Παχυσαρκία και Επιπλέον σωματικό βάρος Διαχείριση Βάρους: Παχυσαρκία και Επιπλέον σωματικό βάρος Δημοφιλείς δίαιτες

Αρχή μείωσης του βάρους Η θερμιδική πρόσληψη θα πρέπει να είναι μικρότερη από την ενεργειακή δαπάνη_ αρνητικό ισοζύγιο ώστε τα αποθέματα λίπους να χρησιμοποιηθούν για ενέργεια Συνιστάται ένα ενεργειακό έλλειμμα της τάξεως των 500-1000kcal/d ανάλογα με το σωματικό μέγεθος και φύλο_ μεγάλο ενεργειακό έλλειμμα μπορεί να επιφέρει σημαντική απώλεια άλυπου ιστού Το Εθνικό Ινστιτούτο Υγείας (ΝΙΗ) συστήνει απώλεια βάρους 250-500gr την εβδομάδα στα άτομα με ΔΜΣ 27-35 ή την απώλεια ο,5 -1 κιλό την εβδομάδα στα άτομα με ΔΜΣ μεγαλύτερο του 35 Η απώλεια βάρους με αυτό το ρυθμό θα πρέπει να συνεχίζεται για 6 μήνες έως ότου χαθεί το 10% του σωματικού βάρους. Ακολουθούν 6 μήνες για διατήρηση βάρους και μετά από τη φάση αυτή μπορεί να γίνει εκ νέου προσπάθεια για πρόσθετη απώλεια βάρους.

Τύποι διαιτών αδυνατίσματος Υγιεινή διατροφή με μειωμένες θερμίδες Δίαιτες που διατηρούν το αίσθημα κορεσμού Δίαιτες που προσαρμόζουν τη περιεκτικότητα σε μακροθρεπτικά (δίαιτα χαμηλή σε λίπος, δίαιτα χαμηλή σε υδατάνθρακες) Δίαιτες που καθορίζουν τη σύνθεση γευμάτων ή τα προσδιορίζουν χρονικά Δίαιτες που φορτίζουν το σύστημα της πέψης πριν από τα γεύματα Δίαιτες που αποφεύγουν τις υποτιθέμενες αλλεργικές αντιδράσεις Δίαιτες που επιβάλλουν τη χρήση συμπληρωμάτων Κατανάλωση ενός μόνο τροφίμου Νηστεία / παράλειψη γευμάτων

Υγιεινή διατροφή με μειωμένες θερμίδες Προτείνει ισορροπημένο πλάνο διατροφής και χρησιμοποιεί συστήματα όπως μονάδες ή αντικαταστάσεις, που επιτρέπουν στο άτομο να ρυθμίσει την πρόσληψη σύμφωνα με ένα επιτρεπτό ενεργειακό στόχο Περιλαμβάνει πρόγραμμα άσκησης Παρέχει υποστήριξη μέσω τακτικών συναντήσεων Είναι ασφαλής

Δίαιτες που διατηρούν το αίσθημα κορεσμού Το αίσθημα κορεσμού μπορεί να επιτευχθεί από: Αντικατάσταση των ενεργειακά πυκνότερων τροφίμων (τρόφιμα πλούσια σε λίπη) με άλλα φυτικής προέλευσης Αύξηση πρόσληψης φυτικών ινών Αύξηση πρόσληψης πρωτεΐνης Ελέγχουν το γλυκαιμικό δείκτη

Δίαιτες που προσαρμόζουν τη περιεκτικότητα σε μακροθρεπτικά Δίαιτες χαμηλής περιεκτικότητας σε λιπαρά Χαμηλή πρόσληψη λίπους συνήθως 20% Μείωση ενεργειακής πρόσληψης Αντικατάσταση λίπους με σύνθετους υδατάνθρακες Ο συνδυασμός της μείωσης του λίπους με την μείωση της ενεργειακής πρόσληψης δίνει καλύτερα αποτελέσματα από ότι η αντικατάσταση λίπους από υδατάνθρακες, καθώς βελτιώνει τους καρδιαγγειακούς παράγοντες κινδύνου.

