ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ Περίληψη-Λέξεις-κλειδιά……………………………………………………………2 Εισαγωγή……………………………………………………………………………...3 Ενότητα 1: Η έννοια της κουλτούρας ………………………………………………4 Ενότητα 2: Η έννοια της οικουμενικότητας………………………………………...5 Ενότητα 3:Η έννοια της πολυπολιτισμικότητας……………………………………6 Ενότητα 4: Συνέπειες για την σύγχρονη πολιτισμική πολιτική…………………...7 Στον τομέα της εκπαίδευσης…………………………………………………………..7 Στα ΜΜΕ……………………………………………………………………………...8 Στα μουσεία…………………………………………………………………………...9 Στις τέχνες……………………………………………………………………………10 Επίλογος: Συμπεράσματα-Προτάσεις……………………………………………..11 Βιβλιογραφία.……………………………………………………………………….11

ΕΙΣΑΓΩΓΗ Μα τι είναι πολιτισμός;   ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1Ο………………………………………………………………………….................ΣΕΛ.7 1.1 Πολιτισμική ταυτότητα και ετερότητα………………………………….......................ΣΕΛ.7 1.2 Μετανάστευση………………………………….....................................................................ΣΕΛ.8 α)Παράδειγμα Ελλάδας………………………………………………………….................ΣΕΛ.9 β)Παραδείγματα άλλων χωρών………………………….……….….…….................ΣΕΛ.11 1.3 Πολυπολιτισμική κοινωνία-προβληματική……………………….….....................ΣΕΛ.12 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2Ο………………………………….....................................................................ΣΕΛ.12 2.1 Πολιτισμική πολιτική…………………………………….……….……………....................ΣΕΛ.13 α) Εκπαίδευση…………………………………………………………………..….................ΣΕΛ.14 β) Διαφύλαξη και αξιοποίηση της πολιτισμικής κληρονομιάς……..........ΣΕΛ.14 γ) Μουσεία και πινακοθήκες…………………….……………………………................ΣΕΛ.15 δ) Πολιτιστικά κέντρα………………………………………….…………………................ΣΕΛ.15 ε) Μ.Μ.Ε………………………………………………………………….…………….................ΣΕΛ.15 στ) Παράδειγμα Ευρωπαϊκής Ένωσης………………………………….................ΣΕΛ.16 Επίλογος………………………….………………………………………..…………….................ΣΕΛ.17 ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ………………………………………………………………………….................ΣΕΛ.18

ΠΕΡΙΛΗΨΗ   Η εργασία αυτή πραγματεύεται αρχικά την αντίφαση που υπάρχει ανάμεσα στον όρο κουλτούρα και στον όρο οικουμενικότητα, την οποία και προσπαθεί να προσδιορίσει και να εξηγήσει μέσα από παραδείγματα που πηγάζουν είτε από την ιστορία είτε από τις σύγχρονες κοινωνίες αναφερόμενη και στους κινδύνους που υπάρχουν ή μπορεί και να υπάρξουν από αύτη την αντίφαση. Στη συνέχεια θα αναλύσει πώς θα πρέπει να οργανωθούν οι διάφοροι τομείς της πολιτιστικής πολιτικής όπως είναι η εκπαίδευση, τα μουσεία, τα ΜΜΕ, οι τέχνες ώστε να παρέχεται στα άτομα δυνατότητα να βιώνουν σε διαφορετικά πολιτισμικά περιβάλλοντα ούτως ώστε να αρθεί μέσω της πολυπολιτισμικότητας η αντίφαση αυτή.

