ΨΥΧΙΚΕΣ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΕΣ ΚΑΙ ΔΙΑΤΑΡΑΧΕΣ ΤΟΥΣ Περιγραφική Ψυχοπαθολογία Ψυχιατρική Σημειολογία

Ψυχιατρική συνέντευξη Αποτελεί σχεδόν το μοναδικό διαγνωστικό εργαλείο. Λήψη πληροφοριών. Καταγραφή ιστορικού με οργανωμένο και καθιερωμένο τρόπο Οικοδόμηση θεραπευτικής σχέσης. Επηρεάζει τι θα αναφέρει ο ασθενής. Θεραπευτικός σχεδιασμός. Απαιτεί ιδιαίτερες δεξιότητες από τον Ψυχίατρο

ΑΠΑΙΤΗΣΕΙΣ ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗΣ Ελάσσονες διαταραχές. Οι ασθενείς πρόθυμα και λεπτομερώς δίνουν πληροφορίες (αγχώδεις διαταραχές). Μείζονες διαταραχές. Αποδιοργάνωση λόγου, διάσπαση προσοχής, αδιαφορούν για την εξέταση ή αρνούνται να συνεργαστούν (μείζονα κατάθλιψη, μανία, ψυχωσικές διαταραχές). Πληροφορίες από το περιβάλλον Χρόνος. 30 λεπτά ως μία ώρα Γραφείο. Περιγράφει εικόνα ιατρού

ΨΥΧΙΚΕΣ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΕΣ Διαταραχές συνείδησης Διαταραχές Ψυχοκινητικοτήτας Διαταραχές προσοχής και προσανατολισμού Διαταραχές μνήμης Διαταραχές αντίληψης Διαταραχές σκέψης και ομιλίας Διαταραχές συναισθήματος

ΔΙΑΤΑΡΑΧΕΣ ΣΥΝΕΙΔΗΣΗΣ Συνείδηση. Κατάσταση ενημερότητας για το περιβάλλον και αντίδραση στα εξωτερικά ερεθίσματα Διαταραχή επιπέδου. Ελάττωση. Υπνηλία έως κώμα. ‘Αύξηση’. Ψυχοδραστικές ουσίες, μανία 2. Διαταραχή εύρους. Αποκλειστική απορρόφηση προσοχής και αδιαφορία για τον περίγυρο (οξεία αντίδραση τρόμου, κροταφική επιληψία)

ΔΙΑΤΑΡΑΧΕΣ ΨΥΧΟΚΙΝΗΤΙΚΟΤΗΤΑΣ (ανέπαφο κινητικό σύστημα) Υπερκινησίες. (μανία, ουσίες, αγχώδεις, συναισθηματικές και ψυχωσικές διαταραχές, delirium) Απλή κινητική υπερδραστηριότητα. Σκόπιμη. Αύξηση ρυθμού και αριθμού στοχοκατευθυνόμενων κινήσεων. Ψυχοκινητική ανησυχία. Άσκοπη. Σημεία αυτονόμου νευρικού συστήματος (τρόμος, εφίδρωση). Ψυχοκινητική διέγερση. Επιθετικότητα. Άσκηση βίας και πρόκληση καταστροφών. Υποκινησίες. (σχιζοφρένεια, κατάθλιψη, άνοια, ψυχοτραυματικό γεγονός) Μείωση αυτόματης και επαγόμενης κινητικής δραστηριότητας και ομιλίας (ρυθμός, αριθμός λανθάνων χρόνος). Πλήρης εμβροντησία (ακινησία αλαλία)

ΔΙΑΤΑΡΑΧΕΣ ΨΥΧΟΚΙΝΗΤΙΚΟΤΗΤΑΣ (ανέπαφο κινητικό σύστημα) Παρακινησίες. (σχιζοφρένεια, κατάθλιψη, άνοια) Ιδιοτροπισμοί-στερεοτυπίες: άσκοπες, επαναλαμβανόμενες Ηχωλαλία-ηχωπραξία Καταληψία-κηρώδης ευκαμψία Εναντωματικότητα-Κινητική αμφιπραξία 4. Αστασία-Αβασία. (αγχώδεις διαταραχές, διαταραχή μετατροπής, διαταραχή πανικού

