SOCIAL MEDIA & ΠΝΕΥΜΑΤΙΚΑ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΑ ΣΕ ΠΟΙΟΝ ΑΝΗΚΟΥΝ ΟΙ ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΕΣ ΠΟΥ ΑΝΕΒΑΖΟΥΜΕ ONLINE;

Οι σελίδες κοινωνικής δικτύωσης δίνουν τη δυνατότητα σε κάθε χρήστη του διαδικτύου να δημιουργήσει εύκολα τη δική του ιστοσελίδα και το δικό του ψηφιακό προφίλ. Οι χρήστες μπορούν να δημιουργήσουν ένα λεπτομερές χρονικό των δραστηριοτήτων τους, των επαφών και των σχέσεών τους. Το υλικό αυτό μπορεί να συνοδεύεται και από φωτογραφικό υλικό.

Κοινωνικά Δίκτυα Σύμφωνα με τελευταίες αναφορές υπάρχουν περισσότερα από 700 κοινωνικά δίκτυα (social networks). Ο δημόσιος βίος μας μεταφέρθηκε στην ηλεκτρονική σφαίρα, το ίδιο συνέβη και με τον επαγγελματικό μας αλλά και το δημιουργικό μας έργο. Όλοι οι χρήστες έχουμε μετατραπεί σε δυνητικούς πελάτες και καταναλωτές - αλλά συγχρόνως συνεισφέρουμε στα κοινωνικά δίκτυα με το διαμοιρασμό φωτογραφιών και υλικού.

Στατιστικές Σύμφωνα με υπολογισμούς των τελευταίων μηνών τo Facebook έχει περισσότερους από 1,32 δις. χρήστες. Πρόκειται για το 11% του παγκόσμιου πληθυσμού: Υπολογίζεται ότι 98% των νέων από 18 έως 24 ετών διατηρούν λογαριασμό στο δίκτυο του Mark Zuckerberg. Τον Σεπτέμβριο του 2013 το Facebook αποκάλυψε ότι συνολικά έχουν ανέβει στους servers του 250 δις. φωτογραφίες. Σε ημερήσια βάση ανεβαίνουν 350 εκατομμύρια φωτογραφίες. Μετά την αγορά του Instagram και του Snapchat, το Facebook διακινεί τις περισσότερες φωτογραφίες στο διαδίκτυο. Το Instagram, ένα αμιγώς φωτογραφικό δίκτυο, έχει σήμερα 200 εκ ενεργούς χρήστες που έχουν μοιραστεί συνολικά 19 δις. φωτογραφίες ενώ καθημερινά υποδέχεται 58 εκ. φωτογραφίες.

Στατιστικές (2) Το Flickr φιλοξενεί συνολικά 6 δις. Φωτογραφίες, ενώ ανεβαίνουν σε αυτό 3000 φωτογραφίες το λεπτό. Όσον αφορά στα τοπικά νούμερα, η εταιρεία Sidebar Monitor υπολογίζει τους Έλληνες χρήστες του Facebook στα 5,8 εκατομμύρια. Έρευνα του Οικονομικού Πανεπιστημίου Αθηνών έδειξε ότι το αγαπημένο μέσο των ελλήνων χρηστών των social media είναι το YouTube και δεύτερο στην προτίμησή τους έρχεται το Facebook. Οι αριθμοί αυτοί αυξάνονται εντυπωσιακά από χρόνο σε χρόνο. Το ίδιο και ο αριθμός των φωτογραφιών που ανεβαίνουν στο διαδίκτυο.

Ερωτήματα Τι συμβαίνει όμως με όλο αυτό υλικό που ανεβάζουμε στα κοινωνικά δίκτυα; Χάνουμε μέρος των δικαιωμάτων μας; Παραβιάζουμε τα δικαιώματα των άλλων; Και τι μπορούμε να κάνουμε;

Είμαστε εν δυνάμει παραβάτες και θιγόμενοι ταυτόχρονα Είμαστε εν δυνάμει παραβάτες και θιγόμενοι ταυτόχρονα. Κάθε φορά που ανεβάζουμε κάτι που δεν έχουμε δημιουργήσει οι ίδιοι, παρανομούμε. Συχνά ανακαλύπτουμε μια φωτογραφία μας δημοσιευμένη στο προφίλ ενός άλλου χρήστη ή ακόμα και σε ένα ειδησεογραφικό site χωρίς να δίδεται το κατάλληλο credit (πίστωση - αντάλλαγμα) και χωρίς να έχουμε αποζημιωθεί. Ό,τι ανεβαίνει, κινδυνεύει να υποκλαπεί. Λύση δεν είναι να μην ανεβάσουμε υλικό. Αυτό που μπορούμε να κάνουμε είναι να γνωρίζουμε καλά το περιβάλλον των social media και να ξέρουμε τι θα αντιμετωπίσουμε. Το υλικό μας, άσχετα από την καλλιτεχνική του αξία, αξίζει πολλά τόσο για τα ίδια τα social media, όσο και για διάφορους ειδησεογραφικούς  οργανισμούς, διαφημιζόμενους, απλούς χρήστες κτλ. 

