ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ ΤΗΣ ΟΜΑΔΑΣ ΕΛΑΙΟΠΑΡΑΓΩΓΩΝ «Κατάρτιση των παραγωγών σε νέες τεχνικές καλλιέργειας για την τριετία 2015/2018» Δράση 2-Γ.iii ΔΙΑΒΡΩΣΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ ΤΗΣ ΟΜΑΔΑΣ ΕΛΑΙΟΠΑΡΑΓΩΓΩΝ ΠΕΡΙΟΔΟΣ 2016/2017 Ι. ΓΡΗΓΟΡΑΤΟΣ

ΤΟ ΕΔΑΦΟΣ Το επιφανειακό έδαφος είναι το επιφανειακό στρώμα του στερεού φλοιού της γης το οποίο στηρίζονται και αναπτύσσονται τα φυτά (35 έως 50 εκατοστά). Το στρώμα κάτω από το επιφανειακό έδαφος λέγεται υπέδαφος. Το υπέδαφος φτάνει τα 2 μέτρα, εκεί δηλαδή που προχωρούν οι ρίζες των φυτών και μπορεί να γίνει γεωργική εκμετάλλευσή του. Το έδαφος σχηματίζεται με φυσικό τρόπο από την αποσάθρωσή των επιφανειακών πετρωμάτων της γης που συντελείται με την επίδραση ορισμένων παραγόντων όπως οι συνεχείς μεταβολές της θερμοκρασίας , η βροχή, ο παγετός, ο άνεμος, οι μικροοργανισμοί, τα ανώτερα φυτά και οι ζωικοί οργανισμοί. Το έδαφος αποτελεί τη βάση για την παραγωγή τροφίμων και καταλαμβάνεται από το ανθρωπογενείς κατασκευές, όπως πόλεις και γενικά κατοικημένες περιοχές. Είναι αναγκαίος πόρος για την οικοδόμηση χωριών, έργων υποδομής και οδικών δικτύων. Επομένως η προστασία του εδάφους είναι αναγκαία.

ΙΔΙΟΤΗΤΕΣ ΕΔΑΦΟΥΣ Α) ΦΥΣΙΚΕΣ ΙΔΙΟΤΗΤΕΣ ΕΔΑΦΟΥΣ Σύσταση: διαμορφώνεται από την αναλογία των υλικών που το αποτελούν. Υφή: το μέγεθος των ανόργανων υλικών καθορίζει την υφή του εδάφους. Πορώδες και ειδικό βάρος: το πορώδες καθορίζεται από τα διάκενα του εδάφους, το πραγματικό ειδικό βάρος είναι γύρω στο 2.5. Υγροσκοπικότητα: αναφέρεται στην ικανότητα πρόσληψης και απόδοσης υγρασίας Ειδική θερμότητα: είναι η ποσότητα ενέργειας που απαιτείται για την αύξηση της θερμοκρασίας κατά 1οC. Β) ΧΗΜΙΚΕΣ ΙΔΙΟΤΗΤΕΣ ΕΔΑΦΟΥΣ Ο δείκτης PΗ του εδάφους: καθορίζει την οξύτητα και την αλκαλικότητα του εδάφους. Η ανάπτυξη των φυτών και η βλάστηση κάθε είδους επηρεάζεται γιατί καθορίζει την απορρόφηση και τη διαθεσιμότητα των θρεπτικών στοιχείων του εδάφους. Οι παράγοντες που επηρεάζουν την τιμή του είναι: η βροχόπτωση, το είδος των καλλιεργούμενων φυτών και η χρησιμοποίηση λιπασμάτων.