ΔΙΑΤΑΡΑΧΕΣ ΠΡΟΣΟΧΗΣ ΚΑΙ ΠΡΟΣΑΝΑΤΟΛΙΣΜΟΥ Προσοχή. Το μέρος της συνείδησης που σχετίζεται με την προσπάθεια του ατόμου να εστιάσει σε ορισμένες πλευρές μιας εμπειρίας ή μιας δραστηριότητας. Άρση ικανότητας, αδυναμία διατήρησης (διάσπαση), συνεχής διαδοχική εστίαση (περισπασιμότητα) Προσανατολισμός. Κατάσταση επίγνωσης εαυτού και περιβάλλοντος όσον αφορά χώρο, χρόνο και πρόσωπα.

ΔΙΑΤΑΡΑΧΕΣ ΜΝΗΜΗΣ Μνήμη: Διεργασία με την οποία οι εμπειρίες και οι πληροφορίες εγγράφονται, διατηρούνται και ανακαλούνται κατά βούληση. Δηλωτική μνήμη. Μνήμη πληροφοριών, αντικειμένων, συμβάντων (μνήμη καθημερινής ζωής). Επεισοδιακή μνήμη. Πληροφορίες για συμβάντα με χωροχρονική σχέση (αυτοβιογραφική). Σημασιολογική μνήμη. Γνώση για τον κόσμο. Μνήμη ιδεών, εννοιών, λεκτικών συμβόλων. Δεν έχουν χωροχρονική σχέση (αφηρημένης σκέψης).

ΔΙΑΤΑΡΑΧΕΣ ΜΝΗΜΗΣ Υπερμνησίες. Μόνιμες. Αυτιστικά άτομα. Σημασιολογική μνήμη. Παροδικές. Μετά από έκθεση σε stress. Υπομνησίες. Γενικευμένη. Περιγεγραμμένη (διάσειση)ή διάχυτη (άνοια) Επιλεκτική. Διαταραχή ανάκλησης συμβάντων σχετικών με ψυχοτραυματικά γεγονότα Παραμνησίες. Αλλομνησίες. Αναδιευθετεί αναμνήσεις Ψευδομνησίες. Επινόηση αναμνήσεων σ. Korsakoff, ναρκισσιστική διαταραχή προσωπικότητας)

ΔΙΑΤΑΡΑΧΕΣ ΑΝΤΙΛΗΨΗΣ Ποσοτικές. Υπεραισθησίες (αύξηση έντασης πχ χρωμάτων), υπαισθησίες (άμβλυνση). Ποιοτικές. Παραισθήσεις. Στρεβλωμένα αντιληπτικά βιώματα υπαρκτών αντικειμένων (βραχείας διάρκειας με αναγνώριση πλάνης). Ψευδαισθήσεις. Αντιληπτικά βιώματα επί απουσίας πηγής ερεθισμάτων (ασθενείς απόλυτα βέβαιοι, δεν δέχονται επιχειρήματα, βρίσκονται στο κέντρο εμπειρίας). (Ψευδαισθητώσεις. Αναγνωρίζουν την πλάνη).

ΨΕΥΔΑΙΣΘΗΣΕΙΣ Ακουστικές. Συχνότερες. Μη λεκτικές. Ήχοι, θόρυβοι. Λεκτικές. Λέξεις, φράσεις, ομιλία. Απευθύνονται στον ασθενή σε 2ο ή 3ο πρόσωπο συνομιλώντας μεταξύ τους. Επικριτικό ή υβριστικό περιεχόμενο. Σπανιότερα εξυψωτικό. Εναρμονίζεται με συναίσθημα. Οπτικές. Φωτογραφικές ή κινηματογραφικές. Απλές ή στοιχειώδεις. Λάμψεις, χρώματα, φώτα. Σύνθετες. Μορφές ανθρώπων, ζώων, αγίων, εαυτοσκοπία. Οσφρητικές-Γευστικές. Σπανιότερες. Συνήθως δυσάρεστες που προέρχονται από δηλητηριώδη αέρια, τροφές κλπ. Απτικές. Νυγμός, τριβή ερπυστικών κινήσεων ζωυφίων. Κοιναισθητικές. Αίσθηση μεταβολής εσωτερικών οργάνων ή παρουσία ξένων σωμάτων. Αιθουσαίες. Κιναισθητικές.

