ΣΧΕΣΕΙΣ ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑΣ-ΣΧΟΛΕΙΟΥ ΦΩΤΕΙΝΗ ΧΡΙΣΤΙΑΝΟΥ ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 2007 Γ΄ ΔΗΜΟΤΙΚΟ ΣΧΟΛΕΙΟ ΙΔΑΛΙΟΥ

Τα τελευταία χρόνια, σε πολλά εκπαιδευτικά συστήματα, δίνεται ιδιαίτερη έμφαση στις σχέσεις των σχολείων με το περιβάλλον τους και ειδικότερα στις σχέσεις που διατηρεί η σχολική μονάδα με τις οικογένειες των μαθητών της. Οι σχέσεις αυτές καθορίζονται ως ένας από τους σημαντικούς παράγοντες αποτελεσματικότητας μιας σχολικής μονάδας

ΛΟΓΟΙ ΑΠΟΥΣΙΑΣ ΤΩΝ ΓΟΝΙΩΝ Κάποιοι νιώθουν ανήμποροι να εμπλακούν στα σχολικά δρώμενα γιατί δεν είναι σε θέση (χαμηλό μορφωτικό επίπεδο, κοινωνική κατάσταση) να βοηθήσουν τα παιδιά τους (Lareau, 2000) ή δεν έχουν χρόνο να το κάνουν. Κάποιοι άλλοι γονείς πιστεύουν ότι η εκπαίδευση αποτελεί εξολοκλήρου καθήκον και ευθύνη του σχολείου και μια άλλη κατηγορία γονιών, σύμφωνα με την Αθανασούλα-Ρέππα (2006) αντιμετωπίζει το σχολείο ως ένα κρατικό και απρόσιτο γραφειοκρατικό μηχανισμό, τον οποίο θα έπρεπε κανείς να αποφύγει. Γι’ αυτό σπάνια πηγαίνουν στο σχολείο να συζητήσουν θέματα που αφορούν τα παιδιά τους.

ΛΟΓΟΙ ΑΠΟΥΣΙΑΣ ΤΩΝ ΓΟΝΙΩΝ Οι χαμηλές προσδοκίες και η περιορισμένη ενασχόληση των γονιών με τα παιδιά τους που φαίνεται στην καθημερινή εργασία στην τάξη, ο συγκεντρωτισμός του εκπαιδευτικού μας συστήματος, η έλλειψη χρόνου και η πίεση για κάλυψη της διδακτέας ύλης, η απουσία υποστήριξης σε θέματα σχέσεων οικογένειας-σχολείου από ανώτερα διευθυντικά στελέχη ή άλλους εκπαιδευτικούς και η απουσία επιμόρφωσης και κατάρτισης των εκπαιδευτικών και κυρίως των διευθυντών σε ζητήματα διαχείρισης σχέσεων οικογένειας-σχολείου κατά την αρχική τους εκπαίδευση ή την κατοπινή τους επιμόρφωση, είναι μερικοί από τους λόγους που κάνουν τη σχολική μονάδα επιφυλακτική μπροστά στην ανάπτυξη ουσιαστικών σχέσεων με τους γονείς.

ΠΡΟΫΠΟΘΕΣΕΙΣ-ΟΡΙΑ ΣΤΙΣ ΣΧΕΣΕΙΣ ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑΣ-ΣΧΟΛΕΙΟΥ Ειλικρίνεια, η αμοιβαία εμπιστοσύνη και η απουσία επικριτικής διάθεσης. Ο ηγέτης και το εκπαιδευτικό προσωπικό του σχολείου θα πρέπει να υιοθετήσουν τέτοιο τρόπο επικοινωνίας με τους γονείς που να αποφεύγονται παρεξηγήσεις, παρερμηνείες, εντάσεις και συγκρούσεις.

