Κεφάλαιο 4 Η Συνάρτηση Κατανάλωσης

Καθοριστικοί Παράγοντες της Κατανάλωσης (Slide 1) •Πρόσφατο διαθέσιμο Εισόδημα (Disposable Income - DI) •Αναμενόμενο μέσο DI •Αλλαγές στο ποσοστό του φόρου εισοδήματος •Κόστος και διαθεσιμότητα πιστώσεων •Δημογραφικοί παράγοντες και ηλικιακή κατανομή των καταναλωτών

Καθοριστικοί Παράγοντες της Κατανάλωσης (Slide 2) •Αναμενόμενη απόδοση στοιχείων ενεργητικού •Αλλαγές στο εισόδημα που ξοδεύεται που δε συμπεριλαμβάνεται στο DI και προκαλείται από μεταβολές στα asset prices •Εξωγενείς μετατοπίσεις στις συνήθειες των καταναλωτών που δε συνδέονται με καμία από τις πιο πάνω μεταβλητές

Πρόσφατο Μέσο Διαθέσιμο Εισόδημα (DI) •Εισόδημα από ΟΛΕΣ τις πηγές •Μισθοί, Εισόδημα από Κεφάλαιο και Μεταφορές πληρωμών. •Κοινωνικές ασφαλίσεις και φόροι εισοδήματος αφαιρούνται. •Μερικά εισοδήματα δεν περιλαμβάνονται, κυρίως από επανεπένδυση σπιτιών.

Αναμενόμενο ή Μέσο DI •Οι περισσότεροι άνθρωποι βασίζουν τα έξοδα τους στο μέσο ή αναμενόμενο εισόδημα, παρά στον πιο πρόσφατό τους μισθό. Αυτό είναι γνωστό ως υπόθεση μόνιμου εισοδήματος •Μερικά παραδείγματα: •Κερδίζεται το λαχείο, αλλά δεν το ξοδεύεται όλο αυτό το μήνα •Γίνεστε άνεργος αλλά το εισόδημα σας δεν πέφτει στο μηδέν •Αποταμιεύεται με σκοπό να έχετε λεφτά όταν πάνε τα παιδιά σας για σπουδές και σταματάτε όταν σπουδάζουν

Αλλαγές στο ποσοστό φόρου Εισοδήματος •Αυτό αποτελεί και άκρως πολιτικό θέμα, αλλά οι περισσότεροι οικονομολόγοι συμφωνούν ότι: •Μια μόνιμη αλλαγή στη φορολογία έχει μεγαλύτερη επίδραση στην κατανάλωση από μια προσωρινή αλλαγή •Οι καταναλωτές είναι πιο πιθανόν να ξοδέψουν μεγαλύτερο μέρος τυχόν μείωσης της φορολογίας αν είναι πιο αισιόδοξοι για το μέλλον •Καθώς η κατανάλωση αυξάνεται λόγω της μείωσης του φόρου, οι εισαγωγές επίσης αυξάνονται με αποτέλεσμα η καθαρή επίδραση στο real GDP να είναι πολύ μικρότερη

Δημογραφικοί παράγοντες και ηλικιακή κατανομή των καταναλωτών •Η υπόθεση του κύκλου της ζωής λέει ότι οι νέοι άνθρωποι δεν αποταμιεύουν στην αρχή της καριέρας τους, κορυφώνουν την αποταμίευση τους λίγο πριν την αφυπηρέτηση και δεν αποταμιεύουν πάλι κατά τη διάρκεια της αφυπηρέτησης. •Αυτό σημαίνει ότι η ηλικία του πληθυσμού θα μειώσει το προσωπικό ποσοστό αποταμίευσης.

Κόστος και διαθεσιμότητα πιστώσεων •Βασικός παράγοντας είναι η ραγδαία αύξηση πιστωτικών καρτών, οικιστικά δάνεια και άλλες πηγές δανεισμού •Βάζοντας πραγματικούς πιστωτικούς ελέγχους έχει άμεσο και δραστικό αντίκτυπο στα έξοδα των καταναλωτών. Οι πιστώσεις αυτού του είδους θα χρησιμοποιηθούν πιθανόν μόνον σε εξαιρετικές περιπτώσεις.