Όροι χρήσης Όταν κάποιος ζητάει ένα λογαριασμό στο Facebook ή σε κάποιο άλλο κοινωνικό δίκτυο συμφωνεί με κάποιους όρους χρήσης. Σε αυτά τα μακροσκελή έγγραφα συνήθως συμφωνούμε χωρίς να τα έχουμε διαβάσει, υποθέτοντας ότι πρόκειται για νομικά κείμενα που δεν θα κατανοήσουμε ή διατηρώντας αφελή στάση ότι κάθε κοινωνικό δίκτυο είναι μια καλόπιστη υπηρεσία και όχι ένας κερδοσκοπικός οργανισμός που με κάποιο τρόπο θα πρέπει να βγάλει χρήματα. Θα πρέπει όμως να αφιερώνουμε χρόνο στην ανάγνωση των όρων για να είμαστε σε θέση να γνωρίζουμε τι δικαιώματα εκχωρούμε σε σχέση με το υλικό και τα προσωπικά μας στοιχεία και τι υποχρεώσεις αναλαμβάνουμε απέναντι στο δίκτυο και τους άλλους χρήστες. Δημιουργώντας έναν λογαριασμό στο Facebook για παράδειγμα συμφωνούμε μεταξύ άλλων στους δύο παρακάτω όρους:

Πρώτος όρος Για περιεχόμενο το οποίο προστατεύεται από δικαιώματα πνευματικής ιδιοκτησίας όπως φωτογραφίες και video (υλικό καλυπτόμενο από copyright) εσείς μας εκχωρείτε ειδικά την παρακάτω άδεια, υποκείμενη σε περιορισμούς λόγω ιδιωτικότητας και ρυθμίσεων της εφαρμογής: παραχωρείτε μία μη αποκλειστική, μεταβιβάσιμη, δυνάμενη να εκχωρηθεί σε τρίτο, ελεύθερη αμοιβής, παγκόσμια άδεια για χρήση υλικού καλυπτόμενο από copyright που αναρτάτε στο facebook ή σε σχέση με το facebook. Aυτή η εκχώρηση λήγει όταν  διαγράφετε το καλυπτόμενο από copyright υλικό ή τον λογαριασμό σας, εκτός εάν το υλικό έχει διαμοιραστεί σε άλλους και αυτοί δεν το έχουν διαγράψει.

Δεύτερος όρος Όταν δημοσιεύετε περιεχόμενο ή πληροφορίες χρησιμοποιώντας το δημόσιο (ανοικτό) προφίλ, αυτό σημαίνει ότι επιτρέπετε σε όλους περιλαμβανομένων ατόμων (χρηστών) εκτός facebook να έχουν πρόσβαση και να χρησιμοποιούν τις πληροφορίες και να τις  συνδέουν με σας (π.χ. με το όνομα και τη φωτογραφία του προφίλ).

Με άλλα λόγια: Δίνουμε την άδεια στο Facebook να το χρησιμοποιήσει όπως νομίζει, ακόμα και να το πουλήσει (!) μέχρι να το διαγράψετε. Η άδεια χρήσης λήγει μεν, αλλά αφενός το fb διατηρεί backup για μεγάλο χρονικό διάστημα και, αφετέρου αν το υλικό το έχουν μοιραστεί άλλοι χρήστες τότε συνεχίζει να υπάρχει μέσα στο δίκτυο. Στις επικρίσεις, το Facebook απαντάει πως δεν πουλάει τις φωτογραφίες των χρηστών αλλά οι χρήστες υποχρεούνται να συμφωνούν σε αυτούς τους όρους για να λειτουργεί το ίδιο το Facebook, να εμφανίζεται το προφίλ μας σε άλλα site και επίσης να μπορεί να δίνει το Facebook τα στοιχεία μας όταν ζητηθούν από τις αρχές. Ο όρος που είδαμε προηγουμένως επαναλαμβάνεται σχεδόν ταυτόσημος και σε άλλα δίκτυα.

Επιπροσθέτως κάθε χρήστης όταν συμφωνεί με τους όρους χρήσης επιτρέπει σε άλλους χρήστες να χρησιμοποιήσουν, αναπαράγουν, διανείμουν, προβάλουν τις φωτογραφίες όπως τους  επιτρέπει η ίδια εφαρμογή. To 2011 έγινε αντικείμενο μποϊκοτάζ όταν προσπάθησε να αλλάξει τους όρους για να πουλάει τις εικόνες χωρίς να αποζημιώνει τους χρήστες. Είχε συνάψει και συμφωνία με πρακτορείο για να δίνει αποκλειστικά φωτογραφίες με celebrities.

Το περιεχόμενο και οι φωτογραφίες που ανεβάζουμε αποφέρει κέρδος: αρχικά στα ίδια τα δίκτυα και δευτερευόντως, και όχι πάντα, στους χρήστες και νόμιμους κατόχους των πνευματικών δικαιωμάτων του περιεχομένου, είτε πρόκειται για φωτογραφία είτε για ένα κείμενο κλπ.

Που χρησιμοποιούνται τα κοινωνικά δίκτυα Το σύγχρονο τοπίο της επικοινωνίας παρουσιάζει τρομερές προκλήσεις για τους δημιουργούς περιεχομένου, τους φωτογράφους, επαγγελματίες και μη, τους εκδοτικούς οργανισμούς, ακόμα και τους απλούς χρήστες.

επικρατεί σύγχυση για το τι ισχύει και σε ποιον ανήκει το περιεχόμενο που ανεβάζουμε (στην περίπτωση μας οι φωτογραφίες), τι και πως μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε από αυτά που ανεβάζουν άλλοι χρήστες και τι δικαιώματα δίνουμε στα κοινωνικά δίκτυα και στους χρήστες που βλέπουν το υλικό μας

Ίσως το υποψιάζεστε, ίσως σας το έχουν πεί οι φίλοι ή συγγενείς σας, όμως πως μπορείτε να διαπιστώσετε εύκολα και γρήγορα αν είστε μανιώσεις χρήστες των κοινωνικών δικτύων; Παρακάτω θα βρείτε ένα test με λίγες, απλές ερωτήσεις, από τις απαντήσεις στις οποίες θα μάθετε αν ήρθε η ώρα να μετριάσετε λίγο το χρόνο που ξοδεύετε στο Facebook. Ερωτηματολόγιο Πηγή: http://www.karfitsa.gr