Εισηγητής: Ερρίκος Βασιλικός Διεργασίες Ομάδας Εισηγητής: Ερρίκος Βασιλικός

 Ορίζουμε τον εαυτό μας σε σχέση με τις ομάδες αυτές Ομάδες Aνήκουμε σε Ομάδες:   Οικογένεια, τάξη, παρέα, οπαδοί αθλητικής ομάδας, πολιτικής τοποθέτησης, κοινωνικών ενδιαφερόντων, κλπ.  Ορίζουμε τον εαυτό μας σε σχέση με τις ομάδες αυτές

Οι ομάδες ως κατηγορίες Οι Prentice Miller & Lightdale (1994) διακρίνουν μεταξύ ομάδων κοινού δεσμού (βασίζονται στην προσκόλληση των μελών) και ομάδων κοινής ταυτότητας (βασίζονται στην προσκόλληση των μελών στην ίδια ομάδα) Ο Τοnnies (1887/1995) διέκρινε μεταξύ κοινότητας (στηρίζεται σε στενούς διαπροσωπικούς δεσμούς) και στο κοινωνικό σύστημα (που στηρίζεται σε πιο τυποποιημένες απρόσωπες σχέσεις).

‘Ενας ορισμός Ομάδα είναι ένα σύνολο τριών ατόμων και άνω που θέλουν ν’ ανήκουν σε μια ομάδα και αντιλαμβάνονται τον εαυτό τους βάσει της ομαδικής υπαγωγής τους (Stangor, 2004).

‘Ενας ορισμός Ομάδα είναι δυο ή περισσότερα άτομα που αλληλεπιδρούν πρόσωπο με πρόσωπο έχοντας επίγνωση της υπαγωγής τους στην ομάδα, επίγνωση των άλλων ατόμων που ανήκουν στην ομάδα και επίγνωση της θετικής τους αλληλεξάρτησης καθώς προσπαθούν να επιτύχουν αμοιβαίους στόχους (Johnson & Johnson, 1987).

Ιδιότητες των ομάδων Πώς μπορεί να ορίσει κανείς ένα σύνολο ανθρώπων «ομάδα» και να την ξεχωρίσει από μια απλή συνάθροιση ανθρώπων;

Ιδιότητες των ομάδων Ομοιότητα αξιών (π.χ. μέλη μιας παράταξης) Ιδιότητες των ομάδων Ομοιότητα αξιών (π.χ. μέλη μιας παράταξης) Ομοιότητα στάσεων/προτιμήσεων (π.χ. ίδιες μουσικές προτιμήσεις) Αντίληψη της ομοιότητας από τα μέλη (ίδια ρούχα / διαφορετικά διακριτικά) Αλληλεπίδραση (επικοινωνία) Αλληλεξάρτηση (ως προς την επίτευξη στόχου)

Ομαδική συνεκτικότητα Προσδιοριστικοί παράγοντες Ελκυστικότητα: Της ομάδας Των μελών της ομάδας Συνεκτικότητα Οδηγεί σε: Συνέχιση υπαγωγής στην ομάδα Προσκόλληση στα πρότυπα της ομάδας Διαμεσολάβηση για την επίτευξη των στόχων: Κοινωνική αλληλεπίδραση Ατομικοί στόχοι που απαιτούν αλληλεξάρτηση

Εξέλιξη ομάδας (Moreland & Levine, 1982) Πραγματοποιείται βάσει: Αξιολόγησης Δέσμευσης (αξιολόγησης παρελθόντος και μελλοντικών προοπτικών) Υψηλή απέναντι στους νεοφερμένους αν έχουν όμοια χαρακτηριστικά με τα παλαιότερα μέλη, σημαντικές δεξιότητες ή γνώση, έντονη κινητοποίηση, ή υψηλό status εκτός ομάδας Μετάβασης από ρόλο σε ρόλο

