Σχεδιασμός οργανωμένης δραστηριότητας: Ασκήσεις και πειραματισμοί Σχεδιασμός οργανωμένης δραστηριότητας: Ασκήσεις και πειραματισμοί 6ο Προσχολική Παιδαγωγική

Στόχος των ασκήσεων η διαπίστωση της κατανόησης των διδακτικών αρχών και διαδικασιών με τις οποίες σχεδιάζουμε μία οργανωμένη δραστηριότητα στην προσχολική εκπαίδευση.

1. Στόχοι της δραστηριότητας Α. Θέστε ξεκάθαρους στόχους που να έχουν νόημα για τα παιδιά. Σκεφτείτε γιατί τα παιδιά να ασχοληθούν με τη συγκεκριμένη δραστηριότητα – τι θα κερδίσουν; Γιατί είναι σημαντικό να κερδίσουν τα συγκεκριμένα πράγματα; Β. Σκεφτείτε ποια είναι η βασική ιδέα που θα ενεργοποιήσει τα παιδιά και θα κεντρίσει το ενδιαφέρον των παιδιών ώστε να επιτευχθούν οι στόχοι (π.χ. να θέσουμε στα παιδιά ένα πρόβλημα προς λύση).

2. Περιεχόμενο δραστηριότητας 2. Περιεχόμενο δραστηριότητας Καταγράψτε τις βασικές (πυρηνικές) έννοιες, γνώσεις, δεξιότητες, συναισθήματα, στάσεις που θα πρέπει να γνωρίσει το παιδί για να επιτύχει τους στόχους της δραστηριότητας και ιεραρχήστε το περιεχόμενο τηρώντας τις αρχές από το απλό στο σύνθετο και από το εύκολο στο δύσκολο.

3. Μέθοδοι και 4. Μέσα και υλικά Σκεφτείτε ποιες μεθόδους θα χρησιμοποιήσετε και ποια μέσα και υλικά στη δραστηριότητά σας.

5. Φάσεις της οργανωμένης δραστηριότητας Α. Αφόρμηση – έναρξη: πώς θα ξεκινήσετε τη δραστηριότητα ώστε να κεντρίσετε το ενδιαφέρον των παιδιών; Β. Διερεύνηση προηγούμενων γνώσεων: έκφραση, ταξινόμηση και συστηματοποίηση προηγούμενων γνώσεων – συνειδητοποίηση τι νομίζουν – ξέρουν τα παιδιά και τι θέλουν – χρειάζεται να μάθουν

Γ Αφομοίωση της νέας γνώσης (γνώσεις, δεξιότητες, συναισθήματα και στάσεις) Περιγράψτε ενδεικτικά τις δραστηριότητες που θα κάνετε, π.χ. είδος ερωτήσεων, παιχνίδια, ομαδικές εργασίες κ.λ.π.ώστε να πετύχετε τη σχεδιασμένη πρόσληψη της νέας γνώσης/δεξιότητας/συναισθήματος/ στάσης.

Δ. Κατανόηση και συνειδητοποίηση της γνώσης Δημιουργία εννοιών, συγκρίσεις και ταξινομήσεις, υποθέσεις και συμπεράσματα…. Τι είδους αυτόνομη εργασία να κάνουν τα παιδιά που να δείχνει ότι κατανόησαν τους στόχους της δραστηριότητας;

Κριτήρια αξιολόγησης της οργανωμένης δραστηριότητας (ενδεικτικά) Κριτήρια αξιολόγησης της οργανωμένης δραστηριότητας (ενδεικτικά) Είναι σαφείς οι στόχοι; Είναι προσιτοί οι στόχοι στο επίπεδο των παιδιών; Ανταποκρίνονται οι μέθοδοι και οι δραστηριότητες στους στόχους που τέθηκαν; Κεντρίζεται το ενδιαφέρον των παιδιών; Ενεργοποιούνται τα παιδιά και η συμμετοχή τους στη δραστηριότητα;

Υπάρχει σωστή διαδοχή ανάμεσα στις φάσεις της οργανωμένης δραστηριότητας; Δίνονται ευκαιρίες για αλληλεπίδραση μεταξύ των παιδιών (π.χ. συνεργατική μάθηση); Επιτυγχάνεται η ευχάριστη μάθηση; Υπάρχει ο παιχνιώδης χαρακτήρας στη δραστηριότητα;

Θέματα Γνώσεις: διατροφή, ανακύκλωση, η ανάπτυξη των φυτών, διαφορές ανάμεσα στο χτες και το σήμερα Δεξιότητες: το φθινόπωρο με την τεχνική του κολάζ, φτιάχνουμε το δικό μας βιβλίο Συναισθήματα: φόβος, θυμός, χαρά, λύπη Αξίες και στάσεις: Ειρήνη, δημοκρατία, κανόνες, είμαστε διαφορετικοί αλλά και ίσοι

Παρακάτω δίνονται παραδείγματα:

προσοχή Στους στόχους – διαφοροποίηση από τους σκοπούς Στην αντιστοίχιση στόχων και δραστηριοτήτων Στην αφόρμηση – έναρξη Στη διερεύνηση των γνώσεων (δεν εξετάζουμε τις γνώσεις των παιδιών και αν ξέρουν τις σωστές απαντήσεις αλλά συλλέγουμε στοιχεία από το τι ήδη ξέρουν και έχουν βιώσει μέσα από την έκφρασή τους) Στην αφομοίωση της γνώσης, δεξιότητας, στάσης, συναισθήματος με πολλαπλές μεθόδους (η διαδικασία αφομοίωσης βασίζεται στην προηγούμενη διερεύνηση των γνώσεων αλλά δεν ταυτίζεται με αυτήν) Στην κατανόηση - συνειδητοποίηση της γνώσης (η εργασία σε ομάδες μπορεί να χρησιμοποιηθεί και για την αφομοίωση και για τη συνειδητοποίηση αλλά στη δεύτερη περίπτωση η δραστηριότητα βασίζεται στις ενέργειες των παιδιών με μειωμένη καθοδήγηση).

ΕΠΙΠΕΔΟ ΓΝΩΣΕΩΝ

Θέμα: Η λειτουργία της βιβλιοθήκης στην τάξη Στόχοι: να εκφράσουν τα παιδιά τα προσωπικά τους βιώματα σε σχέση με το βιβλίο να σκεφτούν και να καταγράψουν τους κανόνες για τη σωστή χρήση των βιβλίων Να προβληματιστούν σχετικά με τη λειτουργία της βιβλιοθήκης της τάξης τους και να αποφασίσουν τη διαδικασία δανεισμού βιβλίων.

Διαθεματικοί στόχοι: Να ασκηθούν στον προφορικό τους λόγο (έκφραση βιωμάτων, ιδεών, κανόνων)-Εμπλουτισμός του λεξιλογίου ΓΛΩΣΣΑ Να ταξινομήσουν τα είδη βιβλίου στη βιβλιοθήκη τους ΜΑΘΗΜΑΤΙΚΑ Να δημιουργήσουν μέσω της τέχνης κανόνες για τη χρήση της βιβλιοθήκης (ΜΟΥΣΙΚΗ, ΕΙΚΑΣΤΙΚΑ).

Περιεχόμενο ΠΥΡΗΝΙΚΕΣ ΓΝΩΣΕΙΣ Τίτλος, συγγραφέας, εικονογράφος, εξώφυλλο, σελιδοδείκτης, είδη βιβλίων, Δανειστική βιβλιοθήκη ΜΕΤΑΣΧΗΜΑΤΙΣΤΙΚΕΣ ΓΝΩΣΕΙΣ κανόνες λειτουργίας της βιβλιοθήκης.

ΜΕΘΟΔΟΙ: Συζήτηση (έκφραση εμπειριών0 Μουσικο-κινητικό παιχνίδι (αφομοίωση 1) Εποπτεία (αφομοίωση 2) Εργασία σε ομάδες (συνειδητοποίηση και κατανόηση της γνώσης) Υλικά και μέσα Βιβλία, χαρτόνια, μαρκαδόροι, μικρόφωνο, κασετόφωνο.

ΧΡΟΝΟΣ - ΦΑΣΕΙΣ Ο.Δ. – ΣΤΟΧΟΣ – ΜΕΘΟΔΟΣ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ ΝΗΠΙΑΓΩΓΟΥ - ΝΗΠΙΩΝ 6’ – ΑΦΟΡΜΗΣΗ - ΈΝΑΡΞΗ - Ενεργοποίηση του ενδιαφέροντος – έκφραση των προσωπικών βιωμάτων – συζήτηση: Ο εκπαιδευτικός μαζεύει τα παιδιά στο χώρο της βιβλιοθήκης και κάνει ερωτήσεις: «ποια βιβλία σας αρέσουν; Ποια είναι τα αγαπημένα σας; Λέτε να αρέσει σε όλους μας το ίδιο βιβλίο; Να τα γράψουμε σε ένα χαρτί και να λέει ο καθένας μας γιατί είναι το αγαπημένο του. Λέει και η ίδια το αγαπημένο της βιβλίο;

Β. Διερεύνηση προηγούμενων γνώσεων Λέτε όλα τα βιβλία να μας λένε τα ίδια πράγματα; Να είναι ίδια; Σε τι μπορεί να διαφέρουν; Γιατί διαφέρουν τα βιβλία; Έχετε επισκεφθεί κάποια βιβλιοθήκη με τους γονείς σας; Δανειστήκατε βιβλία από αυτήν; Με ποιον τρόπο; Με ποιον τρόπο έχουμε βάλει εμείς τα βιβλία μας στη βιβλιοθήκη; Για ποιο λόγο; Γιατί υπάρχουν μαξιλάρια στο χώρο της βιβλιοθήκης;

Γ. Αφομοίωση των γνώσεων Ι (εξασφάλιση της ενεργητικής συμμετοχής των παιδιών) 7’ – να εξοικειωθούν με τα διαφορετικά είδη και τις χρήσεις του βιβλίου – μουσικο-κινητικό παιχνίδι - εποπτεία. Με το στοπ σταματώ μπροστά σε ένα βιβλίο, το παίρνω στα χέρια μου και το κοιτώ. Α. Βρίσκω ένα ζευγάρι και λέω: κάτι που μ’ αρέσει στο βιβλίο, ποιος μπορεί να είναι ο τίτλος, για τι μιλάει, σε τι μπορεί να μου είναι χρήσιμο. Β. Συγκρίνω τα σχήματα, το μέγεθος, την εικονογράφηση των βιβλίων με το ζευγάρι μου βλέποντας τα 2 βιβλία.

