Ρίκα Δεληγιαννίδου Νίκος Κ. Μπάρκας e-mail : nbarkas@arch.duth.gr ΠΟΛΥΤΕΧΝΙΚΗ ΣΧΟΛΗ Δ.Π.Θ. ΤΜΗΜΑ ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΩΝ ΜΗΧΑΝΙΚΩΝ ΜΑΘΗΜΑ : ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑ Ι - κτίριο και υλικά 11. Σοβάδες – Χρώματα - Στεγανωτικά Διδάσκοντες Ρίκα Δεληγιαννίδου Νίκος Κ. Μπάρκας e-mail : nbarkas@arch.duth.gr Οι σημειώσεις βρίσκονται αναρτημένες στην ιστοσελίδα : http : // eclass.duth.gr ΤΜD127 1

ΣΟΒΑΔΕΣ Ο σοβάς παρασκευάζεται με ανάμιξη τσιμέντου, άμμου, ασβέστη και γίνεται στο εργοτάξιο με μπετονιέρες. Υπάρχουν πλέον και έτοιμοι σοβάδες σε σακί, που δεν χρειάζονται μπετονιέρες (έχουν προαναμεμιγμένα τα συστατικά και είναι δυνατόν να εφαρμοσθούν είτε με το χέρι είτε με μηχανές εκτόξευσης). Οι επιφάνειες πριν την εφαρμογή του σοβά πρέπει γενικά να είναι απαλλαγμένες από στρώματα σαθρά, σκόνες, ή λάδια. Επιφάνειες που είναι υγρές ή εμφανίζουν υγρασία σε κάποια μέρη πρέπει πρώτα να στεγνώσουν.

Εργαλεία εφαρμογής έτοιμων σοβάδων 1. Πήχης σοβατίσματος Η 2. Πήχης σοβατίσματος τραπεζοειδής 3. Ανοξείδωτη σπάτουλα φινιρίσματος (μεγάλη αμερικανική) 4. Ανοξείδωτη σπάτουλα φινιρίσματος (μικρή αμερικανική) 5. Ανοξείδωτη γωνιακή σπάτουλα 6. Μυστρί σοβατίσματος 7.Πλάνη ξυσίματος γωνιών 8.Πλάνη ξυσίματος γωνιών για λαμπάδες παραθύρων 9.Πριονωτή σπάτουλα για διαμόρφωση ταβανογωνίας 10. Χτένα σοβά για εφαρμογή δεύτερης στρώσης 11. Τριβίδι με σφουγγάρι 12. Ανοξείδωτη σπάτουλα ξυσίματος 13. Σπάτουλα διαμόρφωσης εσωτερικών γωνιών 14. Σπάτουλα διαμόρφωσης εξωτερικών γωνιών 15. Σφυρί, τσεκούρι 16. Ελαστικός πλαστικός κάδος 90lt 17. Δράπανο και αναδευτήρας για την ανάμειξη σοβά 18. Αλφαδοπήχης 19. Ψαλίδι κοπής γωνιόκρανων

Τα είδη των σοβάδων Έγχρωμοι σοβάδες Παρασκευάζονται με την ανάμιξη μαρμάρου, κεραμάλευρου, ασβέστη και τσιμέντου, συν όσο νερό χρειάζεται για εργασιμότητα με μυστρί. Με τη χρησιμοποίηση των έγχρωμων σοβάδων, ταυτόχρονα με την εφαρμογή του σοβά εξασφαλίζεται και ο χρωματισμός της επιφάνειας (χωρίς τελικό βάψιμο). Άλλα πλεονεκτήματα είναι ότι: τα χρώματα δεν αλλοιώνονται από τις καιρικές συνθήκες (εμπεριέχεται σε όλη τη μάζα του σοβά). δεν χρειάζεται συντήρηση, ούτε τοπικό βάψιμο σε περιπτώσεις μικροχτυπημάτων (το χρώμα υπάρχει σε όλη τη μάζα του σοβά). μπορεί να εφαρμοσθεί σε οποιοδήποτε επιθυμητό σχέδιο (λείο, σαγρέ κτλ) μπορεί εύκολα να βαφεί με διαφορετικό χρώμα.

Εφαρμογή έγχρωμου σοβά

Εφαρμογές έγχρωμου σοβά Θερμομονωτικοί και αδιάβροχοι σοβάδες Εξασφαλίζουν ταυτόχρονα και την επίχριση και τη θερμομόνωση της τοιχοποιίας. Περιέχουν συνήθως -ποσοστό 70% ως 75% πέρλες διογκωμένης πολυστερίνης εμποτισμένες με συγκολλητική ουσία -ποσοστό 25% τσιμέντο, υδράσβεστο και άλλα υλικά που βελτιώνουν την πλαστικότητα και συνεκτικότητα του σοβά. Οι αδιάβροχοι σοβάδες επιτρέπουν τον καθαρισμό της τοιχοποιίας με έκπλυση (με το λάστιχο ποτίσματος).

