.S. Cancer Statistics: 2002 Incidence and Mortality, U.S. Cancer Statistics Working Group, 2005 and National Vital Statistics Report, Vol. 53, No. 5, 2004

πρόληψη Πρωτογενής: Αποφυγή έκθεσης σε γνωστούς παράγοντες κινδύνου Αναγνώριση γενετικών, βιολογικών και περιβαλλοντικών παραγόντων, που είναι αιτιολογικοί η παθογενετικοί και αναμιγνύονται πλήρως η μερικώς στην καρκινογένεση Δευτερογενής: Έγκαιρη διάγνωση

Πρωτογενής πρόληψη

Πρωτογενής πρόληψη Λίπος – κρέας - ασβέστιο Δίαιτα πλούσια σε: λίπος Δίαιτα πλούσια σε: λίπος πρωτεΐνες θερμίδες αλκοόλ κόκκινο και άσπρο κρέας Δίαιτα πτωχή σε: ασβέστιο φολικό οξύ Αύξηση πιθανότητας εμφάνισης κολοορθικού καρκίνου Καρκινογόνες ετεροκυκλικές αμίνες Σχηματίζονται στη διάρκεια της μαγειρικής του κρέατος σε ψηλές θερμοκρασίες. Πιθανά δυνητικός μηχανισμός αύξησης του κινδύνου εμφάνισης κολοορθικού καρκίνου

Πρωτογενής πρόληψη ασβέστιο Στις περισσότερες επιδημιολογικές έρευνες που μελετήθηκε και διαπιστώθηκε η αρνητική σχέση ασβεστίου και κολοορθικού καρκίνου οι διαφορές ήταν στατιστικά σημαντικές. Λιγότερες εργασίες δεν φανερώνουν σχέση η φανερώνουν θετική σχέση                                          Πιθανολογούμενος μηχανισμός: Το από το στόμα προσλαμβανόμενο ασβέστιο δεσμεύει χολικά και λιπαρά οξέα

Πρωτογενής πρόληψη Μη ισχυρή η τεκμηρίωση Ίνες – λαχανικά – φρούτα Μη ισχυρή η τεκμηρίωση της θετικής τους επίδρασης στην ελάττωση της πιθανότητας εμφάνισης κολοορθικού καρκίνου. Δυνητικοί μηχανισμοί επίδρασης: Δέσμευση χολικών οξέων Αύξηση νερού κοπράνων – δυνατότητας διάλυσης καρκινογόνων ουσιών Μείωση χρόνου επαφής των ουσιών με το έντερο Μη επιτυχής τεκμηρίωση αρνητικής επίδρασης στην επανεμφάνιση πολυπόδων μετά την αφαίρεση τους

Πρωτογενής πρόληψη Επιδημιολογική διαπίστωση μείωσης Χρήση εξωγενών ορμονών - αναπαραγωγή Επιδημιολογική διαπίστωση μείωσης του κινδύνου εμφάνισης καρκίνου του παχέος εντέρου σε γυναίκες που μετεμμηνοπαυσιακά λαμβάνουν ορμονικά σκευάσματα (όχι το ίδιο για τον καρκίνο του ορθού) Fraumeni 1969 : Συχνότερος στις καλόγριες από ότι στον πληθυσμό ’70 : Αυξημένη συχνότητα στις ανύπαντρες γυναίκες

Πρωτογενής πρόληψη -50% Καθιστική ζωή Φυσική δραστηριότητα Αυξημένος κίνδυνος εμφάνισης κολοορθικού καρκίνου Κίνδυνος εμφάνισης κολοορθικού καρκίνου Φυσική δραστηριότητα -50% Whittemore 1990: Όμοια αύξηση της πιθανότητας εμφάνισης της νόσου σε Κινέζους με καθιστική δουλειά που κατοικούν στην Κίνα και στην Βορειοδυτική Αμερική

Πρωτογενής πρόληψη Τεκμηριωμένη η θετική επίδραση στην εμφάνιση Κατανάλωση αλκοόλ Τεκμηριωμένη η θετική επίδραση στην εμφάνιση κολοορθικού καρκίνου. Ο ενοχοποιητικός παράγοντας είναι η συνολική ποσότητα της αιθανόλης και όχι το είδος του ποτού. Dean 1979: Αυξημένος κίνδυνος καρκίνου του ορθού σε εργάτες μπυραρίας στην Ιρλανδία Jensen 1979: Δεν διαπιστώθηκε το ίδιο σε εργάτες μπυραρίας στη Δανία