Αφομοίωση των γνώσεων ΙΙ 7’ – Καθόμαστε στον κύκλο. Ταξινόμηση ανάλογα με το είδος των βιβλίων – Συζήτηση για το αν όλα τα βιβλία που είδαμε ήταν ίδια, σε τι διέφεραν, πώς μπορούμε να τα βάλουμε στη βιβλιοθήκη ανάλογα με τα είδη τους. Τα παιδιά προτείνουν ιδέες και επιχειρηματολογούν. Καταγράφουμε τις ιδέες τους και επιλέγουμε την τελική πρόταση.

Αφομοίωση των γνώσεων ΙΙΙ 10’ – Προβληματισμός για τους κανόνες λειτουργίας της βιβλιοθήκης – Συζήτηση – ποιο βιβλίο σας άρεσε και θα θέλατε να το δανειστείτε; πώς να δανειστούμε τα βιβλία αυτά στο σπίτι μας; Τι πρέπει να προσέξουμε; Πώς να θυμόμαστε ποια είναι του νηπιαγωγείου και ποια δικά μας; Πώς να θυμόμαστε να τα επιστρέψουμε; Πώς θα ξέρουμε ποιο παιδί δανείστηκε ποιο; Με ποιον τρόπο μπορούμε να θυμόμαστε όλα αυτά που είπαμε; Τι μπορούμε να κάνουμε; Τα παιδιά και Ο εκπαιδευτικός προτείνουν ιδέες και χωριζόμαστε σε ομάδες για να τις υλοποιήσουμε.

Δ. Κατανόηση και συνειδητοποίηση της νέας γνώσης 10’ – 15’ Τα παιδιά σε ομάδες αποτυπώνουν τους κανόνες π.χ. μία ομάδα κάνει σελιδοδείκτες με το όνομα του παιδιού που θα μπαίνει σε κάθε βιβλίο που δανείζεται, μία ομάδα κάνει με τη βοήθεια της νηπιαγωγού έναν πίνακα για να αναγράφονται οι ημερομηνίες δανεισμού, μία ομάδα τοποθετεί τα βιβλία με τη σειρά που αποφάσισαν με τη βοήθεια της νηπιαγωγού.

ΕΠΙΠΕΔΟ ΣΥΝΑΙΣΘΗΜΑΤΩΝ

Θέμα: Ο θυμός Αιτιολόγηση: Στην αρχή της χρονιάς παρατηρείται ότι τα παιδιά εκδηλώνουν το θυμό τους με βίαιες πράξεις και χωρίς να μπορούν να ελέγξουν τα συναισθήματά τους. Το αποτέλεσμα είναι οι συγκρούσεις και η ανεπιτυχείς προσπάθειες επίλυσης των συναισθημάτων τους. Στόχοι: Να εκφράσουν τα αίτια που προκαλούν το θυμό τους. Να προβληματιστούν για τις συνέπειες του θυμού τους (πως αισθάνονται; τι κάνουν;). Να εντοπίσουν διαφορετικούς τρόπους έκφρασης των αρνητικών τους συναισθημάτων, με ιδιαίτερη έμφαση στη λεκτική επικοινωνία. Να προτείνουν στρατηγικές αντιμετώπισης του θυμού ως λύσεις σε ένα πρόβλημα. Να ανακαλύψουν εξασκηθούν σε στρατηγικές αντιμετώπισης του θυμού.

Αιτιολόγηση: Είναι σημαντικό τα παιδιά να αναγνωρίσουν τα συναισθήματα και τις πρακτικές τους και να κατανοήσουν τόσο τα αίτια και τις συνέπειες του θυμού πριν προβούμε σε στρατηγικές αντιμετώπισής του. Η εφευρετικότητα και ο προβληματισμός των παιδιών στη φάση των στρατηγικών θα εξαρτηθεί από τον προηγούμενο προβληματισμό και τη συμμετοχή τους στις προηγούμενες φάσεις. (έκφραση, προβληματισμός, στρατηγικές αντιμετώπισης).