Εφαρμογή του σοβά Επιφάνειες από σκληρά πορώδη υλικά (τούβλα, τσιμεντόλιθοι) Οι επιφάνειες συνήθως δεν χρειάζονται κάποια προετοιμασία. Σε περιπτώσεις όπου υπάρχουν υλικά με ανομοιογενή απορροφητικότητα, τότε ασταρώνουμε για να αποφύγουμε την διαφορετική ωρίμανση του μίγματος (πιθανές ρηγματώσεις). Επιφάνειες μη απορροφητικές (συμπαγή τούβλα, σκυρόδεμα, προεπεξεργασμένα υποστρώματα για αδιαβροχοποίηση, pvc) Απαιτείται προεργασία με αστάρι το οποίο ενισχύει την πρόσφυση του σοβά. Σε ιδιαίτερες περιπτώσεις τοποθετείται υαλόπλεγμα ή ρίχνεται ένα χέρι «πεταχτό» για εξασφάλιση πρόσφυσης. Επιφάνειες ιδιαίτερα απορροφητικές (μαλακά αργιλικά τούβλα, porobeton, κυψελωτό σκυρόδεμα κτλ ) Η καλή απορροφητικότητα του υπόβαθρου αντιμετωπίζεται συνήθως με την ύγρανση (ράντισμα με νερό) της τοιχοποιίας πριν την εφαρμογή του σοβά. Αν η απορροφητικότητα της τοιχοποιίας είναι πολύ μεγάλη το αστάρωμα είναι απαραίτητο ώστε να εξασφαλίσουμε ομαλή ωρίμανση του σοβά. Στις περιπτώσεις αυτές, βοηθά η πρόσθεση στο μίγμα κάποιου επιβραδυντή πήξης.

Επιφάνειες από σκυρόδεμα «άγριας» επιφάνειας Επιφάνειες από σκυρόδεμα «άγριας» επιφάνειας. Επιτυγχάνεται καλή πρόσφυση όχι όμως και απορροφητικότητα. Ασταρώνουμε και εφαρμόζουμε στρώση σοβά που να ομαλοποιεί την επιφάνεια. Στις περιπτώσεις αυτές επιλέγουμε σοβά υδατοδιαπερατό διότι η παραμονή νερού στη μάζα του σοβά (που δεν μπορεί να εξατμιστεί) μπορεί να τον καταστρέψει. Επιφάνειες μεταλλικές. Αρχικά εφαρμόζεται αντισκωριακή προστασία των μεταλλικών επιφανειών και στη συνέχεια τις ασταρώνουμε. Κατόπιν τοποθετείται νευρομετάλ το οποίο λειτουργεί ως φορέας στήριξης του σοβά. Σ’ αυτού του είδους τις εφαρμογές γίνονται συνήθως 3 χέρια σοβά, ενώ το πάχος θα πρέπει να είναι > 1,5 cm. Επιφάνειες διαφορετικής τοιχοποιίας και επαφή τοίχου με δοκάρια που η ένωση έγινε με πολυουρεθάνη. Στα σημεία που υπάρχει διαφορετικό είδος τοιχοποιίας, τοποθετείται υαλόπλεγμα με μάτι 10 mm, σε πλάτος 20 cm τουλάχιστον σε κάθε πλευρά ενώσεως του ενός υλικού με το άλλο. Επιστρώνεται πρώτα κόλλα πλακιδίων για να γίνει η συγκόλληση του υαλοπλέγματος, ξαναπερνιέται ένα λεπτό στρώμα κόλλας για να καλυφθεί το υαλόπλεγμα και σοβατίζουμε.

Επιφάνειες ρηγματωμένες Απομακρύνεται οποιοδήποτε σαθρό δομικό υλικό από την τοιχοποιία περί τα 20 cm περιμετρικά της ρηγμάτωσης. Καθαρίζονται και επισκευάζονται καλά τα σημεία όπου υπάρχει το πρόβλημα, στη συνέχεια ασταρώνονται και σοβατίζονται. Επιφάνειες υποκείμενες σε πιθανές δονήσεις Στους αρμούς επαφής μεταξύ δοκαριών και τοιχοποιίας τοποθετούνται κατάλληλες σκοτίες ή ειδικά αρμοκάλυπτρα που έχουν δυνατότητα απορρόφησης των μικρομετακινήσεων και συστολοδιαστολών. Επιφάνειες εκτεθειμένες σε υγρασία Στεγνώνονται οι υγρές επιφάνειες και όπου είναι απαραίτητο στεγανοποιούνται. Αφού ασταρώθεί η επιφάνεια σοβατίζεται.    

