ΑΓΧΟΣ ΚΑΙ ΧΕΙΡΟΥΡΓΙΚΗ ΕΠΕΜΒΑΣΗ ΑΓΧΟΣ ΚΑΙ ΧΕΙΡΟΥΡΓΙΚΗ ΕΠΕΜΒΑΣΗ Μπαλοπήτου Ραφαηλία 1, Ηλιοπούλου Ευαγγελία 1, Πολυκανδριώτη Μαρία2   Φοιτήτριες Νοσηλευτικής ΤΕΙ, Αθήνας Επίκουρος Καθηγήτρια Νοσηλευτικής ΤΕΙ, Αθήνας ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ Οι παράγοντες που επιδρούν στη ψυχολογική βάση μιας χειρουργικής επέμβασης είναι : α) ενδοπροσωπικοί που σχετίζονται με τον τρόπο που ο ασθενής αντιλαμβάνεται τον εαυτό του, τις εμπειρίες του ή τους φόβους του β) διαπροσωπικοί που αναφέρονται στο κοινωνικό δίκτυο και στους «σημαντικούς άλλους» και γ) απρόσωποι που αφορούν το χειρουργικό τραύμα (φυσικό και ψυχολογικό) όπως επίσης το γενικότερο αντίκτυπο της επέμβασης στη ζωή του ασθενή. Από την άλλη πλευρά, οι ασθενείς που θα υποστούν χειρουργική επέμβαση αποδίδουν το υψηλό άγχος στο άγνωστο περιβάλλον, στην απώλεια της ανεξαρτησίας ή των κινήσεων και στην απειλή μιας σοβαρής ασθένειας. Οι βασικές ανησυχίες των ασθενών σχετίζονται κυρίως με : α) την επιτυχία της επέμβασης β) την διάρκεια ανάρρωσης και γ) τον χρόνο επιστροφής στον κανονικό τρόπο ζωής. Ωστόσο, το μετεγχειρητικό άλγος, οι ποικίλες μετεγχειρητικές επιπλοκές, οι συνθήκες νοσηλείας, ο χαρακτήρας της νόσου και το είδος της χειρουργικής επέμβασης συμβάλουν σημαντικά στην πυροδότηση ή την ενίσχυση ενός ήδη εγκατεστημένου άγχους. Σύμφωνα με τη βιβλιογραφία, παρατηρούνται διαφορές ως προς την ένταση του άγχους και το φύλο με τις γυναίκες να βιώνουν άγχος υψηλότερης έντασης όπως επίσης ως προς την ένταση του άγχους και την ηλικία (μείωση των επιπέδων άγχους σε μεγαλύτερη ηλικία). Επιπροσθέτως, παρατηρούνται διαφορές κατά την προσωπικότητα με τα αγχώδη άτομα να βιώνουν περισσότερες και μακρύτερης διάρκειας ανήσυχες σκέψεις σχετικά με την επέμβαση. Δεδομένου ότι, η χειρουργική επέμβαση εκτιμάται ως απειλή κυρίως επειδή ενέχει τον κίνδυνο του θανάτου, το άτομο καταφεύγει σε στρατηγικές αντιμετώπισης και περιστολής του άγχους επικεντρωμένες στο πρόβλημα ή στο συναίσθημα προκειμένου να επιτύχει τον έλεγχο της κατάστασης. Η έγκαιρη αναγνώριση και αντιμετώπιση του άγχους επιταχύνει την ανάρρωση, μειώνει την πιθανότητα εμφάνισης επιπλοκών και μεγιστοποιεί το αποτέλεσμα της επέμβασης. Η ενημέρωση η οποία συμβάλει σημαντικά στη μείωση του άγχους θα πρέπει να αποτελεί μεθοδευμένη ανάλυση της πορείας του ασθενούς από τη στιγμή της εισόδου στο νοσοκομείο μέχρι την έξοδο. ΕΙΣΑΓΩΓΗ Κάθε χειρουργική επέμβαση αποτελεί ένα από τα πλέον αγχογόνα γεγονότα της ανθρώπινης ζωής και πυροδοτεί συναισθηματικές, γνωστικές και φυσιολογικές αντιδράσεις μετά την είσοδο στο νοσοκομείο. Οι κυριότερες ομάδες ασθενών που βιώνουν έντονο άγχος λόγω της χειρουργικής επέμβασης είναι : α) οι γυναίκες που θα υποβληθούν σε μαστεκτομή και υστερεκτομή, β) τα άτομα που θα υποβληθούν σε κολοστομία, ειλεοστομία, σε χειρουργικές επεμβάσεις καρδιάς, σε μεταμοσχεύσεις οργάνων, σε ακρωτηριασμό μέλους και τέλος γ) τα άτομα με που θα υποβληθούν σε καλλωπιστικές επεμβάσεις. Σκοπός της εργασίας ήταν η ανασκόπηση της βιβλιογραφίας όσον αφορά το άγχος που συνοδεύει μια χειρουργική επέμβαση. Η μεθοδολογία που ακολουθήθηκε περιελάμβανε βιβλιογραφική αναζήτηση ανασκοπικών και ερευνητικών μελετών από το διεθνή και ελληνικό χώρο, που εκπονήθηκαν κυρίως την τελευταία πενταετία και αναφέρονταν στο άγχος λόγω χειρουργείου. ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ Προτάσεις για την αντιμετώπιση του άγχους : Ταυτοποίηση των στρεσογόνων παραγόντων Λεπτομερή ενημέρωση Υποστηρικτική θεραπεία & συμβουλευτική Κοινωνική και οικογενειακή στήριξη Μετεγχειρητική φαρμακευτική αντιμετώπιση του άγχους Δημιουργία θεραπευτικής σχέσης μεταξύ του ασθενούς και νοσηλευτικού προσωπικού Διερεύνηση του άγχους μετά την έξοδο με επανεκτίμηση (follow-up)