ΑΡΧΑΪΚΗ ΕΠΟΧΗ (750-480 π.Χ.) Ονομάζεται  έτσι  συμβατικά  η  περίοδος  από  τα  μέσα  περίπου  του  8ου  αιώνα  ως  την  πρώτη  εικοσαετία  του  5ου  αιώνα  π.Χ. γιατί  αυτή  ήταν  η  εποχή  της  προετοιμασίας  και  των  απαρχών  της  οικονομικής  πολιτικής  και  πολιτιστικής  εξέλιξης  του  ελληνικού  κόσμου.

1η φάση 8ος  αιώνας  π.Χ. : η  οικονομικοκοινωνική  κρίση  του  τέλους  της  ομηρικής  εποχής  αντιμετωπίζεται  με  2  τρόπους : την  οργανωμένη  πόλη – κράτος  και την  ίδρυση  αποικιών (2ος  ελληνικός  αποικισμός).

2η φάση  7ος–6ος  αιώνας  π.Χ. : εποχή  πνευματικών  αναζητήσεων  και  διαμόρφωσης  του  αρχαίου  ελληνικού  πολιτισμού.

3η φάση Τέλος  αρχαϊκής  εποχής : οι  νικηφόροι  αγώνες  των  ελλήνων  εναντίον  των  «βαρβάρων». Συνέπειες  της  νίκης  των  Ελλήνων : ενισχύθηκε  η  εθνική  συνείδηση επικυρώθηκε  η  αποτελεσματικότητα  της  οργάνωσης  που  παρείχε  ο  θεσμός  της  πόλης – κράτους.

ΓΕΝΕΣΗ ΤΗΣ ΠΟΛΗΣ – ΚΡΑΤΟΥΣ    ΓΕΝΕΣΗ  ΤΗΣ  ΠΟΛΗΣ – ΚΡΑΤΟΥΣ  Πόλη – κράτος :  με   τον   όρο   δηλώνεται   η   έννοια   του   χώρου   και  συγχρόνως  η  οργανωμένη  κοινότητα  ανθρώπων  κάτω  από  μια  εξουσία.

ΣΥΣΤΑΤΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΤΗΣ ΠΟΛΗΣ – ΚΡΑΤΟΥΣ ΣΥΣΤΑΤΙΚΑ  ΣΤΟΙΧΕΙΑ  ΤΗΣ  ΠΟΛΗΣ – ΚΡΑΤΟΥΣ Γεωγραφική  άποψη: η  πόλις  ή  άστυ =  ο  χώρος  άσκησης  της  εξουσίας, τειχισμένος  τις  περισσότερες  φορές  και  2. η  ύπαιθρος  χώρα =  ευρύτερη  περιοχή  γύρω  από  την  πόλη  καλλιεργήσιμη, με  διάσπαρτους  μικρότερους  οικισμούς  (κώμες).

ΣΥΣΤΑΤΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΤΗΣ ΠΟΛΗΣ – ΚΡΑΤΟΥΣ ΣΥΣΤΑΤΙΚΑ  ΣΤΟΙΧΕΙΑ  ΤΗΣ  ΠΟΛΗΣ – ΚΡΑΤΟΥΣ Οργανωτική  άποψη: οι  πολίτες =  κάτοικοι  της  πόλης – κράτους  που  συμμετείχαν  στη  διαχείριση  των  κοινών  και  έπαιρναν  μέρος  στη  λήψη  των  αποφάσεων  και  το  πολίτευμα = ο  τρόπος  άσκησης  της  εξουσίας  και  η  συμμετοχή  σ΄ αυτήν  ή  όχι  των  πολιτών.

ΒΑΣΙΚΕΣ  ΕΠΙΔΙΩΞΕΙΣ  ΤΩΝ  ΠΟΛΙΤΩΝ – ΠΡΟΫΠΟΘΕΣΕΙΣ  ΥΠΑΡΞΗΣ  ΤΗΣ  ΠΟΛΗΣ – ΚΡΑΤΟΥΣ Η  ελευθερία:  οι  πολίτες  αγωνίζονταν  για  την  ανεξαρτησία  τους  υπερασπίζοντας  την  ελευθερία  της  πόλης. Η  αυτονομία:  οι  πολίτες  συνέβαλλαν  στη  διακυβέρνηση  με  νόμους  που  είχαν  οι  ίδιοι  θεσπίσει  για  να  επιτύχουν  την  αυτονομία  της  πόλης. Η  αυτάρκεια:  οι  πολίτες  συμμετείχαν  στην  παραγωγή  για  να  καλύψουν  τις  ανάγκες  της  πόλης  τους  και  να  ενισχύσουν  την  αυτάρκειά  της.