Οδηγοί επιπέδωσης και γωνιόκρανα Πριν από το σοβάτισμα των επιφανειών τοποθετούνται μεταλλικοί οδηγοί επιπέδωσης σε απόσταση 2 περίπου μέτρων μεταξύ τους, ώστε να αλφαδιαστεί η προς επίστρωση επιφάνεια και να επιτευχθεί η τέλεια επιπέδωση του σοβά. Οι οδηγοί παραμένουν μέσα στο σοβά και λειτουργούν ως εκτονωτές των συστολοδιαστολών του σοβά. Οι οδηγοί επιπέδωσης μπορούν να κατασκευαστούν με το ίδιο το υλικό του σοβά, στρώνοντας και αλφαδιάζοντας το σοβά σε λωρίδες (πάχους 10 – 20 cm ) και σε απόσταση 2 περίπου μέτρων μεταξύ τους πάνω στην επιφάνεια προς πλήρωση. Αφού στεγνώσουν, χρησιμοποιούνται για την επιπέδωση όπως και οι μεταλλικοί. Τα γωνιόκρανα είναι έτοιμες γωνίες από αλουμίνιο ή γαλβανισμένο μέταλλο τις οποίες τοποθετούμε στις ακμές των τοίχων (γωνίες), για να τις προστατεύσουμε από πιθανό τραυματισμό.

Οδηγοί επιπέδωσης και απολήξεις Οδηγοί επιπέδωσης στο έργο Οδηγός επιπέδωσης Απόληξη σοβά Γωνιόκρανα Εύκαμπτο γωνιόκρανο γαλβανιζέ με pvc Γωνιόκρανο καμπυλωτό γαλβανισμένο με PVC ακμή Γωνιόκρανο σοβά γαλβανιζέ

Οι στρώσεις του σοβά Α’στρώση (πεταχτό): εξασφαλίζει την πρόσφυση των επόμενων στρώσεων στο τοίχο και την στεγανωτική ικανότητα του υποστρώματος, παρέχοντας ομοιόμορφη απορροφητικότητα και κάλυψη των ρωγμών που τυχόν υφίστανται στο υπόβαθρο. Β’ στρώση (χονδρό) : εξομαλύνει το υπόβαθρο, γεμίζει και ευθυγραμμίζει τις επιφάνειες πριν την εφαρμογή του τελικού επιχρίσματος. Μπορεί να χρειαστούν επάλληλες στρώσεις για να επιτευχθεί η επιθυμητή επιπέδωση πάνω στην οποία θα εφαρμοστεί το επίχρισμα. Γ’ στρώση (λεπτό) : έχει ουσιαστικό ρόλο την μορφοποίηση της τελικής επιφάνειας στο σχήμα και το χρώμα που επιθυμούμε. Στους αδιάβροχους σοβάδες λειτουργεί και ως υδατοπροστατευτικό φράγμα ως προς την εισχώρηση υγρασίας στον υπόλοιπο σοβά και στην τοιχοποιία.

Προσοχή κατά την εφαρμογή του σοβά 1_Κάθε στρώση πρέπει να «τραβήξει» καλά, πριν τη εφαρμογή της επόμενης, ώστε να καλυφθούν οι μικρορηγματώσεις και η συρρίκνωση της προηγούμενης στρώσης 2_Κάθε στρώση σοβά πρέπει να εφαρμόζεται πάνω στην προηγούμενη με ελαφρά πίεση του μέσου επίστρωσης, με σκοπό την σωστή εφαρμογή και την αποφυγή παγίδευσης φυσαλίδων αέρα μεταξύ των επάλληλων στρώσεων 3_Τα επιμέρους στρώματα σοβά πρέπει να εξομαλύνονται πριν την επόμενη στρώση 4_Τα επιμέρους στρώματα σοβά δεν πρέπει να είναι λεπτότερα από 5mm και παχύτερα από το τριπλάσιο της μέσης διαμέτρου των αδρανών του μίγματος. Γενικά οι στρώσεις του σοβά πρέπει να έχουν ομοιόμορφο πάχος ώστε να υπάρχει ταυτόχρονη ωρίμανση του μίγματος.

