ΣΥΜΠΛΗΡΩΜΑΤΙΚΕΣ ΘΕΡΑΠΕΙΕΣ ΑΣΘΕΝΩΝ ΜΕ ΣΚΠ Τσιάκου Νικολία1, Τσίρου Κωνσταντίνα-Ειρήνη1, Αλεξάνδρα Κορέλη2 1 Νοσηλεύτρια, Τμήμα Νοσηλευτικής , ΤΕΙ Αθήνας 2 Λέκτορας Εφαρμογών, MSc, PhD ( c ), Τμήμα Νοσηλευτικής , Πανεπιστήμιο Δυτικής Αττικής Εισαγωγή Η σκλήρυνση κατά πλάκα (ΣΚΠ) ως μία χρόνια προοδευτική αυτοάνοση φλεγμονώδης απομυελινωτική νόσος του ΚΝΣ, έχει σημαντική επίπτωση στην ποιότητα ζωής των ασθενών. Παράλληλα συχνά αναφέρεται η χρήση συμπληρωματικών θεραπειών από τη συγκεκριμένη ομάδα ασθενών. Αποτελέσματα: Οι 30 μελέτες περιλάμβαναν 23 ερευνητικές, εκ των οποίων οι 12 ήταν τυχαιοποιημένες κλινικές δοκιμές και 7 ανασκοπήσεις. Το δείγμα τους κυμαινόταν από 20- 75 ασθενείς. Ως επικρατέστερες συμπληρωματικές θεραπείες αναφέρονται: Φυσικοθεραπεία προωθεί την ευεξία και την τόνωση του ατόμου. Επιφέρει θετικά αποτελέσματα στην ακράτεια ούρων, το βάδισμα και την ισορροπία, καθώς και την αναπηρία λόγω της αταξίας των άκρων Μασάζ προκαλεί μείωση του άγχους και της κατάθλιψης, του πόνου, της κόπωσης και της σπαστικότητας. Tai Chi βελτιώνει: ισορροπία, βάδισμα, ευελιξία, μειώνει: κόπωση & καταθλιπτική διάθεση των ατόμων. Υδροθεραπεία επιφέρει βελτίωση στα: πόνο, σπασμούς, αναπηρία, κόπωση, κατάθλιψη, αυτονομία, λειτουργική ικανότητα, ισορροπία, αντίληψη κόπωσης, ενισχύει την ποιότητα ζωής. Βελονισμός επιφέρει βελτίωση στη σπαστικότητα, τη κόπωση και ισορροπία, στο άγχος & πόνο, τη κατάθλιψη, αϋπνία & τη δυσαρθρία της ομιλίας. YOGA: αυξάνει την ενέργεια, ευελιξία & ισορροπία του σώματος, μειώνει τις παθολογικές τιμές των ορμονών. Ενισχύει το επίπεδο, μήκος βημάτων & ταχύτητα βάδισης των ασθενών, βελτιώνει την ποιότητα ζωής του στο ψυχο-κοινωνικό παράγοντα. Αρωματοθεραπεία βελτιώνει και επιφέρει: τον ύπνο, τη χαλάρωση, την κινητικότητα αρθρώσεων και μυών και την αίσθηση της ευημερίας. Ρεφλεξολογία ενισχύει την ευεξία του ασθενή, ανακουφίζει από το άγχος, στρες & τη κατάθλιψη, μειώνει την κόπωση και τους σπασμούς. Ειδική διατροφή αποτρέπει βλάβες μυελίνης, επιφέρει ύφεση των συμπτωμάτων κόπωσης & μυϊκής αδυναμίας, κινητικότητας, διαταραχές στην ούρηση και τη μνήμη Σκοπός: Διερεύνηση της χρήσης των συμπληρωματικών θεραπειών και της επίδρασή τους στην ποιότητα ζωής των ασθενών με ΣΚΠ. Μεθοδολογία: Πραγματοποιήθηκε αναζήτηση της βιβλιογραφίας από το 2000-2017 στην ηλεκτρονική βάση δεδομένων «Pubmed». Αρχικά εντοπίστηκαν 52 ερευνητικές μελέτες και συστηματικές ανασκοπήσεις που αναφέρονταν στις σύγχρονες συμπληρωματικές θεραπείες της ΣΚΠ, με τις λέξεις-κλειδιά «ΣΚΠ, συμπληρωματικές θεραπείες, ποιότητα ζωής». Από τα άρθρα που βρέθηκαν, συμπεριλήφθησαν τα 30 που πληρούσαν τα κριτήρια της αναζήτησης ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ Najafi P, Maghadasi M. The effects of yoga training on enhancement of Adrenocorticotropic hormone (ACTH) and cortisel levels in female patients with multiple sclerosis. Complementary Therapies in Clinical Practice 2017, 26:21-25 Wilesa C, Newcombeb R, Fullerc K, Shawc S, Furnival-Doranc J, Pickersgilla T, Morganc A. Controlled randomised crossover trial of the effects of physiotherapy on mobility in chronic multiple sclerosis. Journal of Neurology, Neurosurgery and Phychiatry, 2001. 70 147-148 Negahban H, Rezaie S, Goharpev S. Massage therapy and exercise therapy in patients with multiple sclerosis: a randomized controlled pilot study. Clin Rehabil., 2013. 27(12):1126-36. Xiang Y, Lu L, Chen X, Wen Z. Does Tai Chi relieve fatigue? A systematic review and meta-analysis of randomized controlled trials. PLoS One. 2017 Soheili M, Nazari F, Shaygannejad V, Valiani M. A comparison the effects of reflexology and relaxation on the psychological symptoms in women with multiple sclerosis. J Educ Health Promot. 2017. 19:6-11 Chard S. Qualitative perspectives on aquatic exercise initiation and satisfaction among persons with multiple sclerosis. Disabil Rehabil. 2017. 39(13):1307-1312 Criado MB, Santos MJ, Machado J, Gonçalves AM, Greten HJ. Effects of Acupuncture on Gait of Patients with Multiple Sclerosis. J Altern Complement Med. 2017 Howarth A. Will aromatherapy be a useful treatment strategy for people with multiple sclerosis who experience pain? Complementary Therapies in Nursing & Midwifery 2002. 8:138-141 Habek M, Hojsak I, Brinar V. Nutrition in Multiple Sclerosis. Clinical Neurology and Neurosurgery 2010, 112:616-620 Λέξεις – κλειδιά Συμπληρωματικές θεραπείες, ΣΚΠ Συμπεράσματα Ασθενείς με ΣΚΠ που συνδυάζουν τη φαρμακευτική τους αγωγή με μία από τις προαναφερθείσες μορφές θεραπείας φαίνεται να παρουσιάζουν βελτιωμένη κατάσταση της υγείας, στασιμότητα και/ή μείωση της εξέλιξης των συμπτωμάτων, καθώς και καλύτερη ποιότητα ζωής. Για τη εξαγωγή ασφαλών συμπερασμάτων στον τομέα των συμπληρωματικών θεραπειών απαιτούνται καλά σχεδιασμένες κλινικές δοκιμές.