ΗΘΟΛΟΓΙΚΗ - ΟΙΚΟΛΟΓΙΚΗ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ ΣΤΗΝ ΕΞΕΛΙΞΗ ΤΟΥ ΕΙΔΟΥΣ

John Watson: Συμπεριφοριστής Arnold Gessel: Εξίσου ακραία θέση με τον Watson αλλά αντίθετη θέση Δομή και χρονοδιάγραμμα ανάπτυξης όπως τα φυτά. Η εξελικτική ψυχολογία έχει απορρίψει τους ισχυρισμούς του Gessel. (GESSEL)

ΗΘΟΛΟΓΙΑ Έργο του Konrad Lorenz και Niko Tinbergen. Συνοψίζεται στην μελέτη δύο εξελικτικών βάσεων: Της συμπεριφοράς Της ανάπτυξης

ΒΑΣΙΚΗ ΥΠΟΘΕΣΗ ΤΩΝ ΗΘΟΛΟΓΩΝ Κάθε είδος είναι προγραμματισμένο ως προς την συμπεριφορά του: Είναι προϊόν της εξέλιξης του είδους. Είναι προσαρμοστικές συμπεριφορές Η διαδικασία της αποτύπωσης απαντάται στα πτηνά.

Η ΜΕΛΕΤΗ ΤΩΝ ΗΘΟΛΟΓΩΝ Δίνεται βάση στις έμφυτες ή ενστικτώδεις αντιδράσεις που: 1) Αποτελούν κοινό χαρακτηριστικό των ατόμων ενός είδους. 2) Ενδέχεται να καθοδηγούν πολλά άτομα σε παρόμοια εξελικτικά μονοπάτια.

Η ΜΕΛΕΤΗ ΤΩΝ ΥΠΟΚΕΙΜΕΝΩΝ Γίνεται στο φυσικό περιβάλλον (κατά προτίμηση) Η εκάστοτε συμπεριφορές τους γίνονται πιο κατανοητές καθώς έχουν αποδείξει την προσαρμογή τους σε αυτό

ΕΝΣΤΙΚΤΩΔΕΙΣ ΑΝΤΙΔΡΑΣΕΙΣ ΚΑΙ ΑΝΘΡΩΠΟΣ John Bowlby Τα παιδιά εκδηλώνουν συμπεριφορές: Κάθε αντίδραση προωθεί ένα συγκεκριμένο είδος εμπειρίας το οποίο τελικά θα συμβάλλει στην επιβίωση και την εξέλιξη του υποκειμένου. Άνθρωπος και αντιδράσεις (πχ κραυγή μικρού παιδιού), η οποία έχει συγκεκριμένους σκοπούς (Bowlby)

ΔΙΑΚΡΙΤΙΚΗ ΜΑΘΗΣΗ Οικεία/ξένα πρόσωπα –συναισθηματική προσκόλληση. Η σχέση μεταξύ ενός βρέφους και των ατόμων του παρέχουν φροντίδα είναι αμφίδρομη. Ενδέχεται λόγω εξωγενών παραγόντων αυτή η σχέση να είναι προβληματική.

ΣΥΝΕΠΕΙΑ Ainsworth 1) Μη επιτυχημένη συναισθηματική ανταπόκριση. 1) Μη επιτυχημένη συναισθηματική ανταπόκριση. 2) Σχηματισμός μη ασφαλών προσκολλήσεων Μάθηση: τα στενότερα πρόσωπα γίνονται αναξιόπιστα και φαίνονται ανάξια εμπιστοσύνης.

ΚΡΙΣΙΜΕΣ ΚΑΙ ΕΥΑΙΣΘΗΤΕΣ ΠΕΡΙΟΔΟΙ Κατά την ευαίσθητη περίοδο, το άτομο επηρεάζεται από τις περιβαλλοντικές επιρροές. Τρεις μήνες – κρίσιμη χρονική περίοδος Gottlieb: Επηρεαζόμαστε από τις εμπειρίες μας (ηθολόγοι). Άνθρωπος – βιολογικό όν: επηρεάζει τις μαθησιακές εμπειρίες που δέχεται.

ΗΘΟΛΟΓΙΑ 1960 1) Μελέτη των ανθρώπων όσον αφορά την εξέλιξη καθημερινά. 2) Σύγκριση της ανθρώπινης εξέλιξης με αυτήν άλλων ειδών.