5_Τα επιχρίσματα (γενικά) δεν πρέπει να είναι ισχυρότερα από τα υποστρώματα τους. Αλλιώς εφαρμόζονται με τη βοήθεια μεταλλικού οπλισμού ή υαλοπλέγματος, ώστε να αποφευχθούν μικρορηγματώσεις και αποκολλήσεις 6_Η επίδραση των καιρικών συνθηκών Όταν υπάρχουν συνθήκες παγετού και καύσωνα καλύτερα να αναβάλλονται οι εργασίες σοβατίσματος διότι ενδέχεται να υπάρξει πρόβλημα στις αντοχές του μίγματος. Επίσης αν πνέουν θερμοί άνεμοι συνήθως στεγνώνουν γρήγορα τον σοβά που μόλις έχει εφαρμοσθεί με συνέπεια τη ρηγμάτωσή του. Για να αποφύγουμε τέτοια δυσάρεστα φαινόμενα πρέπει να ραντίζεται τακτικά η επιφάνεια με νερό. Σωστή εφαρμογή σοβατίσματος γίνεται όταν το περιβάλλον είναι δροσερό και η τοιχοποιία σκιάζεται πριν, κατά τη διάρκεια και μετά την εφαρμογή του σοβά.

Εφαρμογή σοβά μιας στρώσης Αφού ολοκληρωθούν οι διαδικασίες προστασίας του υπόβαθρου, τοποθετηθούν οι οδηγοί επιπέδωσης και τα γωνιόκρανα, ακολουθεί η εφαρμογή του σοβά. α. Εφαρμογή του σοβά με μηχανή εκτόξευσης: Γεμίζουμε με το μίγμα την μηχανή σοβατίσματος. Αρχίζουμε την ρίψη από πάνω προς τα κάτω σε πάχος ανάλογο με αυτό των οδηγών επιπέδωσης. Κατόπιν επιπεδώνουμε το σοβά με πήχη ανάλογου μάκρους με αυτό της απόστασης των οδηγών επιπέδωσης και αφήνουμε το σοβά να «τραβήξει» β. Εφαρμογή του σοβά με το χέρι: Προετοιμάζουμε το μίγμα (σε μπετονιέρα) έτσι ώστε να έχουμε καλή εργασιμότητα. Απλώνουμε το μίγμα (με μυστρί) σε πάχος ανάλογο με αυτό των οδηγών επιπέδωσης. Στη συνέχεια επιπεδώνουμε το σοβά με πήχη ανάλογου μάκρους με αυτό της απόστασης των οδηγών επιπέδωσης και αφήνουμε το σοβά να «τραβήξει».

Εφαρμογή σοβά δύο ή περισσότερων στρώσεων α. Εφαρμογή με μηχανή σοβατίσματος: Ρίπτεται ο σοβάς από πάνω προς τα κάτω, σε στρώσεις πάχους 2cm περίπου προσέχοντας να έχει στεγνώσει η προηγούμενη στρώση πριν εφαρμοστεί η επόμενη (που θα καλύψει τις μικρορηγματώσεις του πρώτου σοβά). Συνεχίζεται η διαδικασία, γεμίσματος μέχρι το πάχος του σοβά να φτάσει στους οδηγούς επιπέδωσης. Οι στρώσεις πρέπει να εξομαλύνονται πριν την εφαρμογή της επόμενης. Κατά την τελευταία στρώση επιπεδώνεται η επιφάνεια με πήχη (μαστάρι) και αφού έχει «τραβήξει», ξύνεται και ευθυγραμμίζεται η επιφάνεια. Μετά 15’ η επιφάνεια βρέχεται ελαφρά με νερό και τρίβεται με ηλεκτρική μηχανή λειάνσεως ή με σπογγώδες τριβίδι.

β. Εφαρμογή με το χέρι Ετοιμάζεται προσεκτικά το μίγμα (σε μπετονιέρα) Απλώνεται το μίγμα με μυστρί, σε στρώσεις πάχους περίπου 2 cm προσέχοντας να έχει στεγνώσει η προηγούμενη στρώση πριν εφαρμοστεί η επόμενη. Συνεχίζεται η διαδικασία, γεμίσματος μέχρι το πάχος του σοβά να φτάσει στους οδηγούς επιπέδωσης. Οι στρώσεις πρέπει να εξομαλύνονται πριν την εφαρμογή της επόμενης. Κατά την τελευταία στρώση επιπεδώνεται η επιφάνεια με πήχη (μαστάρι) και αφού έχει «τραβήξει», ξύνεται και ευθυγραμμίζεται η επιφάνεια. Μετά 15’ η επιφάνεια βρέχεται ελαφρά με νερό και τρίβεται με ηλεκτρική μηχανή λειάνσεως ή με σπογγώδες τριβίδι.

