Viri sevanja v medicini in osnove varstva pred sevanji

Slides:



Advertisements
Παρόμοιες παρουσιάσεις
Αγχολυτικά & Υπνωτικά φάρμακα. Το άγχος είναι μια δυσάρεστη κατάσταση έντασης και ανησυχίας. Tα συμπτώματα σοβαρού άγχους είναι παρόμοια με αυτά του.
Advertisements

Μονάδες Έκθεσης Ακτινοβολίας και Δοσιμετρία
Σαββίνα - Μανώλης Έτος Μάθημα Πληροφορικής Τάξη Δ΄
ΧΗΜΕΙΑ Γ’ ΛΥΚΕΙΟΥΚΕΦ.1 (Β): ΠΕΡΙΟΔΙΚΟΣ ΠΙΝΑΚΑΣ ΣΤΟΙΧΕΙΩΝ (α) Η χημική συμπεριφορά των στοιχείων είναι περιοδική συνάρτηση του ατομικού τους αριθμού. (Περιοδικός.
ΒΙΟΛΟΓΙΚΕΣ ΕΠΙΔΡΑΣΕΙΣ ΤΩΝ ΑΚΤΙΝΩΝ Χ Ε. Στεφάνου Αναπληρωτής Καθηγητής.
ΟΥΡΟΛΙΘΙΑΣΗ ΣΤΗΝ ΠΑΙΔΙΚΗ ΗΛΙΚΙΑ Πανεπιστημιακή Παιδοχειρουργική Κλινική Διευθυντής : Kαθηγητής Σ. Γαρδίκης.
Αισθητήρια Όργανα και Αισθήσεις 1.  Σύστημα αισθητηρίων οργάνων: αντίληψη μεταβολών εξωτερικού & εσωτερικού περιβάλλοντος  Ειδικά κύτταρα – υποδοχείς.
OI ΜΑΘΗΤΕΣ ΤΟΥ Α2 ΠΑΡΟΥΣΙΑΖΟΥΝ ΤΗΝ ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ ΜΕ ΤΙΤΛΟ «ΘΑ ΠΟΥΜΕ ΤΟ ΝΕΡΟ, ΝΕΡΑΚΙ;» Υπεύθυνη Καθηγήτρια Μακαρούνα Μαρία.
Νευρολογικά προβλήματα Κακώσεις του νωτιαίου μυελού Επιδημιολογία Επίπεδο και βαρύτητα της βλάβης Κλινική εξέταση Απεικονιστικές εξετάσεις Αντιμετώπιση.
ΕΝΟΤΗΤΑ 01 ΑΣΦΑΛΕΙΑ ΚΑΙ ΚΑΝΟΝΙΣΜΟΙ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟΥ Κανονισμοί λειτουργίας εργαστηρίου.
Kaj je težje: kilogram bakra ali kilogram železa?
DELO A – delo [ J ] A = F · s F – sila [ N ] s – pot [ m ] J = N · m
Tomaž Pušenjak, G1.B
ΒΑΣΙΚΗ ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΗ ΙΙ. Περιλαμβάνει τον ρόλο του νοσηλευτή στις τρεις φάσεις μιας χειρουργικής επέμβασης: το χειρουργικό περιβάλλον απαιτεί γνώση, κρίση.
ΑΝΑΚΥΚΛΩΣΙΜΑ ΥΛΙΚΑ Νίκος Σελλας, Μελετητής Workshops Αλεξανδρούπολη 15 Ιανουαρίου 2016.
ΔΟΜΗ ΚΑΙ ΙΔΙΟΤΗΤΕΣ ΝΕΡΟΥ
Η αρχή του σκληρού ή μαλακού οξέος (ή βάσης)
Φωτογραφία από λίμνη – αλυκή (NaCl)
ΟΜΑΔΙΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ ΤΟΥ Α2 ΤΜΗΜΑΤΟΣ ΤΟΥ 2ου ΓΕ.Λ. ΘΕΡΜΗΣ
Περιοδικός Πίνακας Λιόντος Ιωάννης Lio.
Περιοδικός Πίνακας Λιόντος Ιωάννης Lio.
ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΑΚΗ ΔΟΜΗ ΤΩΝ ΑΤΟΜΩΝ
Σύμβολα ανακύκλωσης και επεξήγηση.
ΚΥΚΛΟΣ ΤΟΥ NEΡΟΥ Σπουδαιότητα του νερού
