Ομάδες Οργανωσιακή Συμπεριφορά & Ηγεσία Βάσια Αγαπητού

Ερωτήσεις Ποια είναι η διαφορά μεταξύ ενός group μιας ομάδας; Ποια είναι η διαφορά μεταξύ ενός group μιας ομάδας; Ποιος είναι ο ρόλος του ατόμου μέσα σε μια ομάδα; Ποιος είναι ο ρόλος του ατόμου μέσα σε μια ομάδα; Είναι η ομαδική λήψη αποφάσεων καλύτερη ή χειρότερη από την ατομική; Είναι η ομαδική λήψη αποφάσεων καλύτερη ή χειρότερη από την ατομική; Πώς μπορούμε να βελτιώσουμε την απόδοση μιας ομάδας; Πώς μπορούμε να βελτιώσουμε την απόδοση μιας ομάδας;

Τι είναι ομάδα; Μια ψυχολογική ομάδα είναι ένας οποιοσδήποτε αριθμός ανθρώπων που: Μια ψυχολογική ομάδα είναι ένας οποιοσδήποτε αριθμός ανθρώπων που: 1. Αλληλεπιδρούν μεταξύ τους και 2. Έχουν επίγνωση ο ένας του άλλου από ψυχολογικής πλευράς 3. Αντιλαμβάνονται τους εαυτούς τους ως ομάδα Schein (1988)

Τύποι ομάδας Τυπικές ομάδες είναι η σκόπιμη και συστηματική ομαδοποίηση των ανθρώπων εντός ενός οργανισμού προκειμένου να επιτευχθούν καλύτερα οι οργανωσιακοί στόχοι Τυπικές ομάδες είναι η σκόπιμη και συστηματική ομαδοποίηση των ανθρώπων εντός ενός οργανισμού προκειμένου να επιτευχθούν καλύτερα οι οργανωσιακοί στόχοι Άτυπες ομάδες είναι η φυσική και αυθόρμητη ομαδοποίηση των ανθρώπων σε οποιαδήποτε χρονική στιγμή εργάζονται μαζί. Άτυπες ομάδες είναι η φυσική και αυθόρμητη ομαδοποίηση των ανθρώπων σε οποιαδήποτε χρονική στιγμή εργάζονται μαζί. Ένας καλός οργανισμός θα πρέπει να έχει ένα συνδυασμό τυπικών και άτυπων ομάδων Ένας καλός οργανισμός θα πρέπει να έχει ένα συνδυασμό τυπικών και άτυπων ομάδων Τα μέλη μπορεί να είναι όμοια ή ανόμοια Τα μέλη μπορεί να είναι όμοια ή ανόμοια

Τι γνωρίζουμε για τις ομάδες Τα άτομα σχηματίζουν ομάδες Τα άτομα σχηματίζουν ομάδες Οι ομάδες είναι αναπόφευκτες Οι ομάδες είναι αναπόφευκτες Και οι εσωστρεφείς σχηματίζουν ομάδες Και οι εσωστρεφείς σχηματίζουν ομάδες Οι ομάδες είναι θετικές Οι ομάδες είναι θετικές Υπάρχει ανάγκη για διαπροσωπική επαφή και ένταξη Υπάρχει ανάγκη για διαπροσωπική επαφή και ένταξη Όλοι είμαστε μέλη διαφορετικών ομάδων ανά πάσα στιγμή Όλοι είμαστε μέλη διαφορετικών ομάδων ανά πάσα στιγμή Οι ομάδες παρέχουν ασφάλεια Οι ομάδες παρέχουν ασφάλεια Οι ομάδες μπορούν να ενισχύουν τη δημιουργικότητα αφού μπορούν να βοηθήσουν κάποιον σε μια κακή μέρα. Οι ομάδες μπορούν να ενισχύουν τη δημιουργικότητα αφού μπορούν να βοηθήσουν κάποιον σε μια κακή μέρα.

