Υ π ουργός Οικονομικών Οκτώβριος 2011 Προϋ π ολογισμός 2012 Στοχεύσεις – Βασικές Πρόνοιες – Συνοδευτικές Πολιτικές 1

Εισαγωγικά Σχόλια  Κύ π ρος βρίσκεται σε σταυροδρόμι :  Εξωτερικό Περιβάλλον -  Αντίξοο και συνεχώς ε π ιδεινωμένο π εριβάλλον στις διεθνείς αγορές – ε π ηρεάζει μικρές οικονομίες ό π ως της Κύ π ρου  Δυσλειτουργία των αγορών κρατικών ομολόγων ( Ελλάδα κλ π )  Ανάγκη ενδυνάμωσης της κεφαλαιουχικής ε π άρκειας των τρα π εζών στην ΕΕ  Εσωτερικό Περιβάλλον -  Καθυστέρηση στη διαμόρφωση συναίνεσης και π ροώθηση ολοκληρωμένου π λαισίου για αντιμετώ π ιση του δημοσιονομικού π ροβλήματος στην Κύ π ρο  Τραγικό συμβάν στο Μαρί  Οι τρά π εζες της Κύ π ρου ε π ηρεάζονται α π ό τις εξελίξεις στην Ελλάδα 2

Εισαγωγικά Σχόλια  Ως ε π ακόλουθο, ε π ιδείνωση του κλίματος εμ π ιστοσύνης, χαμηλή ανά π τυξη, υψηλή ανεργία, αυξανόμενο δημοσιονομικό έλλειμμα και δημόσιο χρέος  Το Υ π ουργείο Οικονομικών δεσμευέται να αναλάβει π ρωτοβουλίες για συναίνεση με στόχο τη δημοσιονομική εξυγίανση – τόνωση της ανά π τυξης - στόχευση της κοινωνικής π ολιτικής  Όλοι π ρέ π ει να σηκώσουν το βάρος της π ροσαρμογής – ιδιαίτερα τα εύ π ορα στρώματα  Τα π ολιτικά κόμματα καλούνται να αρθούν στο ύψος των π εριστάσεων – να ψηφίσουν τον Προϋ π ολογισμό και τα μέτρα δημοσιονομικής εξυγίανσης 3

Μακροοικονομικό Πλαίσιο  Στη π αρούσα φάση η ανά π τυξη ε π ηρεάζεται α π ό π ολλούς π αράγοντες :  Αρνητικό εξωτερικό π εριβάλλον  Δυσμενές κλίμα εμ π ιστοσύνης στην Κύ π ρο και στο εξωτερικό  Πτωτική τάση στον τομέα των κατασκευών, μετά την υ π ερθέρμανση της π εριόδου π ριν την π αγκόσμια οικονομική κρίση  Διστακτικότητα των τρα π εζών να διοχετεύσουν δάνεια στην αγορά  Ως ε π ακόλουθο διεθνείς οργανισμοί (DNT) π ροβλέ π ουν αρνητικό ρυθμό ανά π τυξης το 2012  Το Υ π ουργείο Οικονομικών διατηρεί μία ελαφρά π ιο αισιόδοξη π ρόβλεψη, κυρίως λόγω π ροο π τικών στον τουρισμό και στους τομείς των υ π ηρεσιών.  Όμως, συμφωνεί και έλαβε υ π όψη στη διαμόρφωση του Προϋ π ολογισμού ότι η κυ π ριακή οικονομία π ιθανότατα θα π αρουσιάσει χαμηλούς ρυθμούς ανά π τυξης το 2012 και ενδεχόμενα σε μεσο π ρόθεσμο χρονικό π λαίσιο. 4

Δημοσιονομικοί Στόχοι  Λόγω χαμηλής ανά π τυξης και καθυστέρησης στη λήψη διορθωτικών μέτρων το δημοσιονομικό έλλειμμα θα ξε π ερνούσε το 7% του ΑΕΠ το  Υιοθέτηση φιλόδοξων δημοσιονομικών στόχων στα π λαίσια του Προϋ π ολογισμού του 2012 : -6.5%, <-3% και - ½% το 2011, 2012 και 2013 αντίστοιχα. % ΑΕΠ *2012*2013*2014* Δημοσιονομικό Ισοζύγιο Δημόσιο Χρέος * Πρόγραμμα Σταθερότητας

