مدیریت مواد زائد خطرناک تحت قوانین RCRA

بخش اول کلیات

حوادث ناگوار ناشی از HW انگلستان: در شهر Meadland در فوریه سال 1972 بدلیل ذخیره غیر استاندارد بشکه های محتوی نمک سیانور ژاپن: اولین کشور در زمینه کنترل مواد زائد خطرناک بدلیل حادثه خلیج میناماتا در سال 1960 در رودخانه Agano و Nigata آمریکا: از سال 1976 مقررات ویژه ای جهت دفع مواد زائد خطرناک(HWM) ارائه نمود. کره جنوبی: تخلیه غیر مجاز 300 تن فنول به رودخانه ناکتونگ (منبع تامین آب شرب 10 میلیون نفره پوسان)

موارد الزامی جهت مدیریت مواد زائد خطرناک قوانین و استانداردها امکانات و روشهای اجرائی مناسب تسهیلات مناسب جهت بازیافت، تصفیه و دفع مناسب (T.R.D.HW) و ارزیابی لازم جهت مصرف مجدد مواد ایجاد برنامه های آموزشی برای مدیران دولتی و صنایع جهت شفافیت اذهان عمومی برای ارتقاء مدیریت مواد زائد خطرناک

تعریف مواد زائد خطرناک (HW) توسط گروه متخصصین زیست محیطی در زمینه مواد زائد خطرناک در سال 1985: به موادی به غیر از مواد رادیواکتیو گفته می شود که بدلیل میل ترکیبی شدید (Reactivity)سمیت(Toxicity) قابلیت انفجار(Explosivity) و خاصیت خورندگی(Corrosivity) و سایر مشخصات برای محیط زیست یا سلامتی چه به تنهایی و یا چه به صورت تماس با سایر مواد زائد ایجاد خطر نموده و یا احتمال آنرا سبب گرند. و از نظر قانونی در ایالتی که تولید و یا در آن دفع می گردند و یا حتی از مسیری که حمل می گردند«خطرناک» تلقی می گردند.

تقسیم بندی مواد زائد خطرناک (HW CLASSIFICATION) 1- مواد زائد خطرناک با منشاء مشخص(فهرستK ) با کد مشخصه 261.33 2- مواد زائد خطرناک با منشاء نا مشخص(فهرستF ) با کد مشخصه 261.31 3- مواد زائد خطرناک سمی (فهرستU ) 4- مواد زائد خطرناک حاد(فهرست P) با کد مشخصه 261.33 c

مواد زائد خطرناک با منشاء مشخص(فهرستK ): مواد زائد خطرناک در اکثر صنایع نظیر چوب و کاغذ، کارخانجات مواد شیمیایی آلی، مواد آفت کش، صنایع پتروشیمی، پالایشگاه های نفت، صنایع تولید مس و روی، صنایع تولید آلیاژهای فلزی، تهیه فراورده های دارویی، ساخت رنگهای معدنی، مواد شیمیایی معدنی، مواد منفجره، صنایع آهن و فولاد، صنایع مادر سرب و آلومنیوم، صنایع ثانوی سرب نظیر باتری سازی ها و فورمولاسیون جوهر.

مواد زائد خطرناک با منشاء نا مشخص(فهرستF ): عمدتاً شامل زوائد تولیدی در فرایندهای صنعتی ناشی از مصرف حلال ها، آبکاریها، چربی زدایی، برخی واکنش های آمیخته با دی اکسین ناشی از ترکیبات آلی و...

مواد زائد خطرناک سمی (فهرستU ): مواد زائد خطرناک سمی در این رده بندی قرار می گیرند. نظیر مواد زائد خطرناک حاصله از محصولات تجاری، ضایعات و فراورده های دور ریز و ریخت و پاش و...

چگونگی شناخت مواد زائد خطرناک: برای طبقه بندی مواد زائد در محدوده HW می توان موارد زیر را در نظر گرفت: وقتی ماده مذکور حداقل با یکی از مواد مندرج چهارگانه انطباق داشته باشد. وقتی ماده زائد، اختلاطی از مواد زائد فهرست شده و سایر مواد زائد باشد. حد اقل دارای یکی از خصوصیات چهارگانه HW را داشته باشد(سمیت، خورندگی، اشتعال پذیری، میل ترکیبی شدید).

