АНАЛІЗ ГІСТАРЫЧНАЙ ДАКЛАДНАСЦІ АФІЦЫЙНАЙ НАЗВЫ ЛІТОЎСКАЙ РЭСПУБЛІКІ 12/06/13 АНАЛІЗ ГІСТАРЫЧНАЙ ДАКЛАДНАСЦІ АФІЦЫЙНАЙ НАЗВЫ ЛІТОЎСКАЙ РЭСПУБЛІКІ Зубрыцкі Яраслаў Уладзіміравіч Студэнт 1-га курса фізічнага факультэта БДУ, 5-я група

12/06/13 Пастаноўка задачы Вывучаючы гісторыю Беларусі ў складзе Вялікага Княства Літоўскага нявольна задаешся пытаннем: што агульнага мае сучасная Літоўская Рэспубліка з гэтай магутнай сярэднявечнай дзяржавай? А таксама чаму самая паўднёвая з прыбалтыйскіх дзяржаў носіць такую назву, і ці тоесны народ гэтай дзяржавы ліцвінам Вялікага Княства? December 6, 2013 Мінск, Беларусь Зубрыцкі Яраслаў Фізфак, гр. 5 БДУ 2

12/06/13 Методыка даследвання Кожны народ імкнецца стварыць уласную дзяржаву і ўвасобіць свае карані ў назве краіны. Таму вывучэнне каранёў народа возьмем у якасьці метада даследвання. Прааналізуем гістарычны змест асноўных складальнікаў тэрміна народ — паходжанне, тэрыторыю, мову і культуру, — і на гэтай падставе зробім вывады адносна гістарычнай спадчыны афіцыйнай назвы сучаснай Літоўскай Рэспублікі. December 6, 2013 Мінск, Беларусь Зубрыцкі Яраслаў Фізфак, гр. 5 БДУ 3

Узнікненне летапіснай Літвы 12/06/13 Узнікненне летапіснай Літвы Лiтвa — назоў, яκi ўжывaўcя ў гicтapычныx κpынiцax y poзныx cэнcax. Існуе шмат меркаванняў наконт яго паходжання, але яны не маюць трывалай факталагічнай падставы. December 6, 2013 Мінск, Беларусь Зубрыцкі Яраслаў Фізфак, гр. 5 БДУ 4

Версіі месцазнаходжання сярэднявечнай Літвы 12/06/13 Версіі месцазнаходжання сярэднявечнай Літвы Панямонне, тэрыторыі Віленшчыны, Гарадзеншчыны, Лідчыны і Наваградчыны (Любаўскі, Спірыдонаў), іншыя гісторыкі ўказваюць месцазнаходжанне сярэднявечнай Літвы „ва ўсходняй Летуве, пераважна ў басейне ракі Нерыс (Віліі)“ (Лухтан, Ушынскас). December 6, 2013 Мінск, Беларусь Зубрыцкі Яраслаў Фізфак, гр. 5 БДУ 5

Паходжанне сучасных летувісаў 12/06/13 Паходжанне сучасных летувісаў Продкі сучасных летувісаў паходзяць з плямён Жамойць і Аўкштота. Аб’яднанне жамойтаў у складзе Вялікага Княства Літоўскага расцягнулася на перыяд з другой чвэрці XIII і да першай чвэрці XV стагоддзя. Аб’яднанню спрыяла неабходнасць супрацьстаяць крыжацкай агрэсіі. December 6, 2013 Мінск, Беларусь Зубрыцкі Яраслаў Фізфак, гр. 5 БДУ 6

Месца „Літвы“ ў назве Вялікага Княства Літоўскага 12/06/13 Месца „Літвы“ ў назве Вялікага Княства Літоўскага Гістарычныя і энцыклапедычныя значэнні асобных складальнікаў гучнай афіцыйнай назвы некалі буйнейшай еўрапейскай дзяржавы — Вялікае Княства Літоўскае, Рускае і Жамойцкае, — маюць розныя сэнсавыя значэнні. December 6, 2013 Мінск, Беларусь Зубрыцкі Яраслаў Фізфак, гр. 5 БДУ 7

Гіём дэ Баплян: „MagnusDucate Lithuaniæ & Russia Alba“ XVII ст. 12/06/13 Гіём дэ Баплян: „MagnusDucate Lithuaniæ & Russia Alba“ XVII ст. December 6, 2013 Мінск, Беларусь Зубрыцкі Яраслаў Фізфак, гр. 5 БДУ 8

Мова ў Вялікім Княстве Літоўскім 12/06/13 Мова ў Вялікім Княстве Літоўскім Цяперашняя летувіская мова — гэта у пэўнай ступені змененая з цягам часу старая пісьмовая мова балтаў, што была ва ўжытку на тэрыторыі Жамойці. Дзяржаўнай мовай Вялікага Княства Літоўскага была старабеларуская, на ёй ажыццяўлялася і міжнародная дыпламатычная перапіска да пачатку паланізацыі. December 6, 2013 Мінск, Беларусь Зубрыцкі Яраслаў Фізфак, гр. 5 БДУ 9