Βρισκόμαστε σ’ ένα σχολικό εργαστήριο, όπου ο δάσκαλος της Χημείας μιλά για το Ουράνιο (U), μετά από απορία κάποιου μαθητή του. Είχε προηγηθεί το μάθημα.
ΑΣΤΡIΚΕΣ ΑΤΜΟΣΦΑIΡΕΣ: ΝΟΜΟΣ ΦΑΣΜΑΤΟΣΚΟΠIΑΣ ΤΟΥ KIRCHHOFF
Η Υγεία των Ματιών Ενημέρωση και Πρόληψη
TO NEΡΟ ΩΣ ΔΙΑΛΥΤΗΣ – ΜΕΙΓΜΑΤΑ
Prenosni mediji Fizična plast.
Viri sevanja v medicini
Merjenje brez računalnika
Digitalne komunikacije preko (lastnosti in omejitve)
ΑΙΜΑ Με γυμνό μάτι φαίνεται σαν ένα απλό υγρό
ΣΕΙΣΜΟΣ ΚΑΙ ΣΧΟΛΕΙΟ Για να αποφευχθούν ανθρώπινες απώλειες πρέπει προσεισμικά: Na εμπεδώσουμε την αντισεισμική συμπεριφορά Να γίνουν βίωμα κάποιοι βασικοί.
Ποια είναι η προπαίδεια;
KROŽNICE V PERSPEKTIVI
Viri sevanja v medicini
بيماريهاي ناشي از عوامل فيزيكي
POŽARNI NAČRT ZA STAVBO S SONČNO ELEKTRARNO
Sprehod po poglavjih Elektrostatika Elektrodinamika
Ελευθερία Καρίνου Τμήμα Δοσιμετρίας
ΕΝΕΡΓΕΙΑ 7s_______ 7p_________ 7d____________ 7f_______________
Vaja: ZRAČNA VLAGA.
Analiza časovnih vrst Točke preloma Napovedovanje Desezoniranje.
IONIZIRAJOČA SEVANJA Dijakinji : Renata Juko, Anja Salkič 3.d
Naloge odgovorne osebe za varstvo pred sevanji na Onkološkem Inštitutu Uroš Čotar, univ. dipl. fiz., odgovorna oseba za varstvo pred sevanji Onkološki.
T44 Opasne tvari JVP Pula Moreno Almassi
Vzgon Tomaž Pušenjak, G1.B
TEMELJI RADIOBIOLOGIJE
Γαριπίδης Ιορδάνης Βιολόγος 3ο ΓΕΛ Χαϊδαρίου
OSNOVNI ELEMENTI OPISNE GEOMETRIJE IN OSNOVE PROJICIRANJA
ΕΝΔΟΣΧΟΛΙΚΗ ΒΙΑ & ΕΚΦΟΒΙΣΜΟΣ
Amanda Teršar, Urša Miklavčič 9.A
Klimatologija - Vaje 3. vaja Zračni pritisk.
М.Әуезов атындағы орта мектебі
Antene Marko Pavlin za
REFERENČNI NIVOJI IN ZAŠČITA BOLNIKOV
Lastnosti elementov Kapacitivnost Upornost Q A U d l U I.
המצגת נעשתה ע"י מלכה יאיון
Najkrajše poti in Bellman-Fordov algoritem
RADIOAKTIVNOST PTI KEMIJA, 4Ei
ŠTIRIKOTNIKI D δ1 c C δ
PRESEKI RAVNIN SKOZI OKROGLA TELESA
PERSPEKTIVNA KOLINEACIJA AFINOST KROŽNIC GEOMETRIJSKEGA TELESA
Uroš Čotar, univ. dipl. fiz., odgovorna oseba za varstvo pred sevanji
SEGREVANJE VODNIKOV V USTALJENEM STANJU dr. Vitodrag Kumperščak
ΔΟΜΗ ΚΑΙ ΙΔΙΟΤΗΤΕΣ ΝΕΡΟΥ
τι σημαίνει να είσαι παντρεμένος
Ядзерныя рэакцыі Ядзерныя рэакцыі Дзяленне ядзер
Μεταγράφημα παρουσίασης:

Viri sevanja v medicini in osnove varstva pred sevanji Uroš Čotar, univ. dipl. fiz., odgovorna oseba za varstvo pred sevanji Onkološki Inštitut, Ljubljana

Namen Seznanitev s sevanjem in viri sevanj na OI Odpravimo strah pred sevanjem

Vsebina Osnove o sevanju Viri sevanj na OI Zaščita pred sevanjem Predpisi

Vse seva! Kozmično sevanje, sevanje iz zemlje, ingestija s hrano: ~1/2 letne doze Inhalacija radona: ~1/2 letne doze Umetni viri (medicina, industrija): < 10% Letna doza v Sloveniji 2-3 mSv

Kaj mislimo z izrazom “naprava seva” ali “sevanje je prisotno”? Gre za ionizirajoče sevanje RTG aparat ali Linac je vključen in deluje Radioaktivni vir je izven zaščitnega vsebnika ali brez zaščite Nivo sevanja je precej višji kot nekajkratno naravno ozadje

Neionizirajoče sevanje dolgi valovi: električna napeljava (50Hz) radijski valovi: radio, TV, mobitel, radijski oddajniki mikrovalovi: mikrovalovne pečice IR svetloba: toplota telesa, žarnica na volframovo nitko 95%, IR laser (CD, DVD) vidna svetloba: vse vidne barve mavrice

Ionizirajoče sevanje Svetloba: UV: del sončevega spektra, ki je odgovoren za porjavitev kože, Hg žarnice (solarij), varjenje, excimer laserji za operacije roženice Röntgenski (X) žarki: röntgenski aparati, katodne cevi (TV, CRT monitor), Linac γ žarki: radioaktivna jedra atomov Delci: α, β, n

Merske enote Gy (Gray) = J/kg Sv (Sievert) = J/kg za (uporablja se za računanje efektivne doze v telesu z upoštevanjem vrste sevanja in občutljivosti organov) Sv/h: hitrost doze (nivo sevanja) Uporabljajo se manjše enote: nSv/h, μSv/h, mSv/h, μSv, mSv

Primeri hitrost doze v naravi (Slovenija): 0.05 - 0.2 μSv/h efektivna doza v naravi: 2 - 3 mSv/leto, dnevna 5 μSv polet čez ocean: 50 μSv medicinska diagnostika 1 mSv/leto (povprečje) medicinska terapija: 50 - 200 Gy!!! (To je lahko tudi smrtna doza) zakonske omejitve: 1 mSv/leto za prebivalce, 20mSv/leto za profesionalce posledice sevanja: 50 mSv sprememba krvne slike; 1 - 6 Sv opekline, bruhanje, izpadanje las, odpoved imunskega sistema; nad 6 Sv smrt delo s pacientom: nekaj 0.01 μSv intervencija (reševanje pacienta): približno 0.1 - 0.2 mSv

Odprti in zaprti viri IO sevanj Odprti viri (open sources): možna je kontaminacija (razlitje, razsutje, ingestija, inhalacija). Sem spadajo tudi raztopine v steklenih in plastičnih posodah. Zaprti viri (sealed sources): kontaminacija ni možna. Ščit je dovolj močan. Radioaktivni viri RTG in Linac MRI, UZ in γ kamere niso viri IO sevanja

Uporaba Diagnostika Terapija Interne kalibracije, preizkušanje naprav Raziskovalna dejavnost

Odprti viri (open sources) Oddelek nuklearne medicine: priprava radiofarmaka, diagnostika in terapija (največ Tc-99m, I-131, F-18) Oddelek brahiradioterapije: terapija (I-131)

Zaprti viri (sealed sources) Diagnostika: rentgen, CT, mamograf, premični rentgen, mamotom Terapija linearni pospeševalnik - Linac terapevtski rentgen (Gulmay) radioizotopi: Co-60 (TRT), Ir-192 in Sr-90 (BRT) Interne kalibracije in preizkušanje naprav (NM): γ kamere: Co-57, Cs-137, Ba-133 PET/CT: Na-22 Raziskave: Rentgen: Gulmay Darpac 2000