ΔΙΑΤΑΡΑΧΗ ΟΜΙΛΙΑΣ Διαταραχή άρθρωσης. Τραυλισμός: δυσχέρεια χειλικά, ένρινα, γλωσσικά φωνήματα-καθυστερημένη, βεβιασμένη ή επαναληπτική εκφορά τους-επιβράδυνση ροής λόγου. Δυσαρθρία: γενικευμένη δυσχέρεια άρθρωσης. Διαταραχή προσωδίας. Απώλεια μουσικότητας. Εκφορά μονότονης, άχρωμης, συναισθηματικά ανέκφραστης ομιλίας. Διαταραχές ηχηρότητας (έντασης). Υπο-υπερ φωνία. Διαταραχή ρυθμού. Βωβότητα-βραδυφημία-λογόρροια Διαταραχή οργάνωσης. Νεολογισμοί-νεολεξίες Διαταραχή ροής. Ανακοπές: αδόκητες παύσεις, εκτροχιασμός: αλματώδη μετατόπιση θεματικής εστίας, μη ολοκλήρωση, έλλειψη συνάφειας, κατ’εφαπτομένη λόγος: αρχικά συναφής, εν συνεχεία απομακρύνεται, υπερλεπτομεριακός λόγος, λεκτικοί αυτοματισμοί: παρένθετες εκφράσεις άσχετες, κοπρολαλία, λεκτικές εμμονές. Λογοπενία / λεκτική πληθωρικότητα.

ΔΙΑΤΑΡΑΧΗ ΣΚΕΨΗΣ αντικατοπτρίζονται στην οργάνωση λόγου Παραληρητικές ιδέες. Παγιωμένες σκέψεις για όψεις της πραγματικότητας, τεράστιας προσωπικής σπουδαιότητας, που οι ασθενείς αδυνατούν να δικαιολογήσουν έλλογα. Υπερτιμημένες ιδέες. Παραληρητικές ιδέες βραχείας διάρκειας που διαρκούν όσο η οξεία συναισθηματική κατάσταση που τις προκαλεί. Θέμα: επαπειλούμενη προσβολή ασφάλειας, αξιοπρέπειας, ιδιωτικότητας (ιδέες δίωξης), ιδέες ενοχής, υποχονδριακές (ανίατες νόσοι), υπερτίμησης (μεσιανική αποστολή), ζηλοτυπίας. Διαταραχές συνείδησης εαυτού: βίωμα εκπομπής ή αναμετάδοσης σκέψεων, βίωμα εξωτερικής επίδρασης ή παθητικότητας (κατοχής από πνεύματα, σχολιασμού σκέψεων / πράξεων, ετεροκαθορισμός φώνησης, γραφής, συναισθημάτων).

ΔΙΑΤΑΡΑΧΗ ΣΚΕΨΗΣ αντικατοπτρίζονται στην οργάνωση λόγου Ιδεοληψίες. Εικόνες, ιδέες, παρορμήσεις [επιθετικότητα, μόλυνση, σεξουαλικότητα, συλλογή άχρηστων αντικειμένων, τάξη και συμμετρία] αναγνωρίζονται ως προϊόντα ψυχισμού, βιώνονται ως παρείσακτες, προκαλούν άγχος, ατελέσφορη προσπάθεια αντίστασης και ανακούφιση μέσω καταναγκαστικών τελετουργιών [καθαριότητας, ελέγχου, επανάληψη νοητικών ή κινητικών πράξεων με μαγική σπουδαιότητα, τάξης, συλλογή άχρηστων αντικειμένων]

