Α. ΝΤΑΙΛΙΑΝΑΣ, ΓΑΣΤΡΕΝΤΕΡΟΛΟΓΟΣ ΥΓΕΙΑ ΟΙΚΟΓΕΝΗΣ ΠΟΛΥΠΟΔΙΑΣΗ ΕΝΔΟΣΚΟΠΙΚΑ ΕΥΡΗΜΑΤΑ ΚΑΙ Η ΔΙΑΦΟΡΙΚΗ ΤΟΥΣ ΔΙΑΓΝΩΣΗ Α. ΝΤΑΙΛΙΑΝΑΣ, ΓΑΣΤΡΕΝΤΕΡΟΛΟΓΟΣ ΥΓΕΙΑ

ΚΑΡΚΙΝΟΣ ΠΑΧΕΟΣ ΕΝΤΕΡΟΥ

ΟΙΚΟΓΕΝΗΣ ΠΟΛΥΠΟΔΙΑΣΗ ΠΑΧΕΟΣ (FAP) >100 αδενωματώδεις πολύποδες στο παχύ έντερο. Συχνά >1000

Πολύποδες παχέος εντέρου Αδενώματα Σωληνώδη Σωληνολαχνωτά Λαχνωτά Οδοντωτοί Υπερπλαστικοί Παραδοσιακά οδοντωτά αδενώματα Επίπεδοι οδοντωτοί πολύποδες Αμαρτωματώδεις Νεανικοί Πολύποδες Peutz- Jeghers

Καρκίνος σιγμοειδούς

Σύνδρομα πολυποδίασης Οικογενής αδενωματώδης πολυποδίαση Σύνδρομο υπερπλαστικής πολυποδίασης Αμαρτωματώδης πολυποδίαση (Peutz Jeghers)

ΟΙΚΟΓΕΝΗΣ ΑΔΕΝΩΜΑΤΩΔΗΣ ΠΟΛΥΠΟΔΙΑΣΗ (FAP) Μετάλαξη γονιδίου APC στο χρωμόσωμα 5q21-q22 Αυτόσωμη, κυρίαρχη μετάδοση - 1:10.000 του πληθυσμού. 25% νέα μετάλαξη στο APC  όχι οικογενειακό ιστορικό APC  ο φρουρός της επιθηλιακής ανάπτυξης του παχέος περιορίζοντας την ενδοκυττάρια συγκέντρωση της β-κατενίνης  ογκοκατασταλτικό γονίδιο. Κάθε κύτταρο 2 γονίδια. Ένα φυσιολογικό γονίδιο  φυσιολογική κυτταρική συμπεριφορά. Ασθενείς με FAP  ένα παθολογικό γονίδιο. Μετάλλαξη και του δευτέρου (που σχετίζεται με περιβαλλοντική έκθεση)  αδένωμα παχέος

ΟΙΚΟΓΕΝΗΣ ΑΔΕΝΩΜΑΤΩΔΗΣ ΠΟΛΥΠΟΔΙΑΣΗ (FAP) 100% καρκίνος παχέος (μέση ηλικία 45) Εξωεντερικές εκδηλώσεις- όγκοι συνδετικού ιστού Καρκίνος θυρεοειδούς 2-3%

ΟΙΚΟΓΕΝΗΣ ΑΔΕΝΩΜΑΤΩΔΗΣ ΠΟΛΥΠΟΔΙΑΣΗ (FAP) 30-100% κυστικοί πολύποδες στομάχου 5% αδενώματα στομάχου 60-90% αδενώματα 12/δακτύλου 4-12% καρκίνος 12/δακτύλου

Όγκοι συνδετικού ιστού ΠΑΡΑΛΛΑΓΕΣ FAP Gardner Όγκοι συνδετικού ιστού Turcot Όγκοι εγκεφάλου

ΟΙΚΟΓΕΝΗΣ ΑΔΕΝΩΜΑΤΩΔΗΣ ΠΟΛΥΠΟΔΙΑΣΗ (FAP) Η περιοχή της μετάλαξης στο γονίδιο APC έχει σημασία για Τη βαρύτητα της πολυποδίασης Τον κίνδυνο ανάπτυξης καρκίνου Την ηλικία έναρξης πολυποδίασης και καρκίνου Την επιβίωση Την παρουσία εξωεντερικών εκδηλώσεων Μετάλαξη στο κέντρο του APC  1000 πολύποδες. Έναρξη στα 16 (8-34). Μετάλαξη στα άκρα του APC  εξασθενημένη FAP (<50-100 πολύποδες), 1-2 δεκαετίες αργότερα.