Excessive Credit Sensitivity •Η υπόθεση του μόνιμου εισοδήματος και η υπόθεση του κύκλου ζωής λένε ότι όταν το εισόδημα πέφτει, η κατανάλωση δεν πέφτει τόσο πολύ. Έτσι, το προσωπικό ποσοστό αποταμίευσης θα πέσει κατά τη διάρκεια των υφέσεων. •Εντούτοις, εμπειρικά έχει φανεί ότι ισχύει το αντίθετο. •Αυτό αναφέρεται ως as excessive credit sensitivity. Ακόμα και αν οι καταναλωτές σκοπεύουν να ξοδέψουν βάση του σταθερού εισοδήματός τους, μπορεί να αποταμιεύσουν περισσότερο αν οι πηγές δανεισμού μειωθούν.

Cost of Credit •5 πιθανοί λόγοι γιατί η προσωπική αποταμίευση συνδέεται θετικά με τα επιτόκια: –Όταν τα επιτόκια ανεβούν, ο κόσμος αποταμιεύει περισσότερο για να καταναλώσει περισσότερο μετά. –Η δόση το μήνα αυξάνεται, μειώνοντας τη ζήτηση. –Το χρηματιστήριο πέφτει. –Οι τιμές των σπιτιών ανεβαίνουν με πιο αργό ρυθμό, έτσι έχουμε λιγότερο κεφάλαιο. –Το Yield spread μειώνεται, έτσι το credit availability μειώνεται.

Expected Real Rate of Interest •Είναι σύνθετο θέμα, επειδή το επιτόκιο ανεβαίνει λόγω του πληθωρισμού, έτσι το πραγματικό επιτόκιο μπορεί να μην έχει αλλάξει. •Υποθέστε ότι το επιτόκιο πήγε από 5% σε 15% και την ίδια ώρα ο πληθωρισμός από 2% σε 12%. Ο κόσμος δε θα έχει επιπλέον κίνητρο να αποταμιεύσει. •Ως αποτέλεσμα, αυτός είναι ο πιο αδύναμος κρίκος μεταξύ των επιτοκίων και του ποσοστού αποταμίευσης.

Cost of Time Payments •Αυτό αφορά κυρίως στις αγορές μηχανοκινήτων. •Υψηλά επιτόκια αυξάνουν αισθητά το μηνιαίο time payment η την ενοικιαγορά (lease). •“Μηδενικό επιτόκιο” χρηματοδότησης αύξησε τις πωλήσεις αυτοκινήτων έστω και αν στην ουσία μείωσε τη μηνιαία δόση περίπου 2%.

Changes in Stock Market •Φυσικά οι τιμές των μετοχών εξαρτώνται από πολλούς άλλους παράγοντες εκτός από τα επιτόκια. Όταν όμως τα επιτόκια είναι χαμηλά οδηγούν τις τιμές των μετοχών υψηλότερα. •Από τη στιγμή που ένα «ανεβασμένο» χρηματιστήριο οδηγεί σε περισσότερη κατανάλωση σε σχέση με το διαθέσιμο εισόδημα, υπάρχει θετική συσχέτιση μεταξύ του ποσοστού αποταμίευσης και των επιτοκίων.

Impact on Housing Financing •Οι τιμές των σπιτιών έχουν αρνητική συσχέτιση με τα επιτόκια. •Όταν το ποσοστό πέφτει, οι τιμές κατοικιών ανεβαίνουν ταχύτερα, έτσι περισσότεροι ιδιοκτήτες μπορούν να ρευστοποιήσουν την αυξημένη αξία της περιουσίας τους. •Χαμηλότερα επιτόκια επιτρέπουν σε περισσότερο κόσμο να επανα-χρηματοδοτήσουν το χρέος τους με μικρότερο επιτόκιο (δηλ. χαμηλότερη δόση). Αυτό δε συμπεριλαμβάνεται ως μέρος της κατανάλωσης όμως αυξάνει τις αγορές άλλων αγαθών και υπηρεσιών.

