Βήματα στην Κατασκευή ενός Ψυχομετρικού Εργαλείου (Μέρος A) Εργαστήριο: Κατασκευή ενός Ψυχομετρικού Εργαλείου 2η Διάλεξη

Βήματα στην Κατασκευή ενός Τεστ: Ο στόχος του τεστ Δημιουργώντας το θεωρητικό πλαίσιο Δημιουργώντας τα στοιχεία του τεστ Σχεδιάζοντας το τεστ Πιλοτική Έρευνα Ανάλυση στοιχείων Αξιοπιστία Εγκυρότητα Στάθμιση

Βήμα 1ο: Ο στόχος του τεστ Το πρώτο βήμα στην κατασκευή ενός καινούριου εργαλείου είναι να ορίσουμε με ακρίβεια το τι θέλουμε να μετρήσουμε Παράδειγμα: Θέλουμε να φτιάξουμε ένα τεστ αντίληψης χώρου (spatial ability) Θέλουμε να φτιάξουμε ένα τεστ άγχους (anxiety test)

Βήμα 2ο: Δημιουργώντας το θεωρητικό πλαίσιο Θα πρέπει να μελετήσουμε καλά τη βιβλιογραφία και να καταλήξουμε σε ένα θεωρητικό μοντέλο, πάνω στο οποίο θα στηριχτούμε για να κατασκευάσουμε το τεστ. Παράδειγμα: Το θεωρητικό μοντέλο του Lohman (1979) Το θεωρητικό μοντέλο του Splielberger (1972)

Το θεωρητικό μοντέλο του Lohman Σύμφωνα με αυτό το μοντέλο, η χωρο-αντιληπτική ικανότητα περιλαμβάνει τρεις βασικούς παράγοντες: τον Σχηματισμό Νοερής Εικόνας (ΣΧΕ) (Visualization), τον Χωρικό Προσανατολισμό (ΧΠ) (Spatial Orientation) τις Χωρικές Σχέσεις (ΧΣ) (Spatial Relations).

Το θεωρητικό μοντέλο του Splielberger Υπάρχουν δύο ειδών άγχη: Το καταστασιακό (State Anxiety) Το άτομο βιώνει άγχος μόνο κατά την εμφάνιση ενός αντικειμενικού αγχογόνου ερεθίσματος (π.χ. σεισμός, επίθεση, κλπ.) To δομικό (Trait Anxiety) Το άτομο βιώνει άγχος κάθε φορά που θεωρεί ότι υπάρχει κάποια απειλή (χαρακτηριστικό προσωπικότητας

Το θεωρητικό μοντέλο του Lohman Ο Σχηματισμός Νοερών Εικόνων αναφέρεται στην ικανότητα του ατόμου να χειρίζεται νοερά κινήσεις αντικειμένων και χωρικές φόρμες (αναδιπλώσεις αντικειμένων - surface development) Ο Χωρικός Προσανατολισμός αφορά στην ικανότητα του ατόμου να φαντάζεται την εμφάνιση ενός τρισδιάστατου αντικειμένου υπό διαφορετικές οπτικές γωνίες (κατόψεις – spatial orientation) Οι Χωρικές Σχέσεις αφορά στην ικανότητα του ατόμου να περιστρέφει νοερά διάφορα δισδιάσταστα ή τρισδιάστατα σχήματα (νοητικές περιστροφές - mental rotation),

Βήμα 3ο: Δημιουργώντας τα στοιχεία του τεστ Θα πρέπει να αποφασίσουμε τι είδους στοιχεία (items) θα χρησιμοποιήσουμε στο τεστ καθώς επίσης και για την αποκριτική κλίμακα Διαφορετικά είδη στοιχείων είναι κατάλληλα για διαφορετικού είδους μετρήσεις. Το ίδιο ισχύει για τις αποκριτικές κλίμακες.

