«Θεωρία και Δίκαιο Διεθνών Οργανισμών» ΠΑΝΤΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΚΟΙΝΩΝΙΚΩΝ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΤΜΗΜΑ ΔΙΕΘΝΩΝ, ΕΥΡΩΠΑΪΚΩΝ & ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΩΝ ΣΠΟΥΔΩΝ «Θεωρία και Δίκαιο Διεθνών Οργανισμών» Ακαδημαϊκό Έτος 2018-2019 Κ.Μ: 120315 ΕΞΑΜΗΝΟ: Ε’ ΚΑΤΗΓΟΡΙΑ: Υποχρεωτικό Επιλογής ΔΙΔΑΣΚΩΝ: Δρ Αλέξανδρος Καΐλης

1. Διάλυση Διεθνών Οργανισμών Α. Περιπτώσεις Διάλυσης των ΔΟ: Όταν εκπληρώσει τον σκοπό - την αποστολή του (μη συνηθισμένη περίπτωση) Παράδειγμα: Διεθνή Οργανισμός Προσφύγων (διάλυση 1952) 2. Σε περίπτωση που ένας ΔΟ ιδρύθηκε για περιορισμένο χρονικό διάστημα, η παρέλευση του ορισμένου χρονικού διαστήματος οδηγεί αυτόματα στη λήξη της ΚΣ και συνακόλουθα στη διάλυσή του Παράδειγμα: Δυτικοευρωπαϊκή Ένωση, Άρθρο Χ (Συνθήκη Βρυξελλών, 1948) – η διάρκειά της 50 χρόνια – διάλυσή της τον Ιούνιο 2011 ΕΚΑΧ – (Συνθήκη Παρισίων 1952) – η διάρκειά της 50 χρόνια - διάλυσή της τον Ιούλιο 2002

Διάλυση Διεθνών Οργανισμών Α. Περιπτώσεις Διάλυσης των ΔΟ: 3. Είναι δυνατό να συναφθεί μεταγενέστερη Καταστατική Συνθήκη (ΚΣ), η οποία αναθέτει στον νεοπαγή ΔΟ το έργο του προκατόχου του, επιφέροντας έτσι τη διάλυσή του (λόγοι διεύρυνσης του πεδίου δραστηριοτήτων και της εδαφικής εφαρμογής) Παράδειγμα: Οργανισμός Ευρωπαϊκής Οικονομικής Συνεργασίας (1948) → ΟΟΣΑ (1960) 4. Περίπτωση αχρησίας ΔΟ εξαιτίας της αποχώρησης ή της αδράνειας των μελών του Παράδειγμα: Σύμφωνο Βαρσοβίας (1955 ↔ 1991) 5. Εξωτερικοί παράγοντες οδηγούν τον Οργανισμό σε αχρησία και τα μέλη του σε αδράνεια ή καθιστούν τη συνέχιση της λειτουργίας του άνευ σημασίας σε σχέση με τον επιδιωκόμενο σκοπό (πολιτικοί λόγοι) Παράδειγμα: ΚτΕ αχρησία το 1940 λόγω Β’ΠΠ

Διάλυση Διεθνών Οργανισμών Β. Κανόνες που Διέπουν τη Διάλυση ενός Οργανισμού: Περιλαμβάνονται στις ΚΣ των ΔΟ, οι οποίες απομένουν στον Οργανισμό: την αρμοδιότητα λήψης αποφάσεων για τη διάλυσή του (πλήρες όργανο ΔΟ), τον προσδιορισμό του τρόπου διάλυσης, των συνεπειών αναφορικά με τα δικαιώματα και τις υποχρεώσεις των ΚΜ, τη διάθεση της περιουσίας, και τη μεταβίβαση αρμοδιοτήτων Χαρακτηριστικό παράδειγμα: οι ΚΣ πολλών οικονομικών Οργανισμών (Παγκόσμια Τράπεζα, άρθρο 6 τμήμα 5 - ΔΝΤ (άρθρο 16 τμήμα 2, και πίνακας Ε) Όμως, οι ΚΣ των περισσότερων ΔΟ σπάνια περιλαμβάνουν διατάξεις για τη διάλυσή τους – η μη ύπαρξη τέτοιων διατάξεων υποδηλώνει τη μονιμότητα του Οργανισμού