Τι είναι στ’ αλήθεια η ομάδα; Διαπροσωπικές σχέσεις Διαπροσωπικές σχέσεις Λεκτική & μη-λεκτική επικοινωνία Λεκτική & μη-λεκτική επικοινωνία Π.χ. ακόμα και σε ένα μεγάλο αμφιθέατρο μπορείς να ξεχωρίσεις τις ομάδες, από τον τρόπο που επικοινωνούν μη λεκτικά τα μέλη τους Π.χ. ακόμα και σε ένα μεγάλο αμφιθέατρο μπορείς να ξεχωρίσεις τις ομάδες, από τον τρόπο που επικοινωνούν μη λεκτικά τα μέλη τους Επηρεάζονται από κοινούς στόχους και νόρμες Επηρεάζονται από κοινούς στόχους και νόρμες Υπάρχει σκοπός αλλά αυτός μπορεί να είναι η διευκόλυνση της κοινωνικής ένταξης Υπάρχει σκοπός αλλά αυτός μπορεί να είναι η διευκόλυνση της κοινωνικής ένταξης Αλληλεξάρτηση Αλληλεξάρτηση Ο στόχος δεν μπορεί να επιτευχθεί από μόνος του, χρειάζονται οι άλλοι. Ο στόχος δεν μπορεί να επιτευχθεί από μόνος του, χρειάζονται οι άλλοι.

Γιατί συμμετέχουμε σε ομάδες; Ικανοποίηση αναγκών Ικανοποίηση αναγκών Οι θεωρίες παρακίνησης συμπεριλαμβάνουν τις βασικές ανάγκες κοινωνικής ένταξης Οι θεωρίες παρακίνησης συμπεριλαμβάνουν τις βασικές ανάγκες κοινωνικής ένταξης Έλξη Έλξη Εγγύτητα και έλξη Εγγύτητα και έλξη Τα άτομα μαζί σε μια δεμένη ομάδα= φυσική έλξη Τα άτομα μαζί σε μια δεμένη ομάδα= φυσική έλξη

Γιατί συμμετέχουμε σε ομάδες (συνέχεια); Ομαδικοί στόχοι Ομαδικοί στόχοι Κάποια πράγματα δεν τα καταφέρνουμε μόνοι μας, αλλά χρειαζόμαστε την ομάδα Κάποια πράγματα δεν τα καταφέρνουμε μόνοι μας, αλλά χρειαζόμαστε την ομάδα Οικονομία Οικονομία Πολύ-εθνικές, π.χ. McDonalds Πολύ-εθνικές, π.χ. McDonalds

Likert – Social Needs Satisfaction (1) Likert 1960’s – οι ομάδες είναι σημαντικές για την «ικανοποίηση των κοινωνικών αναγκών» Likert 1960’s – οι ομάδες είναι σημαντικές για την «ικανοποίηση των κοινωνικών αναγκών» Οι ομάδες που επιτρέπουν κοινωνική αλληλεπίδραση και ικανοποίηση των κοινωνικών αναγκών δίνουν την δυνατότητα στο άτομο να λειτουργήσει στο πλήρες δυναμικό του Οι ομάδες που επιτρέπουν κοινωνική αλληλεπίδραση και ικανοποίηση των κοινωνικών αναγκών δίνουν την δυνατότητα στο άτομο να λειτουργήσει στο πλήρες δυναμικό του Αν όλοι αισθάνονται άνετα στην ομάδα, τότε όλοι θα αποδώσουν καλύτερα Αν όλοι αισθάνονται άνετα στην ομάδα, τότε όλοι θα αποδώσουν καλύτερα

Likert – Social Needs Satisfaction (2) Έτσι, η διοίκηση θα πρέπει να αναπτύξει στενές σχέσεις & να επιτρέψει τη δημιουργία άτυπων ομάδων Έτσι, η διοίκηση θα πρέπει να αναπτύξει στενές σχέσεις & να επιτρέψει τη δημιουργία άτυπων ομάδων Ορισμένες φορές η ικανοποίηση των κοινωνικών αναγκών είναι το μόνο πράγμα που κάνει υποφερτή την εργασία Ορισμένες φορές η ικανοποίηση των κοινωνικών αναγκών είναι το μόνο πράγμα που κάνει υποφερτή την εργασία Ωστόσο, ο Likert αισθάνθηκε ότι οι ομάδες θα πρέπει να είναι οργανωμένες και δομημένες. Ωστόσο, ο Likert αισθάνθηκε ότι οι ομάδες θα πρέπει να είναι οργανωμένες και δομημένες.