Βήμα 3ο: Δημιουργώντας τα στοιχεία του τεστ Για τα γνωστικά τεστ, τα πιο κατάλληλα στοιχεία είναι των εναλλακτικών επιλογών ή των πολλαπλών επιλογών

Στοιχεία Πολλαπλής Επιλογής (Multiple Choice) Είναι ένα στοιχείο για το οποίο το άτομο καλείται να επιλέξει ανάμεσα σε περισσότερες από δύο επιλογές Παράδειγμα: Μια από τις επόμενες πέντε λέξεις έχει την ίδια σημασία με τη λέξη «ρωμαλέος»: Χαρούμενος Δυνατός Παχύς Μεγάλος Πλούσιος Συνήθως, δεν χρησιμοποιούνται σε τεστ προσωπικότητας

Στοιχεία Πολλαπλής Επιλογής (Multiple Choice) Εκτός από στοιχεία με τη χρήση γραπτού λόγου, μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε και στοιχεία με εικόνες Παράδειγμα:

Βήμα 3ο: Δημιουργώντας τα στοιχεία του τεστ Για τα τεστ προσωπικότητας, τα πιο κατάλληλα στοιχεία είναι των διαβαθμιστικών κλιμάκων αν και σε μερικές περιπτώσεις χρησιμοποιούνται και τα στοιχεία αναγκαστικής επιλογής

Στοιχεία Διαβαθμιστικών Κλιμάκων (Rating Scale) Είναι ένα στοιχείο για το οποίο οι απαντητικές επιλογές βρίσκονται κατά μήκος ενός συνεχούς Παράδειγμα Μου αρέσει να πηγαίνω μέρη που συχνάζουν πολλοί άνθρωποι Διαφωνώ Απόλυτα Ουδέτερο Συμφωνώ Ο πιο συχνός τύπος στοιχείου για τεστ προσωπικότητας

Στοιχεία Αναγκαστικής Επιλογής (Forced Choice) Είναι ένα στοιχείο για το οποίο το άτομο θα πρέπει να επιλέξει ανάμεσα σε δύο εξίσου επιθυμητές ή ανεπιθύμητες απαντήσεις Παράδειγμα: Αν και στα δύο ήμουν καλός/η θα προτιμούσα Να παίζω σκάκι Να παίζω μπόουλινγκ

Προσαρμόζοντας ένα τεστ από ένα πολιτισμικό πλαίσιο σε ένα άλλο Στην περίπτωση αυτή, δεν χρειάζεται να δημιουργήσουμε νέα στοιχεία. Απλά, θα πρέπει να μεταφράσουμε και να προσαρμόσουμε τα στοιχεία της αρχικής έκδοσης του τεστ (αρχικό πολιτισμικό πλαίσιο) στη γλώσσα του νέου πολιτισμικού πλαισίου που μας ενδιαφέρει

Προσαρμόζοντας ένα τεστ από ένα πολιτισμικό πλαίσιο σε ένα άλλο Στα πλαίσια της μετάφρασης της αρχικής έκδοσης του τεστ στη γλώσσα που μας ενδιαφέρει, πρέπει να επιτύχουμε: Γλωσσική Αντιστοιχία Εννοιολογική Αντιστοιχία

Προσαρμόζοντας ένα τεστ από ένα πολιτισμικό πλαίσιο σε ένα άλλο Για να επιτύχουμε γλωσσική και εννοιολογική αντιστοιχία, μπορούμε να εφαρμόσουμε δύο διαφορετικές προσεγγίσεις Μετάφραση – αντίστροφη μετάφραση (translation – back translation) – Brislin (1970) Μέθοδος των κριτών (method of experts)

Μετάφραση – αντίστροφη μετάφραση Στα πλαίσια αυτής της μεθόδου Ένα άτομο (δίγλωσσο) μεταφράζει τα στοιχεία της αρχικής έκδοσης στη γλώσσα που μας ενδιαφέρει (π.χ. από Αγγλικά σε Ελληνικά) Στη συνέχεια, ένα άλλο άτομο (δίγλωσσο) μεταφράζει την ελληνική έκδοση που προέκυψε πίσω (αντίστροφα) στην γλώσσα της αρχικής έκδοσης (π.χ. από Ελληνικά σε Αγγλικά) Στη συνέχεια, ένα τρίτο άτομο (κατά προτίμηση γηγενής) αξιολογεί την γλωσσική και εννοιολογική αντιστοιχία των δύο αγγλικών εκδόσεων

