Koncentracija na naponite Pove}eto ma{inski delovi imaat promenliv napre~en presek. Sekoja promena na geometrijata predizvikuva lokalna koncentracija na naponite. Kako rezultat na koncentracijata na naponite, na odredeni mesta se dobivaat zna~itelno pogolemi lokalni naponi od o~ekuvanite.

Klasi~en metod za zemawe predvid na koncentracija na naponite Koeficientot na koncentracija na naponite K. K zavisi od geometrijskite odnosi na oblikot na koncentratorot i od vidot na napregaweto. Maksimalnite normalni : max = K  nom max = K   nom Koncentracija na naponi od svitkuvawe za razli~ni oblici

Koncentracija na naponite pri stati~ko optovaruvawe Kaj `ilavite materijali: se javuva lokalno te~ewe na materijalot koga lokalnite naponite ke ja nadminat granicata na razvlekuvawe ponatamo{noto zgolemuvawe na naponite vo delot }e predizvika zgolemuvawe na zonata na razvlekuvawe na materijalot do lom na delot }e dojde duri koga naponite vo celiot napre~en presek }e ja dostignat granicata na kinewe kaj stati~ki optovarenite delovi ne mora da se zame predvid koncentracijata na naponite Kaj krtite materijali: ne se javuva lokalno te~ewe na materijalot koga lokalnite naponi }e ja nadminat jakosta na kinewe, se javuva lokalna puknatina, koja brgu se {iri delot se kr{i za kratko vreme po pojavata na lokalnata puknatina kaj delovite napraveni od krti materijali mora da se zeme predvid koncentracijata na naponite

Koncentracija na naponite pri dinami~ko optovaruvawe Pri dinami~ko optovaruvawe, i `ilavite i krtite materijali se skoro podednakvo osetlivi na koncentracija na naponite. Mora da se zeme predvid koncentracijata na naponite. Site materijali ne se ednakvo osetlivi na koncentracija na naponite. Osetlivosta zarezi se ozna~uva so q za ~elici so razli~na ja~ina na kinewe M. Poosetlivi se tvrdite materijali so visoka ja~ina na kinewe. 700 1000 1400 ^elici Alum. leguri Radius na zarezot r (mm) Osetlivost na zarezi q σM= 400 MPa

Koncentracija na naponite pri dinami~ko optovaruvawe Fenomen na namalena oselivost na materijalite na tesni zarezi. Kaj dinami~ki optovarenite delovi, se koristi koeficient za koncentracija na naponite pri dinami~ko optovaruvawe K K = 1 + q(K - 1) Maksimalnite naponi pri dinami~ko optovaruvawe max = K  nom max = K  nom K e ne{to pomal K, taka {to ako namesto K se zeme direktno vrednost za K, bi se napravilo izvesno predimenzionirawe.

Namaluvawe na koncentracija na naponite So konstruktivni zafati mo`e da se ubla`i koncentracijata na naponi. Op{ti pravila se: po mo`nost da se odbegnuvaat nagli promeni na napre~niot presek, celosno da se izbegnuvaat ostri agli da se predvidi najgolem mo`en radius na premin pome|u razli~ni napre~ni preseci optovarenite delovi koi se izrabotuvaat od cvrsti i krti materijali treba da se konstruiraat taka {to da bidat bez ili so minimalna koncentracija na naponite.

Namaluvawe na koncentracija na naponite pogolem radius blag konusen premin `leb pozadi naslonot

Odreduvawe na koncentracija na naponite po MKE Primer: Plo~ata so dimenzii 90h40 mm, debelina 10 mm Otvorot vo sredinata e so dijametar 15 mm Povr{inata na presekot kaj otvorot e A = 10 · (40-15) = 250 mm2 Sila na istegnuvawe F=104 N Plo~ata e od ~elik so granica na razvlekuvawe 225 N/mm2. Koeficientot na koncentracija na naponite se ot~ituva od dijagram i iznesuva K = 2,27 Naponite vo gornata i dolnata to~ka na otvorot iznesuvaat σ = K · F/A = 91,2 N/mm2 .

Odreduvawe na koncentracija na naponite po MKE Primer: So istite podatoci, primerot mo`e da se re{i i so softver za analiza na naponite i deformaciite po metodot na kone~ni elementi. Mre`ata e dopolnitelno zgusnata okolu otvorot za poprecizna presmetka na naponite kaj koncentratorot.

Odreduvawe na koncentracija na naponite po MKE Primer: So istite podatoci, primerot mo`e da se re{i i so softver za analiza na naponite i deformaciite po metodot na kone~ni elementi. Mre`ata e dopolnitelno zgusnata okolu otvorot za poprecizna presmetka na naponite kaj koncentratorot.