معرفی کدهای خطر: I: مواد زائد قابل اشتعال (Ignitable .W) C: مواد زائد خورنده (Corrosive .W) R: مواد زائد با میل ترکیبی شدید (Reaction .W) E: مواد زائد سمی طبق آزمون سمیت EP H: مواد زائد خطرناک حاد (Acute .HW) T: مواد زائد سمی (Toxic .W)

طبقه بندی مواد زائد خطرناک بر اساس قانون RCRA: لجن های آلی لجن های غیر آلی مواد زائد مایع آلی مواد زائد مایع غیر آلی مواد زائد جامد غیر آلی

طبقه بندی مواد زائد خطرناک بر اساس پیشنهاد UNEP بر خلاف طبقه بندی RCRA، تقسیم بندی جامع تری را ارائه می دهد که بر اساس نوع ماده زائد و صنعت یا فرآیند تولیدی صورت گرفته است: مواد زائد غیر آلی: اسیدها و قلیاها، مواد زائد سیانید دار، محلولها و لجن های حاوی فلزات سنگین، موار زائد آزبستی و ... مواد زائد روغنی مواد زائد غیر آلی: حلال های هالوژنه و غیر هالوژنه دور ریز شونده، مواد زائد حاوی PCBs، مواد زائد رنگ و رزین و مواد زائد آفت کش و ... مواد زائد آلی فساد پذیر مواد زائد کم خطر- پر مقدار مواد زائد متفرقه

بخش دوم ذخیره سازی

ذخیره سازی در ظروف استاندارد معایب مزایا آسیب پذیری نگهداری برای مدت زمان بیشتر احتمال واژگون شدن سهولت در حمل و نقل اشکال در نظارت و بازرسی بعلت تعدد ظروف انعطاف در انتقال به ظروف یا مخازن دیگر عدم تشخیص صحیح نشت احتمالی به علت تعدد ظروف ایمنی بیشتر در نگهداری

مشخصات ظروف نگهداری مواد زائد خطرناک: عدم آسیب پذیری تمایل مطلوب جهت حمل و نقل آسان تحمل و نگهداری حداقل 3 ماه مواد بدون هیچ گونه نشت و آسیب پذیری تحمل فشار زیاد طی عملیات حمل و نقل و احتمال واژگون شدگی ظروف سازگاری ظروف با مواد شیمیایی محتوی آنها( نظیر نگهداری اسیدها و قلیاها در ظروف پلاستیکی و بشکه های فولادی ضد زنگ)

قوانین RCRA در زمینه ذخیره سازی و نگهداری مواد زائد خطرناک: 1. حجم ظروف بصورت استاندارد 207 لیتری 2. ذخیره سازی و نگهداری حلال ها و مواد با فشار بخار بالا در ظروف تیره و بدور از تابش مستقیم نور خورشید 3. محافظت از یخ زدگی 4. کنترل و نظارت صحیح هفتگی از نظر نشت و خطر انفجار 5. رعایت فاصله حداقل 15 متری از تاسیسات 6. دوری از منابع احتراق یا واکنش(شعله آتش، عملیات برش وجوشکاری، حرارت و...) 7. نصب علائم هشدار دهنده در مکان نگهداری مواد

بخش سوم حمل و نقل

انتخاب نام محموله، دسته خطر، شماره هویت بر اساس مقررات DOT قوانین RCRA در زمینه حمل و نقل مواد بر اساس مقررات اداره حمل و نقل ایالات متحده(DOT) : انتخاب نام محموله، دسته خطر، شماره هویت بر اساس مقررات DOT بسته بندی، برچسب گذاری وعلامت گذاری تمام محموله ها داشتن شماره هویت معتبر از نظر (T.R.D) و داشتن بار نامه حمل و نقل داشتن ضمانت نامه معتبر پیش از حمل و نقل بر اساس DOT و EPA تهیه و تنظیم گزارش کمینه سازی مواد هر 2 سال یکبار حفظ و نگهداری اسناد مربوط به بارنامه ها، گزارشات نگهداری و آزمایشات مواد زائد خطرناک

برخی مقررات بخش 267 قانون RCRA: در این استاندارد مواد زائد خطرناک در ظروف 207 لیتری بار گیری می شوند. طبق این استاندارد: برای نگهداری مواد جامد و لجن از ظروف سرباز 17H (Open-Head-Drum) بر ای حمل و نقل مایعات از ظروف سربسته(17E) که دارای یک روزنه در بخش فوقانی هستند، استفاده می شود (Closed-Head)

حلال ها و مواد زائد روغنی مقررات RCRA برای عملیات حمل و نقل مواد زائد خطرناک در کشورهای در حال توسعه ظرفیت جنس موارد 200 لیتر بشکه های فولاد ی پیچ دار حلال ها و مواد زائد روغنی بشکه های فولادی با سرپوش مجهز به بست مواد زائد آلی جامد یا نیمه جامد بشکه های فولادی یا پلاستیکی مجهز به بست مواد زائد جامد معدنی

نکات برچسب گذاری ظروف حمل و نقل: علامت گذاری DOT به انضمام نام محموله. حک اصطلاح (Reportability Quantity) RQ برای ظروف با حجم کمتر از 415لیتر.