Priprava radiofarmaka

PET-CT

Radioaktivni odpadki – skladiščenje

Radioaktivni odpadki - tekoči Hranjenje minimalno 2 meseca Odvzem vzorcev in merjenje specifične aktivnosti (zakonsko določilo UV1, tabela 3) Izpust

Zaprti viri - diagnostika Stacionarni rentgen: Philips Digital Diagnost, Philips Omnidiagnost Eleva, Philps Bucky Diagnost CT: Siemens Somatom Sensation 16 Mamografija: Siemens Mammomat Novation DR (DORA), Lorad M IV, Lorad (Hologic) Selenia, Vakuumska biopsija: Fischer Mammotest Select Premični rentgen: Philips Practix 400 UZ, MRI niso viri sevanj

Značilnosti Sami po sebi ne sevajo (v prostoru ni sevanja, ko je aparat izključen)! Dostop je možen tudi za nesevalne delavce Ni kontaminacije Ni radioaktivnih odpadkov

Stacionarni rentgenski aparati

CT – računalniška tomografija

Mamografija

Vakuumska biopsija

Premični aparati Philips Practix 400 – v uporabi Toshiba SXT 900 A (C lok) – odpisan in uničen

Brahiradioterapija (BRT) Brahiradioterapija (BRT) = zdravljenje z radioaktivnimi viri na telesu ali v telesu Izotopi: Sr-90 (β sevalec), Ir-192 (γ sevalec) Aktivnosti: Sr-90 do 1GBq, Ir-192 do 400 GBq

Napravi za PDR in HDR

Teleterapija Zdravljenje z obsevanjem na daljavo Oprema na Onkološkem inštitutu 1 teleterapevtski vir s Co-60 (Theratron) 7 Linacov 1 300kV RTG (Gulmay) 3 simulatorji

Linearni pospeševalnik Varian

Varian Novalis TX

Raziskovalni RTG - Gulmay Darpac 2000

Kalibrirani zaprti viri za interne kalibracije

3 načini ščitenja pred sevanjem Čas Razdalja Ščit

Ščitenje pred sevanjem RTG: zaščitno Pb steklo ali tanka stena γ: zaščitna obleka ne pomaga (ščiti nas samo pred kontaminacijo), Pb plašč je primeren samo za Tc-99m, za ostale vire pa ne, zato zmanjšamo čas zadrževanja na minimum in povečamo razdaljo do vira na maksimum β: nekaj mm plastike Linac: 1 m betona

Primeri zaščite

Zakonodaja ZVISJV-UPB2 Ur.l. RS 102/2004 in podzakonski akti Predpisuje, kako se lahko izvaja sevalna dejavnost Predpisuje območja s povišanim sevanjem Predpisuje zahteve za sevalne delavce

Sevalna dejavnost Dovoljenje z URSVS Potrjena ocena varstva izpostavljenih delavcev (pregleda neodvisni pooblaščeni izvedenec in poda mnenje) Dozimetrija Zdravniški pregledi Izobraževanje in izpiti

Območja s povišanim sevanjem Nadzorovano območje: Posebej označeno (POZOR SEVANJE) Vstop je nadzorovan Prostor z RTG napravo, prostori z radioaktivnimi viri, prostor obsevalnega aparata Opazovano območje – tu posebnih omejitev ni - nadzorni prostori aparatov

Oznake POZOR SEVANJE

Sevalna obremenitev delavcev z odprtimi viri sevanj in brahiterapije Brahiterapija: srednje sestre: 1997: 5.8 do 10.6 mSv 2004: do 2.5 mSv 2007: do 1.3 mSv 2009: < 1 mSv višje sestre: 1997: 2.0 do 4.0 mSv 2004: 0.6 do 1.1 mSv 2007: do 1.1 mSv Nukelarna medicina: priprava radiofarmaka: 1997: 3.4 mSv 2004: 1.0 mSv 2007: 0.9 mSv 2009: 1.1 mSv aplikacija radiofarmaka: 1997: 11.3 mSv 2004: 2.6 mSv 2007: 2.5 mSv 2009: 4.3 mSv

Zaključek Hvala lepa za pozornost! Vprašanja?