Η ΣΗΜΑΣΙΑ ΤΟΥ ΘΕΣΜΟΥ ΤΗΣ ΠΟΛΗΣ – ΚΡΑΤΟΥΣ Η  ΣΗΜΑΣΙΑ  ΤΟΥ  ΘΕΣΜΟΥ  ΤΗΣ  ΠΟΛΗΣ – ΚΡΑΤΟΥΣ Οι  βασικές  επιδιώξεις  των  πολιτών:   ΄Ηταν  τροχοπέδη  για  την  οργάνωση  των  Ελλήνων  σε  ένα  ενιαίο  κράτος. Ο  συνεχής  αγώνας  για  την  εξασφάλιση  της  ελευθερίας, της  αυτονομίας  και  της  αυτάρκειας  οδηγούσε  σε  μια  μορφή  πατριωτισμού  με  έντονο  τοπικιστικό  πνεύμα  και  (α) τόνιζε  τις  διαφορές  μεταξύ  των  Ελλήνων, (β)  προκαλούσε  συχνά  εμφύλιες  συγκρούσεις  και  (γ)  δεν  διευκόλυνε  την  ένωσή  τους/δε δημιο.υργούσε προυϋποθέσεις συγκρότησης ενιαίου κράτους   2. Αποτέλεσαν  τη  γενεσιουργό  δύναμη  των  επιτευγμάτων  και  της  πολιτισμικής  πορείας  των  Ελλήνων. (ΠΟΙΑ ΕΙΝΑΙ ΑΥΤΑ;)-επόμενη διαφάνεια

Η ΣΗΜΑΣΙΑ ΤΟΥ ΘΕΣΜΟΥ ΤΗΣ ΠΟΛΗΣ – ΚΡΑΤΟΥΣ Η  ΣΗΜΑΣΙΑ  ΤΟΥ  ΘΕΣΜΟΥ  ΤΗΣ  ΠΟΛΗΣ – ΚΡΑΤΟΥΣ  Η  δημοκρατία, η  ποίηση  και  ιδιαίτερα  το  θέατρο,  η  φιλοσοφία, η  ρητορεία, η  πολεοδομία  και  η  επιστήμη  ήταν  επιτεύγματα  της  δραστηριότητας  του  ανθρώπου  μέσα  στο  πλαίσιο  της  πόλης – κράτους.

Η ΣΗΜΑΣΙΑ ΤΟΥ ΘΕΣΜΟΥ ΤΗΣ ΠΟΛΗΣ – ΚΡΑΤΟΥΣ Η  ΣΗΜΑΣΙΑ  ΤΟΥ  ΘΕΣΜΟΥ  ΤΗΣ  ΠΟΛΗΣ – ΚΡΑΤΟΥΣ  Μόνο  στην  ελληνική  πόλη-κράτος   οι   έννοιες   του  «πολίτη»   και  της  «πολιτικής»    απέκτησαν  υπόσταση  και  έγιναν  πραγματικότητα. Μόνο  εκεί  οι  κάτοικοι  ανέπτυξαν  «πολιτική  δραστηριότητα»  δηλαδή  είδαν  τη  ζωή  τους  συνδεδεμένη  με  τις  ιδέες  της  ελευθερίας, της  αυτόβουλης  δράσης  για  α. την  αντιμετώπιση  των  κοινών  προβλημάτων  τους  και  β. την  κατοχύρωση  των  δικαιωμάτων  τους.