اختصارات مورد لزوم جهت حک نوع ظروف در بدنه: TT: واگن های قابل حمل DM: بشکه های فلزی CW: جعبه های چوبی CM: قفسه، کارتن و جعبه های فلزی CY: سیلندرها DW: بشکه های چوبی TP: مخازن قابل حمل DF: بشکه های پلاستیکی BA: کیسه های کاغذی، پلاستیکی و پارچه ای

قوانین RCRA در زمینه زباله سوزی بخش چهارم قوانین RCRA در زمینه زباله سوزی

تعریف زباله سوزی (Incineration) از دیدگاه RCRA یک فرآیند دفع نهایی است که مواد غیر قابل بازیافت یا استفاده مجدد یا دفع در محل دفن بکار می رود.

معیارهای لازم جهت سوزاندن زباله در زباله سوز از دیدگاه RCRA مواد زائد در محیط زیست (از نظر بیولوژیک) مقاوم و پایدار باشد. مواد زائد فرار بوده و در محیط پراکنده شود. نتوان آنها را به طرز ایمن و بی خطر دفع نمود. دارای نقطه اشتعال زیرC º40 باشد. مواد زائد حاوی پیوندهای آلی هالوژن دار سرب، جیوه، کادمیوم، روی، نیتروژن، فسفر یا گوگرد باشد.

مقررات سوزاندن مواد زائد دارای ترکیبات PCBs در زباله سوزها طبق پیشنهاد RCRA *توجه: راندمان حذف در هر دو حالت فوق 4 واحد لگاریتمی(9999/99درصد) در نظر گرفته می شود.

قوانین کلی جهت زباله سوزی: درجه حرارت ºC 1100-900 برای مواد زائد هیدروکربن دار و ºC 1200-1100برای مواد زائدی نظیر PCBs حداقل زمان ماند2 ثانیه *توجه: حداقل درجه حرارت جهت سوزاندن مواد زائد خطرناک در زباله سوزهاºc 900 است تا از تشکیل فرآورده های فرعی آلی سمی جلوگیری شود. فقط یک استثناء وجود دارد که هدف تکلیس است نه سوزاندن مواد (نظیر تبدیل ترکیبات سرب دار آلی موجود در مخازن نگهداری بنزین سرب دار به ترکیبات معدنی سرب). در این حالت درجه حرارت ºC 650-600 پیشنهاد شده است. (EPA1996)

تشریح یکسری از اصطلاحات مهم در HWM تشریح اصطلاح واژگان حروف اختصاری در زمینه مدیریت مواد رادیواکتیو کاربرد دارد که به تعریف حداکثر غلظت مجاز مواد رادیواکتیو که منجر به تشعشع به کارگران بدون حفاظ فردی می شود، اشاره دارد. Maximum Permissible Concentration MPC طبقه بندی چهار گانه مواد قابل احتراق شامل مواد حاوی گازهای بسیار آتش گیر، مایعات فرار و گردو غبار با نقطه اشتعال پایین و انفجار در محیط آزاد National Fire Protection NFPA/Category 4

غلضت معینی معینی از مواد که بتواند در مدت 96 ساعت تشعشع، 50% از مجموع کل نمونه های بیولوژیک زنده را از بین ببرد. Median Threshold Limit MTL غلظتی از یک ماده سمی که در آن کاهش فعالیت فتوسنتتیک در شمارش سلولی یک کشت آزمایشی در مقایسه با کشت شاهد طی14 روز به تعداد 50% رخ دهد و بر حسبmg/l بیان می شود. Irreversible Limitation Mediate ILM تغییرات ژنتیکی در اثر تماس با امواج الکترومغناطیس یا تشعشع مواد رادیواکتیو Mutation Change MC

روشهای فنی تصفیه و دفع مواد زائد خطرناک (T&D.HW) سوزاندن (Incineration) دفن در زمین (Landfill) تصفیه در زمین (Land Treatment) تصفیه فیزیکی/شیمیایی/بیولوژیکی (F&C&B.T) تزریق در چاه های عمیق (Deep-Well Injection) بازیافت مواد زائد (Resource Recovery)

پیوست چکیده راهکارهای مدیریتی پسماندهای رادیواکتیو پیوست چکیده راهکارهای مدیریتی پسماندهای رادیواکتیو