Σωστή συντήρηση του σοβά • Γρήγορη αποκατάσταση των ρωγμών. Η ύπαρξη μικρορωγμών στην επιφάνεια του σοβά επιτρέπει τη διείσδυση του νερού στον τοίχο, με κίνδυνο τη δημιουργία αποκολλήσεων. • Χρωματισμός των επιχρισμάτων με υδατοπερατά χρώματα ώστε να μπορεί ο σοβάς να εξατμίζει τις μικροποσότητες υγρασίας που συγκεντρώνονται στα στρώματά του. • Βαφή με ελαιοχρώματα πρέπει να αποφεύγεται διότι η σύσταση τους είναι ασύμβατη με τα αλκαλικά υπόβαθρα. • Όπου υπάρχουν οπές αερισμού της τοιχοποιίας ή σωλήνες αποστράγγισης πρέπει να συνεχίζονται και στο σοβά. • Οι επικαλύψεις των στηθαίων (π.χ. με μάρμαρο ) και οι ποδιές των παραθύρων πρέπει να εξέχουν από τον τοίχο τουλάχιστον 5-6 cm και να φέρουν νεροσταλάκτες ώστε να μη γλείφει το νερό πάνω στο σοβά. • Φυτά αναρριχόμενα πρέπει να αποφεύγονται πάνω σε σοβατισμένες επιφάνειες διότι κατακρατούν υγρασία και ρύπους, εμποδίζοντας το σοβά να «αναπνέει ».

ΧΡΩΜΑΤΑ - ΒΕΡΝΙΚΙΑ Χρώμα είναι το υλικό που επιστρώνεται και καλύπτει την επιφάνεια μελών της κατασκευής ή άλλων αντικειμένων. Είναι ένα υλικό σε υγρή ή πλαστική μορφή Αποτελείται από μία χρωστική ουσία διαλυμένη σε ένα μέσο διασποράς Με την έκθεση στον αέρα ξεραίνεται και δημιουργεί στην επιφάνειά του μια συνεκτική προστατευτική στρώση Λειτουργεί και ως προστατευτικό στρώμα των επιφανειών από τις διάφορες επιβλαβείς επιδράσεις του περιβάλλοντος Προστατεύει από την ανάπτυξη διαφόρων οργανισμών και μούχλας Παρέχει προστασία από τις μηχανικές καταπονήσεις και τις χημικές επιδράσεις Συμβάλλει στο τελικό αισθητικό αποτέλεσμα του έργου Το βερνίκι είναι ένα υγρό υλικό, το οποίο περιέχει ρητίνη διασπαρμένη σε ξηραινόμενο υγρό. Δεν περιέχει χρωστική ουσία και χρησιμοποιείται για την επικάλυψη και επίστρωση μεταλλικών, ξύλινων ή άλλων επιφανειών. Μετά την επίστρωσή του στερεοποιείται και σχηματίζει ένα λεπτό, σκληρό και αδιαφανή προστατευτικό υμένα πάνω στην επιφάνεια.

Το χρώμα ως συνθετικό υλικό Ο χρωματισμός εφαρμόζεται στην Οικοδομική με τρεις κυρίως τρόπους : Με δομικά υλικά (μάρμαρα, ξυλεία καλής ποιότητας και χρήματος, πλαστικά υλικά, μεταλλικές κατασκευές από αλουμίνιο, όταν αυτό διατηρεί το φυσικό του χρώμα κ.α.).Τ α υλικά πρέπει να τα προστατεύουμε από τυχόν διαβρωτικές επιδράσεις επαλείφοντας με διαφανή βερνίκια (τις ξύλινες επιφάνειες) ή με ειδικό λούστρο (τα μάρμαρα κλπ). Με χρώμα που διαλύεται στη μάζα κονιαμάτων πριν από τη διάστρωσή τους. Το χρώμα δίνει την τελική απόχρωση στο χώρο μετά την αποπεράτωση της εργασίας. Με χρώμα που επαλείφεται στην επιφάνεια του δομικού στοιχείου. Η εργασία αυτή λέγεται επιχρωμάτωση (επίχρωση - βάψιμο) ή χρωματισμός. Διακρίνουμε τις αρχιτεκτονικές επιχρώσεις και τις επιχρώσεις προστασίας.