Εξέλιξη ομάδας (Moreland & Levine, 1982) Επίδοξο μέλος Νέο μέλος Πλήρες μέλος Περιθωριακό μέλος Πρώην μέλος Ρόλος Κοινωνική διαδικασία Διερεύνηση Κοινωνικοποίηση Διατήρηση Επανα-κοινωνικοποίηση Ανάμνηση Ομαδικές και ατομικές στρατηγικές Στρατολόγηση Προκαταρκτική εξέταση Προσαρμογή Ενσωμάτωση Διαπραγμάτευση του ρόλου Προσαρμογή Ενσωμάτωση Παράδοση Αναπόληση Δέσμευση Είσοδος Αποδοχή Απόκλιση Έξοδος Χρόνος

Θεωρία Κοινωνικής Ανταλλαγής Αναλογία Κόστους-Ωφέλειας Η αρέσκεια καθορίζεται από τον υπολογισμό του κόστους με το οποίο πρέπει να επιβαρυνθούμε για να λάβουμε μια ανταμοιβή Ανταλλάσσονται πόροι, δηλ. ό,τι μπορεί να έχει αξία για εμάς, π.χ. αγαθά, πληροφορίες, συναισθήματα, χρήματα, status Ο ρόλος του ατόμου που παρέχει τον πόρο καθορίζει την αξία του Επίπεδο σύγκρισης Κριτήριο καθορισμού μιας σχέσης ως κερδοφόρας Προϊόν προηγούμενων εμπειριών Διαφέρει ανάλογα με τον τύπο της σχέσης/τα άτομα που εμπλέκονται/ την κατάσταση/διαχρονικά

Ψυχολογικό Συμβόλαιο Το σύνολο προσδοκιών που έχει ένας εργαζόμενος και προσδιορίζει τι περιμένει ο ίδιος και ο οργανισμός να γίνει αντικείμενο ανταλλαγής σε μια εργασιακή σχέση (Sparrow, 1998) Αφορούν κοινωνικές και συναισθηματικές εκφάνσεις ανταλλαγής. Αποτελούν άρρητες (άγραφες) ανταποδοτικές προσδοκίες. Αποτελούν βασικούς πυλώνες παρακίνησης.

Κοινωνικοποίηση εντός μιας ομάδας Τελετές Μύησης Επίδοξων μελών Συχνά επώδυνες ή ντροπιαστικές δημόσιες διαδικασίες που σηματοδοτούν τη μετάβαση ρόλου που αντιπροσωπεύει η ένταξη στην ομάδα Λειτουργία των τελετών Συμβολική Μαθητεία/Έλεγχος Ενίσχυση αφοσίωσης Ο ρόλος της γνωστικής ασυμφωνίας

Nόρμες Παρέχουν πλαίσιο αναφοράς, δηλ. εύρος δυνατών συμπεριφορών που θεωρεί κανείς ότι μπορεί να εκδηλώσει βάσει των συμπεριφορών των άλλων εντός ενός ομαδικού πλαισίου Αφορούν την αναζήτηση συναίνεσης Αφορούν ρητούς κανόνες ή το άρρητο υπόβαθρο της αλληλεπίδρασης Πρέπει να ανταποκρίνονται στις συνθήκες

H πρακτική σημασία των νορμών: Οι μελέτες αυτοκίνησης του Sherif (1936) Μόνοι Σε ομάδα Προσλαμβα- νόμενη κίνηση σε ίντσες 1η 2η 3η 4η Συνεδρία

Ενδοτικότητα, συμμόρφωση & μεταστροφή Συμμόρφωση (Conformity) Εσωτερίκευση μιας νόρμας ως πρότυπο συμπεριφοράς Μπορεί να αποτελεί εκδήλωση: Ενδοτικότητας (Compliance) Ρηχή, δημόσια, παροδική αλλαγή στη συμπεριφορά και τις εκφραζόμενες στάσεις ως απόκριση σε αιτήματα, εξαναγκασμό ή ομαδική πίεση Μεταστροφής (Conversion) Εσωτερική, ιδιωτική και ανθεκτική αλλαγή στις στάσεις κάποιου