Στάδια εξέλιξης των ομάδων (Tuckman, 1965) Κλασικό μοντέλο σχηματισμού και ωριμότητας Κλασικό μοντέλο σχηματισμού και ωριμότητας Forming, Storming, Norming, Performing, Mourning/Adjourning Forming, Storming, Norming, Performing, Mourning/Adjourning

Στάδια εξέλιξης Σχηματισμού Σχηματισμού Επιφυλακτικότητα (keep feelings to self) Επιφυλακτικότητα (keep feelings to self) Αβεβαιότητα Αβεβαιότητα Βολιδοσκόπηση κατάστασης (sniffing out other group members) Βολιδοσκόπηση κατάστασης (sniffing out other group members) Ευγένεια (some orgs think effective because polite but is this so?) Ευγένεια (some orgs think effective because polite but is this so?) Ποιος είναι ο ρόλος μου Ποιος είναι ο ρόλος μου Image management Image management Επίγνωση του τι λένε οι άλλοι Επίγνωση του τι λένε οι άλλοι

Στάδια εξέλιξης Ανταλλαγής ιδεών (ή έντασης) Ανταλλαγής ιδεών (ή έντασης) Προκύπτουν συγκρούσεις π.χ. στους ρόλους Προκύπτουν συγκρούσεις π.χ. στους ρόλους Ανταγωνιστικότητα π.χ. ηγεσία Ανταγωνιστικότητα π.χ. ηγεσία Leaders get promoted so people jostle for top positions and fall out Leaders get promoted so people jostle for top positions and fall out Ορισμένα μέλη μπορεί να αποχωρήσουν κατά αυτό το στάδιο Ορισμένα μέλη μπορεί να αποχωρήσουν κατά αυτό το στάδιο Συχνά φωνάζουμε τους ειδικούς για να βελτιώσουν τις ομάδες και να προχωρήσουν από το forming στο storming Συχνά φωνάζουμε τους ειδικούς για να βελτιώσουν τις ομάδες και να προχωρήσουν από το forming στο storming Επαγγελματίες «ανακατώστρες»: ορισμένες φορές δημιουργούν σύγκρουση Επαγγελματίες «ανακατώστρες»: ορισμένες φορές δημιουργούν σύγκρουση Χωρίς τη σύγκρουση, δεν μπορούμε να προχωρήσουμε στο επόμενο στάδιο Χωρίς τη σύγκρουση, δεν μπορούμε να προχωρήσουμε στο επόμενο στάδιο

Στάδια εξέλιξης Στάδιο διαμόρφωσης συμπεριφορών Στάδιο διαμόρφωσης συμπεριφορών Αποδοχή της διαφορετικότητας Αποδοχή της διαφορετικότητας Ανταλλαγή πληροφοριών Ανταλλαγή πληροφοριών Στάδιο εκτέλεσης Στάδιο εκτέλεσης Αλληλεξάρτηση Αλληλεξάρτηση Επίλυση προβλημάτων Επίλυση προβλημάτων Όλες οι ομάδες επιδιώκουν να φτάσουν εδώ Όλες οι ομάδες επιδιώκουν να φτάσουν εδώ Χρειάζεται προσπάθεια για τη διατήρηση Χρειάζεται προσπάθεια για τη διατήρηση Στάδιο διάλυσης Στάδιο διάλυσης Κάποιος φεύγει, πίσω στο νούμερο 1 Κάποιος φεύγει, πίσω στο νούμερο 1 Μόλις τελειώσει το έργο, η ομάδα διαλύεται Μόλις τελειώσει το έργο, η ομάδα διαλύεται Πού είστε εσείς; Πού είστε εσείς;

Προεκτάσεις για τη διοίκηση Πώς μπορεί αυτό το μοντέλο να μας βοηθήσει; Πώς μπορεί αυτό το μοντέλο να μας βοηθήσει; Παράδειγμα – αν πρέπει να γίνουν δύσκολες εργασίες και η ομάδα βρίσκεται στο πρώτο στάδιο, όλοι θα είναι πολλοί ευγενικοί και πρόθυμοι για να τα αναλάβουν. Αλλά αν η ομάδα βρίσκεται στο δεύτερο στάδιο, θα διαφωνούν. Παράδειγμα – αν πρέπει να γίνουν δύσκολες εργασίες και η ομάδα βρίσκεται στο πρώτο στάδιο, όλοι θα είναι πολλοί ευγενικοί και πρόθυμοι για να τα αναλάβουν. Αλλά αν η ομάδα βρίσκεται στο δεύτερο στάδιο, θα διαφωνούν.