ΔΙΑΓΝΩΣΗ FAP Κοιλιακό άλγος, απώλεια αίματος, διάρροια ή απλά προληπτικός έλεγχος Οικογενειακό ιστορικό πολυποδίασης ή ελεύθερο (25%) Κολονοσκόπηση > 10 αδενωματώδεις πολύποδες Γενετικός έλεγχος

ΔΙΑΦΟΡΙΚΗ ΔΙΑΓΝΩΣΗ FAP MYH πολυποδίαση (MAP) HNPCC Σποραδικά αδενώματα Υπερπλαστικοί πολύποδες- πολυποδίαση Peutz-Jeghers (αμαρτωματώδεις πολύποδες)

ΕΞΑΣΘΕΝΗΜΕΝΗ FAP <100 αδενωματώδεις πολύποδες Περισσότερο στο δεξιό κόλον Μέση ηλικία έναρξης πολυπόδων 44 Κίνδυνος καρκίνου 80% Μέση ηλικία έναρξης καρκίνου 56

ΑΥΤΟΣΩΜΗ ΥΠΟΛΕΙΠΟΜΕΝΗ ΟΙΚΟΓΕΝΗΣ ΠΟΛΥΠΟΔΙΑΣΗ – MYH ΠΟΛΥΠΟΔΙΑΣΗ Ασθενείς με φαινότυπο ήπιας ή εξασθενημένης FAP αλλά χωρίς γονιδιακές μεταλάξεις στο APC  2 μεταλάξεις στα γονίδια MYH (Y165C και G382D) που αδρανοποιούν το σύστημα base excision repair (BER) που επιδιορθώνει τις βλάβες του DNA  μετάλαξη στα γονίδια APC

ΠΡΟΛΗΠΤΙΚΟΣ ΕΛΕΓΧΟΣ ΓΙΑ MYH ΠΟΛΥΠΟΔΙΑΣΗ Επειδή είναι αυτόσωμη υπολειπόμενη διαταραχή  Γενετικός έλεγχος σε αδέλφια και συζύγους

ΚΛΗΡΟΝΟΜΙΚΟΣ ΚΑΡΚΙΝΟΣ ΠΑΧΕΟΣ, ΧΩΡΙΣ ΠΟΛΥΠΟΔΙΑΣΗ (HNPCC) ΚΛΗΡΟΝΟΜΕΙΤΑΙ ΚΑΤΑ ΤΟΝ ΣΩΜΑΤΙΚΟ, ΕΠΙΚΡΑΤΗΤΙΚΟ ΤΡΟΠΟ ΠΟΛΥ ΥΨΗΛΟΣ ΚΙΝΔΥΝΟΣ ΚΑΡΚΙΝΟΥ ΠΑΧΕΟΣ (70-90%) ΚΑΡΚΙΝΟΣ ΣΥΧΝΑ ΣΤΟ ΔΕΞΙΟ ΚΟΛΟΝ (70%) ΚΑΡΚΙΝΟΣ ΣΕ ΝΕΑ ΗΛΙΚΙΑ ( 45 ΕΤΗ, ΜΕΣΗ ΗΛΙΚΙΑ) ΛΙΓΑ ΑΔΕΝΩΜΑΤΑ, ΣΥΧΝΑ ΣΤΟ ΔΕΞΙΟ ΠΑΧΥ ΕΝΤΕΡΟ (60-80%)

ΚΙΝΔΥΝΟΣ ΚΑΡΚΙΝΟΥ ΣΕ HNPCC (%) 5-6 2-3 1 1-2 0,01 1-3 0,6 Παχέος εντέρου 80-82 Ενδομητρίου 50-60 Στομάχου 13 Ωοθήκης 12 Λ. εντέρου 1-4 Ουρ. Κύστης 4 Εγκεφάλου 4 Νεφρών 3 Χοληφόρων 2 Chung DC et al. Ann Intern Med 2003

ΓΕΝΕΤΙΚΗ ΔΙΑΤΑΡΑΧΗ ΣΕ HNPCC Αστάθεια μικροδορυφόρων του DNA Μετάλλαξη στα γονίδια MLH1 και MSH2 (κυρίως), MSH6,PMS1,PMS2 και MLH3 (σπανίως) Τα γονίδια αυτά είναι υπεύθυνα για την επιδιόρθωση λαθών της αντιγραφής του DNA (MMR) Η μετάλλαξη στο γονίδιο MSH6 προκαλεί εξασθενημένη μορφή του συνδρόμου, σε μεγαλύτερη ηλικία. Αυξημένος κίνδυνος καρκίνου ενδομητρίου

Ενδοσκόπηση σε οικογενή πολυποδίαση. Σε ποιούς; Στους πρώτου βαθμού συγγενείς 1. με θετικό γενετικό έλεγχο 2. μη δυνατότητα ελέγχου Πότε; Έναρξη ελέγχου σε ηλικία 10-12 ετών

Ενδοσκόπηση σε οικογενή πολυποδίαση. Πώς; Σιγμοειδοσκόπηση Σε εξασθενημένη FAP ολική κολονοσκόπηση! Θετική ενδοσκόπηση  ολική κολεκτομή Επιτήρηση ανώτερου πεπτικού με γαστροσκόπηση (12/λου με πλάγιο γαστροσκόπιο) Επιτήρηση λεπτού εντέρου με κάψουλα