Αντί Περίληψης ‘…όπου ουκ ένι Έλλην ή Ιουδαίος, περιτομή ή ακροβυστία, βάρβαρος , Σκύθης, δούλος, ελεύθερος, αλλά τα πάντα και εν πάσι Χριστός.’ Πράξεις των Αποστόλων Προς Κολοσσαείς 3,11 Η ανάγνωση του αποσπάσματος που προηγήθηκε, αν εξαιρέσουμε το θεολογικό του περιεχόμενο, μας κάνει φανερό αφενός ότι η πολυπολιτισμικότητα δεν είναι ένα καινοφανές στοιχείο των σημερινών κοινωνιών και αφετέρου ότι εδώ και αιώνες οι άνθρωποι προβληματίζονται πάνω στο θέμα της συμβίωσης κοινωνικών ομάδων που ανήκουν σε διαφορετικές κουλτούρες και έχουν διαφορετικές πολιτισμικές παραδόσεις. Η ένταση και η έκταση του φαινομένου τις τελευταίες δεκαετίες φαίνεται να αυξάνονται. Αυτό σημαίνει ότι είναι ένα φαινόμενο που μας αφορά όλους. Ενώ στη σύγχρονη φιλοσοφική σκέψη δίνονται λύσεις στα προβλήματα που μπορεί να προκύψουν από το φαινόμενο αυτό, στην καθημερινή πρακτική των κοινωνιών πολλές φορές τα προβλήματα αυτά φαίνονται δυσεπίλυτα. Ο Γάλλος ανθρωπολόγος και εθνολόγος Marc Auge μας δίνει μια νέα οπτική προτείνοντας να δούμε την πολυπολιτισμικότητα ως δυνατότητα διαρκούς βιώματος στοιχείων διαφορετικών πολιτισμικών σχημάτων. Αντιμετωπίζοντας το διαφορετικό όχι με σεβασμό μόνο στην απλή συνύπαρξη, αλλά με διάθεση αλληλεπίδρασης, αντιδρώντας στην ομογενοποίηση και την ομοιομορφία, επιλέγοντας την ποικιλομορφία και τη σύνθεση, μπορούμε να δημιουργήσουμε μια κοινή πολιτισμική βάση όχι αφαιρώντας ό,τι διαφέρει, αλλά προσθέτοντας τα επιμέρους διαφορετικά.

ΕΙΣΑΓΩΓΗ   Στην παρούσα εργασία, με αφετηρία το σχετικό απόσπασμα του Marc Augé, θα εξετάσουμε την αντίφαση ανάμεσα στην κουλτούρα και την οικουμενικότητα και το πώς μπορεί να αρθεί στο σύγχρονο πολυπολιτισμικό πλαίσιο. Η σύγχρονη πολυπολιτισμική πραγματικότητα καθιστά πιο επιτακτική από ποτέ την ανάγκη εξάλειψης της αντίθεσης κουλτούρας – οικουμενικότητας. Σήμερα ζητούμενο δεν είναι απλά η συνύπαρξη των ποικίλων πολιτισμικών σχημάτων, αλλά, κυρίως, η μέγιστη εκμετάλλευση της δυνατότητας που παρέχεται στο άτομο να έχει ελεύθερη και εύκολη πρόσβαση στα μορφώματα διαφορετικών πολιτιστικών ομάδων και να τα κάνει βίωμά του. Αυτό συνεπάγεται ότι και οι τομείς της πολιτισμικής πολιτικής καλούνται να εναρμονιστούν με το οικουμενικό πολιτιστικό περιβάλλον που έχει διαμορφωθεί σήμερα. Η προσαρμογή της εκπαίδευσης, των μουσείων, της πολιτισμικής κληρονομιάς, των ΜΜΕ, των τεχνών κ.λπ. στα νέα δεδομένα, θα οδηγήσει στην άρση της αντίθεσης κουλτούρας – οικουμενικότητας και, σε ένα ευρύτερο πλαίσιο, θα συντελέσει στην αρμονικότερη και πιο ουσιαστική συνύπαρξη ατόμων και ομάδων. Σκοπός της εργασίας είναι η παρουσίαση των αντιφατικών εννοιών της κουλτούρας και της οικουμενικότητας στο πλαίσιο του σύγχρονου πολυπολιτισμικού περιβάλλοντος και ο εντοπισμός τρόπων υπέρβασης της εν λόγω αντίφασης στο πλαίσιο της πολιτισμικής πολιτικής. Στην πρώτη ενότητα της παρούσας εργασίας παρουσιάζεται η αντίφαση κουλτούρας και οικουμενικότητας στην πορεία του χρόνου και η σημερινή της διάσταση. Η δεύτερη ενότητα αναφέρεται στην άποψη του Augé για την άρση της συγκεκριμένης αντίφασης μέσα στο σύγχρονο πολυπολιτισμικό πλαίσιο και παρουσιάζονται οι τρόποι διαχείρισής της μέσω της πολιτισμικής πολιτικής.