Κριτική Στη θεωρία, μια ομάδα αποδίδει τα μέγιστα όταν έχει περάσει όλα τα στάδια Στη θεωρία, μια ομάδα αποδίδει τα μέγιστα όταν έχει περάσει όλα τα στάδια Συχνά οι ομάδες κολλάνε στο δεύτερο στάδιο- εδραιώνεται δυσαρέσκεια και δεν υπάρχουν προκλήσεις ώστε να προχωρήσουν Συχνά οι ομάδες κολλάνε στο δεύτερο στάδιο- εδραιώνεται δυσαρέσκεια και δεν υπάρχουν προκλήσεις ώστε να προχωρήσουν Οι ομάδες δεν περνάνε πάντα ξεκάθαρα όλα τα στάδια Οι ομάδες δεν περνάνε πάντα ξεκάθαρα όλα τα στάδια Μερικές φορές τα στάδια συμβαίνουν ταυτόχρονα Μερικές φορές τα στάδια συμβαίνουν ταυτόχρονα Οι ομάδες ενίοτε παλινδρομούν σε προηγούμενα στάδια Οι ομάδες ενίοτε παλινδρομούν σε προηγούμενα στάδια Υπάρχουν προσωρινές ομάδες Υπάρχουν προσωρινές ομάδες

Γιατί είναι σημαντικά τα 5 στάδια Κατά το 4 ο στάδιο, οι ομάδες μοιάζουν τόσο συγχρονισμένες έτσι που να φαίνεται ότι αυτό συμβαίνει φυσικά Κατά το 4 ο στάδιο, οι ομάδες μοιάζουν τόσο συγχρονισμένες έτσι που να φαίνεται ότι αυτό συμβαίνει φυσικά Όμως και οι πιο αποτελεσματικές και λειτουργικές ομάδες καλλιεργούνται Όμως και οι πιο αποτελεσματικές και λειτουργικές ομάδες καλλιεργούνται Ταλαντούχα άτομα δεν συγκροτούν απαραίτητα αποτελεσματικές ομάδες Ταλαντούχα άτομα δεν συγκροτούν απαραίτητα αποτελεσματικές ομάδες Η κατανόηση της διαδικασίας των σταδίων μπορεί να αυξήσει τις πιθανότητες επιτυχίας του έργου Η κατανόηση της διαδικασίας των σταδίων μπορεί να αυξήσει τις πιθανότητες επιτυχίας του έργου

Πώς μπορούμε να βοηθήσουμε την ομάδα να προχωρήσει στην ανάπτυξή της; Ορίστε σαφή σκοπό και αποστολή Ορίστε σαφή σκοπό και αποστολή Συχνά οι ομάδες χάνονται σε συγκεκριμένους στόχους και χάνουν τη μεγάλη εικόνα. Χρειάζεται να την υπενθυμίζουμε συχνά Συχνά οι ομάδες χάνονται σε συγκεκριμένους στόχους και χάνουν τη μεγάλη εικόνα. Χρειάζεται να την υπενθυμίζουμε συχνά Ορίστε βασικούς κανόνες και βεβαιωθείτε ότι ακολουθούνται Ορίστε βασικούς κανόνες και βεβαιωθείτε ότι ακολουθούνται Οι κανόνες ξεκαθαρίζουν τη σύγχυση, καθορίζουν τι είναι αποδεκτό Οι κανόνες ξεκαθαρίζουν τη σύγχυση, καθορίζουν τι είναι αποδεκτό