طبقه بندی پسماندهای رادیواکتیو از نظر آژانس بین المللی انرژی اتمی(AEIA) تشریح اصطلاح طبقه بندی پسماندهایی که درجه پرتوزایی آنها کمتر ازrad/h2/0 بوده و مولد اشعه های گاما(у) و بتا(β) هستند. این پسماندها بدون مقررات ویژه حمل و نقل قابل دفن هستند. پسماندهای رادیواکتیو درجه 1 پسماندهایی که درجه پرتوزایی آنها بین rad/h2-2/0 بوده و بیشتر مولد اشعه های گاما(у) و بتا(β) هستند. برای حمل و نقل اینگونه پسماندها از ظروف با حفاظ سیمانی یا سربی استفاده می شود. درجه 2

پسماندهای رادیواکتیو درجه 3 درجه 4 پسماندهای مولد اشعه های گاما(у) و بتا(β) هستند ولی مقدار پرتوزایی گاما(у) در آنها ناچیز است. شدت رادیواکتیویته این دسته از مواد بیش از rad/h2 است و از نظر حمل و نقل تحت قوانین شدید مقررات بین المللی است. پسماندهای رادیواکتیو درجه 3 این نوع پسماندها مولد اشعه گاما(у) هستند که دارای نیمه عمر بسیار طولانی هستند. اکتیویته این دسته مواد برحسب کوری در متر مکعب گزارش می شود. درجه 4

چکیده روشهای دفع زباله های رادیواکتیو: زباله های رادیواکتیو جامد به چند طریق زیر قابل دفع هستند: 1- ذخیره موقت مواد. 2- ذخیره نهایی مواد به شکلی که قابل دسترس می باشند. 3- دفع پسماندها در یخچالهای طبیعی(نظیر قطب شمال) 4- دفع پسماندها در دریاها و اقیانوسها(روش غیر مجاز)

ذخیره موقت مواد: دارای مکان امن از نظر سیل، زلزله، حملات هوایی و دارای حفاظ گذاری مستحکم باشد جهت پوشش اولیه مواد از ظروف استوانه ای استیل به قطر cm30 و ارتفاع m3 استفاده می شود. خاک پوششی روی مواد پس از حفاظ گذاری بتونی حدود m3 (ft10) است و باید به روش طبیعی یا مصنوعی مکان ذخیره این دسته از مواد تهویه شود تا از بالا رفتن حرارت جلوگیری گردد.

ذخیره سازی دائم پسماندهای رادیواکتیو: *روش اول: حفر چاهی به عمق 3000 متر و کانال کشی افقی زیر چاه و سپس ذخیره سازی مواد و خاکریزی تا ارتفاع ¾ از مخازن نگهداری مواد و حفاظ گذاری ¼ از جزء باقیمانده. *روش دوم: حفر چاه های عمیق تا 6000 متری و استقرار زباله های جامد درون ظروف استوانه ای تا عمق2000 متری و حفاظ گذاری در عمق1000 متری تا سطح زمین.

مناطق دارای الویت جهت ذخیره سازی و دفع پسماندهای رادیواکتیو مناطق دارای الویت جهت ذخیره سازی و دفع پسماندهای رادیواکتیو نمک زارها به شکل بسترهای ضخیم. سنگهای رسی حاصل از ته نشینی رس تحت فشار. صخره های کریستالی بسیار سخت نظیر صخره های گرانیتی بوجود آمده در دمای زیاد. منابع سنگهای آهکی و دولومیتی شکل گرفته تحت فشار.

توصیه های ایمنی-بهداشتی جهت مدیریت خانگی مواد زائد ویژه و خطرناک توصیه های ایمنی-بهداشتی جهت مدیریت خانگی مواد زائد ویژه و خطرناک مایعات شیمیایی، حشره کشهای آلی، باتریهای فرسوده و روغن ها را در زباله دان نریزید. برای دفع و خلاصی آسان از مایعات شیمیایی، آنها را روی زمین نریزید و یا به داخل مجاری فاضلاب سرریز نکنید. ظروف و قوطی های مواد شیمیایی خالی را در حیاط خانه دفن نکنید. ظروف و قوطی های حاوی مواد شیمیایی را نسوزانید. هرگز قوطی و ظروف مواد شیمیایی را جهت مقاصد دیگر استفاده نکنید. از مصرف مجدد قوطی های اسپری آئروسل اجتناب کنید. از نگهداری بی مورد پسمانده های زائد خطرناک بی مصرف در خانه جلوگیری کنید هیچ ماده شیمیایی را در امتداد جاده ها و اماکن عمومی رها نکنید.

The end Www.iehe.ir منبع : سایت مهندسی بهداشت محیط ایران Iran Environment Health Engineering Www.iehe.ir