Культура ў ВКЛ: балцкі і славянскі ўклады 12/06/13 Культура ў ВКЛ: балцкі і славянскі ўклады Аснову культуры Вялікага Княства Літоўскага у асноўным забяспечвала дзейнасць беларусаў на працягу XV—XVI стагоддзяў. Гэты перыяд лічыцца шматлікімі гісторыкамі як „Залаты век“ у гісторыі Беларусі. December 6, 2013 Мінск, Беларусь Зубрыцкі Яраслаў Фізфак, гр. 5 БДУ 10

Займенне назову „Літва“ Жамойцю ў XIX — XX ст. 12/06/13 Займенне назову „Літва“ Жамойцю ў XIX — XX ст. Спрыяльныя ўмовы для замацавання за Жамойцяй назвы „Літва“ склаліся ў XIX-ым стагоддзі у выніку захадаў па стрымліванню культурнага развіцця Беларусі. Беларускае адраджэнне пачалося пазней за жамойцкае, і нашыя дзеячы культуры прынялі найменне, якое тады было шырока распаўсюджана на Смаленшчыне, Віцебшчыне і Магілёўшчыне, а таксама выкарыстоўвалася расійскім друкам ― беларусы. December 6, 2013 Мінск, Беларусь Зубрыцкі Яраслаў Фізфак, гр. 5 БДУ 11

Запазычванне сімволікі ВКЛ 12/06/13 Запазычванне сімволікі ВКЛ Жамойцкія адраджэнцы заявілі выключ- ныя правы на гістарычную і культурную спадчыну старадаўняй дзяржавы, а таксама на сімволіку. Замест свайго гістарычнага гербу „Мядзведзь“ жамойцкія дзеячы пачалі выкарыстоў- ваць „Пагоню“ славянскага паходжання. А паколькі ў жамойцкай мове не было слова для яе абазначэння, жамойцкая эліта прыдумала яго, назваўшы „Пагоню“ новым словам „Віціс“. December 6, 2013 Мінск, Беларусь Зубрыцкі Яраслаў Фізфак, гр. 5 БДУ 12

Грунтоўка базіса Вялікага Княства Літоўскага 12/06/13 Жамойтамі выкарыстана версія балцка– славянскай канфрантацыі згодна дыскусіям польскіх і расійскіх даследчыкаў XIX ― XX ст. За падмурак утварэння ВКЛ узята перамога балтаў над славянамі. У XX ст. гэту грунтоўку абверг Алесь Краўцэвіч, які даказаў, што ВКЛ з самага пачатку была біэтнічнай балта– славянскай дзяржавай з дамінаваннем славян, і балта-славянскія адносіны ў часы утварэння ВКЛ насілі толькі мірны характар. December 6, 2013 Мінск, Беларусь Зубрыцкі Яраслаў Фізфак, гр. 5 БДУ 13

Атасаямлення назову Літва з Літоўскай Рэспублікай: 1918 12/06/13 Атасаямлення назову Літва з Літоўскай Рэспублікай: 1918 Канчатковае замацаванне за Жамойцяй назову Літва у форме Летува адбылося 16- га лютага 1918-га года актам аб незалежнасці. Такім чынам, быў пастаўлены знак роўнасці паміж ВКЛ і Літоўскай Рэспублікай. December 6, 2013 Мінск, Беларусь Зубрыцкі Яраслаў Фізфак, гр. 5 БДУ 14

Атасаямлення назову Літва з Літоўскай Рэспублікай: 1920-1939 12/06/13 Атасаямлення назову Літва з Літоўскай Рэспублікай: 1920-1939 12.07.1920 незалежнасць Летувіскай Рэс- публікі прызнала Савецкая Расія. Была падпісана Маскоўская дамова: Расія прызнавала права Летувіскай Рэспубліцы на Віленскі край і беларускае Панямонне, а Жамойць гарантавала бальшавакам нейтралітэт у час савецка-польскай вайны. Так адбылося афіцыйнае афармленне жамойцкіх тэрытарыяльных прэтэнзій на Віленскі край, які і быў ёй адданы 10.10.1939 па ініцыятыве Сталіна. December 6, 2013 Мінск, Беларусь Зубрыцкі Яраслаў Фізфак, гр. 5 БДУ 15

12/06/13 Заключэнне Прапанаваны і апрабіраваны этымалагічна-гіста- рычны метад даследвання адпаведнасці паходжання афіцыйнай назвы краіны караням яе тытульнага народа па „стужцы часу“. Да XX ст. назоў „Літва“ адзначаў тэрыторыі паўночна-заходняй, заходняй і цэнтральнай Беларусі. Запазычванню назову паспрыялі геапалітычныя ўмовы для культурнага і сацыяльнага развіцця жамойцкага народу. Афіцыйная назва сучаснай Летувіскай (ці „Літоўскай“) Рэспублікі не зусім адпавядае караням тытульнай нацыі гэтай краіны. December 6, 2013 Мінск, Беларусь Зубрыцкі Яраслаў Фізфак, гр. 5 БДУ 16

12/06/13 Дзякуй за ўвагу!