Α π αιτούμενη Δημοσιονομική Εξυγίανση  Μέγεθος του α π αιτούμενου π ακέτου μέτρων για ε π ίτευξη των στόχων € εκ Συνολικό Μέγεθος Δημοσιονομικό Ισοζύγιο (% ΑΕΠ ) ½  1 ο π ακέτο μέτρων εξυγίανσης των δημοσίων οικονομικών εγκρίθηκε α π ό Βουλή των Αντι π ροσώ π ων στις 26 Αυγούστου.  2 ο π ακέτο υ π οβάλλεται μαζί με τον Προϋ π ολογισμό του  Διεθνείς Οργανισμοί θεωρούν δύσκολο εγχείρημα την ε π ίτευξη των τεθέντων δημοσιονομικών στόχων. Όμως συμφωνούν ότι το μέγεθος της διόρθωσης π ου συνε π άγεται η π ροώθηση των δύο π ακέτων είναι ικανο π οιητική υ π ό τις π εριστάσεις, διότι συμβάλει στη δημοσιονομική εξυγίανση και μετριάζει π αράλληλα τις ε π ι π τώσεις στις μεσο π ρόθεσμες ανα π τυξιακές π ροο π τικές. 6

Στοχεύσεις Προϋ π ολογισμού 2012  Δημοσιονομική εξυγίανση :  Φιλόδοξες δημοσιονομικές δεσμεύσεις :  % του ΑΕΠ  2013: - ½ % του ΑΕΠ  2014: Ισοσκελισμένος Προϋ π ολογισμός  Τριετές Δημοσιονομικό Πλαίσιο  Εξυγίανση βασιζόμενη, κυρίως, στο σκέλος των δα π ανών με την εισαγωγή διαρθρωτικών μέτρων μόνιμού χαρακτήρα – 3/5 της διόρθωσης α π ό το σκέλος των δα π ανών  Σημαντική μείωση μισθολογίου & λειτουργικών δα π ανών της κρατικής μηχανής.  Διασφάλιση κρατικών συντάξεων μέσω της εισαγωγής και σταδιακής αύξησης συνεισφορών α π ό δικαιούχους.  Στόχευση κοινωνικής π ολιτικής, με στόχο μεγαλύτερη α π οτελεσματικότητα και κοινωνική δικαιοσύνη.  Ιεράρχηση ανα π τυξιακών έργων – π αράλληλα, π ροώθηση ανα π τυξιακών έργων μέσω συμ π ράξεων ιδιωτικού και δημόσιου τομέα και ε π ιτάχυνση της αδειοδότησης μεγάλων έργων του ιδιωτικού τομέα. 7

Προϋ π ολογισμός Βασικά Μεγέθη  Δημοσιονομικά Μεγέθη 2012:  Με βάση τις τάσεις ο Προϋ π ολογισμός χωρίς τα μέτρα θα κατέληγε σε δημοσιονομικό έλλειμμα 6.9% του ΑΕΠ.  Ε π ί π τωση 1 ου π ακέτου μέτρων 1.2% του ΑΕΠ.  Δημοσιονομικό έλλειμμα π εριορίζεται στο 5.7% του ΑΕΠ.  Ε π ι π τώσεις 2 ου π ακέτου μέτρων στον Προϋ π ολογισμό 2.9% του ΑΕΠ.  Δημοσιονομικό έλλειμμα π εριορίζεται στο 2.8% του ΑΕΠ.  Δημόσιο χρέος φθάνει στο 66.6% του ΑΕΠ σε σύγκριση με 65.5% το  Αυξητική π ορεία τερματίζεται το 2012 ακολουθεί π τωτική π ορεία του δημόσιου χρέους, ό π ως οι δεσμεύσεις έναντι της ΕΕ. 8

Προϋ π ολογισμός 2012 – Βασικά Μεγέθη (2)  Έσοδα :  Με εξαίρεση των ε π ι π τώσεων των μέτρων, μικρή αύξηση των εσόδων του Προϋ π ολογισμού κατά 2.8% το 2012 σε σύγκριση με την αναθεωρημένη εκτίμηση του  Λαμβανομένων υ π όψη των μέτρων δημοσιονομικής εξυγίανσης στο σκέλος των εσόδων, η αύξηση των εσόδων φθάνει το 10% το 2012 σε σύγκριση με την αναθεωρημένη εκτίμηση του 2011 ( α π οκο π ές μισθολογίου, συνεισφορές, αύξηση φορολογιών και ΦΠΑ ).  Δα π άνες :  Μείωση π ροϋ π ολογιζόμενων π ιστώσεων κατά 7% [€7.483 εκ. το 2012 σε σύγκριση €8.016 εκ. το 2011].  Συνε π άγεται οριακή αύξηση των δα π ανών σε ενο π οιημένη βάση κάτω του 2% σε σύγκριση με την αναθεωρημένη εκτίμηση του  Το μέτρο μη π αραχώρηση ΑΤΑ για το 1 ο εξάμηνο θα οδηγήσει σε π εραιτέρω συγκράτηση του ρυθμού αύξησης των δα π ανών κάτω α π ό 1% - συνάδει με π ρόνοιες αναθεωρημένου Συμφώνου Σταθερότητας και Ανά π τυξης στην ΕΕ. 9