Μέθοδοι/ δραστηριότητες: κουκλοθέατρο ή παραμύθι (“Ο μεγάλος θυμός της Νέλης”), συζήτηση προβληματισμού και προσωπικών βιωμάτων, δραματικό παιχνίδι για την έκφραση του συναισθήματος του θυμού, εναλλακτικοί τρόποι έκφρασης, προτάσεις παιδιών με συζήτηση και δραματικό παιχνίδι. Αναλυτική πορεία: α)Αφόρμηση: κουκλοθέατρο ή παραμύθι. β)Διερεύνηση προηγούμενων γνώσεων - Συζήτηση προσωπικών βιωμάτων: Εσείς θυμώνετε ποτέ; Για ποια πράγματα; Τι σκέφτεστε όταν είστε θυμωμένοι; Τι κάνετε ή τι θέλετε να κάνετε όταν είστε θυμωμένοι; Νομίζετε ότι αυτό σας βοηθάει; Τι θα βοηθούσε να κάνετε;

γ) Αφομοίωση 1 - Συζήτηση – ερωτήσεις προβληματισμού για την κατανόηση του παραμυθιού. δ) Αφομοίωση 2: Δραματικό παιχνίδι: Πως μπορούμε να δείξουμε το θυμό μας; Να παίξουμε ένα παιχνίδι όπου θα προσπαθήσουμε να δείξουμε το θυμό μας με πολλούς διαφορετικούς τρόπους. Μπορεί κάποιος από εσάς να τον δείξει μόνο με τα φρύδια του; Θέλετε να δείτε το πρόσωπό σας στον καθρέφτη; Σας αρέσει; Μπορείτε να δείξετε το θυμό σας με χέρια, πόδια, όλο το σώμα; Είδατε με πόσους τρόπους μπορούμε να δείξουμε το θυμό μας; Να δοκιμάσουμε τώρα να δείξουμε το θυμό μας με λόγια. Ποιος θέλει να δοκιμάσει;

ε)Αφομοίωση 3: εικαστική δημιουργία και συζήτηση: Έχω μια ιδέα που δεν τη σκεφτήκαμε μέχρι τώρα. Μπορούμε να ζωγραφίσουμε το θυμό μας; Να δείξουμε το θυμό μας σε ένα χαρτί διαλέγοντας ο καθένας έναν τρόπο. Σας ζητώ τώρα να κλείσετε λίγο τα μάτια σας να θυμηθείτε κάποια φορά που θυμώσατε πολύ και μετά να διαλέξετε ένα χρώμα για να ζωγραφίσετε το θυμό σας όπως το φαντάζεστε. Τα παιδιά παρουσιάζουν τις ζωγραφιές τους και συζητούμε με τα παιδιά γιατί ζωγράφισαν έτσι το θυμό τους και τους ζητάμε μετά να βρουν μια λύση για να κάνουν το θυμό τους πολύ μικρό. στ) Αφομοίωση 4: συζήτηση και δραματικό παιχνίδι: τι θα μπορούσαμε να κάνουμε α) όταν θυμώνουμε και θέλουμε να καταλάβει ο άλλος γιατί θυμώσαμε / όταν θέλουμε να χτυπήσουμε τον άλλο;

Ζ) Κατανόηση και συνειδητοποίηση: τα παιδιά χωρίζονται σε ομάδες και βρίσκουν λύσεις. Η μία ομάδα τις ζωγραφίζει, η άλλη τις παίζει στο κουκλοθέατρο και η τρίτη ομάδα της δείχνει με το σώμα της στην τάξη (συζητάμε, λέω το λόγο / μετρώ μέχρι το 10, φουσκώνω ένα μπαλόνι, θυμάμαι το μεγάλο θυμό της Νέλης…)

Προεκτάσεις: Ο εκπαιδευτικός πρέπει να συνομιλήσει με τους γονείς για τυχόν μεταφορές αυτών των συναισθημάτων στο σπίτι και να διερευνήσει αν τα αίτια του θυμού ή η αντίδραση του θυμού εντοπίζεται μόνο μέσα στο σχολείο. Ανάλογες δραστηριότητες μπορούν να γίνουν και για άλλα αρνητικά συναισθήματα όπως η αντιπάθεια ή το μίσος. Κριτήρια αξιολόγησης: εξέφρασαν τα παιδιά τα συναισθήματά τους σε ένα κλίμα επικοινωνίας; προβληματίστηκαν για τα αίτια και τις συνέπειες του θυμού; πρότειναν στρατηγικές ελέγχου του θυμού; εξασκήθηκαν σε τρόπους ελέγχου του θυμού;

Ένας καλός σχεδιασμός μπορεί να έχει πάντα καλά αποτελέσματα; Από τι εξαρτάται αυτό; Τι μπορεί να διαμεσολαβήσει;

Ένα ακόμα παράδειγμα δραστηριότητας που υλοποιήθηκε στην τάξη Ένα ακόμα παράδειγμα δραστηριότητας που υλοποιήθηκε στην τάξη. Στα σχόλια που συνοδεύουν το σχεδιασμό της δραστηριότητας (αναστοχασμός μετά την υλοποίηση της δραστηριότητας) φαίνεται ότι ορισμένες φορές χρειάζεται να είμαστε πολύ προσεκτικοί κατά την υλοποίησή της και συνεπείς στις διδακτικές αρχές και στις διαδικασίες μάθησης που υποστηρίζουν το σχεδιασμό μας.

