Η έννοια της διαφοράς στο σχολείο Προβληματισμοί και προτάσεις

Eλένη Φτιάκα Tμήμα Eπιστημών της Aγωγής Πανεπιστήμιο Kύπρου

To μικρό χωριό στο βουνό όπου τα παιδιά δε χαμογελούσαν ποτέ

Μιά φορά κι έναν καιρό... στην κορφή ενός θεόρατου κι απόκρημνου βουνού, ήταν ένα μικρό χωριό.

συνέχεια... Το χωριό, παρότι μικρό και φαινομενικά ασήμαντο, ήταν γνωστό σ’ ολόκληρο τον κόσμο για δυό λόγους.

συνέχεια... Ο ένας, ήταν ότι έδινε ιδιαίτερη προσοχή στην εκπαίδευση των παιδιών του. Ο δεύτερος, ότι τα παιδιά του χωριού δε χαμογελούσαν ποτέ.

συνέχεια... Στο χωριό αυτό μεγάλωναν καμμιά τριανταριά παιδιά....

συνέχεια......κι όταν έφτανε η ώρα τους να πάνε σχολείο,

συνέχεια......πήγαινε το καθένα στο σχολείο που ήταν ειδικό για την περίπτωσή του.

συνέχεια... Η Μαρία, για παράδειγμα, που δεν έβλεπε καλά και φορούσε, γυαλιά, πήγαινε στο πρώτο σχολείο, για παιδιά με προβλήματα όρασης...

συνέχεια... Η Ελένη, που ήταν ιδιαίτερα ψηλή και ανεπτυγμένη για την ηλικία της, πήγαινε στο δεύτερο σχολείο για παιδιά με πρόωρη ανάπτυξη.

συνέχεια... Ο Δημήτρης, ήταν μέτριος σωματικά. Νοητικά όμως ήταν ένα εξαιρετικό παιδί με πρόωρες ανησυχίες και οξύτατη κριτική σκέψη. Ο Δημήτρης πήγαινε στο τρίτο σχολείο, για μικρές διάνοιες.

συνέχεια... Ο Στέλιος ήταν επίσης πανέξυπνος. Έλα όμως που οι γονείς του στο σπίτι καυγάδιζαν συνεχώς και ήταν στα πρόθυρα διαζυγίου! Ο Στέλιος πήγαινε στο τέταρτο σχολείο, για παιδιά με οικογενειακά προβλήματα...

συνέχεια... Και για να μην τα πολυλογούμε, στο χωριό αυτό, οπου όλεςοι εκπαιδευτικές ανάγκες είχαν προβλεφθεί, υπήρχαν τριάντα διαφορετικά σχολεία για τα τριάντα διαφορετικά παιδιά του χωριού.

συνέχεια... Αυτό κόστιζε βέβαια κάτι παραπάνω, αλλά κανείς δεν παραπονιόταν! Πάνω απ’ όλα έβαζαν την εκπαίδευση των παιδιών τους.

συνέχεια... Μόνο που να! Είχαν βρε παιδί μου αυτό το παράπονο! Γιατί να μη χαμογελούν και τα δικά τους τα παιδιά σαν όλα τα παιδιά του κόσμου; Τι τους έλειπε;

συνέχεια... Εδώ οι γονεις τους έκαναν τις μεγαλύτερες θυσίες για να τα μορφώσουν όπως πρέπει! Και ούτε κόπους λογάριαζαν, ούτε χρήμα...

συνέχεια... Μιά μέρα, το συμβούλιο του χωριού αποφάσισε σε ειδική συνεδρία να λύσει αυτό το πρόβλημα μιά για πάντα. Μετά από πολλή συζήτηση, κι αφού είχαν ακουστεί διάφορες προτάσεις, το συμβούλιο έστειλε να φέρουν απ’ την πόλη μιά σοφή δασκάλα που είχε τη φήμη ότι έκανε όλα τα παιδιά να χαμογελούν.

συνέχεια... Οι εισηγήσεις όμως της δασκάλας, που πέρασε πολλές βδομάδες μελετώντας τα παιδιά και τα σχολεία του χωριού, αναστάτωσαν ολόκληρο το χωριό!

συνέχεια... Να κλείσουν, λέει, όλα τα διαφορετικά σχολεία, και τα παιδιά του χωριού να πηγαίνουν σε ένα σχολείο, όλα μαζί. Με τα λεφτά που θα περισσέψουν να χτίσουν στο χωριό ένα μεγάλο χαρούμενο και χρωματιστό σχολείο όπου θα πηγαίνουν όλα τα παιδιά μαζί!

συνέχεια... Όλα τα παιδιά μαζί! Πού ακούστηκε τέτοιο πράγμα; Ποτέ στην ιστορία του χωριού δεν είχε γίνει κάτι παρόμοιο ! Πώς θα μάθουν όλα τα παιδιά μαζί; Και η Μαρία, και η Ελένη, και ο Δημήτρης και ο Στέλιος κι όλοι οι άλλοι! Αφού οι ανάγκες τους είναι διαφορετικές!