Διάλυση Διεθνών Οργανισμών Γ. Συνέπειες της Διάλυσης: Οι αρμοδιότητες που δεν μεταβιβάζονται σε έναν ή περισσότερους Οργανισμούς παύουν να ισχύουν Με τη διάλυση ενός ΔΟ, τερματίζεται και η ισχύς των νομικών του πράξεων έναντι των ΚΜ Οι πράξεις, όμως, που έχουν ενσωματωθεί στην έννομη τάξη ενός ΚΜ εξακολουθούν να ισχύουν και μπορούν να μεταβληθούν ή καταργηθούν με κανόνες εσωτερικού δικαίου Οι συμφωνίες του διαλυθέντος Οργανισμού, που έχουν λειτουργικό χαρακτήρα, όπως εκείνες με το κράτος της έδρας για ΠκΑ ή με άλλους Οργανισμούς για την ανταλλαγή πληροφοριών, λύονται λόγω της πραγματικής αδυναμίας εκτελέσεώς τους Αντιθέτως, οι συνθήκες που αναφέρονται στις εξωτερικές σχέσεις του διαλυθέντος Οργανισμού (π.χ. εμπορικές συμβάσεις), μπορούν να ισχύουν ύστερα από συμφωνία με τα αντισυμβαλλόμενα μέρη και στο μέτρο που αυτό είναι δυνατό Τα ιδιωτικά συμβόλαια του οργανισμού (π.χ. προμήθειες, συμβάσεις εργασίας) λήγουν με τη διάλυση του οργανισμού Η περιουσία μπορεί να διατεθεί κατά βούλησή του ή να διανεμηθεί στα ΚΜ, ανάλογα με το σύνολο των εισφορών που έχει καταβάλλει

2. Διαδοχή Διεθνών Οργανισμών Α. Το Ζήτημα της Διαδοχής των ΔΟ Το ζήτημα της διαδοχής των ΔΟ - δηλ. της μεταβίβασης αρμοδιοτήτων, δικαιωμάτων, υποχρεώσεων, ενεργητικών (μερίδια εισφορών, περιουσία) και παθητικών στοιχείων – αναφύεται όταν ένας ΔΟ διαλύεται και ένας άλλος ΔΟ λειτουργεί ή ιδρύεται για την επίτευξη των ίδιων ή παρεμφερών σκοπών. Παραδείγματα Διαδοχής: ΚτΕ → ΟΗΕ Διεθνές Ινστιτούτο Γεωργίας → Οργανισμός Τροφίμων και Γεωργίας (FAO) Διεθνές Γραφείο Δημόσιας Υγείας → Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας Οργανισμός Ευρωπαϊκής Οικονομικής Συνεργασίας → ΟΟΣΑ

2. Διαδοχή Διεθνών Οργανισμών Β. Τρόπος Διαδοχής: Με τη σύναψη διεθνούς συμφωνίας μεταξύ των δύο Οργανισμών, είτε Με τη λήψη παράλληλων αποφάσεων από τους δύο Οργανισμούς → συνάγεται ότι η διαδικασία μεταβίβασης, δεν διέπεται από το δίκαιο του κράτους της έδρας – από κανόνες εσωτερικού δικαίου. Ο διαλυόμενος οργανισμός υιοθετεί τη διαδικασία που κρίνει κατάλληλη Ειδικότεροι Τρόποι: αντικατάσταση – απορρόφηση – συγχώνευση δύο σε έναν – αποχωρισμός οργάνου που γίνεται ΔΟ – μεταφορά συγκεκριμένων αρμοδιοτήτων/λειτουργιών ανάμεσα σε ΔΟ