Δίαιτες που προσαρμόζουν τη περιεκτικότητα σε μακροθρεπτικά 2. Δίαιτα χαμηλής περιεκτικότητας σε υδατάνθρακες H πιο δημοφιλής είναι η δίαιτα Atkins Ταχεία απώλεια βάρους_ ανορεξική επίδραση λόγω των πρωτεϊνών μειώνει την συνολική ενεργειακή πρόσληψη Κέτωση, η οποία προκαλεί ναυτία, αφυδάτωση και δυσάρεστη αναπνοή Αυξημένη πρόσληψη λίπους Χαμηλή πρόσληψη φυτικών ινών (αύξηση δυσκοιλιότητας) Χαμηλή πρόσληψη βιταμινών και μετάλλων

Δίαιτες που καθορίζουν τη σύνθεση των γευμάτων ή τα προσδιορίζουν χρονικά Κύρια επίδραση είναι ο περιορισμός της συνολικής πρόσληψης τροφής Τα γεύματα πραγματοποιούνται σε καθορισμένο χρόνο Δεν συνδυάζουν πρωτεϊνούχα τρόφιμα με υδατάνθρακες το κάθε γεύμα περιέχει μία σύσταση τροφίμων (ή πρωτεϊνούχο γεύμα ή υδατανθρακικό )

Δίαιτες που φορτίζουν το σύστημα της πέψης πριν από τα γεύματα Η κατανάλωση φρούτων πριν από ένα γεύμα για να παρέχει ένζυμα ή η κατανάλωση γκρέιπφρουτ πριν από το γεύμα για αποβολή λίπους είναι δύο πλάνα διατροφής. Κανένα από τα δύο δεν έχει επιστημονική βάση Η κατανάλωση νερού πριν από το γεύμα για να παρέχει το αίσθημα πληρότητας και να μειωθεί έτσι η πρόσληψη τροφίμων

Δίαιτες που αποφεύγουν τις υποτιθέμενες “αλλεργικές αντιδράσεις” Ισχυρίζονται ότι το υπερβολικό βάρος οφείλετε σε αλλεργική αντίδραση του σώματος σε συστατικά των τροφίμων_ ομάδες αίματος Εστιάζουν στον αποκλεισμό ολόκληρων ομάδων τροφίμων Είναι διατροφικά επικίνδυνες χωρίς να έχουν επιστημονική βάση

Δίαιτες που επιβάλλουν τη χρήση συμπληρωμάτων Δίαιτες που επιβάλλουν τη χρήση συμπληρωμάτων Αναφέρουν ότι αυξάνουν την ενέργεια, αποτοξινώνουν, βελτιώνουν τη κυτταρική δραστηριότητα, κ.α. Δεν βοηθούν στην απώλεια βάρους

Κατανάλωση ενός μόνο τροφίμου Συστήνουν μεμονωμένο προϊόν, πχ σούπα λάχανου Δεν έχουν διατροφική αξιοπιστία και δεν μπορούν να τηρηθούν Προκαλούν σοβαρούς κινδύνους διατροφικής ανεπάρκειας Ο καταναλωτής δεν μαθαίνει τίποτα για την υγιεινή ισορροπημένη διατροφή

Νηστεία/παράλειψη γευμάτων Ευκολότερος τρόπος απώλειας βάρους Ακανόνιστη πρόσληψη τροφίμων Κίνδυνος διατροφικής ανεπάρκειας Κίνδυνος αφυδάτωσης βραχυπρόθεσμα Διατροφικές διαταραχές μακροπρόθεσμα

Κριτήρια που πρέπει να πληρούνται Σύνοψη κριτηρίων για ένα υγιεινό και ασφαλές πρόγραμμα απώλειας βάρους 1 Κριτήρια που πρέπει να πληρούνται Επεξήγηση Σχόλια Διατροφικά ισορροπημένο Καμία σημαντική ομάδα τροφίμων δε πρέπει να αποκλεισθεί ή να καταναλωθεί σε βαθμό υπερβολής. Οι αρχές που υποστηρίζουν την υγιεινή διατροφή θα πρέπει να είναι ευδιάκριτες Αποφεύγει τον κίνδυνο διατροφικής ανεπάρκειας ή ανάγκης συμπληρωμάτων. Βιολογικά αποδεκτό Δεν θα πρέπει το διατροφικό πλάνο να θέτει στόχους που αντιτίθενται στα γνωστά βιολογικά δεδομένα Μπορεί να είναι δύσκολο για τον καταναλωτή να το αναγνωρίσει Ασφαλές Δεν θα πρέπει να συστήνονται επίπεδα πρόσληψης που διακινδυνεύουν την υγεία Θα πρέπει να πάρει την έγκριση του γιατρού του για τις διαιτητικές συστάσεις