ΔΙΑΤΑΡΑΧΗ ΣΥΝΑΙΣΘΗΜΑΤΟΣ Άγχος. Φόβος επί απουσίας φοβογόνων ερεθισμάτων. Πανικός. Εκρηκτικά επεισόδια άγχους, μεγάλης έντασης και βραχείας διάρκειας. Γενικευμένο άγχος. Μικρή ένταση, μεγάλη διάρκεια [Θλίψη: ψυχική αντίδραση βραχείας διάρκειας σε αντίξοα συμβάντα]. Καταθλιπτικό συναίσθημα. Επί μακρόν διατήρηση θλίψης, ολική διάβρωση ψυχισμού. [Ευφορία] Μανία. Παρατείνεται χρονικά, διαβρώνει τη σκέψη.

ΔΙΑΤΑΡΑΧΗ ΣΥΝΑΙΣΘΗΜΑΤΟΣ Απροσφορότητα. Κραυγαλέα αναντιστοιχία συναισθημάτων με περιεχόμενο σκέψης και το περιβάλλον. Συναισθηματική άμβλυνση-επιπέδωση. Συναισθηματική ευμεταβλητότητα Αίσθηση απώλειας ικανότητας βίωσης συναισθημάτων

ΜΗΧΑΝΙΣΜΟΙ ΑΜΥΝΑΣ ΤΟΥ ΕΓΩ Οι τρόποι που αναπτύσσει το άτομο προκειμένου να ανταπεξέλθει στα ερεθίσματα που του προκαλούν δυσφορία. -Μπορεί να αναζητήσει εξωτερική βοήθεια -Να καταβάλλει συνειδητή γνωστική προσπάθεια -Να κινητοποιήσει ασυνείδητους προσαρμοστικούς μηχανισμούς

ΜΗΧΑΝΙΣΜΟΙ ΑΜΥΝΑΣ ΤΟΥ ΕΓΩ Τροποποιούν αντίληψη εξωτερικής και εσωτερικής πραγματικότητας. Βοηθούν ώστε να κρατηθούν τα συναισθήματα σε υποφερτά όρια (θάνατος προσφιλούς προσώπου) Εκτρέπουν ή απαλείφουν εναλλαγές παρορμήσεων (εφηβεία). Κερδίζουν αναγκαίο χρόνο για ενσωμάτωση αλλαγών (εφηβεία) Απαλύνουν συνέπειες εσωτερικών συγκρούσεων

ΑΠΩΘΗΣΗ Από τους σημαντικότερους ΜΑ. Απωθεί και καταπνίγει στο ασυνείδητο βιώματα και εμπειρίες που συνδέονται με δυσάρεστα συναισθήματα ή απαράδεκτων φαντασιώσεων. Οι απωθημένες ενορμήσεις δεν χάνονται αλλά τείνουν να αναδυθούν στο Εγώ όταν το άτομο κοιμάται, όταν έχει καταναλώνει αλκοόλ ή βρίσκεται υπό την επίδραση ουσιών

ΑΡΝΗΣΗ Το άτομο αρνείται ένα δυσάρεστο ή ανεπιθύμητο κομμάτι της πραγματικότητας του. Οι περισσότεροι άνθρωποι χρησιμοποιούν την άρνηση με σκοπό να διαχειριστούν μία αλήθεια που δεν αντέχουν. Με αυτό τον τρόπο κάνουν τη ζωή τους λιγότερο δυσάρεστη και περισσότερο υποφερτή. Πιο ανώριμος και αρχαϊκός ΜΑ Έχει τις ρίζες της στον εγωκεντρισμό του παιδιού και βασίζεται στην θεώρηση ότι «αν δεν το παραδεχτώ, τότε δεν συμβαίνει». χρονίως πάσχοντες [ο ασθενής αρνείται να παραδεχτεί ότι έχει νοσήσει και πρέπει να ακολουθήσει την κατάλληλη θεραπεία].

