Παθολογικής Φυσιολογίας – Γαστρεντερολογίας ΟΙΣΟΦΑΓΟΣ Σταύρος Σουγιουλτζής Αν. Καθηγητής Παθολογικής Φυσιολογίας – Γαστρεντερολογίας Μιχάλης Τζιβράς Ομότιμος Καθηγητής

ΓΕΝΙΚΑ Ινομυώδες – σωληνώδες όργανο που εκτείνεται από τον φάρυγγα στο στόμαχο Δομικά μέρη (A6 – Θ10 με συνολικό μήκος ~ 25cm) ΑΟΣ (2 – 4 cm)  γραμμωτές μυϊκές ίνες Σώμα  λείες + γραμμωτές μυϊκές ίνες ΚΟΣ (2 -4 cm)  λείες μυϊκές ίνες Βλεννογόνος: πολύστιβο πλακώδες επιθήλιο

ΒΑΣΙΚΕΣ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΕΣ ΟΙΣΟΦΑΓΟΥ Κατάποση Αποτροπή παλινδρόμησης γαστρικού περιεχομένου

ΚΙΝΗΤΙΚΟΤΗΤΑ ΟΙΣΟΦΑΓΟΥ Πρωτογενή περισταλτικά κύματα Εναλλασσόμενες δακτυλιοειδείς περισφίγξεις και διαστολές (προώθηση τροφής) Δευτερογενή περισταλτικά κύματα Παρόμοιου τύπου (καθαρισμός οργάνου από υπολείμματα τροφής και γαστρικού υγρού)

ΦΥΣΙΟΛΟΓΙΚΗ ΜΑΝΟΜΕΤΡΙΑ ΟΙΣΟΦΑΓΟΥ

ΠΑΘΟΦΥΣΙΟΛΟΓΙΑ ΓΕΝΙΚΩΝ ΣΥΜΠΤΩΜΑΤΩΝ ΑΠΟ ΤΟΝ ΟΙΣΟΦΑΓΟ Δυσκαταποσία (Δυσφαγία) Οδυνοφαγία οπισθοστερνικός πόνος-καύσος ερυγές αναγωγές

ΔΥΣΚΑΤΑΠΟΣΙΑ Στοματοφαρυγγική – οισοφαγική Αίτια Στοματοφαρυγγική Φλεγμονώδη: στοματίτιδες – φαρυγγοαμυγδίτιδες, περιαμυγδαλικά αποστήματα, παρωτίτιδα, διφθερίτιδα, οξεία θυρεοειδίτιδα – Ca Νευρομυϊκές διαταραχές: πολυομυελίτιδα, λύσσα, δερματομυοσίτιδα, ν. Wilson, μυασθένεια, νευρίτιδα γλωσσοφαρυγγικού, ΑΕΕ Οισοφαγική Νοσήματα οισοφάγου: Εκκόλπωμα Zenker, σ. Plummer-Vinson, στενώσεις (συγγενείς, πεπτικές, νεοπλασματικές), ξένα σώματα, αχαλασία, σκληρόδερμα πίεση εκ των έξω ( βρογχοκήλη, διόγκωση τραχηλικών και αδένων μεσοθωρακίου, ανεύρυσμα αορτής)

δυσφαγία Οισοφαγική Στοματοφαρυγγική Αίσθηση «δυσκολίας» διόδου Της τροφής στον οισοφάγο Στοματοφαρυγγική Δυσκολία στην έναρξη της κατάποσης αναγωγή από την μύτη, βήχας, εισρόφηση Στερεές ή και υγρές τροφές Στερεές τροφές Ιστορικό Φυσική εξέταση Κατάλληλος εργαστηριακός έλεγχος διαλείπουσα Προοδευτική επίταση Σύνδρομα - ειδική θεραπεία Ανατομικές βλάβες Νευρομυϊκές διαταραχές Μηχανική απόφραξη Σκληρόδερμα αχαλασία διαλείπουσα Προοδευτική επίταση Δακτύλιοι οισοφάγου Κινητικές διαταραχές Καρκίνος οισοφάγου

ΟΠΙΣΘΟΣΤΕΡΝΙΚΟΣ ΠΟΝΟΣ - ΚΑΥΣΟΣ Χαρακτηριστικά: Αρχίζει από την ξιφοειδή απόφυση και μπορεί να αντανακλά στον τράχηλο, βραχίονες, ράχη - ΔΔ από στηθάγχη