Πρωτογενής πρόληψη ΚΑΠΝΙΣΤΕΣ Κάπνισμα Τεκμηριωμένη η αυξημένη τάση (3x) σχηματισμού αδενωματοδών πολυπόδων και υποτροπής μετά από πολυπεκτομή ανάπτυξης κολοορθικού καρκίνου σε καπνιστές για τουλάχιστον 35 χρόνια Θνητότητα ασθενών με κολοορθικό Ca Cancer prevention study II ΚΑΠΝΙΣΤΕΣ ΠΡΩΗΝ ΚΑΠΝΙΣΤΕΣ ΜΗ ΚΑΠΝΙΣΤΕΣ

Πρωτογενής πρόληψη Μείωση πάνω από 75% της ανάπτυξης κολοορθικού Ca Εκτομή αδενωμάτων-πολυπόδων Μείωση πάνω από 75% της ανάπτυξης κολοορθικού Ca μετά από πολυπεκτομή

Πρωτογενής πρόληψη (χημειοπροφύλαξη) Aspirin NSAIDs piroxicam (Feldene) indomethicin (Indocin) sulindac Curcumin Difluoromethylornithine (DFMO) Ursodeoxycholic acid Oltipraz 3-hydroxy-3-methylgluteryl coenzyme A (HMG-CoA) Thun 1991 και 1993 Μείωση κατά 40% της θνητότητας λόγω κολοορθικού Ca σε χρόνιους λήπτες ασπιρίνης. (600.000 ενήλικες) Σε πειραματικές μελέτες με ζώα τα μη στερινοειδή αντιφλεγμονώδη εμποδίζουν την ανάπτυξη χημικά προκαλούμενου καρκίνου

από salad bar σε salad bar Ο καλύτερος τρόπος να προλάβεις τον κολοορθικό καρκίνο είναι: Να τρέχεις από salad bar σε salad bar Ένας επιδημιολόγος

Αυτός που σου επιτρέπει να τρως ότι θέλεις και να μην πεθάνεις Ο καλύτερος γαστρεντερολόγος είναι: Αυτός που σου επιτρέπει να τρως ότι θέλεις και να μην πεθάνεις ποτέ από κολοορθικό Ca Ένας γαστρεντερολόγος

Δευτερογενής πρόληψη (έγκαιρη διάγνωση) ΠΕΝΤΑΕΤΗΣ ΕΠΙΒΙΩΣΗ Στάδιο Ι 90% Στάδιο IV <5%

δυνητικά θεραπεύσιμης δυνάμενης να προληφθεί Δευτερογενής πρόληψη (έγκαιρη διάγνωση) Ανίχνευση δυνητικά θεραπεύσιμης η δυνάμενης να προληφθεί νόσου Screening test Surveillance Diagnostic evaluation

Δευτερογενής πρόληψη κολοορθικού καρκίνου Αναγνώριση ομάδων κινδύνου Αφαίρεση προκαρκινικών βλαβών • προφυλακτική εκτομή πολυπόδων • αφαίρεση αδενωμάτων με σοβαρή δυσπλασία • πρωκτοκολεκτομή σε οικογενή αδενωματώδη πολυποδίαση ελκώδη κολίτιδα με σοβαρή δυσπλασία

πρωκτοκολεκτομή σε ελκώδη κολίτιδα με σοβαρή δυσπλασία

προφυλακτική εκτομή πολυπόδων αφαίρεση αδενωμάτων με σοβαρή δυσπλασία πρωκτοκολεκτομή σε οικογενή αδενωματώδη πολυποδίαση

Δευτερογενής πρόληψη (έγκαιρη διάγνωση) Δακτυλική εξέταση Ανίχνευση αίματος στα κόπρανα Ενδοσκόπηση (ορθοσιγμοειδοσκόπηση – κολονοσκόπηση) Βαριούχος υποκλυσμός Εικονική κολονοσκόπηση Ανίχνευση μεταλλάξεων στο DNA στα κόπρανα

Δευτερογενής πρόληψη Δακτυλική εξέταση Δεν τεκμηριώνεται στατιστικά σημαντική ελάττωση στην θνητότητα του περιφερικού Ca ορθού.