Αρχαϊκή Εποχή (750-480 π.Χ.)- Η οικονομική και κοινωνική οργάνωση Αρχαϊκή Εποχή (750-480 π.Χ.)- Η οικονομική και κοινωνική οργάνωση **Δεν οργανώθηκαν όλες οι πόλεις-κράτη συγχρόνως και με τον ίδιο τρόπο: Τ μ ή μ α τ α ε λ λ η ν ι κ ώ ν φ υ λ ώ ν Αυτονομήθηκαν  Απέκτησαν μόνιμη εγκατάσταση Οργανώθηκαν χωροταξικά Ανέπτυξαν τοπικές λατρείες Αναμείχθηκαν με άλλα φύλα  δημιούργησαν τις πρώτες πόλεις-κράτη στα παράλια της Μ. Ασίας (κατά τον α’ ελληνικό αποικισμό)

Αρχαϊκή Εποχή (750-480 π.Χ.) -Η οικονομική και κοινωνική οργάνωση Στον Ελλαδικό χώρο Τμήματα διαφορετικών φυλών αυτονομήθηκαν ΚΑΙ οργανώθηκαν μεταξύ τους) 2. Γειτονικές κοινότητες ενώθηκαν σε ενιαίο χώρο. 3. Ομάδες αποσπάστηκαν από κώμες (χωριά) ΚΑΙ συγκρότησαν δική τους διοίκηση. Σ Υ Ν Ο Ι Κ Μ

Η κρίση του Ομηρικού κόσμου Χαρακτηριστικά Οικονομική κρίση λόγω: α. Έλλειψης - καλλιεργήσιμων εκτάσεων - μέσων εκμετάλλευσης της γης - άλλων πόρων πέραν της γης β. Πληθυσμιακής αύξησης γ. Απουσίας εργατικής ειδίκευσης δ. Συγκέντρωσης της γης σε λίγους ε. Αύξησης της δύναμης των ευγενών 2. Περιορισμός βασιλικής εξουσίας και αύξηση της δύναμης των ευγενών 3.Μεγάλος αριθμός μικρών ή μεσαίων καλλιεργητών ή ακτημόνων 4. Ανάπτυξη της δουλείας

Στην περίοδο της κρίσης... ΕΥΓΕΝΕΙΣ: Η  δύναμή  τους  στηριζόταν  στην  κατοχή  της  γης .  Τα    ονόματα     αγαθοί , εσθλοί , άριστοι , ευπατρίδες    κ.ά.  υποδήλωναν  την  προέλευση  και  την  κοινωνική  τους  υπόσταση. Ασχολούνταν  με  τη  σωματική  άσκηση  και  την  καλλιέργεια  του  πνεύματος. Βρίσκονταν  σε  συνεχή  πολεμική  ετοιμότητα  και  έτρεφαν  άλογα. Γι΄ αυτό  και  ονομάστηκαν  ιππείς . ΠΛΗΘΟΣ , ΟΧΛΟΣ , ΚΑΚΟΙ : Μεγάλος  αριθμός  μικρών  και  μεσαίων   καλλιεργητών   ή   ακτημόνων.  Στη   συνέχεια   πολλοί  ασχολήθηκαν   με  τη   βιοτεχνία, το  εμπόριο, τη  ναυτιλία    και  πλούτισαν, αλλά   δεν   εξισώθηκαν   εξαρχής   πολιτικά   με  τους  ευγενείς. ΔΟΥΛΟΙ : Η  ανάπτυξη  του  θεσμού  της  δουλείας  συνδέεται  με την  αντίληψη  ότι  ο  πολίτης  πρέπει  να  είναι  απαλλαγμένος  από  τις  εργασίες  για  να  ασχολείται  μόνο  με  τις  υποθέσεις  της  πόλης. Ο  αριθμός  των  δούλων  αυξήθηκε (πρακτική πολλαπλασιασμού των δούλων)  σε  άλλες  πόλεις  λόγω  των  χρεών  προς  τους  ευγενείς  (Αθήνα) και  σε  άλλες  εξαιτίας  των  κατακτητικών  πολέμων  (Σπάρτη) .

Αντιμετώπιση Κρίσης Οι λύσεις που δόθηκαν ήταν οι εξής :  Οι  λύσεις  που  δόθηκαν  ήταν  οι  εξής : 1. Ανάπτυξη  της  βιοτεχνίας  και  του  εμπορίου  ( Αθήνα ) 2. Κατακτητικοί  πόλεμοι  και  εδαφική  επέκταση  ( Σπάρτη, ΄Αργος, ΄Ηλιδα ) . 3. ΄Ιδρυση  αποικιών ( Κόρινθος, Μέγαρα, Χαλκίδα, Μίλητος  σε  συνδυασμό  και  με  τις  άλλες  λύσεις ) . ** Τα  απομονωμένα  τμήματα  των  Ελλήνων ( Αρκάδες, Αιτωλοί, Ακαρνάνες, Ηπειρώτες )  διατήρησαν  τη  φυλετική  οργάνωση  και  δεν  ακολούθησαν  την  ίδια  οικονομική  πορεία.

