ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑ ΥΦΑΣΜΑΤΩΝ ΚΑΙ ΕΠΕΞΕΡΓΑΣΙΕΣ DISPERSE DYES ΟΜΑΔΑ: Β2 ΑΡΜΕΝΙΑΚΟΥ ΕΙΡΗΝΗ ΑΝΑΣΤΑΣΙΟΥ ΒΕΝΕΤΗ ΑΡΙΑΔΝΗ ΜΙΧΑΛΟΠΟΥΛΟΥ ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ ΑΡΧΑΓΓΕΛΟΥ ΔΕΣΠΟΙΝΑ ΜΑΓΓΟΥ ΒΑΡΒΑΡΑ ΠΑΤΡΙΚΑ ΚΥΡΙΑΚΗ ΕΙΣΗΓΗΤΗΣ: ΚΑΡΥΠΙΔΗΣ ΜΙΧΑΗΛ

ΒΑΦΕΣ ΔΙΑΣΠΟΡΑΣ

ΕΙΣΑΓΩΓΗ Στα τέλη του 20 παράχθηκαν ίνες κυτταρίνη δευτεροβάθμιας acetate (οξικό άλας) κυτταρινικές triacetate (τριοξικές) Αυτές οι ίνες ήταν υδρόφοβες Νέα τάξη χρωστικών ουσιών Μη ιωνικές Ελάχιστα διαλυτές στο νερό

Ουσίες επιφανειακής δράσης Είναι συνήθως ανιονικές Ομοιόμορφη κατανομή βαφής στο λουτρό ΟΡΙΣΜΟΣ . Ο επιφανειοδραστικός παράγοντας διασκορπίζει ομοιόμορφα τα σωματίδια της χρωστικής ουσίας στο λουτρό. Αυτές οι χρωστικές ουσίες ονομάζονται βαφές διασποράς(disperse dyes) και αποτελούν κύρια κατηγορία βαφών για ορισμένες συνθετικές ίνες.

Φύση των βαφών διασποράς Οι βαφές διασποράς Δεν περιέχουν χημικές ομάδες όπως αυτές SO3Na ή –COONa Είναι μη ιονικές Είναι αδιάλυτες στο νερό Αυτές οι χρωστικές ουσίες ενσωματώνονται στις υδρόφοβες ίνες. Η ίνα λειτουργεί σαν ένας οργανικός διαλύτης, εξάγοντας τη χρωστική ουσία από το νερό.

Μόλις μια ουσία επιφανειακής δράσης προστεθεί σε νερό, ο διπλός χαρακτήρας της έχει ως αποτέλεσμα τον σχηματισμό μικκυλίων(micelles). Οι υδρόφοβες ‘ουρές’ των ενεργών μορίων, που βρίσκονται στο εσωτερικό του μικκυλίου διαλύουν πλήρως το διάλειμμα μορίων βαφής διασποράς και παρέχουν μεγαλύτερη διαλυτότητα στη βαφή. Τα μικκύλια, τα οποία μεταφέρουν αρνητικά φορτία στις επιφάνειές τους, αποκρούονται μεταξύ τους και κατά συνέπεια δεν συγχωνεύονται.

Οι υδρόφοβες αλυσίδες Απορροφώνται στην επιφάνεια. Σταθεροποίηση αναστολής. Οι ουσίες επιφανειακής δράσης αναφέρονται ως μέσα διασποράς. Οι ιδιότητες εξάχνωσης έχουν χρησιμοποιηθεί στην ανάπτυξη νέων μεθόδων που επιτρέπουν τη βαφή ή την εκτύπωση μέσω της φάσης ατμών.

ΠΛΥΣΙΜO 1. Τα μόρια του απορρυπαντικού εισέρχονται στη στοιβάδα του λίπους αφήνοντας τις κεφαλές τους έξω στο νερό με το οποίο και έλκονται.

ΠΛΥΣΙMΟ 2. Το λίπος έχει απομακρυνθεί από την επιφάνεια των ινών, μερικώς λόγω της θέρμανσης (το πλύσιμο γίνεται στους 40C -60C και το λίπος λιώνει στους 50C περίπου) καθώς και από τη δράση της ανάδευσης στο μηχάνημα.