Yield Spread •Το yield spread μεταξύ μακροπρόθεσμων και βραχυπρόθεσμων επιτοκίων είναι κύριος παράγοντας κατανάλωσης (consumer spending) και συνολικού GDP. •Συνήθως μακροπρόθεσμα ποσοστά είναι υψηλότερα από τα βραχυπρόθεσμα. Εντούτοις όταν συμβαίνει το αντίθετο (γνωστό ως inverted yield curve) η οικονομία (των Η.Π.Α.) κινείτε προς ύφεση των επόμενο χρόνο. •Όταν ισχύει αυτό, οι τράπεζες θα μειώσουν το ποσό των δανείων προς τους καταναλωτές, μειώνοντας έτσι τις αγορές.

Expected rate of return on assets: debt, equity, and real estate •Αν οι καταναλωτές αναμένουν η απόδοση των ενεργητικών τους στοιχείων να ανέβει, γενικά θα ξοδέψουν περισσότερο ποσοστό του εισοδήματός τους. Αυτό είναι ιδιαιτέρως εμφανές στα περιουσιακά στοιχεία (π.χ. σπίτια) όπου ο κόσμος «εξαργυρώνει» την αυξημένη αξία των στοιχείων του. •Μια αύξηση στο χρηματιστήριο γενικά συνδέεται με αύξηση στο ποσοστό κατανάλωσης- διαθέσιμου εισοδήματος.

Exogenous shifts in consumer attitudes not related to any of the above variables •Οι καταναλωτές θα ξοδέψουν μεγαλύτερο μέρος του εισοδήματός τους, αν είναι πιο αισιόδοξοι για το μέλλον. Θα ξοδέψουν λιγότερα αν είναι απαισιόδοξοι. •Εντούτοις, το να μετρήσεις αυτές τις εξωγενείς μετατοπίσεις είναι δύσκολο (όπως επίσης και να προβλεφθούν).

Ποιο είναι ποιο σημαντικό – Εισόδημα ή Πίστωση; •Τόσο το διαθέσιμο εισόδημα όσο και οι πιστώσεις (και το κόστος τους) είναι σημαντικοί παράγοντες για την κατανάλωση. •Οι πλείστες βραχυχρόνιες διακυμάνσεις στην κατανάλωση συνδέονται στις αλλαγές στις πιστώσεις αντί στο εισόδημα. •Προσωρινές αλλαγές στη φορολογία δεν επηρεάζουν την κατανάλωση σημαντικά. Μόνιμες αλλαγές θα επηρεάσουν σε μεγαλύτερη περίοδο.

Επίδραση του Δείκτη Consumer Confidence •Πολλοί managers χρησιμοποιούν αυτό το δείκτη ως ένδειξη για το πόσο θα ξοδέψουν οι καταναλωτές στο σύντομο μέλλον. •Καθοριστικοί παράγοντες είναι: –Επίπεδο του % Ανεργίας –Μεταβολή στο % Ανεργίας –Αλλαγή στον Πληθωρισμό –Αλλαγή στο χρηματιστήριο –Αλλαγή στο ημερομίσθιο

Πόσο χρήσιμο είναι; •Ο δείκτης consumer confidence καταγράφει πιστά τις κυριότερες αλλαγές στην αναλογία κατανάλωση προς εισόδημα. •Εντούτοις, βραχυχρόνιες διακυμάνσεις σε αυτό το δείκτη (οι οποίες συχνά οφείλονται σε εξωγενείς παράγοντες όπως πόλεμοι, εκλογές, φυσικές καταστροφές κλπ.) δεν αποτυπώνονται στις αλλαγές στην κατανάλωση. •Αντιθέτως, πολύ βραχυχρόνιες αλλαγές στην κατανάλωση είναι συνήθως τυχαίες και δεν οφείλονται σε οικονομικές μεταβλητές.