Δευτερογενής πρόληψη Ανίχνευση αίματος στα κόπρανα Τα επιφανειακά αγγεία των πολυπόδων, αδενωμάτων και καρκίνων του παχέος εντέρου είναι εύθρυπτα και εύκολα αιμορραγούν μετά από κάκωση από τα διερχόμενα κόπρανα. Η μικροποσότητα αίματος αναμιγνύεται με τα κόπρανα, σπάνια είναι ορατή και είναι ανιχνεύσιμη με τη βοήθεια χημικής αντίδρασης. Ca: Ευαισθησία 26% Ειδικότητα 88% Ca + Πολύποδες: Ευαισθησία 28% Ειδικότητα 80% Ευαισθησία 52% Ειδικότητα 91%

Δευτερογενής πρόληψη Ανίχνευση αίματος στα κόπρανα Mandel 1993 (Minnesota trial) Ετήσια δοκιμασία ανίχνευσης αίματος στα κόπρανα προκαλεί μείωση κατά 33% της θνητότητας λόγω κολοορθικού Ca Ανά διετία δοκιμασία ανίχνευσης αίματος στα κόπρανα προκαλεί μείωση κατά 21% της θνητότητας                                                                                                                                                     

Δευτερογενής πρόληψη Ανίχνευση αίματος στα κόπρανα European Union 1999 (advisor committee on cancer prevention) Μεταανάλυση όλων των τυχαιοποιημένων μελετών ανίχνευσης αίματος στα κόπρανα φανέρωσε μείωση κατά 16% της θνητότητας λόγω κολοορθικού Ca Allison 1990 (National Cancer Institute USA) Θετικό το τεστ στο 1% με 5% του πληθυσμού. Από αυτούς 2% με 10% έχουν καρκίνο και 20% με 30% έχουν αδένωμα

Ca + Πολύποδες +Αδενώματα: Δευτερογενής πρόληψη ορθοσιγμοειδοσκόπηση Ca + Πολύποδες +Αδενώματα: Ευαισθησία 70% Μείωση θνητότητας κατά 60% με 80% Memorial-Strang Clinic(1946–1954) Ενδοσκοπήθηκαν 26.124 άτομα Ανιχνεύθηκαν 58 άτομα με Ca 15ετής επιβίωση 90% Αν εύρημα στην ορθοσιγμοειδοσκόπηση τότε κολονοσκόπηση ;; Το 40% των Ca βρίσκονται κεντρικότερα της σπληνικής καμπής

Ca + Πολύποδες +Αδενώματα: Δευτερογενής πρόληψη Ανίχνευση αίματος στα κόπρανα + ορθοσιγμοειδοσκόπηση Ca + Πολύποδες +Αδενώματα: Ευαισθησία 75% Lieberman 2001: 10,6% από 2885 παλαίμαχους με θετικό εύρημα σε κολονοσκόπηση. Αν είχε γίνει μόνο ανίχνευση αίματος στα κόπρανα και σιγμοειδοσκόπηση θα είχε εντοπιστεί το 75,8%

Δευτερογενής πρόληψη κολονοσκόπηση Kronborg 1989: Σε 3121 παλαίμαχους το 10,5% είχε: Αδένωμα >10mm η λαχνωτό αδένωμα η αδένωμα με υψηλού βαθμού δυσπλασία η διηθητικό Ca. Imperiale 2000: Σε 1994 ενήλικες 5,6% με διηθητικό Ca, 46% από τους με Ca κεντρικότερα της σπληνικής καμπής δεν είχαν περιφερικότερα πολύποδες Αρνητικά σημεία: κόστος – διατρήσεις(1:1500) – Αιμορραγίες(1:1000) –δυσανεξία προετοιμασίας – ανάγκη καταστολής θνητότητα (1:10.000)