<<ΔΥΝΑΤΟΤΗΤΕΣ ΗΘΟΛΟΓΙΑΣ>> Ανικανότητα να προβλέψει το μέλλον. Οι προγεννετικές εμπειρίες είναι ικανές να εξουδετερώσουν την γεννετική προδιάθεση

Η ΘΕΩΡΙΑ ΤΩΝ ΟΙΚΟΛΟΓΙΚΩΝ ΣΥΣΤΗΜΑΤΩΝ Διατυπώθηκε από τον Urie Bonfenbrenner (Αμερικανός ψυχολόγος 1917 – 2005) και περιγράφει πως το περιβάλλον επηρεάζει την παιδική και εφηβική ανάπτυξη (βιοοικολογική θεωρία). Βασική αρχή της θεωρίας του αποτελεί το γεγονός ότι τα φυσικά περιβάλλοντα επηρεάζουν κατά κύριο λόγο τα αναπτυσσόμενα άτομα. Ορίζει το περιβάλλον ως μια σείρα από υποδομές που εφαρμόζουν η μία μέσα στην άλλη.

(ΧΡΟΝΟΔΙΑΓΡΑΜΜΑ ΒΑΣΙΣΜΕΝΟ ΣΤΗΝ ΑΡΧΗ ΤΗΣ ΘΕΩΡΙΑΣ ΤΟΥ BONFENBRENNER)

ΜΙΚΡΟΣΥΣΤΗΜΑ 1) Αποτελεί τον πιο άμεσο περίγυρο του αναπτυσσόμενου ατόμου 2) Αρχικά, το περιβαλλοντικό αυτό σύστημα περιορίζεται στην οικογένεια 3) Αργότερα, το σύστημα γίνεται πιο πολύπλοκο. Το βρέφος εκτίθεται σε ευρύτερες κοινωνικές τάξεις (πχ βρεφονηπιακοί σταθμοί). Αναπτύσσεται σχέση αλληλεπίδρασης του ιδίου με το κοινωνικό περίγυρό του.

4) Το μικροσύστημα παίζει σημαντικό ρόλο στην εξέλιξη του ανθρώπου ο οποίος επηρεάζει και επηρεάζεται από όλους τους άλλους ανθρώπους που βρίσκονται στο σύστημα.

ΜΕΣΟΣΥΣΤΗΜΑ Αποτελεί το δεύτερο αμεσότερο περιβαλλοντικό σύστημα που επηρεάζει το αναπτυσσόμενο άτομο. Αφορά τις επαφές ή τις αλληλεξαρτήσεις ανάμεσα σε μικροσυστήματα (πχ σπίτια, σχολεία κλπ.)

Σύμφωνα με τον Bonfenbrenner η εξέλιξη του αναπτυσσόμενου ατόμου μπορεί να βελτιστοποιηθεί από ισχυρούς υποστηρικτικούς συνδετικούς κρίκους. Μη υποστηρικτικοί συνδετικοί κρίκοι μπορούν να σημάνουν προβλήματα.

ΕΞΩΣΥΣΤΗΜΑ Αποτελεί το τρίτο από τα περιβαλλοντικά στρώματα του Bronfenbrenner Στο περιβαλλοντικό αυτό στρώμα, τα παιδιά και οι έφηβοι δεν συμπεριλαμβάνονται, αλλά επηρεάζεται η ανάπτυξή τους (πχ. Επαγγελματικός προσανατολισμός)

ΜΑΚΡΟΣΥΣΤΗΜΑ Είναι το τελευταίο περιβαλλοντικό στρώμα στο οποίο λαμβάνει χώρα η εξέλιξη. Αποτελεί σύντηξη των υπολοίπων στρωμάτων (μικροσύστημα, μεσοσύστημα, μακροσύστημα).

Πρόκειται για μια ευρεία ιδεολογία η οποία περιγράφει μεταξύ άλλων τον τρόπο αντιμετώπισης των παιδιών, τι πρέπει να τους διδάσκονται και για ποιους στόχους θα πρέπει να αγωνίζονται (αξίες).

ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑ Η θεωρία του Bonfenbrenner περιλαμβάνει και μία χρονική διάσταση (χρονοσύστημα), καθώς υποστηρίζει ότι κατά την διάρκεια της ανάπτυξης του ατόμου, αλλάζει και η συμπεριφορά του (πχ εφηβεία = συχνές αντιπαραθέσεις). Θεωρεί ότι η ηλικία του αναπτυσσόμενου ατόμου έχει μεγάλη σημασία στον τρόπο που θα αντιμετωπίσει διάφορες πιθανές καταστάσεις.

ΓΑΪΤΑΝΑΡΟΣ ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ ΜΠΟΥΣΑΚΑΣ ΓΙΑΝΝΗΣ