Σχέση θεωρίας και πρακτικής: η σημασία του αναστοχασμού ως μέσο βελτίωσης των επόμενων σχεδιασμών και υλοποίησης οργανωμένων δραστηριοτήτων: ένα παράδειγμα Σημείωση: Πάντα κρατάμε τα θετικά Σκεφτόμαστε όσα δεν πήγαν καλά και ψάχνουμε για τους λόγους Προτείνουμε τρόπους βελτίωσης / προσοχής για τις επόμενες οργανωμένες δραστηριότητες

Παράδειγμα: Θέμα: Η γειτονιά μας Κύρια περιοχή γνώσεων: Παιδί και Περιβάλλον Στόχοι: α. Να παρατηρήσουν το φυσικό περιβάλλον του νηπιαγωγείου τους. Να παρατηρήσουν και να συγκρίνουν τα σπίτια της γειτονιάς τους, τους δρόμους, το πάρκο, τα μαγαζιά και να γνωρίσουν τους ανθρώπους που δουλεύουν εκεί. β. Να χρησιμοποιήσουν τον Κ.Ο.Κ. μετά από βιωματική προσέγγιση του τρόπου κυκλοφορίας των πεζών, της ασφάλειας των δρόμων, των σημάτων, του ρόλου του τροχονόμου. Να κάνουν προτάσεις και να τις υλοποιήσουν στη γειτονιά τους μέσα από τη συλλογική δράση για τη βελτίωση της ασφάλειας των μικρών παιδιών. Γ. Να προτείνουν τι είναι αυτό που τους αρέσει περισσότερο στη γειτονιά τους και τι θα ήθελαν να αλλάξει ή να προστεθεί. Να προτείνουν πως θα πραγματοποιηθούν οι ιδέες τους και να υλοποιήσουν μερικές από αυτές.

Διαθεματικοί στόχοι: Α. Παιδί και Γλώσσα Β. Παιδί και Μαθηματικά Γ. Παιδί και Δημιουργία-Έκφραση (εικαστικά, θέατρο, φυσική αγωγή, μουσική) Δ. Παιδί και Πληροφορική

Παρακάτω περιγράφονται ανά δραστηριότητα: Ο στόχος κάθε δραστηριότητας Η μέθοδος της δραστηριότητας Οι ερωτήσεις και δράσεις της νηπιαγωγού και των νηπίων

ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΙΣΜΟΣ – ΚΙΝΗΤΡΟ (συζήτηση – εικόνες) Α. Αφόρμηση - Ερέθισμα για τον προβληματισμό Πως έρχεστε κάθε μέρα στο σχολείο; (Με τα πόδια, με τους γονείς μας). Γιατί; (Γιατί μένουμε κοντά). Εγώ δε μένω στην ίδια γειτονιά με εσάς και έρχομαι με τα αυτοκίνητο μου στο νηπιαγωγείο μας. Μένω στην….(διεύθυνση, περιοχή) (χάρτης που δείχνει τη θέση και την απόσταση ανάμεσα από τις 2 γειτονιές)

Β. Διερεύνηση προηγούμενων γνώσεων και εμπειριών Ξέρετε τη διεύθυνση του σπιτιού σας; Υπάρχουν παιδιά που μένουν στην ίδια πολυκατοικία, σε διπλανά σπίτια; Υπάρχουν παιδιά που παίζουν στην ίδια γειτονιά; που βρίσκονται έξω από το σχολείο; Τι υπάρχει στη γειτονιά μας εκτός από τα σπίτια; Τι έχετε παρατηρήσει στη γειτονιά σας που σας αρέσει πολύ; Που δε σας αρέσει καθόλου; Κίνητρο: Έχω φέρει φωτογραφίες από τη δική μου γειτονιά. Μοιάζει με τη δική σας; Τι παρατηρείτε; Θα θέλατε να φωτογραφίσουμε και τη δική σας γειτονιά και να μάθουμε παραπάνω για ό,τι υπάρχει σ’ αυτήν; (φωτογραφίες)

Γ. Αφομοίωση Ι – προετοιμασία ομάδων παρατήρησης Παιχνίδι - Διευκρίνιση στόχου και τρόπου εργασίας (για να έχει η παρατήρηση νόημα και ενδιαφέρον για τα παιδιά) : Έχω μία ιδέα! Να γίνουμε δημοσιογράφοι που ήρθαν για να γράψουν ένα άρθρο για τη γειτονιά μας, για τα σπίτια και τα μαγαζιά που έχει, το πάρκο της, το πόσο όμορφη είναι και πώς θα μπορούσε να γίνει πιο όμορφη; Ή Εξερευνητές που…Τι θα χρειαστούμε ως δημοσιογράφοι; Τι θα προσέξουμε στη γειτονιά για να δούμε αν είναι όμορφη ή άσχημη; Τι ερωτήσεις θα κάνουμε στους μαγαζάτορες; Ή τι θα ψάξουμε στη γειτονιά μας….(φωτογραφικές μηχανές, χαρτιά, μολύβια, κασετόφωνο). Δημιουργία ομάδων: Όλοι θα κάνουμε το ίδιο στη βόλτα μας στη γειτονιά; Ποιοι ενδιαφέρονται να βγάλουν φωτογραφίες; Ποιοι να ζωγραφίζουν; Ποιοι να ρωτήσουν τους μαγαζάτορες; Ποιοι θα κρατούν το κασετόφωνο; Ή τυχαίες ομάδες με κλήρωση «διακριτικών» για κάθε ομάδα. Τι θα παρατηρήσει / καταγράψει η κάθε ομάδα;