Mohandas Karamchand Gandhi (1869 - 1948) Γνωστός ως Mahatma, Μεγάλη Ψυχή

Τάκης Θεοδωρόπουλος, Με την ανάσα της Αθήνας και της Ρώμης, Ωκεανίδα, Αθήνα, 2006 Πώς μπορούμε να σκεφτούμε τον δυτικό πολιτισμό ευνουχίζοντάς τον από τη σύλληψη του τραγικού ανθρώπου, ενός ανθρώπου που είναι σε μόνιμη ασυμφωνία με τον εαυτό του, με τους θεούς του, με την ανθρώπινη κατάστασή του, ενός ανθρώπου που πάσχει από το μόνιμο αίτημα της ελευθερίας; Μας αρέσει να τον διασύρουμε και να τον υποβαθμίζουμε παραβλέποντας το γεγονός ότι αυτός ακριβώς μας έδωσε τη δυνατότητα και το δικαίωμα να τον διασύρουμε και να τον υποβαθμίζουμε. Κι αυτό το δικαίωμα το χρωστάμε στην τραγική αντίληψη που είναι παιδί μιας σκέψης που δεν είχε ιερό κείμενο, της ελληνικής. Η σχέση με το ξένο αρθρώνεται καλύτερα στους Πέρσες: Ύβρις, Άτη για να ακολουθήσει η Κάθαρση. Και από την άλλη γράφει ο Ευριπίδης τις Τρωάδες: ένα έργο προκειμένου να προειδοποιήσει τους συμπολίτες του για τα καταστροφικά αποτελέσματα της αλαζονικής συμπεριφοράς των νικητών. Ο ανοκτός, ευάερος ελληνικός ναός / ποίηση και δημιουργία / διάλογος ατομικού με το συλλογικό SMS=Short Message System

Τσαρλς Ταίηλορ, Πολυπολιτισμικότητα, Πόλις, Αθήνα 1999 Η πιο κοινότοπη φοβία είναι εκείνη που βλέπει στην αναγνώριση του άλλου την απειλητική υποτίμηση του εαυτού. Συνήθως οι Έλληνες υποστηρίζουμε ότι ούτως ή άλλως η φυλή μας - και επομένως και εμείς - είναι σπουδαία, γιατί παρήγαγε ένα σπουδαίο πολιτισμό. Η σπουδαιότητα, ωστόσο, αυτού του πολιτισμού πηγάζει από το περιεχόμενό του και όχι από το ποιοι τον παρήγαγαν, και κυρίως η σπουδαιότητά του αφορά όσους είναι σε θέση να τον ενστερνιστούν. [...] Για να στηρίξουμε την πολιτισμική μας ιδιαιτερότητα θα πρέπει να αναδείξουμε τη σημασία τής κάθε πολιτισμικής ιδιαιτερότητας. [...] Το να είμαστε υποχρεωμένοι να ζούμε μαζί με άλλους, δεν είναι ατυχία, όπως έχουμε συνηθίσει άκριτα να πιστεύουμε, αλλά μοναδική ευκαιρία να αναγνωρίσουμε και να αναστοχαστούμε πάνω στον εαυτό μας. [...] Η αυτάρεσκη και αλαζονική υποτίμηση του άλλου ως φορέα πολιτισμικής ετερότητας μας στερεί τελικά τη δυνατότητα γόνιμης και ουσιαστικής αντιπαραβολής για την ανάδειξη υπέρτερων μορφών και περιεχομένων ζωής (Κωνσταντίνος Παπαγεωργίου, σσ. 12-23).