Κριτήρια που πρέπει να πληρούνται Σύνοψη κριτηρίων για ένα υγιεινό και ασφαλές πρόγραμμα απώλειας βάρους 2 Κριτήρια που πρέπει να πληρούνται Επεξήγηση Σχόλια Ρεαλιστικό Τα αποτελέσματα που υπόσχονται θα πρέπει να είναι ρεαλιστικά. Η δίαιτα θα πρέπει να περιέχει μερικές προσωπικές επιλογές για να διατηρείται το κίνητρο για τη συνέχιση του προγράμματος Οι παραπλανητικές αξιώσεις αποτελούν αντικίνητρο Ευέλικτο Η δίαιτα θα πρέπει να ταιριάζει όσο το δυνατόν περισσότερο στη κανονική ζωή του ατόμου. Τα άκαμπτα προγράμματα διατροφής εγκαταλείπονται Να μπορεί να τηρηθεί Η κατανάλωση των ιδιαίτερων και ασυνήθιστων τροφίμων μπορεί να είναι μια καινοτομία, αλλά δε ταιριάζει εύκολα με τη κοινωνική ύπαρξη Τα τρόφιμα για αδυνάτισμα αυξάνουν το κόστος Φυσική δραστηριότητα Θα πρέπει να συστηθεί μια λογική ποσότητα για να υποστηρίξει το διαιτητικό πρόγραμμα Μπορεί να βελτιώσει την εικόνα για τον εαυτό του και να συντελέσει σε ένα επιτυχημένο αποτέλεσμα

Λόγοι για αλλαγή /όφελος Βασικά μέτρα που θεμελιώνουν τις διατροφικές συμβουλές για απώλεια βάρους Διατροφικά μέτρα Αλλαγή – στόχος Λόγοι για αλλαγή /όφελος Μείωση συνολικής ενέργειας Μείωση κατά 600Kcal , ή 500-1000Kcal Για να παραχθεί αρνητικό ενεργειακό ισοζύγιο Χαμηλότερη πρόσληψη λίπους Σε μέτρια επίπεδα Θα πρέπει να κυριαρχήσουν τα πολυακόρεστα λιπαρά Τα αμυλώδη τρόφιμα θα πρέπει να συμπεριληφθούν Να συμπεριληφθούν αυτά με χαμηλότερο Γ.Δ. Θα πρέπει να διατηρηθεί σταθερό το επίπεδο γλυκόζης και να αποφεύγεται η περιοδική πείνα. Η αυξημένη πρόσληψη μη αμυλούχων πολυσακχαριτών θα συμβάλλει στο αίσθημα του κορεσμού Φρούτα και λαχανικά Τουλάχιστον πέντε μερίδες την ημέρα Παρέχουν ιχνοστοιχεία και είναι πλούσια σε θρεπτικά συστατικά και φτωχά σε ενέργεια. Χρήσιμα σνακ Μη αλκοολούχα ποτά Να αποφεύγονται Παρέχουν ενέργεια και προάγουν τη παθητική υπερκατανάλωση

Συμπεράσματα Καλό είναι να μη χρησιμοποιούμαι διάσημες δίαιτες για απώλεια βάρους χωρίς την ενημέρωση κάποιου ειδικού. Οι επαγγελματίες υγείας συστήνουν ισορροπημένα προγράμματα διατροφής που περιέχουν σε επαρκή ποσότητα όλα τα απαραίτητα συστατικά για τον οργανισμό μας, σε συνδυασμένο με άσκηση.

Βιβλιογραφία Barasi M. E., Η Διατροφή μας με μια ματιά, Επιστημονικές εκδόσεις ΠΑΡΙΣΙΑΝΟΥ Α.Ε, 2012, σελ. 112-113. Mahan L.K., Escott-Stump S., Krause’s Κλινική Διατροφή, Ιατρικές εκδόσεις Λίτσας, 2014, σελ.542- 549