ΘΕΩΡΙΑ ΕΠΙΦΑΝΕΙΑΚΗΣ ΔΡΑΣΗΣ Ένα μόριο μέσα σ' ένα υγρό έλκεται εξίσου από τα μόρια που το περιβάλλουν. Τα μόρια όμως στην επιφάνεια, έλκονται μόνο από μόρια από κάτω και δίπλα Αποτέλεσμα= ανισορροπία των ελκτικών δυνάμεων που υπάρχουν στα επιφανειακά μόρια = προς τα κάτω τράβηγμα της επιφάνειας προς το κέντρο του υγρού (=ΕΠΙΦΑΝΕΙΑΚΗ ΤΑΣΗ)

ΘΕΩΡΙΑ ΕΠΙΦΑΝΕΙΑΚΗΣ ΔΡΑΣΗΣ

ΕΦΑΡΜΟΓΕΣ ΤΩΝ ΒΑΦΩΝ Οι Χρωστικές σε διασπορά εφαρμόζονται Στις περισσότερες συνθετικές ίνες Με απλές τεχνικές Οι διαφορές στις ιδιότητες βαφής μεταξύ των ινών Προσαρμόζονται από τις αλλαγές στην θερμοκρασία βαφής Δεν σχηματίζονται ιοντικά συνημμένα ομοιοπολικοί δεσμοί

Επιταχύνοντας την βαφή με την αύξηση της θερμοκρασίας Η βαφή ελέγχεται Επιταχύνοντας την βαφή με την αύξηση της θερμοκρασίας Η την επιβράδυνση προς τα κάτω χρησιμοποιώντας μια υψηλότερη συγκέντρωση μέσων διασποράς.

Οι βαφές διασποράς εφαρμόζονται σε όξινη κυτταρίνη δευτεροβάθμια Βαμμένα με ανοιχτή πλάτη Τριοξικα Βαμμένα σε βρασμό Νάιλον ίνες Πολυεστέρας και ακρυλικές ίνες

Ειδικοί μεταφορείς που ονομάζονται carriers Χρησιμοποιούνται αντί υψηλών θερμοκρασιών Επιτρέπουν την γρηγορότερη είσοδο της χρωστικής ουσίας Αναπτύσσουν σκούρες αποχρώσεις Έχουν ανυπόφορη οσμή Αν δεν αφαιρεθούν τελείως από την ίνα μπορούν να βλάψουν την φωτεινότητα του χρώματος.

Σαν γενικός κανόνας, οι βαφικές ιδιότητες των βαφών διασποράς γίνονται δυσκολότερες να αντιμετωπιστούν(deal) καθώς η σταθερότητα στις θερμικές επεξεργασίες αυξάνεται. Οι βαφές disperse χωρίζονται σε 5 κύριες ομάδες εφαρμογής A, B, C, D και undesignated βασισμένες στην απόδοσή τους με τον πολυεστέρα Οι undesignated βαφές είναι ακατάλληλες για χρήση με πολυεστέρα, αλλά μπορούν να χρησιμοποιηθούν για τη βαφή δευτεροβάθμιου οξικού άλατος κυτταρίνης, triacetate και νάιλον.

Χρωστικές ουσίες κατηγορίας Α Οξικό άλας, νάυλον, triacetate Πολυεστέρας: μικρή σταθερότητα θερμοκρασίας Χρωστικές ουσίες κατηγορίας Β Πολυεστέρας: κατασκευασμένα νήματα Triacetate, νάυλον, οξικό άλας Θερμότητα: μέτρια σταθερότητα

Χρωστικές ουσίες κατηγορίας C Πολυεστέρας, οξικό άλας, triacetate Η σταθερότητα στη θερμοκρασία δεν είναι η καλύτερη δυνατή Χρωστικές ουσίες κατηγορίας D Πολυεστέρας: όταν απαιτείται μέγιστη σταθερότητα θερμότητας Ακατάλληλες για χρήση με carrier, υψηλές θερμοκρασίες ή με pad-dry-heat

Μερικές φορές η διατήρηση ενός στόχου σταθερότητας μπορεί να παρουσιάσει σημαντικές δυσκολίες. Π.χ., η ταπετσαρία αυτοκινήτων μπορεί να εκτεθεί σε ακραίες συνθήκες φωτός και θερμότητας. Αυτές οι συνθήκες μπορούν να οδηγήσουν στην αποδυνάμωση και την σοβαρή εξασθένιση του υφάσματος. Στην επιλογή χρωστικών ουσιών πρέπει ληφθεί υπόψη και η σταθερότητα του φωτός και τα πιθανά αποτελέσματα της χρωστικής ουσίας στη σταθερότητα του υφάσματος. Οι πολυεστέρες χρησιμοποιούνται ευρέως για αυτές τις καλύψεις, έτσι τα υψηλά πρότυπα πρέπει να πραγματοποιηθούν με τη χρήση των βαφών διασποράς.

ΤΕΛΟΣ