Η θρησκευτική και η πολιτική οργάνωση των Ελλήνων. ΟΥΡΔΑΣ ΙΩΑΝΝΗΣ 2013

Οι θρησκευτικές κοινότητες κατά την περίοδο της Οθωμανικής αυτοκρατορίας.

Mustafa II συναντά τη γαλλική πρεσβεία του Charles de Ferriol το 1699? Ζωγραφική από τον Jean-Baptiste van Μουρ

Παρατηρήστε το χάρτη και θυμηθείτε πως γινόταν η διοίκηση στη βυζαντινή αυτοκρατορία Για να διοικείται καλύτερα η αυτοκρατορία είχε χωριστεί σε θέματα.

Ένας κατακτητής θα διατηρούσε τη διοικητική δομή του κράτους που καταλάμβανε; Οι Τούρκοι κατήργησαν τη βυζαντινή διοίκηση στις χώρες που κατέκτησαν.

Η εκκλησία και οι κληρικοί

Φάνηκαν όμως ανεκτικοί στο ……. Οικουμενικό πατριαρχείο Κωνσταντινούπολης.

Ο Μεχμέτ ο Β΄ συνομιλεί με τον Πατριάρχη Γεννάδιο. Επιτρέπει στο Οικουμενικό Πατριαρχείο να συνεχίσει να λειτουργεί και μετά την άλωση..

Ο Πατριάρχης, εκτός από θρησκευτικός ηγέτης, ήταν και εκπρόσωπος του ρουμ μιλέτ, των υπόδουλων δηλαδή Ορθόδοξων Χριστιανών και λογοδοτούσε στο Σουλτάνο για τις πράξεις τους. ▲ Ο Οικουμενικός Πατριάρχης Γεννάδιος Σχολάριος συνομιλεί με τον σουλτάνο Μεχμέτ Β', Αθήνα, Γεννάδιος Βιβλιοθήκη

Η Εκκλησία δεν είχε μόνο θρησκευτικά καθήκοντα αλλά αποφάσιζε και για ποικίλες υποθέσεις, όπως π.χ. για τις κληρονομιές. Παράλληλα, ο Πατριάρχης είχε τη δυνατότητα να ιδρύει σχολεία και να επιβάλλει ειδική φορολογία στους πιστούς.

ο Πατριάρχης Νεόφυτος ο Β', που είχε επηρεασθεί από τις ευρωπαϊκές ιδέες και αμφισβητούσε την υποταγή στους Τούρκους. Η πολιτική του ήταν αντιτουρκική. Το 1609 έστειλε άκρως απόρρητη επιστολή στο βασιλιά της Ισπανίας Φίλιππο Γ΄, με την οποία του ζητούσε την οργάνωση εκστρατείας για την απελευθέρωση των Ορθοδόξων από τους Τούρκους.

Άλλα μέλη της Ορθόδοξης Εκκλησίας, πάλι, σαν το μοναχό Μάξιμο τον Γραικό που αναγνωρίσθηκε ως άγιος στη Μόσχα, καλλιέργησαν καλές σχέσεις με τη Ρωσία. Έτσι, οι Ρώσοι ταυτίστηκαν στη σκέψη των υπόδουλων Χριστιανών, με το «ξανθό γένος», που θα ελευθέρωνε την Κωνσταντινούπολη από τους απίστους.

Μερικοί κληρικοί πίστευαν ότι η κατάκτηση από τους Τούρκους ήταν μια τιμωρία που επιβλήθηκε στους Βυζαντινούς εξαιτίας των σφαλμάτων των αυτοκρατόρων.

Οι Φαναριώτες

Ο Αλέξανδρος Μουρούζης δέχεται τον πρεσβευτή της Αγγλίας Οι Φαναριώτες που κατοικούσαν στην συνοικία της Κωνσταντινούπολης, ήταν μορφωμένοι, ήξεραν ξένες γλώσσες και χρησιμοποιήθηκαν από τους Τούρκους σε διάφορες διοικητικές θέσεις. Παρόλα αυτά όμως δεν είχαν πάψει να είναι υπόδουλοι και η ζωή τους πολλές φορές εξαρτιόταν από τις διαθέσεις του σουλτάνου.

Ο Φαναριώτης Μαυρογένης ταξιδεύει στη Βλαχία προς το Βουκουρέστι.

Οι προεστοί και δημογέροντες

Εκτός από τις δύο προηγούμενες ομάδες, μεγάλη εξουσία είχαν οι κοινοτικοί άρχοντες της εποχής, γνωστοί ως επίτροποι, δημογέροντες, προεστοί και κοτζαμπάσηδες. Οι Τούρκοι αναγκάστηκαν να σεβαστούν την τοπική ηγεσία κάθε χωριού, επειδή οι ίδιοι δεν είχαν κατάλληλα οργανωμένο διοικητικό μηχανισμό για να υπολογίζουν τον φόρο που αναλογούσε σε κάθε κάτοικο. Με το πέρασμα του χρόνου, αρκετοί κοινοτικοί άρχοντες απέκτησαν μεγάλη περιουσία και πολιτική δύναμη. O Ιωάννης Λογοθέτης, πρόκριτος της Λιβαδειάς. Πίνακας του Λουί Ντυπρέ

Αρχόντισσα Μυτιληνιά ευγενής

«Εκείνον τον παλιό καιρό και το παλιό ζαμάνι, μ ʼ είχεν η χώρα προεστό, με είχεν η χώρα πρώτον. Κι αντά ʽ ριχνα το δόσιμο και το βαρύ τεφτέρι, δέκα στους πλούσιους έριχνα, στις χήρες δεκαπέντε, στη δόλια τη φτωχολογιά έριχνα τριανταπέντε». (Γ. Κορδάτου: «Η κοινωνική σημασία τής ελληνικής επανα- στάσεως τού 1821, σελ. 113, έκδ. «Επικαιρότητα», 1975). Φώτος Καραπάνος. Προεστός από την Ακαρνανία Δημοτικό τραγούδι της Ηπείρου για τους προεστούς:

Το αρχοντικό τού Δεσπότη τού Χρυσού στο σημερινό νομό Σερρών. (Εθνική Βιβλιοθήκη, Παρίσι). Παρατηρείστε τον ρωμιό, που τον προσκυνάει γονατιστός

1. Ποιοι αποτελούσαν την ηγεσία των υπόδουλων Ελλήνων κατά την Τουρκοκρατία; 2. Ποια ήταν η θέση και ο ρόλος του Πατριάρχη; 3. Πώς αντιμετώπιζε ο ορθόδοξος κλήρος την τουρκική κατάκτηση; 4. Ποιος ήταν ο ρόλος των Φαναριωτών; 5. Τι ήταν οι προεστοί ή δημογέροντες; 6. Τι ρόλο έπαιζαν στην πολιτική ηγεσία; 7. Ποια ήταν τα αισθήματα του λαού απέναντί τους και γιατί; Τι πρέπει να γνωρίζω.

Καλό διάβασμα