Κρατικό Μισθολόγιο  Αντιμετώ π ιση της αυξητικής τάσης του κρατικού μισθολογίου μέσω :  Μείωση της α π ασχόλησης.  Μείωση κλιμάκων εισδοχής ( μεσο π ρόθεσμη ε π ί π τωση ).  Εισαγωγή / αύξηση εισφορών στον ευρύτερο δημόσιο τομέα για το ταμείο συντάξεων σε μόνιμη βάση.  Μείωση των α π ολαβών για τα ε π όμενα δύο χρόνια – έκτακτη εισφορά.  Μη π αραχώρηση ΑΤΑ του 1 ου εξαμήνου του 2012 για τα ε π όμενα 4 εξάμηνα.  Κατάργηση κενών θέσεων ( μεσο π ρόθεσμη ε π ί π τωση ). 10

Μείωση Λειτουργικών Δα π ανών  Μείωση άλλων λειτουργικών δα π ανών  Δα π άνες άμυνας και αστυνόμευσης (€220 εκ. σε €206 εκ.)  Συνέδρια / σεμινάρια / εκ π αιδεύσεις (€36 εκ. σε €27 εκ.)  Συμβουλευτικές υ π ηρεσίες (€76 εκ. σε €68 εκ.)  Τερματισμός εργασιών οργανισμών π ου έχουν ολοκληρώσει τον κύκλο τους.  Μείωση χορηγιών και ε π ιδοτήσεων  Ημικρατικών οργανισμών (€314 εκ. σε €280 εκ.)  Αρχών Το π ικής Αυτοδιοίκησης (€144 εκ. σε €128 εκ.)  Ε π ιτρο π ών – Οργανώσεων (€20 εκ. σε €17 εκ.)  Μείωση γεωργοκτηνοτροφικών ε π ιδοτήσεων π ου τερματίζονται το 2013 (€113 εκ. σε €86 εκ.) 11

Κοινωνικά Πολιτική  Έμφαση στα σχέδια π ου στηρίζουν τις ευ π αθείς ομάδες  Σχέδιο χορηγιών για νοικοκυριά με ένα τουλάχιστον συνταξιούχο π ου διαβεί κάτω α π ό το όριο της φτώχειας.  Σχέδια ε π ανένταξης των ανέργων στην αγορά εργασίας.  Σχέδιο Παροχής Κινήτρων για Πρόσληψη ατόμων π ου ανήκουν στις ευ π αθείς κοινωνικά ομάδες.  Σχέδια στήριξης της α π ασχόλησης και του τουριστικού τομέα. 12

Στόχευση Κοινωνικών Σχεδίων  Εισαγωγή στόχευσης στα κοινωνικά σχέδια :  Διατήρηση ύψους ε π ιδομάτων για νοικοκυριά με χαμηλά εισοδήματα.  Στόχευση ε π ιδομάτων τέκνου & φοιτητικής χορηγίας ( εξοικονόμηση €100 εκ.).  Μείωση ε π ιδομάτων μη στοχευμένων κοινωνικών σχεδίων κατά 10% ( εξοικονόμηση €27 εκ.).  Μείωση / κατάργηση κά π οιων ε π ιδομάτων του δημόσιου βοηθήματος ( εξοικονομήση €8 εκ.).  Κατάργηση Σχεδίου Ε π ιστροφής ΦΠΑ για την π ρώτη κατοικία (€55 εκ.).  Ε π ικείμενη στόχευση και στεγαστικών σχεδίων Υ π ουργείου Εσωτερικών.  Κοινωνικές δα π άνες π εριορίζονται κατά €190 εκ. εξαιρουμένου της κατάργησης του σχεδίου ε π ιστροφής ΦΠΑ. 13