Δευτερογενής πρόληψη Βαριούχος υποκλυσμός Στο 16%-47% των ασθενών δεν ολοκληρώνεται η κολονοσκόπηση και 4%-6% των κολοορθικών Ca θα μπορούσαν να διαφύγουν Winawer 2000: Παρακολούθηση μετά από πολυπεκτομή ο βαρυούχος υποκλισμός φανέρωσε Το 32% των νέων πολυπόδων < 0,5cm To 53% των πολυπόδων 0,6 < 1,0cm To 48% των πολυπόδων > 1,0cm που φανερώθηκαν με κολονοσκόπηση

Δευτερογενής πρόληψη Εικονική κολονοσκόπηση Yee 2001: Σε 300 ασθενείς (screening ή εκτίμηση) αν μέγεθος του πολύποδα  ευαισθησία > 1cm 90% 0.5cm–0.9cm 80% 1cm 100% < 0.5cm 66,5% Miao 2000: Για Ca και πολύποδες > 1cm ΕΙΔΙΚΟΤΗΤΑ 73% ΕΞΕΙΔΙΚΕΥΣΗ 94%

Δευτερογενής πρόληψη Douglas 2003: Ανίχνευση μεταλλάξεων στο DNA στα κόπρανα Douglas 2003: Το πρώτο screening test στο DNA των κοπράνων λειτούργησε στις 13/8/2003 στο Massachusetts

Σύνδρομα κολοορθικού καρκίνου γενετικός έλεγχος και πιθανά γονίδια FAP (>10-20πολύποδες)………………………………………APC, MYH HNPCC (Amsterdam II)……….MLH1, MSH2, MSH6, PMS2 Peutz-Jeghers (πολύποδες)………………………………………STK11 Juvenile Polyposis(>5 J πολύποδες)…MAD, BMPR1A Cowden Syndrome (trichilemmoma)……………………PTEN + μαστός, θυρεοειδής, μήτρα, ωοθήκες

Συχνότητα εμφάνισης κολοορθικού καρκίνου ανά κατηγορία κινδύνου HNPCC 5% FAP 1% Ελκώδης κολίτιδα 1% Οικογενειακό ιστορικό 18% Σποραδικό Ca 75%

Δευτερογενής πρόληψη (έγκαιρη διάγνωση) Ποιος πρέπει να υποβάλλεται στο screening; Για τα κράτη μέλη: Η ανίχνευση αίματος στα κόπρανα συστήνεται σαν προληπτικό μέτρο. Το πώς, που και πότε εξαρτάται από τις δυνατότητες και προτεραιότητες του κάθε εθνικού συστήματος υγείας. Η κολονοσκόπηση πρέπει να γίνεται στις περιπτώσεις ανίχνευση αίματος στα κόπρανα. Ηλικία μετεχόντων στο πρόγραμμα 50 μέχρι 74 έτη. Το διάστημα μεταξύ διαδοχικών ελέγχων 1 με 2 χρόνια. Ανοσολογικές και γενετικές δοκιμασίες, σιγμοειδοσκόπηση και κολονοσκόπηση όχι προς το παρόν σαν προληπτικό μέτρο.

Δευτερογενής πρόληψη (έγκαιρη διάγνωση) Ποιος πρέπει να υποβάλλεται στο screening; Για την Ευρωπαϊκή επιτροπή και το Ευρωπαϊκό κοινοβούλιο: Πρέπει να αναπτυχθούν οδηγίες τόσο σε Ευρωπαϊκό όσο και σε Εθνικό επίπεδο για την ποιοτική διασφάλιση των προγραμμάτων ανίχνευση αίματος στα κόπρανα.

American Cancer Society Colorectal Cancer Screening Δευτερογενής πρόληψη (έγκαιρη διάγνωση) American Cancer Society Colorectal Cancer Screening Guidelines ΣΧΕΤΙΚΟΣ ΚΙΝΔΥΝΟΣ ΑΥΞΗΜΕΝΟΣ ΚΙΝΔΥΝΟΣ ΥΨΗΛΟΤΑΤΟΣ ΚΙΝΔΥΝΟΣ