Για ποιους λόγους χρησιμοποιούνται τα χρώματα; Για προστασία των δομικών έργων από τη διάβρωση Για λόγους αισθητικής, διακόσμησης και ελέγχου της φωτεινότητας Για λόγους υγιεινής Η εκλογή του χρώματος βαφής μιας επιφάνειας, αποτελεί το συνδυασμό και των τριών παραπάνω παραγόντων. Οι τρόποι εφαρμογής των χρωματισμών Ανάλογα με τα εργαλεία χρήσης είναι οι εφαρμογές :  - Χρωματισμοί με χρωστήρα (πινέλο ή βούρτσα). Πληρέστερος εμποτισμός, καλύτερη πρόσφυση, μικρή απώλεια υλικού. Χρωματισμοί με κύλινδρο (ρολό). Είναι γρήγορη μέθοδος, αλλά έχει αρκετή απώλεια υλικού. Χρωματισμοί με ψεκαστήρα (πιστόλι βαφής). Είναι η πιο γρήγορη μέθοδος, αλλά με πολύ μεγάλη απώλεια υλικού. Υπάρχει επίσης κίνδυνος ραντισμού των γειτονικών περιοχών.

Σύσταση των χρωμάτων και των βερνικιών Χρωστικές ουσίες, διακρίνονται ως προς την προέλευση (φυσικές και συνθετικές), ως προς το χρωματισμό και ως προς τη χημική συμπεριφορά έναντι του υλικού της επιφάνειας. Ρητίνες και γόμες, διακρίνονται σε φυσικές και τεχνητές. Μαζί με τα έλαια αποτελούν τα κύρια συστατικά των βερνικιών. Κατά την παρασκευή ορισμένων χρωμάτων τα βερνίκια χρησιμοποιούνται ως φορείς μέσα στους οποίους διαλύονται ή διασπείρονται οι χρωστικές ουσίες. Τα χρώματα που παρασκευάζονται με βερνίκια ονομάζονται λάκες. Φορείς, διαλυτικά και στεγνωτικά υλικά, κόλλες. Τα διαλυτικά υλικά προσδίνουν στα χρώματα και στα βερνίκια την επιθυμητή ρευστότητά, ώστε να διευκολυνθεί η διάστρωση και να επιτευχθεί το επιθυμητό πάχος στρώσεως. Τα στεγνωτικά υλικά χρησιμοποιούνται για να επιτευχθεί η ξήρανση των χρωμάτων και των βερνικιών και να επιφέρουν ταχύτερη οξείδωση στα έλαια. Οι κόλλες είναι φυσικές ή συνθετικές και χρησιμοποιούνται για να αυξάνουν τη δυνατότητα συγκολλήσεως, κυρίως στους υδροχρωματισμούς της ασβέστου.

Διάκριση χρωμάτων σε κατηγορίες Πλαστικά χρώματα Τα πλαστικά χρώματα εφαρμόζονται εύκολα στην επιφάνεια επίστρωσης και δίνουν ομοιογενή στρώση. Ανάλογα με την βιομηχανική ποιότητά τους παρουσιάζουν μεγάλη καλυπτικότητα και εξαιρετική σταθερότητα χρωματισμού. Είναι ανθεκτικά στο συχνό πλύσιμο, στα απορρυπαντικά, στις αλλοιώσεις από το κάπνισμα, στις δυσμενείς καιρικές συνθήκες και στη φωτιά. Χρησιμοποιούνται κυρίως για το χρωματισμό εσωτερικών επιφανειών. Με την προσθήκη ειδικών πρόσθετων παρουσιάζουν ανθεκτικότητα στις δυσμενείς καιρικές μεταβολές και χρησιμοποιούνται σε εξωτερικές επιφάνειες. Ακριλικά και Τσιμεντοχρώματα Τα ακρυλικά χρώματα παρουσιάζουν εξαιρετική πρόσφυση στην επιφάνεια επίστρωσης και διακρίνονται για τη μεγάλη καλυπτικότητα και την υψηλή απόδοσή τους. Οι χρωματισμοί των επιφανειών τους είναι λαμπροί, σταθεροί και ανθεκτικοί στο χρόνο. Δίνουν λεία και άψογη τελική επιφάνεια. Επίσης, παρουσιάζουν αυξημένες αντοχές στις μηχανικές καταπονήσεις, καθώς και υψηλή αντοχή στη φωτιά , στις ακραίες μεταβολές των καιρικών συνθηκών και στην επίδραση της ατμοσφαιρικής ρύπανσης. Είναι ανθεκτικά στην επίδραση αλκαλίων και κατάλληλα για το χρωματισμό εξωτερικών επιφανειών από σκυρόδεμα ή επίχρισμα.