Αφομοίωση ΙΙ παρατήρηση στον εξωτερικό χώρο Αφομοίωση ΙΙ παρατήρηση στον εξωτερικό χώρο 5.1 Τι σπίτια έχουμε εμείς στη γειτονιά μας; Είναι όλα τα ίδια; Με ποιο μοιάζει το δικό σας σπίτι; Πόσο κοντά είναι τα σπίτια το ένα με το άλλο; Παρατήρηση σε γειτονικά σπίτια, πολυκατοικίες, μονοκατοικίες, με αυλή, με πάρκινγκ. Γιατί δεν έχουν όλα τα σπίτια αυλή; Περιγραφή βασικών χαρακτηριστικών και σύγκριση. Ποιοι, πόσοι μένουν σε κάθε είδος σπιτιού; Τι φυτά, τι δέντρα έχει η γειτονιά μας; Για ποιο λόγο είναι το πάρκο καθαρό; Ποιος φροντίζει το κοντινό μας πάρκο; Παίζετε εκεί; Τι είναι αυτό που σας αρέσει περισσότερο; Τι είναι αυτό που θα θέλατε να έχει το πάρκο; Πως πρέπει να το φροντίζουμε;

5.2. Ποια είναι η διεύθυνση του σχολείου μας; Σε ποιους δρόμους είναι χτισμένο; Τι δρόμους έχει η γειτονιά μας; Είναι φαρδείς, στενοί, έχουν μεγάλη / μικρή κίνηση, έχουν σηματοδότες, σήματα, μεγάλα πεζοδρόμια; Πως περνάμε απέναντι στο δρόμο; Γιατί πρέπει να προσέχουμε; Τι χρειάζεται να υπάρχει στους δρόμους για να περπατάμε με ασφάλεια; Γιατί υπάρχουν μεγάλα πεζοδρόμια; Παρατήρηση στους κοντινούς δρόμους, πέρασμα δρόμων σύμφωνα με τον Κ.Ο.Κ. , παρατήρηση πεζοδρομίων - αναζήτηση σημάτων οδικής κυκλοφορίας - Γνωριμία με τη σχολική τροχονόμο. (Να φτιάξουν σήματα, να παίξουν αντίστοιχα κινητικά παιχνίδια, να φτιάξουν αφίσα για την ασφάλεια των πεζών και να την μοιράσουν στους οδηγούς).

5. 3 Γνωριμία με το φούρναρη 5.3 Γνωριμία με το φούρναρη. Γιατί είναι σημαντικό το επάγγελμα του φούρναρη; κ.λ.π.

4η Κατανόηση και συνειδητοποίηση της γνώσης Να καταγράψουμε με τη ζωγραφική όσα είδαμε (ομάδα σπίτια, δρόμοι, πάρκο, επαγγέλματα). Να βάλουμε τις φωτογραφίες που τραβήξαμε με μία σειρά. Να συζητήσουμε α) τι μας έκανε εντύπωση; Β) αν τα καταφέραμε καλά ως δημοσιογράφοι και γιατί ναι ή όχι, και γ) τι θα θέλαμε ακόμα να μάθουμε για τη γειτονιά μας.

4η Κατανόηση και συνειδητοποίηση ΙΙ (άλλη οργανωμένη δραστηριότητα – συνέχεια την άλλη ημέρα) Προτείνεται στα παιδιά να κατασκευάσουν με μεγάλα χαρτόνια ή να ζωγραφίσουν σε μεγάλα χαρτιά πώς θα ήθελαν να είναι η γειτονιά τους, τι άλλο θα ήθελαν να έχει. Προεκτάσεις της δραστηριότητας: Να διαβάσουν ένα παραμύθι «Το Βρωμοχώρι» της Σ. Ζαραμπούκα και α) να πουν ιδέες για το πώς να αλλάξουν τη γειτονιά τους και να την κάνουν καλύτερη, β) να στείλουν ένα γράμμα και μία ζωγραφιά στο δήμαρχο με τις ιδέες τους και γ) να δραματοποιήσουν την ιστορία.