American Cancer Society Colorectal Cancer Screening Δευτερογενής πρόληψη (έγκαιρη διάγνωση) American Cancer Society Colorectal Cancer Screening Guidelines ΣΧΕΤΙΚΟΣ ΚΙΝΔΥΝΟΣ > 50 ετών Ανίχνευση αίματος στα κόπρανα ( /1 έτος) Ορθοσιγμοειδοσκόπηση με εύκαμπτο ενδοσκόπιο ( /5 έτη) Ανίχνευση αίματος στα κόπρανα + Ορθοσιγμο- ειδοσκόπηση με εύκαμπτο ενδοσκόπιο ( /1, /5 έτη) Βαριούχος υποκλυσμός ( /5 έτη) Κολονοσκόπηση ( /10 έτη)

American Cancer Society Colorectal Cancer Screening Δευτερογενής πρόληψη (έγκαιρη διάγνωση) American Cancer Society Colorectal Cancer Screening Guidelines ΕΙΔΟΣ ΚΙΝΔΥΝΟΥ ΑΥΞΗΜΕΝΟΣ Ένα μονό μικρό αδένωμα <1cm ΗΛΙΚΙΑ ΕΝΑΡΞΗΣ ΣΥΜΜΕΤΟΧΗΣ ΣΕ SCREENING 3-6 έτη μετά την αρχική πολυπεκτομή ΣΥΣΤΕΙΝΟΜΕΝΗ ΜΕΘΟΔΟΣ ΕΛΕΓΧΟΥ Κολονοσκόπηση ΣΧΟΛΙΑ Αν η δοκιμασία φυσιολογική τότε συμμετοχή στο Screening του σχετικού κινδύνου

American Cancer Society Colorectal Cancer Screening Δευτερογενής πρόληψη (έγκαιρη διάγνωση) American Cancer Society Colorectal Cancer Screening Guidelines ΕΙΔΟΣ ΚΙΝΔΥΝΟΥ ΑΥΞΗΜΕΝΟΣ Ένα αδένωμα >1cm η πολλά αδενώματα η αδένωμα με υψηλού βαθμού δυσπλασία η λαχνωτό αδένωμα ΗΛΙΚΙΑ ΕΝΑΡΞΗΣ ΣΥΜΜΕΤΟΧΗΣ ΣΕ SCREENING 3 έτη μετά την αρχική πολυπεκτομή ΣΥΣΤΕΙΝΟΜΕΝΗ ΜΕΘΟΔΟΣ ΕΛΕΓΧΟΥ Κολονοσκόπηση ΣΧΟΛΙΑ Αν η δοκιμασία φυσιολογική τότε επανάληψη σε 3 έτη και αν πάλι φυσιολογική τότε συμμετοχή στο Screening του σχετικού κινδύνου

American Cancer Society Colorectal Cancer Screening Δευτερογενής πρόληψη (έγκαιρη διάγνωση) American Cancer Society Colorectal Cancer Screening Guidelines ΕΙΔΟΣ ΚΙΝΔΥΝΟΥ ΑΥΞΗΜΕΝΟΣ Προσωπικό ιστορικό θεραπευτικής εκτομής κολοορθικού Ca ΗΛΙΚΙΑ ΕΝΑΡΞΗΣ ΣΥΜΜΕΤΟΧΗΣ ΣΕ SCREENING 1 έτος μετά την εκτομή ΣΥΣΤΕΙΝΟΜΕΝΗ ΜΕΘΟΔΟΣ ΕΛΕΓΧΟΥ Κολονοσκόπηση ΣΧΟΛΙΑ Αν η δοκιμασία φυσιολογική τότε επανάληψη σε 3 έτη αν πάλι φυσιολογική τότε επανάληψη κάθε 3 έτη