2. Διαδοχή Διεθνών Οργανισμών Γ. Μεταβίβαση Αρμοδιοτήτων του Διαλυόμενου Οργανισμού: Μεταβίβαση αρμοδιοτήτων, διοικητικής φύσεως, που έχουν ανατεθεί σε ΔΟ, με πολυμερή συνθήκη → απαιτείται η συναίνεση των Συμβαλλόμενων Μερών μέσω της υπογραφής Πρωτοκόλλου που αντικαθιστά τις αναφορές στον προκάτοχο με άλλες προς τον διάδοχο Μεταβίβαση αρμοδιοτήτων που έχουν ανατεθεί σε ΔΟ, με διμερή συνθήκη στην οποία δεν είναι Μέρος → μπορεί να γίνει με inter se συμφωνία που περιλαμβάνεται στην ΚΣ του διάδοχου οργανισμού, αντί της τροποποίησης της διμερούς συνθήκης Μεταβίβαση αρμοδιοτήτων που έχουν ανατεθεί σε ΔΟ βάσει συνθήκης μεταξύ αυτού και ενός κράτους → μπορούν να μεταβιβαστούν στο διάδοχο α) με λήψη παράλληλων αποφάσεων από τους δύο Οργανισμούς, β) όταν απαιτείται η συναίνεση του κράτους, με τη σύναψη μιας ή περισσοτέρων συνθηκών μεταβίβασης μεταξύ του κράτους και του διάδοχου οργανισμού

2. Διαδοχή Διεθνών Οργανισμών Δ. Η Θεωρία της Αυτόματης Διαδοχής Η θεωρία της αυτόματης διαδοχής αφορά αποκλειστικά τη διαδοχή αρμοδιοτήτων, και όχι περιουσιακών στοιχείων και υποχρεώσεων - Αναφέρεται στο λειτουργικό πεδίο δραστηριοτήτων ενός Οργανισμού Η διαδοχή του ενός ΔΟ από τον άλλο πραγματοποιείται αυτομάτως, χωρίς να απαιτείται η αποδοχή του διάδοχου οργανισμού Όμως, η θεωρία της αυτόματης διαδοχής προκαλεί σοβαρές επιφυλάξεις: Η αρμοδιότητα του διαδόχου απορρέει από την ΚΣ του και όχι από το γεγονός ότι ο προκάτοχός ΔΟ έπαψε να ασκεί την αρμοδιότητά του σε ορισμένο πεδίο Η αυτόματη διαδοχή θα υπονόμευε την πολιτική της ιδρύσεως ενός νέου οργανισμού που επιδιώκει ομοειδείς σκοπούς σε διαφορετική βάση Η αρχή της αυτόματης διαδοχής δεν έχει επικυρωθεί από την πρακτική

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ Κύρια Βιβλιογραφία Νάσκου-Περράκη, Π., Αντωνόπουλος, Κ. και Σαρηγιαννίδης, Μ. (2015) Διεθνείς Οργανισμοί. Εκδόσεις Σάκκουλα, Αθήνα-Θεσσαλονίκη Ραυτόπουλος, Ε. (2011) Θεωρία και Δίκαιο των Διεθνών Θεσμικών Οντοτήτων, Σημειώσεις Πανεπιστημιακών Παραδόσεων. Πάντειο Πανεπιστήμιο Κοινωνικών και Πολιτικών Επιστημών, Αθήνα Χριστοδουλίδης, Θ. (1984) Εισαγωγή στη Διεθνή Οργάνωση. Εκδόσεις Αντ. Ν. Σάκκουλα, Αθήνα Μπρεδήμας, Α. και Κυριακόπουλος, Γ. Δίκαιο Διεθνών Οργανισμών. Νομική Βιβλιοθήκη, Αθήνα, 2016 Συμπληρωματική Βιβλιογραφία Sands, Ph., Klein, P. (2009), Bowett’s Law of International Institutions (Sixth Edition). Sweet & Maxwell Klabbers, I. (2002), An Introduction to International Institutional Law. Cambridge University Press