Ο Charles Taylor εξετάζει την αρχή του ίσου σεβασμού και την πολιτική της αναγνώρισης, οι οποίες πολλές φορές συγκρούονται. Η αρχή του ίσου σεβασμού επιβάλλει να αντιμετωπίζουμε τους ανθρώπους μ’ ένα τρόπο που να μην εμμένουμε στις διαφορές τους. Σύμφωνα με την πολιτική της αναγνώρισης, οφείλουμε όχι μόνο να αναγνωρίζουμε αλλά και να ενισχύουμε την ιδιαιτερότητα. Η μομφή που αποδίδει η πρώτη στη δεύτερη είναι ότι παραβιάζει την αρχή της απαγόρευσης των διακρίσεων. Η μομφή που αποδίδει η δεύτερη στην πρώτη είναι ότι αρνείται τη σημασία της ταυτότητας με το να εξαναγκάζει τους ανθρώπους σε μια πλασματική ομοιογενοποίηση.

Charles Taylor: Η έννοια της ταυτότητας διαπλέκεται με την έννοια της αναγνώρισης. Η έννοια της ταυτότητας υποδηλώνει τον τρόπο με τον οποίο αντιλαμβανόμαστε τον εαυτό μας.   Η βασική παραδοχή είναι η ακόλουθη: Αφού η ταυτότητά μας συγκροτείται εν μέρει από την αναγνώριση ή την απουσία της – και ενίοτε από την εσφαλμένη αναγνώριση που μας επιφυλάσσουν οι άλλοι – ένα άτομο, ή μια ομάδα, μπορούν να υποστούν σοβαρή ζημιά ή παραμόρφωση, εάν οι άνθρωποι στην κοινωνία, όπου ζουν, τους μεταδίδουν την περιοριστική, μειωτική και περιφρονητική εικόνα που διατηρούν γι’ αυτά. Η απουσία αναγνώρισης ή η εσφαλμένη αναγνώριση μπορούν να αποβούν επιζήμιες και να αποτελέσουν μια μορφή καταπίεσης, ή οποία καταλήγει στον εγκλωβισμό και σ’ έναν εσφαλμένο, διαστρεβλωμένο και στερημένο τρόπο ύπαρξης.

Amy Gutmann (ed.): Οι ελπίδες για μια ηθική συνεννόηση εναπόκεινται σε μεγάλο βαθμό στην εκπαιδευτική πρακτική. Η εκπαιδευτική πολιτική στην Αμερική, όχι μόνο δεν επιβάλλει την ουδετερότητα, αλλά ενθαρρύνει τις κατά τόπους κοινότητες να οργανώσουν τα σχολεία σύμφωνα με την εικόνα που έχουν για τον πολιτισμό τους (σσ. 34-50).

Charles Taylor: Απόπειρες αλλαγής του «κανόνα» στη λογοτεχνία και αντιδράσεις. Ήδη ο John Dewey (1859-1952), όπως και ο Marc Augé, αποφαίνεται για την αξία που ενέχουν η διεύρυνση του πολιτισμικού, διανοητικού και πνευματικού ορίζοντα όλων μας μέσα από την εκπαίδευση.

Marc Augé, Πού χάθηκε το μέλλον;, Πολύτροπον, Αθήνα, 2008 Ο όρος παγκοσμιοποίηση παραπέμπει σε δύο εκφάνσεις της πραγματικότητας: Στην αποκαλούμενη οικουμενικότητα, που υποδηλώνει την εξάπλωση σε ολόκληρο τον πλανήτη της λεγόμενης ελεύθερης αγοράς και των τεχνολογικών δικτύων επικοινωνίας και πληροφορίας, Και στην πλανητική συνείδηση ή πλανηταριοποίηση, που μας κάνει να συνειδητοποιούμε ότι ζούμε σε ένα μικρό πλανήτη σε ένα αχανές σύμπαν, που είναι ευάλωτος. Η συνείδησή μας διαμορφώνεται σε οικολογική και ανησυχητική. Μοιραζόμαστε έναν μικρό χώρο που τον κακομεταχειριζόμαστε. Έχουμε επίσης συνείδηση της καθημερινά αυξανόμενης διαφοράς ανάμεσα στους πλουσιότερους και τους φτωχότερους (διαφορά που δεν καλύπτεται από τη διαχωριστική γραμμή ανεπτυγμένων και υποανάπτυκτων χωρών). Επομένως, η πλανητική συνείδηση ως οικολογική και κοινωνική είναι δυστυχής συνείδηση (σελ. 38).