ΕΚΛΟΓΙΚΕΥΣΗ Λογικοφανής δικαιολογία μίας πράξης ή συμπεριφοράς με στόχο να την αποδυναμώσει. Δίνει ερμηνείες που φαίνονται λογικές και ηθικά αποδεκτές για μη αποδεκτή συμπεριφορά ή επιθυμίες (αλκοολικοί, παιδιά)

ΠΡΟΒΟΛΗ Το άτομο απομακρύνει από τον εαυτό του και αποδίδει σε κάποιο άλλο πρόσωπο επιθυμίες, ιδιότητες ή συναισθήματα τα οποία είτε αγνοεί είτε αρνείται για τον εαυτό του. Μεταφορά ασυνείδητων επιθυμιών ή συναισθημάτων προς το περιβάλλον («ο ανήθικος περί ηθικής»)

ΕΝΔΟΒΟΛΗ Ενσωμάτωση ιδιοτήτων αντικειμένου αγάπης με σκοπό την επανάκτησή του ή τη διατήρησή του (η ενσωμάτωση ηθικών αξιών οικογένειας, π.χ. αυταρχική πατρική φιγούρα που γίνεται ασυνείδητα στοιχείο προσωπικότητας)

ΤΑΥΤΙΣΗ Ασυνείδητη διαδικασία με την οποία το άτομο προσπαθεί να μοιάσει με κάποιο άλλο και να σκέπτεται, αισθάνεται και συμπεριφέρεται όπως θα έκανε το άλλο άτομο. Σημαντικός ΜΑ για ψυχοκινητική ανάπτυξη παιδιού η ταύτιση με ομόφυλο γονέα και θετικά πρότυπα.

ΥΠΕΡΑΝΑΠΛΗΡΩΣΗ Αντικατάσταση ασυνείδητων επιθυμιών, ενορμήσεων ή συναισθημάτων μ ε τις αντίθετες. Επιθετικά άτομα εμφανίζονται ως δουλοπρεπή Θετική λειτουργία (κινητικά ανάπηρός που αριστεύει)

ΜΕΡΙΚΗ ΑΝΑΣΤΟΛΗ -ΤΡΟΠΟΠΟΙΗΣΗ Αναγκάζεται εκ των πραγμάτων να τροποποιήσει μια αρχική ενόρμηση για να είναι εφικτή

ΜΕΤΟΥΣΙΩΣΗ Όταν οι επιθυμίες του ατόμου δεν μπορούν να εκτονωθούν, γιατί δεν είναι κοινωνικά αποδεκτές, το άτομο αναζητεί εναλλακτικούς τρόπους εκτόνωσης του συναισθήματος. Στην προσπάθειά του αυτή, μετασχηματίζει (μετουσιώνει) τις «απαγορευμένες» επιθυμίες σε μια δραστηριότητα κοινωνικά ή πολιτισμικά αποδεκτή. Πιο ώριμος ή ανώτερης ή «υψηλότερης τάξης»

ΣΩΜΑΤΙΚΗ ΜΕΤΑΤΡΟΠΗ Σωματική έκφραση ενδοψυχικών συγκρούσεων Υστερική τύφλωση μετά από θέαση καταστροφικής σκηνής.

ΕΞΙΔΑΝΙΚΕΥΣΗ Ερωτευμένος!

ΠΑΛΙΝΔΡΟΜΗΣΗ Μπορεί να περιλαμβάνει όλη την προσωπικότητα του ατόμου Οπισθοδρόμηση ΕΓΩ σε προγενέστερα στάδια ψυχοσυναισθηματικής εξέλιξης όπου υπήρχε κάποια ασφάλεια. Π.χ. ακράτεια σφιγκτήρων σε παιδιά που τους είχαν ελέγξει

ΔΙΑΝΟΗΤΙΚΟΠΟΙΗΣΗ Απομόνωση αντικειμένου από συναισθηματικό φορτίο για να το επεξεργαστεί πιο εύκολα. Έξυπνοι και μορφωμένοι που χρησιμοποιούν κυρίως τη λογική

ΠΕΡΙΣΤΟΛΗ ΕΓΩ Προσγείωση στην πραγματικότητα Εφηβεία όπου διαψεύδονται προσδοκίες Προσαρμογή

ΜΗΧΑΝΙΣΜΟΙ ΑΜΥΝΑΣ