Ανα π τυξιακή Πολιτική  Ε π ιδιωκόμενη μείωση του υψηλού διαρθρωτικού δημοσιονομικού ελλείμματος συμβάλει ουσιαστικά στην ανά π τυξη, μέσω βελτίωσης του κλίματος εμ π ιστοσύνης ανάμεσα στους καταναλωτές και ε π ιχειρηματική τάξη. Ε π ίσης συμβάλει στη δημιουργία συνθηκών για συγκράτηση των ε π ιτοκίων.  Βελτίωση της π οιότητας των δημοσίων δα π ανών και ανακατανομή των δημοσίων δα π ανών π ρος τομείς π ου ενισχύουν την ανά π τυξη ( έργα υ π οδομής, π ληροφορική, π αιδεία κλ π). 14

Ανα π τυξιακή Πολιτική  Πέραν των π ιο π άνω η Κυβέρνηση θα ενισχύσει την ανά π τυξη μέσω συνοδευτικών ανα π τυξιακών π ολιτικών, ό π ως :  Προώθηση συμ π ράξεων του ιδιωτικού και δημόσιου τομέα – Συγκεκριμένο σχέδιο δράσης π ριν το τέλος του έτους  Ε π ιτάχυνση της αδειοδότησης μεγάλων ανα π τυξιακών έργων του ιδιωτικού τομέα  Εφαρμογή Σχεδίου Εγγυοδότησης ΜΜΕ  Εκσυγχρονισμός του φορολογικού συστήματος π ου διέ π ει την ακίνητη π εριουσία  Αξιο π οίηση των ανα π τυξιακών δυνατοτήτων π ου διαμορφώνει η π ιθανή ύ π αρξη υδρογονανθράκων στην Α π οκλειστική Οικονομική Ζώνη της Κύ π ρου  Ε π ανεξέταση του θέματος δημιουργίας καζίνων.  Αντιμετώ π ιση των συνε π ειών του τραγικού συμβάντος στο Μαρί, διασφάλιση του ενεργειακού εφοδιασμού και π ροώθηση της εξοικονόμησης ενέργειας και των ανανεώσιμων π ηγών ενέργειας.  Ε π έκταση και π ροβολή του θεσμού των διαδικτυακών υ π ηρεσιών 15

Ανα π τυξιακά Σχέδια  Παρά τις δύσκολες συνθήκες φιλόδοξο ανα π τυξιακό π ρόγραμμα.  Διατήρηση των ανα π τυξιακών δα π ανών, ως π οσοστό του ΑΕΠ, σε ψηλά και διατηρήσιμα ε π ί π εδα κοντά στο 5% π ου υ π ερβαίνει τα ε π ί π εδα της π εριόδου  Παρά τη μείωση των π ροϋ π ολογιζόμενων π ιστώσεων για ανα π τυξιακά έργα κατά 19% αναμένεται σημαντική αύξηση του βαθμού υλο π οίησης α π ό 70% σε 90% λόγω συμ π ερίληψης συνεχιζόμενων και ώριμων έργων.  Α π οτέλεσμα αύξηση των ανα π τυξιακών δα π ανών κατά 4%.  Στον Προϋ π ολογισμό έγινε ιεράρχηση και π εριλήφθηκαν μόνο ώριμα σχέδια, π ου θα συμβάλουν στην ανά π τυξη 16

Ανα π τυξιακά Σχέδια  Η φαινομενική μείωση οφείλεται ε π ίσης στην ολοκλήρωση σημαντικού αριθμού μεγάλων και σημαντικών έργων ό π ως :  η ανακαίνιση / ανά π λαση της λεωφόρου Αρχαγγέλου  το κτίριο της Προεδρίας της ΕΕ,  το κτίριο της Πολεοδομίας και Οικήσεως,  οι έξι λωρίδες και ο κυκλικός κόμβος του ΓΣΠ.  η εγκατάσταση εξο π λισμού θεώρησης εισόδου.  η ανέγερση φαρμακευτικών εργαστηρίων. 17

Ανα π τυξιακά Σχέδια  Στον Προϋ π ολογισμό έγινε ιεράρχηση και π εριλήφθηκαν μόνο ώριμα σχέδια, π ου θα συμβάλουν στην ανά π τυξη ό π ως :  Ακτινοθερα π ευτικό Κέντρο Λεμεσού και Λευκωσίας.  Κέντρο Αιματολογικών Ασθενειών.  Κατασκευή δρόμου π ου θα συνδέει το Λιμάνι Λεμεσού με τον Αυτοκινητόδρομο Λεμεσού - Πάφου.  Ανέγερση Μεγάρου Πολιτισμού.  Χώροι Υγειονομικής Ταφής Α π ορριμμάτων.  Α π οκατάσταση Χώρων Ανεξέλεγκτης Διάθεσης Α π ορριμμάτων ( ΧΑΔΑ ).  Υδατικά Έργα Σολέας Μαραθάσας.  Σχέδια Α π οχετεύσεως Λυμάτων σε Χωριά. 18