Μετάφραση – αντίστροφη μετάφραση Στην τελική φάση: Χορηγούμε σε ένα δείγμα δίγλωσσων ατόμων (Ν=15-20) τόσο την αρχική έκδοση του τεστ όσο και την ελληνική έκδοση του τεστ Στη συνέχεια, αξιολογούμε (Pearson r) το δείκτη συσχέτισης ανάμεσα στα αποτελέσματα που προέκυψαν από τις δύο διαφορετικές χορηγήσεις

Η μέθοδος των κριτών Επιλέγουμε μια ομάδων δίγλωσσων και τους ζητάμε να μεταφράσουν ο καθένας μόνος του τα στοιχεία του τεστ στη γλώσσα που μας ενδιαφέρει (π.χ. Ελληνικά) Στη συνέχεια συγκεντρώνονται όλοι μαζί και συζητούν την έκδοση που ο καθένας τους έχει διατυπώσει για το κάθε στοιχείο Στο τέλος, όλοι μαζί καταλήγουν στην πιο αποδεκτή μετάφραση για το κάθε στοιχείο

Η μέθοδος των κριτών Στην τελική φάση: Χορηγούμε σε ένα δείγμα δίγλωσσων ατόμων (Ν=15-20) τόσο την αρχική έκδοση του τεστ όσο και την ελληνική έκδοση του τεστ Στη συνέχεια, αξιολογούμε (Pearson r) το δείκτη συσχέτισης ανάμεσα στα αποτελέσματα που προέκυψαν από τις δύο διαφορετικές χορηγήσεις

Βήμα 4ο: Παρουσίαση και διαμόρφωση του τεστ Δημιουργήστε μια μορφή, η οποία να είναι: ελκυστική ξεκάθαρη ευανάγνωστη

Βήμα 4ο: Παρουσίαση και διαμόρφωση του τεστ Ένα καλά σχεδιασμένο τεστ, σε αντίθεση με ένα κακά σχεδιασμένο ερωτηματολόγιο, έχει τρία (3) βασικά πλεονεκτήματα: Θα συλλεχθούν οι κατάλληλες πληροφορίες, οι οποίες θα δώσουν και καταλληλότερες απαντήσεις στην ερευνητική ερώτηση Θα ελαχιστοποιήσει τις πιθανές πηγές σφάλματος μέτρησης, αυξάνοντας έτσι την εγκυρότητα του τεστ Γενικά, οι άνθρωποι είναι πιο δεκτικοί στο να συμπληρώσουν ένα καλά σχεδιασμένο ερωτηματολόγιο

Παράδειγμα παρουσίασης και διαμόρφωσης ενός γνωστικού τεστ

Παράδειγμα παρουσίασης και διαμόρφωσης ενός τεστ προσωπικότητας

Παράδειγμα παρουσίασης και διαμόρφωσης ενός τεστ προσωπικότητας

Βήμα 4ο: Παρουσίαση και διαμόρφωση του τεστ Φροντίστε να υπάρχουν τα παρακάτω μέρη: Χώρος για δημογραφικές πληροφορίες (π.χ. φύλο, ηλικία, ΚΟΕ, κλπ.) Οδηγίες ενημέρωσης (τι αξιολογεί το τεστ) Οδηγίες σωστής συμπλήρωσης (με παραδείγματα) Αποκριτική κλίμακα ή απαντητικό φύλο (εάν χρειάζεται ξεχωριστά) Γράμμα ή ενότητα συναίνεσης για τη συμμετοχή του ατόμου (στις οδηγίες ενημέρωσης)

Δημογραφικά Στοιχεία

Παράδειγμα Οδηγιών Ενημέρωσης και Συμπλήρωσης για ένα γνωστικό τεστ

Παράδειγμα Οδηγιών Ενημέρωσης και Συμπλήρωσης ενός τεστ προσωπικότητας

Γράμμα Συναίνεσης

Βήμα 4ο: Παρουσίαση και διαμόρφωση του τεστ Δοκιμάστε πιλοτικά το τεστ σε ένα δείγμα που έχει χαρακτηριστικά παρόμοια με αυτά των ατόμων στα οποία σκοπεύετε να το χρησιμοποιήσετε μελλοντικά (10 άτομα) Δοκιμάζοντας πιλοτικά το τεστ έχετε την ευκαιρία να διαπιστώσετε πιθανά προβλήματα ή λάθη και έτσι να τα διορθώσετε προτού ξεκινήσει η επόμενη φάση (συλλογή ερευνητικών δεδομένων)