Πώς μπορούμε να βοηθήσουμε την ομάδα να προχωρήσει στην ανάπτυξή της; Αφήστε να προκύψουν οι ηγέτες Αφήστε να προκύψουν οι ηγέτες Οι ομάδες υψηλής λειτουργίας λειτουργούν τόσο καλά ώστε ο ρόλος του καθοδηγητή μπορεί να εναλλάσσεται χωρίς να επηρεάζουν την απόδοσή τους. Οι ομάδες υψηλής λειτουργίας λειτουργούν τόσο καλά ώστε ο ρόλος του καθοδηγητή μπορεί να εναλλάσσεται χωρίς να επηρεάζουν την απόδοσή τους. Μην αποφεύγετε τις συγκρούσεις Μην αποφεύγετε τις συγκρούσεις Είναι υγιές και μπορεί να βελτιώσει τις διαδικασίες Είναι υγιές και μπορεί να βελτιώσει τις διαδικασίες

Πώς μπορούμε να βοηθήσουμε την ομάδα να προχωρήσει στην ανάπτυξή της; Υπενθυμίστε στα μέλη της ομάδας να ακούνε. Ο καθένας έχει αξία και ενθαρρύνεται να πει τη γνώμη του Feedback Τι κάνουν καλά; Τι χρειάζεται βελτίωση; Πώς λειτουργεί η ομάδα ως σύνολο αλλά και ο καθένας ατομικά; Ενθάρρυνση για συμβολή Όταν ένα άτομο δεν μπορεί να ολοκληρώσει την εργασία του, υποφέρει όλη η ομάδα Καλλιέργεια της αίσθησης ευθύνης Τεχνικές παρακίνησης

Αιτίες σύγκρουσης Αλληλεξάρτηση απόδοσης Αλληλεξάρτηση απόδοσης Διαφορές στους ατομικούς στόχους Διαφορές στους ατομικούς στόχους Δομές ανταμοιβών Δομές ανταμοιβών Ασάφεια ρόλων Ασάφεια ρόλων Ακατάλληλη ηγεσία Ακατάλληλη ηγεσία Εποικοδομητικοί τρόποι για δημιουργία συγκρούσεων: Στέρηση πηγών Στέρηση πηγών Δημιουργία αλληλεξάρτησης Δημιουργία αλληλεξάρτησης Αλλαγή συστημάτων ανταμοιβών Αλλαγή συστημάτων ανταμοιβών

Δομή ομάδας (group structure) Ως δομή ομάδας ορίζεται η διάταξή της. Περιλαμβάνει έννοιες όπως οι ομαδικοί ρόλοι, οι νόρμες, η συμμόρφωση, το status, η συνοχή, social loafing κλπ. Ως δομή ομάδας ορίζεται η διάταξή της. Περιλαμβάνει έννοιες όπως οι ομαδικοί ρόλοι, οι νόρμες, η συμμόρφωση, το status, η συνοχή, social loafing κλπ.

Συμμόρφωση (Conformity) Conformity: προσαρμογή της συμπεριφοράς κάποιου για να ευθυγραμμιστεί με τα πρότυπα & τις προσδοκίες της ομάδας Conformity: προσαρμογή της συμπεριφοράς κάποιου για να ευθυγραμμιστεί με τα πρότυπα & τις προσδοκίες της ομάδας Οι ομάδες ασκούν ισχυρή πίεση στα άτομα να αλλάξουν στάσεις και συμπεριφορές για να συμμορφωθούν με τα πρότυπα της ομάδας Οι ομάδες ασκούν ισχυρή πίεση στα άτομα να αλλάξουν στάσεις και συμπεριφορές για να συμμορφωθούν με τα πρότυπα της ομάδας Ο ρόλος της κουλτούρας-η συμμόρφωση στα κοινωνικά πρότυπα είναι υψηλότερη σε χώρες που οι κουλτούρες είναι πιο ομαδικές από ό,τι στις ατομικές Ο ρόλος της κουλτούρας-η συμμόρφωση στα κοινωνικά πρότυπα είναι υψηλότερη σε χώρες που οι κουλτούρες είναι πιο ομαδικές από ό,τι στις ατομικές Asch experiments Asch experiments Milgram experiments Milgram experiments