American Cancer Society Colorectal Cancer Screening Δευτερογενής πρόληψη (έγκαιρη διάγνωση) American Cancer Society Colorectal Cancer Screening Guidelines ΕΙΔΟΣ ΚΙΝΔΥΝΟΥ ΑΥΞΗΜΕΝΟΣ Ένας πρώτου βαθμού συγγενής με κολοορθικό Ca η αδενωματώδη πολυποδίαση μικρότερος των 60 ετών η δύο η περισσότεροι πρώτου βαθμού συγγενείς οποιασδήποτε ηλικίας. (όχι κληρονομικό σύνδρομο) ΗΛΙΚΙΑ ΕΝΑΡΞΗΣ ΣΥΜΜΕΤΟΧΗΣ ΣΕ SCREENING 40 ετών η 10 χρόνια πριν την ηλικία του νεότερου συγγενή που έχει νοσήσει (όποια είναι νωρίτερα) ΣΥΣΤΕΙΝΟΜΕΝΗ ΜΕΘΟΔΟΣ ΕΛΕΓΧΟΥ Κολονοσκόπηση ΣΧΟΛΙΑ Κάθε 5 χρόνια Κολοορθικό Ca σε συγγενείς μεγαλύτερου βαθμού δεν αυξάνουν τον σχετικό κίνδυνο του γενικού πληθυσμού.

American Cancer Society Colorectal Cancer Screening Δευτερογενής πρόληψη (έγκαιρη διάγνωση) American Cancer Society Colorectal Cancer Screening Guidelines ΕΙΔΟΣ ΚΙΝΔΥΝΟΥ ΥΨΗΛΟΤΑΤΟΣ ΚΙΝΔΥΝΟΣ Οικογενειακό ιστορικό οικογενούς αδενωματώδους πολυποδίασης ΗΛΙΚΙΑ ΕΝΑΡΞΗΣ ΣΥΜΜΕΤΟΧΗΣ ΣΕ SCREENING Από την ήβη ΣΥΣΤΕΙΝΟΜΕΝΗ ΜΕΘΟΔΟΣ ΕΛΕΓΧΟΥ Έγκαιρη ενδοσκοπική επιτήρηση και συνεκτίμηση των σχετικών γενετικών δοκιμασιών ΣΧΟΛΙΑ Αν η γενετική δοκιμασία είναι θετική ενδείκνυται κολεκτομή σε εξειδικευμένο κέντρο

American Cancer Society Colorectal Cancer Screening Δευτερογενής πρόληψη (έγκαιρη διάγνωση) American Cancer Society Colorectal Cancer Screening Guidelines ΕΙΔΟΣ ΚΙΝΔΥΝΟΥ ΥΨΗΛΟΤΑΤΟΣ ΚΙΝΔΥΝΟΣ Οικογενειακό ιστορικό κληρονομικού μη-πολυποδιασικού καρκίνου παχεός εντέρου ΗΛΙΚΙΑ ΕΝΑΡΞΗΣ ΣΥΜΜΕΤΟΧΗΣ ΣΕ SCRENNING 21 ετών ΣΥΣΤΕΙΝΟΜΕΝΗ ΜΕΘΟΔΟΣ ΕΛΕΓΧΟΥ Κολονοσκόπηση και συνεκτίμηση των σχετικών γενετικών δοκιμασιών ΣΧΟΛΙΑ Αν η γενετική δοκιμασία είναι θετική η αν ο ασθενής δεν είχε υποβληθεί σε γενετικές δοκιμασίες μέχρι την ηλικία των 40 ετών ενδείκνυται η συστεινόμενη μέθοδος ελέγχου κάθε χρόνο σε εξειδικευμένο κέντρο

International Collaborative Group (ICG) meeting in Amsterdam in 1990 HNPCC ΚΡΙΤΗΡΙΑ AMSTERDAM ΙΙ 3 συγγενείς με καρκίνο, οι 2 πρώτου βαθμού με τον τρίτο. Ο καρκίνος σχετιζόμενος με το HNPCC (κολοορθικός, ενδομητρίου, λεπτού εντέρου, ουροποιητικού) Εμφάνιση σε 2 γενιές 1 διάγνωση σε ηλικία μικρότερη των 50 ετών Αποκλεισμός αδενωματώδους πολυποδίασης