Πώς κοινωνικοποιούμαστε; Τυπικά βάσει: Κλασσικής εξαρτημένης /Συντελεστικής μάθησης Κοινωνικής μάθησης Προ-δραστικής κοινωνικοποίησης (ενεργή αναζήτηση) Εθνομεθοδολογία του Garfinkel (1967) Οι νόρμες είναι περισσότερο εμφανείς όταν παραβιάζονται Παραβιάσεις νεοφερμένων σε νόρμες που τους έχουν επικοινωνηθεί ρητά θα τιμωρηθούν με αφαίρεση αρμοδιοτήτων, αυστηρότερη επίβλεψη κι αυστηρότερες τιμωρίες για επαναλαμβανόμενες παραβιάσεις Το φαινόμενο της αλτρουιστικής τιμωρίας

Τακτικές κοινωνικοποίησης (Jones, 1986) Ιδρυματικές/θεσμοποιημένες Συλλογική, τυπική, διαδοχική, σταθερή, σειριακή (βάσει προτύπων) και επενδυτική (ανάληψης καθηκόντων) κοινωνικοποίηση Εξατομικευμένες Ατομική, άτυπη, τυχαία, μεταβλητή, διαζευκτική (άνευ προτύπων) και αποεπενδυτική (έκπτωσης) κοινωνικοποίηση

Καινοτομία βάσει προσάρτησης νέων μελών Σε διαδικασίες και πρακτικές Στη σχέση με άλλες ομάδες Στην ισορροπία ισχύος εντός της ομάδας Αλλά υπό προϋποθέσεις: Εκπλήρωση των προσδοκιών ρόλου που έχουν από αυτούς τα παλαιότερα μέλη (τυπικά για παθητικότητα, συμμόρφωση -τουλ. στην αρχή- εξάρτηση & άγχος) Συνέπεια στις τοποθετήσεις τους Άσκηση ισχύος (π.χ. τακτικές ‘Go slow’) ή συνθετικές τακτικές (δηλ. αλλαγή της δομής της ομάδας κατά τρόπο που να τους ωφελεί)

Τέλος, η ανάμνηση των πρώην μελών ως αφήγηση εντός ομάδας Αφηγηματικό υπόδειγμα (Fisher, 1984)- Παραδοχές: Έχουμε την τάση να δομούμε τον κόσμο μας μέσα από ιστορίες Χρησιμοποιούμε συμβολικές λέξεις και πράξεις για να αποδώσουμε νόημα Χρησιμοποιούμε αφηγηματική λογική για να προσδιορίσουμε: Την αφηγηματική συνεκτικότητα (κατά πόσο βγάζει νόημα η αφήγηση) Την αφηγηματική πιστότητα (κατά πόσο η αφήγηση μοιάζει αληθοφανής και σύμφωνη με τις εμπειρίες μας)

Το αφηγηματικό υπόδειγμα (narrative paradigm) (Fisher, 1984) Παραδοχές Η λογική συνδέεται κυρίως με την αντιληπτική μας συνοχή Βιώνουμε τον κόσμο ως μια σειρά από ιστορίες από τις οποίες επιλέγουμε τη δική μας εκδοχή της πραγματικότητας Επιλέγοντας μια αφήγηση, ουσιαστικά προκρίνουμε ιστορίες που την υποστηρίζουν και αγνοούμε όσες τη διαψεύδουν

Ο απώτερος στόχος κάθε αφήγησης: Ιδεολογία Ένα σύστημα πεποιθήσεων προσανατολισμένο στη δράση, με Ιδιαίτερη προτεραιότητα αξιών Αντιδιαστολή στον πλουραλισμό Μια κοινή, ενιαία αντίληψη της πραγματικότητας και αξιολόγηση σχετικών αντικειμένων στάσεων  Οι ιδεολογίες αποτελούν το κοινό πλαίσιο νοητικών μοντέλων που διακατέχουν ομάδες ή άτομα, και παρέχουν τόσο μια ερμηνεία του περιβάλλοντος όσο και μια υπαγόρευση της κατάλληλης δόμησης του περιβάλλοντος (Parsons, 1951).