Βερνικοχρώματα Τα βερνικοχρώματα επεξεργάζονται και διαστρώνονται εύκολα . Απλώνονται πολύ καλά και παρουσιάζουν μεγάλη καλυπτικότητα, σημαντική σκληρότητα και ελαστικότητα, εξαιρετική λαμπρότητα και σταθερότητα χρωματισμού. Προστατεύουν την επιφάνεια επίστρωσης από τις δυσμενείς καιρικές μεταβολές και ιδιαίτερα από την ηλιακή ακτινοβολία. Χρησιμοποιούνται κυρίως στις μεταλλικές και ξύλινες επιφάνειες. Βερνικοχρώματα νερού Είναι βερνικοχρώματα με βάση το νερό. Εφαρμόζονται εύκολα, απλώνουν ομοιόμορφα, εμφανίζουν καλή πρόσφυση, σταθερότητα χρωματισμού και ομαλή επιφάνεια. Παρουσιάζουν μεγάλη ελαστικότητα, εξαιρετική αντοχή στις μηχανικές καταπονήσεις και κυρίως στην τριβή, καθώς και στην επίδραση του ήλιου και της υγρασίας. Επίσης, δεν κιτρινίζουν από την επίδραση θειούχων, κυρίως, επιβλαβών ουσιών. Είναι άοσμα και συνεπώς κατάλληλα για εσωτερικούς χώρους. Χρησιμοποιούνται κυρίως σε ξύλινες επιφάνειες, αλλά και στους τοίχους. Στεγανωτικά τοίχων και ταρατσών Είναι κυρίως, ακρυλικής βάσης. Διαστρώνονται εύκολα και γρήγορα και παρουσιάζουν εξαιρετική πρόσφυση σε κάθε επιφάνεια. Έχουν μεγάλη ελαστικότητα, είναι αδιαπέραστα από το νερό, με εξαιρετική αντοχή σε ακραίες θερμοκρασιακές διακυμάνσεις και στην υπεριώδη ακτινοβολία. Χρησιμοποιούνται σε τοίχους και σε ταράτσες για την προστασία των κτηρίων από το νερό και την υγρασία.

Αστάρια τοίχων Τα αστάρια τοίχων χρησιμοποιούνται ως υποστρώματα, δηλαδή προετοιμάζουν την επιφάνεια επίστρωσης, ώστε να μπορεί να χρωματιστεί. Παρουσιάζουν ισχυρή διεισδυτικότητα, εξαιρετική πρόσφυση στην επιφάνεια, μεγάλη καλυπτικότητα και ελαστικότητα. Απλώνονται ομαλά, τρίβονται εύκολα και δίνουν ομοιόμορφη επιφάνεια. Εμποτίζουν την επιφάνεια επίστρωσης, την ενδυναμώνουν, την αδιαβροχοποιούν, της επιτρέπουν να αναπνέει και την προστατεύουν από τη διάβρωση. Στεγνώνουν πολύ γρήγορα και συνεπώς είναι δυνατόν να εφαρμοστεί γρήγορα και δεύτερη στρώση. Υποστρώματα ξύλινων επιφανειών Ως υπόστρωμα των βερνικοχρωμάτων για τις ξύλινες επιφάνειες χρησιμοποιείται η βελατούρα. Δουλεύεται μαλακά, απλώνεται θαυμάσια, τρίβεται εύκολα και δίνει ομαλή επιφάνεια. Παρουσιάζει μεγάλη καλυπτικότητα - ελαστικότητα και ισχυρή διεισδυτικότητα - πρόσφυση. Ενδυναμώνει την επιφάνεια επίστρωσης, στεγνώνει γρήγορα και είναι αβλαβής για τους χρήστες. Αντισκωριακά Τα αντισκωριακά χρώματα χρησιμοποιούνται ως υπόστρωμα για την προετοιμασία των μεταλλικών επιφανειών. Παρουσιάζουν πολύ μεγάλη πρόσφυση και ελαστικότητα. Απλώνονται εύκολα και στεγνώνουν γρήγορα. Είναι ανθεκτικά στο νερό, στις μηχανικές καταπονήσεις και στις δυσμενείς καιρικές συνθήκες. Προστατεύουν τις μεταλλικές επιφάνειες από τη σκουριά και είναι φιλικά προς το περιβάλλον.