ΚΑΤΗΓΟΡΙΕΣ ΕΔΑΦΟΥΣ ΑΜΜΩΔΗ: έχουν κύριο συστατικό την άμμο και δε συγκρατούν υγρασία, ενώ οι θρεπτικές ουσίες τους ξεπλένονται εύκολα. Τα φυτά που δεν έχουν βαθιές ρίζες, δε βρίσκουν πολλές θρεπτικές ουσίες στα εδάφη αυτά, δε στηρίζονται γερά και όταν φυσά δυνατός άνεμος, τα ρίχνει κάτω και τα ξεριζώνει και στις πολλές ζέστες ξεραίνονται τελείως. ΑΡΓΙΛΩΔΗ: πλεονάζει η άργιλος. Τα εδάφη αυτά το χειμώνα δεν τα διαπερνά το κρύο, αλλά στην επιφάνεια τους είναι ψυχρά. Το καλοκαίρι κρατούν υγρασία και στις μεγάλες ζέστες προκαλούν ρωγμές. Οι ρίζες των φυτών δεν προχωρούν βαθιά και υποφέρουν από ασφυξία στην ξηρασία. ΠΗΛΩΔΗ: κατάλληλη για την ανάπτυξη φυτών. ΑΣΒΕΣΤΟΛΙΘΙΚΑ Ή ΑΣΠΡΟΧΩΜΑΤΑ: προέρχονται από ασβεστολιθικά πετρώματα. ΟΡΓΑΝΙΚΑ ΕΔΑΦΗ: έχουν πολλές οργανικές ουσίες και το χρώμα τους είναι σκούρο καστανό. Είναι αφράτα και καλλιεργούνται εύκολα. Διατηρούν τη ζέστη το χειμώνα και τη δροσιά το καλοκαίρι. Απορροφούν το νερό, τα διαπερνά εύκολα ο ήλιος και ο αέρας και μέσα τους ζουν χρήσιμοι μικροοργανισμοί και γαιωσκόληκες. Είναι κατάλληλα εδάφη για καλλιέργεια.

ΕΔΑΦΙΚΟΙ ΟΡΙΖΟΝΤΕΣ Ο Α ορίζοντας (το επιφανειακό έδαφος), αρχίζει από την επιφάνεια του εδάφους (με το ανώτατο στρώμα που περιλαμβάνει φυτά) και είναι πλούσιος σε οργανικά υλικά, τα οποία έχουν αρχίσει να αποσυντίθενται. Αυτά ελαττώνονται βαθμιαία και συγχρόνως αρχίζουμε να βρίσκουμε και ανόργανα συστατικά. Ονομάζεται αποπλυμένος γιατί τα υλικά μεταφέρονται από αυτόν χαμηλότερα. Ο Β ορίζοντας(υπέδαφος), ονομάζεται εμπλουτισμένος γιατί μεταφέρονται σε αυτόν τα υλικά από τον Α. Αποτελείται, κυρίως, από αργιλικά υλικά και από οξείδια του σιδήρου, μαγνησίου, αλουμινίου. Στον ορίζοντα Β διεισδύουν οι ρίζες των φυτών και αντλούν θρεπτικά συστατικά. Ο C ορίζοντας αποτελείται από τα υλικά του μητρικού πετρώματος.

ΕΔΑΦΙΚΟΙ ΟΡΙΖΟΝΤΕΣ

ΕΔΑΦΙΚΟΙ ΟΡΙΖΟΝΤΕΣ

ΤΑΞΙΝΟΜΗΣΗ ΕΔΑΦΟΥΣ 1.Χονδρόκοκκα - η μέγιστη διάσταση, σε περισσότερο από τα μισά σωματίδια, είναι μεγαλύτερη από 0,74 mm. 2.Λεπτόκοκκα - η μέγιστη διάσταση των περισσότερων από τα μισά σωματιδίων είναι μικρότερη από 0,74 mm. 3. Με υψηλό περιεχόμενο σε οργανικά - όπως η τύρφη.