Β’ Ελληνικός Αποικισμός (8ος-6ος αι. π.Χ.) Β’ Ελληνικός Αποικισμός (8ος-6ος αι. π.Χ.) Πως ορίζεται ο Β΄Ελληνικός Αποικισμός; Η αναγκαστική μετακίνηση* ομάδας ανθρώπων, η εγκατάστασή τους σε άλλη περιοχή και η δημιουργία νέας πόλης – κράτους.

Β’ Ελληνικός Αποικισμός (8ος-6ος αι. π.Χ.) Β’ Ελληνικός Αποικισμός (8ος-6ος αι. π.Χ.) Αιτίες: Στενοχωρία (αναζήτηση καλλιεργήσιμης γης) Έλλειψη πρώτων υλών,ιδιαίτερα μετάλλων (σίδερο-χαλκό-κασσίτερο) Αναζήτηση νέων αγορών για προμήθεια και πώληση αγαθών Εσωτερικές πολιτικές διαμάχες

Β’ Ελληνικός Αποικισμός (8ος-6ος αι. π.Χ.) *Μητρόπολη *Οικιστής *Περιοχές των αποικιών *Σχέσεις με τους ντόπιους

Β’ Ελληνικός Αποικισμός (8ος-6ος αι. π.Χ.)

Β’ Ελληνικός Αποικισμός (8ος-6ος αι. π.Χ.)

Β’ Ελληνικός Αποικισμός (8ος-6ος αι. π.Χ.) Β’ Ελληνικός Αποικισμός (8ος-6ος αι. π.Χ.) Ποιές οι διαφορές του Β’ από τον Α’ ελληνικό αποικισμό; α) Η επιχείρηση ήταν οργανωμένη από τη μητρόπολη β) οι νέες πόλεις – κράτη ήταν αυτόνομες και αυτάρκεις γ) οι δεσμοί με τη μητρόπολη ήταν χαλαροί ως ανύπαρκτοι (σπάνια εχθρικές).

Β’ Ελληνικός Αποικισμός (8ος-6ος αι. π.Χ.) Β’ Ελληνικός Αποικισμός (8ος-6ος αι. π.Χ.) Συνέπειες/Επιπτώσεις Οικονομικές Αναπτυξη δευτερογενούς και τριτογενούς τομέα τις οικνομίας Κοπή και χρήση νομίσματος για τις συναλλαγές Κοινωνικές Κρίση αριστοκρατορικής κοινωνίας Αύξηση δουλείας (αργυρώνητοι δούλοι) Πολτιστικές Διάδοση γραφής (χαλκιδικό αλφάβητο στου ιταλικούς λαούς)

Τα πολιτεύματα Η πόλη-κράτος αποτελούσε το βασικό θεσμό πολιτικής οργάνωσης ΑΛΛΑ η εξέλιξη του πολιτεύματος ήταν διαφορετική σε κάθε πόλη- κράτος.

Τα πολιτεύματα: Θεωρητικό σχήμα μεταβολής πολιτευμάτων ΒΑΣΙΛΕΙΑ  ΑΡΙΣΤΟΚΡΑΤΙΑ ΟΛΙΓΑΡΧΙΑ/ΤΙΜΟΚΡΑΤΙΑ ΤΥΡΑΝΝΙΔΑ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ Παρακμή και πτώση με τη δημιουργία των πόλεων κρατών. Παρέμεινε σε περιοχές που διατήρησαν τον φυλετικό τρόπο οργάνωσης Η εξουσία στα χέρια των αρίστων (κατοχή γης και ευγενική καταγωγή)