Σε επίπεδο διδακτικών αρχών και μεθόδων, η οργανωμένη δραστηριότητα φαίνεται ότι θα έχει καλά αποτελέσματα. Είμαστε όμως σίγουροι; Τι μπορεί να μεσολαβήσει από το σχεδιασμό στην πράξη;

Διαδικασία αναστοχασμού (από τη θεωρία στην πράξη) ΕΝΑΡΞΗ Η έναρξη κέντρισε μερικώς το ενδιαφέρον των παιδιών και αυτό οφείλεται: α) στον χρόνο που χρειάστηκε για να λυθεί το οργανωτικό θέμα του που και πως θα καθήσουν τα παιδιά αλλά και για να τεθούν οι κανόνες ησυχίας στη νέα αυτή διάταξη των παιδιών β) δε δόθηκε σαφώς το μήνυμα ότι ξεκινάει μία δραστηριότητα με τα παιδιά γ) δεν πραγματοποιήθηκαν ερωτήσεις προβληματισμού, όπως είχαν σχεδιαστεί, με αποτέλεσμα η συζήτηση να αργήσει να καταλήξει εκεί που είχε προγραμματιστεί και το ενδιαφέρον των παιδιών να χαλαρώσει. Γι' αυτό το λόγο πέρασε πολλή ώρα με πολλές ερωτήσεις και με την προσπάθεια να εξασφαλιστεί η πειθαρχία δ) ήταν χαλαρός ο ρυθμός της οργανωμένης δραστηριότητας από την αρχή με αποτέλεσμα να λείπει η απαραίτητη κατεύθυνση στη σκέψη και δράση των παιδιών.

Θετικά: με επιμονή εξασφάλισε την προσωρινή τουλάχιστον προσοχή των παιδιών και τη διάταξη τους στο χώρο άφησε χρόνο στα παιδιά να δουν τις φωτογραφίες Ερωτήματα για αναστοχασμό: Ηταν σωστή η επιλογή του να δοθούν μικρές φωτογραφίες σε όλα τα παιδιά για να τις παρατηρήσουν παρά μία μεγαλύτερη; Ήταν αρκετή η προτροπή "κρατήστε στο μυαλό σας τι έχετε προσέξει για να το συζητήσουμε", ώστε να κατευθύνουμε τη σκέψη των παιδιών; Γιατί δεν έγιναν οι ερωτήσεις προβληματισμού, όπως είχαν προσχεδιαστεί;

ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ - ΣΧΕΣΗ ΕΝΔΙΑΦΕΡΟΝΤΟΣ ΚΑΙ ΠΡΟΣΟΧΗΣ Μετά τα πέντε πρώτα λεπτά, τα παιδιά ανησυχούν και δεν συμμετέχουν στη συζήτηση. Ο εκπαιδευτικός κάθεται όρθια και μετακινείται γύρω από τα παιδιά για να τους τραβήξει την προσοχή. Συνεχίζει να μιλά ενώ τα παιδιά δεν προσέχουν. Θετικό: Δείχνει ευελιξία, προσπαθώντας να κρατήσει την προσοχή τους με το μικρόφωνο. Όμως κανένα παιδί δεν ακούει το άλλο, ενώ Ο εκπαιδευτικός παίρνει μερικές από τις απαντήσεις που ήθελε. Θετικό: Η ιδέα του να γράψουν σε ένα χαρτί τις σκέψεις τους για το τι να παρατηρήσουν ξανατραβά το ενδιαφέρον των παιδιών. Ο εκπαιδευτικός επιμένει να συνεχίσει τη δραστηριότητα

ΟΡΓΑΝΩΤΙΚΑ Δεν είχε υπολογίσει που θα στηριχτεί το χαρτί για να γράψουν και αναγκάζεται να σταθεί όρθια, οπότε και τα παιδιά σηκώνονται όρθια και δημιουργείται μία αναστάτωση. Η λύση με τις μαράκες και τα παλαμάκια των παιδιών, θα έπρεπε να γίνει πιο νωρίς και να εξασφαλιστεί αυτή η διάταξη στο χώρο, η οποία να έδινε τις ευκαιρίες στα παιδιά να βλέπουν όλα και να ακούν όλα. Ερώτηση αναστοχασμού: Γιατί δεν εκμεταλλεύτηκε μία λάθος απάντηση των παιδιών "να πάμε στο ζωολογικό κήπο" για να συζητήσει για το τι σημαίνει γειτονιά.

Μετά από 16 λεπτά συζητείται το τι θα χρησιμοποιήσουν για να παρατηρήσουν τη γειτονιά. ΔΕΝ ΕΧΕΙ ΑΝΑΦΕΡΘΕΙ ΟΜΩΣ Η ΙΔΕΑ ΤΩΝ ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΩΝ /ΕΞΕΡΕΥΝΗΤΩΝ, ΟΥΤΕ ΚΑΙ ΤΟΥ ΒΟΗΘΟΥ ΤΟΥΣ, η οποία ακούγεται βιαστικά και μόλις πριν βγουν τα παιδιά από την τάξη. Θετικό: Δεδομένου του μη εξασφαλισμένου ενδιαφέροντος των παιδιών, Ο εκπαιδευτικός ξεκινά προτείνοντας στα παιδιά διάφορα μέσα εξερεύνησης αλλά ζητά να σκεφτούν τα παιδιά τι μπορούν να κάνουν με αυτά, οπότε εξασφαλίζει την ενεργητική συμμετοχή τους.