ΠΡΟΫΠΟΘΕΣΕΙΣ-ΟΡΙΑ ΣΤΙΣ ΣΧΕΣΕΙΣ ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑΣ-ΣΧΟΛΕΙΟΥ θα πρέπει να γίνει κατανοητό, και να περάσει τόσο στους οργανωμένους γονείς όσο και στον καθένα ξεχωριστά μέσα από τη διαμόρφωση τέτοιας εκπαιδευτικής πολιτικής της σχολικής μονάδας, ότι η συμμετοχή τους δεν είναι ανταγωνιστική, ούτε διοικητική ή επιβλητική, αλλά συμπληρωματική προς το σχολείο. Μπορεί να λειτουργήσουν ως υποστηρικτές, ως πηγή διαφόρων μορφών μάθησης και εμπλουτισμού της εκπαιδευτικής διαδικασίας και ως υποστηρικτές, και όχι διαμορφωτές της διοίκησης του σχολείου.

ΔΙΑΣΑΦΗΝΙΣΗ ΤΩΝ ΟΡΩΝ «ΕΜΠΛΟΚΗ» ΚΑΙ «ΣΥΜΜΕΤΟΧΗ» ΤΩΝ ΓΟΝΙΩΝ Όταν μιλούμε για εμπλοκή των γονιών εννοούμε την καθοδηγούμενη και οριοθετημένη ανάμειξη των γονιών στα σχολικά δρώμενα, όπου η ανάμειξη αυτή προκαθορίζεται από το εκπαιδευτικό προσωπικό της σχολικής μονάδας και αφορά εκδηλώσεις και δραστηριότητες που διοργανώνει το σχολείο γι’ αυτούς, εθελοντική εργασία και δραστηριότητες που στοχεύουν στο συμφέρον του παιδιού του κάθε γονιού ξεχωριστά. Οι γονείς, κατά κανόνα, περιορίζονται σε ρόλο θεατή.

ΔΙΑΣΑΦΗΝΙΣΗ ΤΩΝ ΟΡΩΝ «ΕΜΠΛΟΚΗ» ΚΑΙ «ΣΥΜΜΕΤΟΧΗ» ΤΩΝ ΓΟΝΙΩΝ ΣΥΜΜΕΤΟΧΗ Η έννοια της «συμμετοχής» των γονιών χαρακτηρίζει ένα επόμενο στάδιο στις σχέσεις οικογένειας-σχολείου. Αναφέρεται σε σχέσεις και δραστηριότητες που αναπτύσσονται ανάμεσα στο σχολείο και τις οικογένειες οι οποίες απαιτούν από τις δύο «πλευρές» να μοιράζονται ευθύνες και εξουσία, να καθορίσουν τα δικαιώματα και τις ευθύνες τους, να διευκρινίσουν τους ρόλους, τις διαδικασίες και τις κοινές τους λογοδοσίες, να συναποφασίζουν και να είναι συνυπεύθυνοι για τις αποφάσεις τους. Η έννοια της «συμμετοχής των γονιών» δίνει το δικαίωμα σ’ αυτούς να πάρουν ενεργό μέρος στη διακυβέρνηση του σχολείου και στη λήψη απόφασης σε όλα τα εκπαιδευτικά επίπεδα

Ετοιμασία και επίδοση ερωτηματολογίων προς τους γονείς ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ ΔΡΑΣΕΩΝ ΓΙΑ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ ΤΟΥ ΖΗΤΗΜΑΤΟΣ ΤΗΣ ΠΕΡΙΟΡΙΣΜΕΝΗΣ ΣΥΜΜΕΤΟΧΗΣ ΓΟΝΕΩΝ ΣΤΗ ΣΧΟΛΙΚΗ ΜΟΝΑΔΑ Ετοιμασία και επίδοση ερωτηματολογίων προς τους γονείς Διοργάνωση κοινής συνάντησης γονιών- εκπαιδευτικών Καθιέρωση από τους εκπαιδευτικούς και το διευθυντή γραπτής επικοινωνίας με τους γονείς Ενθάρρυνση εκπαιδευτικών και γονιών για αμφίδρομη επικοινωνία με την καθιέρωση του φακέλου επικοινωνίας οικογένειας-σχολείου

ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ ΔΡΑΣΕΩΝ ΓΙΑ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ ΤΟΥ ΖΗΤΗΜΑΤΟΣ ΤΗΣ ΠΕΡΙΟΡΙΣΜΕΝΗΣ ΣΥΜΜΕΤΟΧΗΣ ΓΟΝΕΩΝ ΣΤΗ ΣΧΟΛΙΚΗ ΜΟΝΑΔΑ Καθορίζονται μέρες «ανοικτές» προς τους γονείς. Δημιουργία ειδικού χώρου-αίθουσας στο σχολείο που να επιτρέπει τη συνάντηση γονιών και εκπαιδευτικών Πρόσκληση γονιών και συνδέσμου γονέων για εμπλοκή αλλά και συμμετοχή σε εκδηλώσεις Πρόσκληση γονιών για να μιλήσουν ή να παρουσιάσουν δραστηριότητες Εφαρμογή προγραμμάτων που να επιδιώκουν την εμπλοκή γονιών

Προσπάθειες για εμπλοκή αλλοδαπών γονιών στα σχολικά δρώμενα ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ ΔΡΑΣΕΩΝ ΓΙΑ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ ΤΟΥ ΖΗΤΗΜΑΤΟΣ ΤΗΣ ΠΕΡΙΟΡΙΣΜΕΝΗΣ ΣΥΜΜΕΤΟΧΗΣ ΓΟΝΕΩΝ ΣΤΗ ΣΧΟΛΙΚΗ ΜΟΝΑΔΑ Δημιουργία δανειστικής βιβλιοθήκης που να είναι ανοικτή και προς τους γονείς Διοργάνωση βραδινών βιωματικών εργαστηρίων ή συναντήσεων γονιών-δασκάλων για συζήτηση θεμάτων που απασχολούν και τις δύο ομάδες Προσπάθειες για εμπλοκή αλλοδαπών γονιών στα σχολικά δρώμενα

ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ ΔΡΑΣΕΩΝ ΓΙΑ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ ΤΟΥ ΖΗΤΗΜΑΤΟΣ ΤΗΣ ΠΕΡΙΟΡΙΣΜΕΝΗΣ ΣΥΜΜΕΤΟΧΗΣ ΓΟΝΕΩΝ ΣΤΗ ΣΧΟΛΙΚΗ ΜΟΝΑΔΑ Τοποθέτηση σε περίοπτο χώρο πινακίδας ανακοινώσεων για αμφίδρομη επικοινωνία και κουτί εισηγήσεων από τους γονείς με σκοπό την ανάπτυξη και τη βελτίωση της σχολικής μονάδα. Καλύτερη οργάνωση της ώρας των επισκέψεων γονέων (διάφοροι μέθοδοι για οργάνωση επισκέψεων γονιών στο σχολείο). Η διοργάνωση όλων των πιο πάνω εκδηλώσεων ή συναντήσεων πρέπει να γίνεται με τέτοιο τρόπο που να κάνει εφικτή την παρουσία των γονιών ( προσοχή στις μέρες και ώρες των συναντήσεων) αλλά και να λειτουργεί ως κίνητρο για συμμετοχή των γονιών (π.χ. πρόσκληση να προέρχεται από το ίδιο το παιδί, εκδηλώσεις με παρουσία παιδιών όπου παρουσιάζουν εργασίες τους προς τους γονείς τους).

ΚΑΤΑΛΗΚΤΙΚΟ ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑ Στην περίπτωση του κυπριακού εκπαιδευτικού συστήματος όπου μια οργανωμένη πολιτική για το θέμα των σχέσεων οικογένειας-σχολείου απουσιάζει, εναπόκειται στο ίδιο το σχολείο και τους εκπαιδευτικούς να ρισκάρουν και να προβούν σε καινοτόμες πρωτοβουλίες που θα εμπλέκουν τους γονείς στα σχολικά δρώμενα, με τους όρους που αυτοί θα καθορίζουν, με απώτερο σκοπό την αποτελεσματικότερη εκπαίδευση των παιδιών.

ΣΤΑΔΙΑ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΟΣ 1.Σύσταση ομάδας συντονισμού 2.Διερεύνηση διαστάσεων-παραμέτρων προβλήματος 3.Σύνταξη σχεδίου δράσης (σκοπός, στόχοι, κριτήρια επιτυχίας, μέσα, δραστηριότητες σε επίπεδο τάξης και σχολικής μονάδας, εργαλεία συλλογής πληροφοριών, εξωτερικός/οί σύμβουλος/οι, αξιολόγηση). 4.Εφαρμογή σχεδίου δράσης 5.Επιμόρφωση εκπαιδευτικών και γονιών 6.Αξιολόγηση προγράμματος