ΕΔΑΦΙΚΗ ΥΠΟΒΑΘΜΙΣΗ 1. Υδατική υποβάθμιση: Είναι η απώλεια επιφανειακού χώματος λόγω κίνησης του νερού που το συμπαρασύρει. Εξαρτάται από το κλίμα, το γεωλογικό υπόβαθρο, το ανάγλυφο και τη βλάστηση. 2. Αιολική διάβρωση: Στην περίπτωση αυτή οι άνεμοι παρασύρουν το επιφανειακό χώμα. Η αποδάσωση ( απομάκρυνση της φυσικής βλάστησης) είναι από τους κύριους λόγους δημιουργίας της και η εντατική γεωργία (υπερβολική χρησιμοποίηση του εδάφους από τους γεωργούς) με συνεχή οργώματα εκθέτουν το έδαφος σε υδατική και αιολική διάβρωση. Επίσης η εντατική βόσκηση δημιουργεί μείωση της φυτοκάλυψης και καταστρέφει τη δομή του εδάφους λόγω της μηχανικής δράσης των ποδιών των ζώων. 3. Χημική υποβάθμιση: α) μείωση των θρεπτικών συστατικών του εδάφους, β) αλατοποίηση που σημαίνει αύξηση της συγκέντρωσης των αλάτων του επιφανειακού χώματος, καθιστώντας το ακατάλληλο για γεωργική χρήση, γ) όξυνση που προκαλείται από τα συστατικά του εδάφους από έντονη χρήση λιπασμάτων. 4. Φυσική υποβάθμιση: Είναι η κυριότερη μορφή υποβάθμισης όταν το έδαφος γίνεται συμπαγές ( μειώνεται το ποσοστό του όγκου του αέρα). Όσο πιο συμπαγές είναι το χώμα τόσο πιο δύσκολη είναι η βλάστηση των σπόρων, άρα τόσο πιο πολλή η απορροή του νερού και συνεπώς η διάβρωση.

ΔΙΑΒΡΩΣΗ Η εδαφική διάβρωση είναι σοβαρό πρόβλημα Περιβαλλοντικό Γεωπονικό (παραγωγικότητα) Ο σχεδιασμός συντήρησης πρέπει να είναι ενσωματωμένος σε κάθε καλλιεργητική μεταχείριση και φροντίδα. Η διάβρωση μπορεί να μειωθεί με αύξηση της κάλυψης της εδαφικής επιφάνειας με υπολείμματα της προηγούμενης καλλιέργειας και ενσωμάτωση οργανικής ουσίας (σε δραματικές περιπτώσεις, μείωση κλίσης με τεχνικά έργα, π.χ. πεζούλες ή αναβαθμοί). Η αποκατάσταση είναι αργή και επίπονη.

ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ ΠΟΥ ΔΗΜΙΟΥΡΓΕΙ Η ΔΙΑΒΡΩΣΗ Μείωση παραγωγικότητας: Αυτή οφείλεται στην απώλεια του επιφανειακού στρώματος του εδάφους, το οποίο είναι και το πιο γόνιμο. Στα επιφανειακά 30 cm του εδάφους έχουν δράσει εντονότερα όλες οι εδαφογενετικές συνιστώσες, και εκεί έχουμε συγκέντρωση θρεπτικών και οργανικής ουσίας. Η μείωση της παραγωγικότητας των οικοσυστημάτων οδηγεί σε προχωρημένο στάδιο στην ερημοποίηση. Φυσική ρύπανση επιφανειακών υδάτων: Η διάβρωση των χερσαίων οικοσυστημάτων ακολουθείται από την ιζηματογένεση των υδατικών. Δεν είναι μόνο, δηλαδή, ότι έδαφος θα χαθεί από εκεί που δεν πρέπει, είναι και ότι θα οδηγηθεί και εκεί που δεν πρέπει! Λόγω των εδαφικών τεμαχιδίων που παραμένουν σε αιώρηση στο ποτάμι ή αποτίθενται σε λίμνες και θάλασσες, αυξάνει η θολότητα των επιφανειακών υδάτων. Αυτό θα οδηγήσει σε αλλοίωση των πληθυσμιακών σχέσεων. Π.χ. το ψάρι-λεία θα κρύβεται καλύτερα από το ψάρι-άρπαγα, κάτι που θα οδηγήσει σε μείωση του αριθμού ατόμων του άρπαγα. Συνήθως όμως τα μεγαλύτερα ψάρια είναι και τα εμπορικά. Τελικά θα ακολουθήσει μείωση της αλιείας με όλες τις αρνητικές συνέπειες που αυτό συνεπάγεται.

ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ ΠΟΥ ΔΗΜΙΟΥΡΓΕΙ Η ΔΙΑΒΡΩΣΗ Ρύπανση υδάτων από τα προσροφημένα θρεπτικά στις επιφάνειες των εδαφικών τεμαχιδίων: Αυτή είναι γνωστή και σαν χημική ρύπανση επιφανειακών υδάτων. Η μεγάλη αύξηση των θρεπτικών θα οδηγήσει σε ευτροφισμό, ο οποίος αλυσιδωτά επιφέρει σημαντικές αλλοιώσεις στα υδατικά οικοσυστήματα. Τελικά, φυσική και χημική ρύπανση των υδατικών οικοσυστημάτων θα επιφέρουν και μια επιτάχυνση της ωρίμανσής τους.

ΜΗΧΑΝΙΣΜΟΙ ΠΟΥ ΔΡΟΥΝ ΚΑΤΑ ΤΗ ΔΙΑΒΡΩΣΗ Αποκόλληση του εδαφικού τεμαχιδίου με την επίδραση της βροχής ή του αέρα (χρειάζεται πολλή ενέργεια). Μεταφορά του εδαφικού τεμαχιδίου με το νερό χαμηλότερα στο ανάγλυφο (χρειάζεται λιγότερη ενέργεια). Απόθεση χαμηλότερα στο ανάγλυφο (χρειάζεται ακόμα λιγότερη ενέργεια).

ΕΙΔΗ ΔΙΑΒΡΩΣΗΣ Ρηχή διάβρωση: Είναι το πρώτο στάδιο, όπου το νερό στο πέρασμά του δημιουργεί ρυάκια αβαθή. Αυτά με τον καιρό βαθαίνουν και ανοίγουν τα πρανή τους. Έτσι οδηγούμαστε στην Χαραδρωτική διάβρωση: Εδώ η διάβρωση φτάνει μέχρι τον αδιαπέρατο ορίζοντα (αν υπάρχει τέτοιος) ή μέχρι τον ανόργανο ορίζοντα C. Όταν η εκβάθυνση δεν έχει να προχωρήσει άλλο, η διάβρωση κατατρώει τα πρανή, έτσι ώστε λίγο-λίγο να οδηγηθούμε στην Στρωματική διάβρωση: Εδώ έχουμε ομοιόμορφη απομάκρυνση εδάφους μέχρι ενός σημαντικού βάθους (ίσως και 50 cm). Είναι η πιο προχωρημένη περίπτωση διάβρωσης, όπου το έδαφος έχει χάσει το μεγαλύτερο μέρος της παραγωγικότητάς του, και το εκεί οικοσύστημα έχει αρχίσει να δέχεται της επιδράσεις της ερημοποίησης.