ΟΔΥΝΟΦΑΓΙΑ - ΕΡΥΓΕΣ - ΑΝΑΓΩΓΕΣ Οδυνοφαγία : επώδυνη κατάποση που εμφανίζεται 15’’ μετά την διέλευση του βλωμού σε λειτουργικές και οργανικές παθήσεις Ερυγές : Βίαιη παλινδρόμηση αέρα από οισοφάγο ή στόμαχο Αναγωγές : Η χωρίς προσπάθεια αποβολή γαστρικού ή/και οισοφαγικού περιεχομένου. Εμφανίζεται σε απόφραξη ή σε λειτουργικές διαταραχές (πχ αχαλασία).

ΟΡΓΑΝΙΚΕΣ ΠΑΘΗΣΕΙΣ ΟΙΣΟΦΑΓΟΥ Καρκίνος Διαφραγματοκήλη Οισοφάγος Barrett Εκκολπώματα Σύνδρομο Plammer-Vinson Σύνδρομο Mallory – Weiss Σύνδρομο Boerhaave Οισοφαγίτιδες Δακτύλιοι - μεμβράνες

ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΑΚΗ ΔΙΕΡΕΥΝΗΣΗ ΝΟΣΗΜΑΤΩΝ ΟΙΣΟΦΑΓΟΥ Οισοφαγογραφία Κινηματογραφία Οισοφαγοσκόπηση Μανομετρία Φορητή Phμετρία Bernstein test Capsule endoscopy

ΣΥΝΔΡΟΜΟ MALLORY - WEISS Επιπολής ρωγμή(ές) του βλεννογόνου του οισοφάγου κατά την ΓΟΣ, αποτέλεσμα εμέτων που εκδηλώνεται με αιματέμεση

ΣΥΝΔΡΟΜΟ BOERHAAVE Αυτόματη ρήξη του οισοφάγου λόγω έντονου αντανακλαστικού εμέτου (reching) ή κατόπιν πολλαπλών εμέτων (έντονο οπισθοστερνικό άλγος, υποδόριο εμφύσημα, εμπύρετο) Διαφορική διάγνωση ΟΕΜ Πνευμοθώρακας υπό τάση Απόστημα πνεύμονα Εμπύημα Παγκρεατίτιδα περικαρδίτιδα

ΜΕΜΒΡΑΝΕΣ ΟΙΣΟΦΑΓΟΥ Μεμβράνες Λεπτές αναδιπλώσεις του βλεννογόνου που καλύπτονται από πλακώδες επιθήλιο και προβάλλουν στον αυλό. Εντοπίζονται κυρίως στην αυχενική μοίρα, κάτωθεν του κρικοειδούς, κατά το πρόσθιο τμήμα του οισοφάγου και προκαλούν μερική απόφραξη (δυσφαγία στις στερεές τροφές)

ΚΑΤΑΣΤΑΣΕΙΣ ΠΟΥ ΣΧΕΤΙΖΟΝΤΑΙ ΜΕ ΜΕΜΒΡΑΝΕΣ ΟΙΣΟΦΑΓΟΥ Δερματολογικές παθήσεις Πομφολυγώδης επιδερμόλυση (Epidermolysis bullosa) Πομφολιγώδες πεμφιγοειδές (Bullous Pemphigoid) Κοινή πέμφιγα (Pemphigus vulgaris) Τοξική επιδερμική νεκρόλυση (σύνδρομο Stevens-Johnson) Ψωρίαση ; Ανοσολογικές διαταραχές Αντίδραση μοσχεύματος έναντι ξενιστή (χρόνιο, μετά μεταμόσχευση μυελού των οστών - λόγω αποφολιδωτικής οισοφαγίτιδας)

ΔΑΚΤΥΛΙΟΙ ΟΙΣΟΦΑΓΟΥ Schatzki: Λείες, λεπτές αναδιπλώσεις του βλεννογόνου ύπερθεν της ΓΟΣ που καλύπτονται από πλακώδες επιθήλιο στην άνω επιφάνεια και από κυλινδρικό στην κάτω (ασυμπτωματικοί – συμπτωματικοί) Αίτιο: ΓΟΠΝ; , συγγενή; «Μυϊκοί» δακτύλιοι: σπάνιοι - κυρίως στα παιδιά

ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΚΕΣ (ΚΙΝΗΤΙΚΕΣ) ΔΙΑΤΑΡΑΧΕΣ ΟΙΣΟΦΑΓΟΥ ΓΟΠΝ Διάχυτος σπασμός οισοφάγου Αχαλασία Κινητικές διαταραχές επί συστηματικών νοσημάτων Δερματομυοσίτιδα (ανώτερος οισοφάγος) Σκληροδερμία (κατώτερος οισοφάγος)

ΑΧΑΛΑΣΙΑ Χαρακτηρίζεται από: Υποκείμενοι μηχανισμοί: Αυξημένη πίεση ηρεμίας ΚΟΣ Αδυναμία χάλασης ή ατελής χάλαση του ΚΟΣ κατά την κατάποση Απουσία περισταλτισμού του σώματος του οισοφάγου Υποκείμενοι μηχανισμοί: Πρωτοπαθής Εκφύλιση νευρώνων οισοφάγου, πιθανόν αυτοάνοσης αιτιολογίας  ΝΟ Δευτεροπαθής (ψευδοαχαλασία) Απόφραξη ή συμπίεση εκ των έξω του κατώτερου οισοφάγου Διήθηση του οισοφάγειου νευρικού πλέγματος από κακοήθη κύτταρα Παρανεοπλασματική εκδήλωση (anti-Hu αυτοαντισώματα)

ΠΡΩΤΟΠΑΘΗΣ ΑΧΑΛΑΣΙΑ ΜΗΧΑΝΙΣΜΟΣ ΠΡΩΤΟΠΑΘΗΣ ΑΧΑΛΑΣΙΑ ΜΗΧΑΝΙΣΜΟΣ Εκφύλιση νευρώνων οισοφάγου, πιθανόν αυτοάνοσης αιτιολογίας  ΝΟ

ΑΙΤΙΑ ΔΕΥΤΕΡΟΠΑΘΟΥΣ ΑΧΑΛΑΣΙΑΣ Κακοήθειες Αδενοκαρκίνωμα στομάχου Καρκίνωμα στομάχου από πλακώδη κύτταρα Λέμφωμα Καρκίνος πνεύμονα Καρκίνος παγκρέατος Καρκίνος προστάτη Ηπατοκυτταρικός καρκίνος Αδιαφοροποίητος καρκίνος Χρόνια ιδιοπαθής ψευδοαπόφραξη του εντέρου Αμυλοείδωση Nόσος Chagas Μετά από βαγοτομή Σύνδρομο οικογενούς ανεπάρκειας γλυκοκορτικοειδών Πολλαπλή ενδοκρινική νεοπλασία τύπου ΙΙb Νεανικό σύνδρομο Sjögren με αχαλασία και γαστρική υπερέκκριση

ΔΕΥΤΕΡΟΠΑΘΗΣ ΑΧΑΛΑΣΙΑ (ΨΕΥΔΟΑΧΑΛΑΣΙΑ) - ΜΗΧΑΝΙΣΜΟΙ Απόφραξη ή συμπίεση εκ των έξω του κατώτερου οισοφάγου Διήθηση του οισοφάγειου νευρικού πλέγματος από κακοήθη κύτταρα Παρανεοπλασματική εκδήλωση (anti-Hu αυτοαντισώματα

ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΠΟΥ ΕΝΙΣΧΥΟΥΝ ΤΗΝ ΔΙΑΓΝΩΣΗ ΤΗΣ ΨΕΥΔΟΑΧΑΛΑΣΙΑΣ Διάρκεια συμπτωμάτων < 6 μήνες Ηλικία εμφάνισης > 60 έτη Μεγάλη συνοδός απώλεια βάρους σε σχέση με την διάρκεια των συμπτωμάτων Δυσκολία διέλευσης του ενδοσκοπίου από την ΓΟΣ

ΣΥΜΠΤΩΜΑΤΟΛΟΓΙΑ ΑΧΑΛΑΣΙΑΣ

ΕΠΙΠΛΟΚΕΣ ΑΧΑΛΑΣΙΑΣ Οισοφαγίτιδα Εισρόφηση → νυκτερινός βήχας, πνευμονία Καρκίνωμα από πλακώδες επιθήλιο