O ΠΡΟΣΑΝΑΤΟΛΙΣΜΟΣ ΜΕ ΤΗ ΒΟΗΘΕΙΑ ΤΩΝ ΟΥΡΑΝΙΩΝ ΣΩΜΑΤΩΝ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΗΡΙΑ ΚΑΛΟΣΚΑΜΗ O ΠΡΟΣΑΝΑΤΟΛΙΣΜΟΣ ΜΕ ΤΗ ΒΟΗΘΕΙΑ ΤΩΝ ΟΥΡΑΝΙΩΝ ΣΩΜΑΤΩΝ Η παρουσίαση αυτή αποτελεί προϊόν της ερευνητικής εργασίας της Β. τάξης Εσπερινού Λυκείου για το έτος 2012-2013

Προσανατολισμός Γενικά με τον όρο «προσανατολισμός» εννοούμε τον προσδιορισμό μιας θέσης, ή ενός τόπου ως προς τον Βορρά ή σε σχέση με άλλα σημεία του ορίζοντα. Στην παρουσίαση αυτή θα δώσουμε μερικές οδηγίες για το πώς μπορεί κάποιος να προσδιορίσει τη θέση που βρίσκεται με τη χρήση ουρανίων σωμάτων (ήλιος – άστρα). Οι οδηγίες αυτές αφορούν τρόπους προσδιορισμού για τοποθεσίες οι οποίες βρίσκονται στο βόρειο ημισφαίριο.

ΠΡΟΣΑΝΑΤΟΛΙΣΜΟΣ ΣΤΗ ΔΙΑΡΚΕΙΑ ΤΗΣ ΗΜΕΡΑΣ

Την ημέρα μπορούμε να προσανατολιστούμε παρατηρώντας τον Ήλιο. Την ημέρα μπορούμε να προσανατολιστούμε παρατηρώντας τον Ήλιο. Βλέποντας τον ήλιο να ανατέλλει γνωρίζουμε προς τα πού είναι η Ανατολή, ενώ βλέποντας τον να δύει γνωρίζουμε που είναι η Δύση. Πρέπει ακόμη να έχουμε πάντα στο νου μας το γνωστό σταυρό με τα σημεία του ορίζοντα. Έτσι αν γνωρίζουμε που είναι η Ανατολή, τότε στα αριστερά μας σε ορθή γωνία είναι ο Βορράς, δεξιά μας είναι ο Νότος και πίσω μας η Δύση.

Την ημέρα μπορούμε να προσανατολιστούμε παρατηρώντας τον Ήλιο. Την ημέρα μπορούμε να προσανατολιστούμε παρατηρώντας τον Ήλιο. Αν όμως ο Ήλιος είναι αρκετά ψηλά, ώστε να μην ξέρουμε από που ανέτειλε και προς τα που θα δύσει; Ένας πρακτικός τρόπος είναι με τη βοήθεια του ρολογιού μας. Ένα κλασικό ρολόι με δυο δείκτες θα μας βοηθήσει στον προσανατολισμό, αρκεί να δείχνει τη σωστή τοπική ώρα και να έχει ρυθμιστεί προς την πραγματική ηλιακή ώρα. Αυτό σημαίνει ότι αν είναι χειμώνας θα πρέπει να το γυρίσουμε 1 ώρα πίσω, ενώ αν είναι καλοκαίρι 2 ώρες πίσω. Όσο πιο κοντά βρισκόμαστε στον Ισημερινό, τόσο λιγότερο ακριβής είναι αυτή η μέθοδος, γιατί ο ήλιος είναι σχεδόν κατακόρυφος και δεν προσδιορίζεται εύκολα η κατεύθυνσή του.

Την ημέρα μπορούμε να προσανατολιστούμε παρατηρώντας τον Ήλιο. Την ημέρα μπορούμε να προσανατολιστούμε παρατηρώντας τον Ήλιο. Τι ακριβώς κάνουμε. Κρατάμε το ρολόι σε οριζόντια θέση. Στοχεύουμε τον ήλιο με τον ωροδείκτη. Βρίσκουμε τη διχοτόμο της γωνίας που σχηματίζεται από τον ωροδείκτη και την ευθεία που δείχνει την ώρα 12. Αυτή είναι η διεύθυνση βορρά-νότου.

ΠΡΟΣΑΝΑΤΟΛΙΣΜΟΣ ΣΤΗ ΔΙΑΡΚΕΙΑ ΤΗΣ ΝΥΧΤΑΣ

Τη νύχτα μπορούμε να προσανατολιστούμε παρατηρώντας τον Πολικό Αστέρα. Τη νύχτα μπορούμε να προσανατολιστούμε παρατηρώντας τον Πολικό Αστέρα. Όταν έχει σκοτεινιάσει ο Πολικός Αστέρας θα μας δείξει σίγουρα τον Βορρά. Οπότε γνωρίζουμε ότι δεξιά του σε ορθή γωνία θα βρίσκεται η Ανατολή ενώ εκ διαμέτρου αντίθετα, δηλαδή αριστερά του σε ορθή γωνία θα βρίσκεται η Δύση. Τέλος ο Νότος, αν εμείς κοιτάζουμε κατ’ ευθείαν τον Πολικό Αστέρα, θα βρίσκεται ακριβώς πίσω μας.

Εύρεση του Πολικού αστέρα. (Ι) Η Μεγάλη Άρκτος είναι ίσως ο πιο γνωστός από όλους τους αστερισμούς. Ξεχωρίζει για τα πολλά λαμπρά αστέρια που έχει. Για να την εντοπίσετε κοιτάξτε προς τα βόρεια ή τα βορειοδυτικά και ψάξτε για 7 λαμπρά αστέρια. Ο αστερισμός της Μεγάλης Άρκτου αναγνωρίζεται εύκολα στον ουρανό από το σχήμα «κατσαρόλας» που δημιουργούν οι αστέρες του. Ο αστερισμός αυτός είναι ορατός όλο το έτος και όλες τις ώρες της νύχτας για τους κατοίκους του βόρειου ημισφαιρίου.  

Εύρεση του Πολικού αστέρα. (ΙΙ) Οι πιο λαμπροί από τους αστέρες της Μεγάλης Άρκτου είναι οι αστέρες α, β, γ, δ, ε, ζ, η. Αν προεκτείνουμε την πλευρά που ορίζεται από τους αστέρες α και β κατά 5 φορές συναντάμε ένα λαμπρό αστέρι που είναι ο Πολικός Αστέρας. Είναι το τελευταίο αστέρι της ουράς της Μικρής Άρκτου. Ο Πολικός Αστέρας προσδιορίζει πάντοτε το βορρά. 

Τ Ε Λ Ο Σ