ΤΥΠΟΙ ΔΙΑΒΡΩΣΗΣ Α) Διάβρωση με νερό Β) Διάβρωση με αέρα Διάβρωση κατά φύλλα Αυλακωτή Διάβρωση Χαραδρωτική Διάβρωση Β) Διάβρωση με αέρα

Διάβρωση με νερό (Water erosion) Διάβρωση κατά φύλλα (Sheet erosion) Απομάκρυνση του εδάφους ομοιόμορφα από την επιφάνεια του εδάφους

Διάβρωση με νερό (Water erosion) Αυλακωτή Διάβρωση (Rill erosion) Σχηματισμός μικρών καναλιών διασκορπισμένων ανομοιόμορφα, ιδίως σε γυμνά, μη καλλιεργούμενα ή φρεσκοκαλλιεργημένα εδάφη

Διάβρωση με νερό (Water erosion) Χαραδρωτική Διάβρωση (Gully erosion) Σχηματισμός μεγάλων καναλιών ή χαραδρών σε θέσεις όπου συγκεντρώνεται το νερό

Διάβρωση με αέρα (Wind erosion) Συμβαίνει κυρίως σε ξηρές και ημίξηρες περιοχές και λιγότερο σε υγρές σε όλους τους τύπους εδαφών.

ΕΥΠΑΘΕΙΣ ΠΕΡΙΟΧΕΣ ΠΡΟΣ ΔΙΑΒΡΩΣΗ Είναι ψηλά στο ανάγλυφο και έχουν μεγάλες κλίσεις. Έχουν μικρά ποσοστά οργανικής ουσία και αργίλου. Δέχονται ραγδαίες βροχές (όσο ραγδαιότερη η βροχή, τόσο μεγαλύτερη η διάμετρος των σταγόνων, τόσο μεγαλύτερη η ταχύτητα προσγείωσής τους και άρα τόσο περισσότερη η διάβρωση). Δεν έχουν μεγάλη φυτοκάλυψη (όσο μεγαλύτερη φυτοκάλυψη, τόσο μικρότερη η κινητική ενέργεια των σταγόνων της βροχής και άρα καλύτερη η προστασία).

ΑΝΘΡΩΠΟΓΕΝΕΙΣ ΕΠΙΔΡΑΣΕΙΣ ΠΟΥ ΕΠΙΔΡΟΥΝ ΣΤΗ ΔΙΑΒΡΩΣΗ Αλλαγή χρήσης γης προς τη γεωργική που προκαλεί: Μείωση ριζικού συστήματος: Όσο μικρότερο το ριζικό σύστημα, τόσο μεγαλώνει η ευπάθεια του εδάφους στη διάβρωση. Συνήθως αφορά αποψίλωση περιοχών με μόνιμες φυτοκοινωνίες (δενδρώδεις και θαμνώδεις εκτάσεις) και εγκατάσταση εμπορικών γεωργικών καλλιεργειών, οι περισσότερες από τις οποίες είναι ετήσιες. Αυτό επίσης προκαλεί Μείωση του ποσοστού της φυλλικής κάλυψης του εδάφους: Έτσι η βροχή προκαλεί έντονες φθορές στο έδαφος σε σχέση με παλαιότερα που υπήρχε δασοκάλυψη. Μείωση της οργανικής ουσίας του εδάφους: Γεωργική χρήση σημαίνει εκμηχανισμένη καλλιέργεια, άρα συχνός αερισμός του εδάφους, και τελικά απότομη αποικοδόμηση της οργανικής ουσίας. Αλλαγή χρήσης γης προς κτηνοτροφία: Αυτό επιταχύνει την αποψίλωση περιοχών με μόνιμες φυτοκαλύψεις.

ΤΡΟΠΟΙ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗΣ ΤΗΣ ΔΙΑΒΡΩΣΗΣ Α) Βραχυπρόθεσμα: Λίπανση εδαφών: αφού η κύρια αρνητική επίδραση είναι η απώλεια θρεπτικών μια καλή και ορθολογική λίπανση βελτιώνει την κατάσταση κατά πολύ. Προσθήκη οργανικών υλικών: τέτοια είναι η κοπριά και η ιλύς αστικών αποβλήτων (ΙΑΑ), τα οποία προσθέτουν και θρεπτικά, και επιπλέον είναι ανέξοδα και άφθονα. Ενσωμάτωση φυτικών υπολειμμάτων στο έδαφος: έτσι και θα προστεθεί οργανική ουσία όταν τα υπολείμματα αποικοδομηθούν, και θα αυξηθεί η φυτοκάλυψη του εδάφους.