Μέγεθ o ς και Σύνθεση Πακέτων Μέτρων Δημοσιονομικής Εξυγίανσης 2011 € εκ € εκ € εκ € εκ. Μέτρα μείωσης των Δαπανών Μέτρα αύξησης των εσόδων ΣΥΝΟΛΟ

Φορολογικό Πλαίσιο  Διατήρηση του σημερινού φορολογικού συστήματος για ε π ιχειρήσεις, π ου συνέβαλε στην εμ π έδωση του ρόλου της Κύ π ρου ως διεθνούς χρηματοοικονομικού και ε π ιχειρηματικού κέντρου.  Εκσυγχρονισμός της ολικής φορολογίας ακίνητης π εριουσίας, με κριτήρια τη συμβολή στην ανά π τυξη, τη κοινωνική δικαιοσύνη και την π εριβαλλοντική αειφορία. Στη βάση της :  Α π όκτησης  Χρήσης.  Εκ π οίησης.  Ε π έκταση / βελτίωση συμφωνιών δι π λής φορολογίας. 20

Δημοσιονομικό Πλαίσιο  Πέραν των π ιο π άνω το νομοσχέδιο του Προϋ π ολογισμού του 2012 π εριλαμβάνει π έντε νέες νομοθετικές ρυθμίσεις π ου αφορούν :  την εισαγωγή ενός δεσμευτικού τριετούς δημοσιονομικού π λαισίου π ου καθορίζει ανώτατα όρια δα π ανών κατά Υ π ουργείο, Τμήμα και Ανεξάρτητη Υ π ηρεσία για την ε π όμενη τριετία.  την π ερίληψη π ρόνοιας για τη μείωση των κλιμάκων εισδοχής για τους νεοεισερχομένους με κά π οιες εξαιρέσεις κυρίως όσον αφορά συμβασιούχα π ρόσω π α.  τη διατήρηση των π ρονοιών π ου α π αγορεύουν τη π ρόσληψη για κάλυψη εκτάκτων αναγκών με εξαίρεση τα τμήματα π ου π ρονοούνταν στον π ερί Προϋ π ολογισμού Νόμο του  τη διατήρηση των π ρονοιών π ου αναστέλλουν τη π λήρωση των κενών θέσεων π ρώτου διορισμού ό π ως π ροβλε π όταν στον π ερί Προϋ π ολογισμού Νόμο του  Δέσμευση έναντι της ΕΕ  Νομοσχέδιο μέχρι το τέλος του έτους 21

Τριετές Δημοσιονομικό Πλαίσιο  Εισαγωγή ενός δεσμευτικού τριετούς δημοσιονομικού π λαισίου π ου καθορίζει ανώτατα όρια δα π ανών κατά Υ π ουργείο, Τμήμα και Ανεξάρτητη Υ π ηρεσία για την ε π όμενη τριετία.  Δέσμευση έναντι της ΕΕ.  Προσεχώς θα υ π οβληθεί στην Κοινοβουλευτική Ε π ιτρο π ή Οικονομικών η ανάλυση κατά Τμήμα, Υ π ουργείο και Ανεξάρτητη Υ π ηρεσία.  Παράλληλα ετοιμάζεται νομοσχέδιο π ου ενσωματώνει τις π ρόνοιες της νέας οδηγίας της Ε. Ε. για την εισαγωγή δημοσιονομικών κανόνων και διαδικασιών – υ π οβολή μέχρι το τέλος του έτους. 22

Συμ π εράσματα  Τεράστιας σημασίας υ π ερψήφιση του Προϋ π ολογισμού α π ό όλα τα κόμματα - θα συμβάλει στην ε π ανάκτηση της εμ π ιστοσύνης.  Δημοσιονομική π ροσαρμογή π ροϋ π όθεση για ανά π τυξη και π ροώθηση της κοινωνικής π ολιτικής.  Δεσμευόμαστε για αυστηρή εφαρμογή του Προϋ π ολογισμού για το 2012 – συστηματική π αρακολούθηση – εφαρμογή διορθωτικών μέτρων εάν π αραστεί ανάγκη.  Καλούμε σε ε π οικοδομητικό διάλογο στα π λαίσια της συζήτησης του Προϋ π ολογισμού με στόχο τη ομόφωνη ψήφιση του 23