ΟΡΓΑΝΩΤΙΚΑ - ΟΜΑΔΕΣ Τα παιδιά είναι όρθια, ενώ Ο εκπαιδευτικός διαλέγει ποια θα είναι σε ποια ομάδα. Δεν ακολουθήθηκαν οι δημοκρατικές διαδικασίες που είχαμε σχεδιάσει. Επίσης, δεν εξασφαλίζεται ο τρόπος με τον οποίο τα παιδιά να θυμούνται ότι αποτελούν μία ομάδα. Θετικό: Η ανακοίνωση ότι θα βγουν έξω από το σχολείο, ενθουσιάζει τα παιδιά. Αρνητικό: Δεν υπενθυμίζεται όμως ο στόχος της παρατήρησης, ούτε και οι κανόνες.

ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ - ΕΦΑΡΜΟΓΗ ΤΗΣ ΜΕΘΟΔΟΥ Θετικό: Τα παιδιά βγαίνουν με τη σειρά έξω από την τάξη και παρατάσσονται έξω από το σχολείο για να παρατηρήσουν. Η παρατήρηση όπως δεν πετυχαίνει το στόχο της ΓΙΑΤΊ: δεν γίνονται ερωτήσεις προβληματισμού που να κατευθύνουν την προσοχή των παιδιών. Αντίθετα, οι ερωτήσεις είναι περιγραφικές (Που είμαστε; Έχει σπίτια απέναντι; Τι άλλο έχει ο δρόμος; Τι τον θέλουμε αυτό τον δρόμο; Πως είναι το σήμα του δρόμου;). Το είδος αυτών των ερωτήσεων αποπροσανατολίζει τη σκέψη των παιδιών.

ΟΡΓΑΝΩΤΙΚΑ Στην παρατήρηση πρέπει να εξασφαλίζουμε ότι όλα τα παιδιά μας ακούν, γι΄αυτό τα μαζεύουμε γύρω μας, αντί να πηγαινοερχόμαστε εμείς, ώστε να μας ακούν. Αργότερα, Ο εκπαιδευτικός συνεχίζει να ρωτά τα παιδιά ενώ δεν έχουν αντίστοιχη οπτική επαφή με αυτό που τους ζητείται να προσέξουν /σχολιάσουν (Γιατί υπάρχουν κουδούνια;). Αυτό έχει ως αποτέλεσμα τα παιδιά να στέκονται μεν ήσυχα, αλλά να μην παρατηρούν.

Στο τέλος, τα παιδιά αρχίζουν και ζωγραφίζουν με ένα θέμα που δεν προκύπτει από τους στόχους της παρατήρησης (Τι άλλο θα θέλαμε να έχει η γειτονιά μας για να είναι ωραία;). Εφόσον αλλάζει ο στόχος της δραστηριότητας, τα παιδιά δεν είναι ανάγκη να μένουν όρθια και να ζωγραφίζουν στο πεζούλι, αλλά να μπουν μέσα στην τάξη, γεγονός το οποίο γίνεται πολύ αργότερα (στο 37ο λεπτό). Θετικό: είχε προγραμματιστεί η φάση της εμπέδωσης με την τοποθέτηση της ζωγραφικής των παιδιών σε ένα ντοσιέ. Αρνητικό: αλλά δε συζητήθηκε το που θα το τοποθετήσουν, ούτε έγινε η διαδικασία εκείνη την ώρα. Η φάση της εμπέδωσης γίνεται ενώ τα παιδιά είναι καθισμένα στα τραπεζάκια, και ενώ δεν εξασφαλίζεται η προσοχή τους, γι’ αυτό είναι επιφανειακή και κρατά λίγο. Σε επίπεδο δομής και διαδοχής δραστηριοτήτων, δε φάνηκε κάποιο πρόβλημα. Συνολικά η οργανωμένη δραστηριότητα κράτησε 50 λεπτά.

Ερωτήματα: Ποιοι στόχοι πέτυχαν; Ποιοι όχι; Πως το καταλαβαίνουμε; (προβληματίστηκαν; / υπήρχε ενδιαφέρον στην παρατήρηση; /κατανόηση της γνώσης: ζωγραφίζω ένα τανκς!) Τι άλλαξε από το σχεδιασμό στην εφαρμογή; Τι αποτέλεσμα είχαν αυτές οι αλλαγές; Γιατί; Ποια ήταν τα σημεία στα οποία κρίνουμε ότι το ενδιαφέρον των παιδιών και η συμμετοχή τους ήταν μεγάλη; Σε ποια σημεία δεν συνέβαινε αυτό και για ποιους λόγους; Τι κρατάμε από την ανάλυση αυτής της οργανωμένης δραστηριότητας; Οργανωτικά / Μεθοδολογικά