συνέχεια... ‘Μπορείτε να κάνετε ότι θέλετε!’ είπε τότε η σοφή δασκάλα, ‘Αλλά αν τα παιδιά σας δεν πάνε όλα μαζί στο ίδιο σχολείο, δε θα χαμογελάσουν ποτέ! Άδικα σπαταλάτε τα λεφτά και το χρόνο σας! Τα παιδιά χρειάζονται φίλους και παιχνίδια! Όχι απομόνωση και σκληρή δουλειά!’

συνέχεια... ‘ Τα παιδιά χρειάζονται ποικιλία και χαρά! Όχι εξαντλητικές, επαναληπτικές ασκήσεις! Τα παιδιά χρειάζονται άλλα παιδιά! Όχι περισπούδαστους, εξειδικευμένους δασκάλους!’

συνέχεια... Είδαν κι απόειδαν οι κάτοικοι του χωριού, κι αποφάσισαν να δοκιμάσουν το πρωτάκουστο αυτό σχέδιο. Έχτισαν λοιπόν ένα καινούργιο σχολείο όπου έβαλαν όλα τα πράγματα που ήξεραν ότι χρειάζονται τα παιδιά από το παλιό τους το σχολείο, κι όλους τους δάσκαλους που ήξεραν να διδάσκουν τα παιδιά ανάλογα με τις ανάγκες τους.

συνέχεια... Ήταν ένα μεγάλο, φωτεινό και χρωματιστό σχολείο, γεμάτο παιχνίδια και βιβλία κι όλα του Θεού τα πράγματα που θα μπορούσε να επιθυμήσει ένα παιδί. Κι ήταν γεμάτο παιδιά!

συνέχεια... Στην αρχή τα πράγματα ήταν δύσκολα. Όλοι ήταν συνηθισμένοι να κάνουν το δικό τους χωρίς να ρωτούν και χωρίς να δίνουν σημασία σε κανένα... Ύστερα όμως, όταν οι εγωισμοί μπήκαν στην άκρη, όταν οι πρακτικές δυσκολίες ξεπεράστηκαν, τότε...

συνέχεια... τότε... το σχολείο γέμισε τρεχαλητά και φωνές παιδικές! Tο χωριό γέμισε χαρά. Τα παιδιά δε χαμογελούσαν απλώς... Ξεκαρδίζονταν στα γέλια...

συνέχεια... Τα παιδιά δε μάθαιναν απλώς! Ρουφούσαν τα καινούργια πράγματα σα σγουγγάρια. Ρωτούσαν το ένα το άλλο, κι απαντούσαν και κατέβαζαν καινούργιες ιδέες. Οι δάσκαλοι είχαν μείνει κατάπληκτοι! Οι γονείς είχαν μείνει απορημένοι...

συνέχεια... ‘Πώς δεν το σκεφτήκαμε νωρίτερα;’ απορούσαν όλοι. ‘Πώς δεν το καταλάβαμε τόσα χρόνια τώρα ότι τα παιδιά έχουν πρώτα-πρώτα παιδικές ανάγκες, κι ύστερα μόνο ειδικές ανάγκες!’

συνέχεια... Στο μικρό χωριό ψηλά στο βουνό τα παιδιά δεν έπαψαν από τότε ποτέ πια να γελούν. Κι ούτε έπαψαν ποτέ να μαθαίνουν! Όλα μαζί, χαρούμενα, στο ίδιο σχολείο!

συνέχεια... Κι είμαι σίγουρη πως θα γελάσετε αν σας πώ, πώς υπάρχουν ακόμα χωριά όπου οι άνθρωποι δεν το ξέρουν αυτό το μυστικό!

συνέχεια... όπου οι άνθρωποι νομίζουν ότι τα παιδιά μαθαίνουν καλλίτερα άμα τα κλείσουμε σε τέσσερεις στενούς τοίχους, μακριά από τα άλλα παιδιά, και τους φορτώσουμε και τέσσερεις σοφούς δασκάλους!

συνέχεια... Αν είναι ποτέ δυνατόν!

συνέχεια... κι έτσι ξοδεύουν άδικα τα λεφτά τους, και το χρόνο τους...

Τέλος!...κι ύστερα απορούν γιατί δε χαμογελούν τα παιδιά τους...

Στυλιανού, 1990, σ. 150 Ύστερα απ’ όλα αυτά τα γεγονότα και τις αναμνήσεις μου, που πέρασα σ’ αυτά τα έξι χρόνια μακριά από τα ειδικά σχολεία, αν κάποιος μου έλεγε να πάω σε ειδικό σχολείο και να μείνω, η απάντησή μου θα ήταν απόλυτα αρνητική. Θα έλεγα σ’ αυτούς που μου πρότειναν κάτι τέτοιο ότι δε θέλω άλλη ειδική μεταχείριση.. Φτάνει πιά η απομόνωση από την κοινωνία.