ΤΡΟΠΟΙ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗΣ ΤΗΣ ΔΙΑΒΡΩΣΗΣ Β) Μακροπρόθεσμα: Φύτευση επικίνδυνων περιοχών (πρανή ποταμών, δρόμων κτλ.) Άρωση κατά τις ισοϋψείς, και όχι όπως συνήθως σε ευθείες γραμμές. Έτσι ‘αναγκάζεται’ το νερό να μην κατρακυλάει χαμηλότερα στο ανάγλυφο. Δημιουργία αναβαθμών, έτσι ώστε να δημιουργηθούν διαδοχή επίπεδων επιφανειών όπου είναι ευκολότερη η καλλιέργεια και ‘αποθαρρύνεται’ η μεταφορά νερού χαμηλότερα στο ανάγλυφο. Δημιουργία ταρατσών: αυτές είναι επίπεδες περιοχές που κατασκευάζονται σύμφωνα με το σκεπτικό των αναβαθμών, μόνο που αυτές είναι πολύ μεγαλύτερης έκτασης. Αυτές έχουν νόημα περισσότερο σε εκτάσεις παράλληλα σε κοίτες ποταμών. Άροση που να συνδυάζει τη μεταφορά του εδάφους με ήπιους ρυθμούς προς τα χαμηλότερα σημεία του ανάγλυφου ώστε να μικραίνουν οι υψομετρικές διαφορές. Μετατόπιση των καλλιεργειών από ετήσιες σε πολυετείς δενδρώδεις (οπωροφόρα δένδρα). Αναδάσωση (αλλαγή χρήσης γης από αγροτική σε δασική

Σχέσεις νερού πριν και μετά από αλλαγές στη χρήση γης

ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ ΔΙΑΒΡΩΣΗΣ Σε ελαιώνες όπου ο κίνδυνος διάβρωσης του εδάφους είτε από νερό είτε από αέρα είναι αισθητός πρέπει να λαμβάνονται ειδικά μέτρα που περιορίζουν την εκδήλωση του φαινομένου. Σε εδάφη με κλίση μεγαλύτερη από 10 %, η άροση γίνεται κατά τις ισοϋψείς ή διαγώνια ή να δημιουργούνται φυσικά αναχώματα κατά τις ισοϋψείς και η άροση να γίνεται διαγώνια (ακαλλιέργητες ζώνες με φυτική κάλυψη) με εύρος 1-2 μέτρα. Σε πολύ επικλινείς εκτάσεις υπάρχουν αναβαθμίδες (πεζούλια). Προτιμάται ως μέσο μηχανικής κατεργασίας ο καλλιεργητής. Κατεργασία κάθε τρία χρονιά.

ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ ΔΙΑΒΡΩΣΗΣ Η καλλιέργεια του εδάφους να γίνεται μικρά ευέλικτα τρακτέρ και όχι μετά από βροχή ώστε να μη συμπιέζεται το έδαφος. Να αποφεύγονται περιττές επεμβάσεις καλλιέργειας του εδάφους όταν μπορεί να εφαρμοστεί εναλλακτική διαχείριση Στην περίπτωση επικλινών εδαφών (κλίση >10%) το όργωμα πρέπει να γίνεται παράλληλα στις ισοϋψείς ώστε να εμποδίζεται η διάβρωση. Η κατεργασία του εδάφους θα γίνεται μόνο όταν κρίνεται απολύτως απαραίτητη, ώστε να αποφεύγεται: Η υποβάθμιση της δομής του εδάφους. Η συμπίεση και έκθεσή του στη διάβρωση. Η καταστροφή του επιφανειακού ριζικού συστήματος των δένδρων Η μείωση της οργανικής ουσίας του εδάφους.

ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ ΔΙΑΒΡΩΣΗΣ Σε περίπτωση που κρίνεται απαραίτητη η κατεργασία του εδάφους πρέπει να ακολουθούνται οι παρακάτω κανόνες: Κίνηση βαρέων μηχανημάτων σε διαφορετικά σημεία του αγροτεμαχίου. Φαρδιά ελαστικά στους γεωργικούς ελκυστήρες, με χαμηλή πίεση αέρα Αποφυγή συνεχούς καλλιέργειας στο ίδιο εδαφικό βάθος. Δημιουργία καναλιών απορροής των υδάτων. Διατήρηση της άγριας χλωρίδας στα όρια του αγροτεμαχίου. Καλλιέργεια κατά τις ισοϋψείς ή διαγώνια σε εδάφη με κλίση > 10%. Επιφανειακή άροση, όχι πάνω από 40 εκατοστά, κ.ά.

ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ ΔΙΑΒΡΩΣΗΣ Επιλογή βάθους κατεργασίας και τύπου μηχανημάτων κατεργασίας εδάφους. Η κατεργασία του εδάφους πρέπει να είναι επιπόλαια (<10 cm) ή κοινή (11-20 cm) Το βάθος κατεργασίας μπορεί να φτάσει μέχρι τα 15-20 cm. Το βάθος άροσης μπορεί να αυξάνει, όσο πιο ξηρές είναι οι συνθήκες που επικρατούν σε μέσης σύστασής ή ελαφρά εδάφη. Αντίθετα, το βάθος άροσης μειώνεται όσο πιο βαρύ είναι ένα έδαφος και όσο πιο υψηλή είναι η ατμοσφαιρική υγρασία. Για κάθε βάθος κατεργασίας, τα μέσα κατεργασίας είναι τα εξής : Μέσα για επιπόλαια κατεργασία : ελαφρείς καλλιεργητές και οδοντωτή σβάρνα. Περιορισμένη χρήση περιστρεφόμενου σκαπτικού (φρέζας) και δισκοσβάρνας. Μέσα για κοινή κατεργασία : Υνιοφόρα άροτρα. Περιορισμένη χρήση βαρέων σκαπτικών και δισκάροτρων.

ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ ΔΙΑΒΡΩΣΗΣ Σε ειδικές περιπτώσεις όπου δικαιολογημένα απαιτείται βαθιά ή υπερβάθια κατεργασία του εδάφους, αυτή γίνεται με τέτοιο τρόπο ώστε να μην φτάνει στο μητρικό πέτρωμα, εκτός κι αν δικαιολογείται επαρκώς. Στην περίπτωση βαθιάς άροσης, λόγω θραύσης αδιαπέραστου εδαφικού ορίζοντα, δεν γίνεται αναστροφή του εδάφους.Στην προκειμένη περίπτωση, υνιοφόρα άροτρα και ο βαρύς καλλιεργητής μπορούν να χρησιμοποιηθούν ως μέσα κατεργασίας. Η χρήση των υνιοφόρων αρότρων βαρέου τύπου να περιορίζεται στο ελάχιστο.

ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ ΔΙΑΒΡΩΣΗΣ Προσδιορισμός χρόνου εκτέλεσης της μηχανικής κατεργασίας εδάφους Η υγρασία του εδάφους πρέπει να κυμαίνεται στο 50-60% της υδατοχωρητικότητας του. Η κατεργασία του εδάφους γίνεται ΜΟΝΟ όταν αυτό βρίσκεται στο ρόγο του. Η τεκμηρίωση των χειρισμών του εδάφους εμφανίζεται στα ημερολόγια αγρού που τηρούν οι παραγωγοί.

ΣΑΣ ΕΥΧΑΡΙΣΤΟΥΜΕ Ιωάννης Σ. Γρηγοράτος Γεωπόνος Μελετητής