Τα πολιτεύματα ΒΑΣΙΛΕΙΑ Θεωρητικό σχήμα μεταβολής πολιτευμάτων Κρίση αριστοκρατικής δομής λόγω: ΒΑΣΙΛΕΙΑ  ΑΡΙΣΤΟΚΡΑΤΙΑ ΟΛΙΓΑΡΧΙΑ/ΤΙΜΟΚΡΑΤΙΑ ΤΥΡΑΝΝΙΔΑ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ 1. Νέων κοινωνικών τάξεων (έμποροι και βιοτέχνες) που διεκδίκησαν μερίδιο στην εξουσία 2. οπλιτική φάλαγγα (καινούργιο στρατιωτικό σώμα-ιδέα της ισότητας στην άσκηση εξουσίας.) 3. Σχέσεις ευγενών και πλήθους Λύση: κωδικοποίηση του άγραφου δικαίου (νομοθέτες/αισυμνήτες: Λυκούργος, Δράκοντας, Σόλωνας, κ.α) Συνέπεια: Συμμετοχή στη διακυβέρνηση της πολιτείας ανάλογα με την οικονομική κατάσταση των πολιτών, δηλ. το εισόδημα (τιμήματα)

Τα πολιτεύματα Θεωρητικό σχήμα μεταβολής πολιτευμάτων Η ολιγαρχία δεν έδωσε λύση... ΒΑΣΙΛΕΙΑ  ΑΡΙΣΤΟΚΡΑΤΙΑ ΟΛΙΓΑΡΧΙΑ/ΤΙΜΟΚΡΑΤΙΑ ΤΥΡΑΝΝΙΔΑ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ Κάποιοι ευγενείς αναδείχθηκαν ηγέτες και κατέλαβαν την εξουσία με την υποστήριξη κατώτερων κοινωνικών ομάδων Πολυκράτης / Σάμος, Περίανδρος / Κόρινθος Θεαγένης / Μέγαρα, Πεισίστρατος / Αθήνα

Τα πολιτεύματα Θεωρητικό σχήμα μεταβολής πολιτευμάτων Μετά την τυραννίδα, τι; ΒΑΣΙΛΕΙΑ  ΑΡΙΣΤΟΚΡΑΤΙΑ ΟΛΙΓΑΡΧΙΑ/ΤΙΜΟΚΡΑΤΙΑ ΤΥΡΑΝΝΙΔΑ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ Επιστροφή στην Ολιγαρχία/Τιμοκρατία Η’ Μεταρρυθμίσεις (π.χ στην Αθήνα με ον Κλεισθένη) που άνοιξαν το δρόμο για * η εκκλησία του δήμου (=συνέλευση όλων των ενηλίκων κατοίκων που είχαν πολιτικά δικαιώματα)  κυρίαρχο Πολιτειακό όργανο *δικαίωμα ισηγορίας (= ελεύθερη έκφραση γνώμης για τη διαχείριση των κοινών) *δικαίωμα ισονομίας (=συμμετοχή στη διαμόρφωση και την ψήφιση των νόμων).

Περσικοί Πόλεμοι Σημασία : Προβολή δυναμισμού της πόλης – κράτους ως οργανωτικού θεσμού. Σύγκρουση δύο διαφορετικών τρόπων ζωής, δύο συστημάτων αξιών, δύο πολιτισμών. Δημιουργία κοινής εθνικής συνείδησης και κοινής ιστορικής μνήμης όλων των Ελλήνων ∙ οι περσικοί πόλεμοι ήταν οι πρώτοι εθνικοί πόλεμοι των Ελλήνων.

Αρχαϊκός Πολιτισμός Γράμματα Διδακτικό έπος (Ησίοδος ‘Θεογονία και ‘Έργα και Ημέραι’) Λυρική ποίηση Πεζός Λόγος (λογογράφοι-Εκαταίος ο Μιλήσιος) Φυσικοί Φιλόσοφοι (Θαλής,Πυθαγόρας, Ηράκλειτος)

Αρχαϊκός Πολιτισμός Αρχιτεκτονική

Αρχαϊκός Πολιτισμός Αρχιτεκτονική Ναός Αφαίας Αθηνάς στην Αίγινα Ναός Απόλλωνα στην Κόρινθο

Αρχαϊκός Πολιτισμός Αρχιτεκτονική Ναός Άρτεμης-Έφεσος Ναός Αφροδίτης-Θεσσαλονίκη

Αρχαϊκός Πολιτισμός Πλαστική Κούρος Κόρη

Αρχαϊκός Πολιτισμός Κεραμική Τέχνη