American Cancer Society Colorectal Cancer Screening Δευτερογενής πρόληψη (έγκαιρη διάγνωση) American Cancer Society Colorectal Cancer Screening Guidelines ΕΙΔΟΣ ΚΙΝΔΥΝΟΥ ΥΨΗΛΟΤΑΤΟΣ ΚΙΝΔΥΝΟΣ Φλεγμονώδης νόσος του εντέρου. Χρόνια ελκώδης κολίτιδα. Νόσος Crohn. ΗΛΙΚΙΑ ΕΝΑΡΞΗΣ ΣΥΜΜΕΤΟΧΗΣ ΣΕ SCRENNING Ο κίνδυνος καρκίνου αρχίζει να είναι σημαντικός 8 έτη μετά την εμφάνιση της πανκολίτιδας η 12-15 έτη μετά την εμφάνιση κολίτιδας του αριστερού κόλου. ΣΥΣΤΕΙΝΟΜΕΝΗ ΜΕΘΟΔΟΣ ΕΛΕΓΧΟΥ Κολονοσκόπηση με βιοψίες για δυσπλασία ΣΧΟΛΙΑ Κάθε 1–2 έτη σε εξειδικευμένο κέντρο στην επιτήρηση και αντιμετώπιση της φλεγμονώδους νόσου του εντέρου.

Εθνικό Αρχείο Νεοπλασιών Κέντρο Ελέγχου και Πρόληψης Νοσημάτων οργάνωση υπηρεσιών υγείας Στην Ελλάδα υπάρχει το εθνικό αρχείο νεοπλασιών (υπηρεσία του Υπουργείου Υγείας και Κοινωνικής Αλληλεγγύης). Νόμος 3370/ 27.06.2005 Το Εθνικό Αρχείο Νεοπλασιών εντάσσεται στο Κέντρο Ελέγχου και Πρόληψης Νοσημάτων (ΚΕΕΛΠΝΟ)

;;;; οργάνωση υπηρεσιών υγείας Το εθνικό αρχείο νεοπλασιών θεωρητικά λειτουργεί με σύστημα παθητικής συλλογής στοιχείων. Aρχειοθετεί τα στοιχεία που του αποστέλλονται από τα παθολογοανατομικά εργαστήρια των νοσοκομείων. Είναι όμως άγνωστο τι ανταπόκριση υπάρχει και τι ποσοστό κάλυψης επιτυγχάνεται, αν οι φάκελοι που του αποστέλλονται είναι πλήρεις ή υπάρχουν κενά και αν γίνεται ποιοτικός έλεγχος. Επίσης μετά το 1991 δεν υπάρχουν δημοσιευμένα αποτελέσματα ή εκθέσεις. ;;;;

οργάνωση υπηρεσιών υγείας ΚΕΕΛΠΝΟ ΟΓΚΟΛΟΓΙΚΑ ΣΥΜΒΟΥΛΙΑ – ΟΜΑΔΕΣ ΓΕΝΙΚΩΝ ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΩΝ ΠΡΩΤΟΒΑΘΜΙΑ ΦΡΟΝΤΙΔΑ ΟΓΚΟΛΟΓΙΚΑ ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΑ - ΚΕΝΤΡΑ

οργάνωση υπηρεσιών υγείας ΚΕΕΛΠΝΟ Καταγραφή επιδημιολογικών δεδομένων Αποτύπωση υπάρχουσας κατάστασης Σχεδιασμός-συντονισμός προγραμμάτων - προαγωγής υγείας - αγωγής υγείας - πληθυσμιακού ελέγχου έγκαιρης διάγνωσης νεοπλασματικών νόσων Συνεργασία με πρωτοβάθμια, δευτεροβάθμια και τριτοβάθμια φροντίδα υγείας

οργάνωση υπηρεσιών υγείας ΠΡΩΤΟΒΑΘΜΙΑ ΦΡΟΝΤΙΔΑ Ο γιατρός πρέπει να γνωρίζει: Τους κινδύνους, τα οφέλη και τους περιορισμούς των screening tests Ποια η συμβουλευτική διαδικασία πριν τα tests Τις συνέπειες των θετικών και αρνητικών αποτελεσμάτων των screening tests Τον προσδιορισμό του κινδύνου που διατρέχουν τα άτομα που θεωρούνται πως ανήκουν στην ομάδα υψηλού κινδύνου Την αποτελεσματικότητα των διαθέσιμων μεθόδων πληθυσμιακού ελέγχου έγκαιρης διάγνωσης νεοπλασματικών νόσων Που θα πρέπει να παραπέμπεται ο ελεγχόμενος για περαιτέρω διερεύνηση-αντιμετώπιση

Σε δράση μετά την αντιμετώπιση του κολοορθικού καρκίνου