Ανάγλυφα ή relief Τα ανάγλυφα χρώματα δημιουργούν ανάγλυφες επιφάνειες, εσωτερικά και εξωτερικά. Έχουν κατάλληλη ρευστότητα για εύκολη κατεργασία και τοποθέτηση. Παρουσιάζουν εξαιρετική και μακροχρόνια προστασία από τις δύσκολες καιρικές συνθήκες, την ατμοσφαιρική ρύπανση και την υπεριώδη ακτινοβολία. Διορθώνουν τις κακοτεχνίες και καλύπτουν τις ατέλειες των επιφανειών επίστρωσης. Μονωτικά Τα μονωτικά χρώματα παρουσιάζουν μεγάλη καλυπτικότητα, γεφυρώνουν τις υπάρχουσες μικρές ρωγμές και είναι αδιάβροχα. Εμφανίζουν εξαιρετική πρόσφυση και ελαστικότητα που τους επιτρέπει να ακολουθούν τις συστολές και διαστολές της επιφάνειας επίστρωσης χωρίς σκασίματα και ρηγματώσεις. Έχουν εξαιρετική αντοχή στον παγετό, στους βιομηχανικούς ρύπους και στις έντονες καιρικές μεταβολές. Χρησιμοποιούνται για τη στεγανοποίηση ταρατσών, αρμών, τοίχων και δεξαμενών. Λάκες Οι λάκες παρουσιάζουν εξαιρετική πρόσφυση , γεμίζουν τελείως τους πόρους του ξύλου και τρίβονται εύκολα. Εμφανίζουν μεγάλη ελαστικότητα και άριστες μηχανικές ιδιότητες. Επίσης, έχουν μεγάλη αντοχή στην ηλιακή ακτινοβολία, καθώς και στα διαλυτικά μέσα - υγρά καθαρισμού.

Αντιμουχλικά Τα αντιμουχλικά χρώματα χρησιμοποιούνται σε χώρους με αυξημένη υγρασία ή με αισθητές διακυμάνσεις θερμοκρασίας και εμποδίζουν την ανάπτυξη μούχλας. Απλώνονται ομοιόμορφα με μεγάλη καλυπτικότητα και ισχυρή πρόσφυση και παρουσιάζουν μεγάλη αντοχή στο συχνό πλύσιμο. Είναι μη τοξικά και φιλικά προς το περιβάλλον. Μυκητοκτόνα Τα μυκητοκτόνα είναι χρώματα με ειδικά πρόσθετα που χρησιμοποιούνται για τη βαφή ξύλινων επιφανειών. Εφαρμόζονται εύκολα, παρουσιάζουν μεγάλη ελαστικότητα και δεν απολεπίζονται. Είναι αδιάβροχα και παρουσιάζουν μεγάλη αντοχή στα καυσαέρια και στις δύσκολες καιρικές συνθήκες. Προστατεύουν το ξύλο από την απορρόφηση υγρασίας και την εμφάνιση καταστρεπτικών μικροοργανισμών, όπως μύκητες και έντομα (σαράκι). Ειδικά χρώματα Είναι τα χρώματα που χρησιμοποιούνται σε ιδιαίτερες περιπτώσεις., με ιδιαιτερότητες στην εφαρμογή, ανάλογα με τη χρήση και το επιθυμητό αποτέλεσμα. Τα πιο συνηθισμένα είναι: Διακοσμητικά χρώματα, δίνουν ιδιαίτερο αισθητικό αποτέλεσμα στις επιφάνειες που εφαρμόζονται (τεχνοτροπίες τοίχων, απομίμηση ξύλου κλπ.) Χρώματα για πισίνες εμφανίζουν άριστη πρόσφυση, ελαστικότητα και σκληρότητα. Παρέχουν τέλεια αντίσταση στα χημικά και στο νερό. Χρώματα για δάπεδα, χρησιμοποιούνται σε τσιμεντένια ή σε ξύλινα δάπεδα. Γενικά τα χρώματα για τα δάπεδα είναι ανθεκτικά στο χρόνο, με υψηλές αντοχές στην τριβή, τα χτυπήματα και τις χαράξεις.

Εφαρμογές πλαστικών χρωμάτων εσωτερικών τοίχων Απλοί χρωματισμοί εσωτερικών τοίχων με πλαστικά χρώματα Καθαρισμός και τρίψιμο με γυαλόχαρτο Αστάρωμα Βαφή τοίχου Χρωματισμοί σπατουλαριστών εσωτερικών τοίχων με πλαστικό Καθάρισμα και τρίψιμο με γυαλόχαρτο Αστάρωμα Σπατουλάρισμα Βαφή Εφαρμογές πλαστικών χρωμάτων εξωτερικών τοίχων Απλοί χρωματισμοί εξωτερικών τοίχων με πλαστικά χρώματα Καθαρισμός Επάλειψη λινελαίου (το λινέλαιο, δίνει μεμβράνη με αυξημένη σκληρότητα και αντοχή στις καιρικές επιδράσεις) Βαφή τοίχου 28

Ελαιοχρωματιμοί ξύλινων επιφανειών Για ξύλινα οικοδομικά στοιχείαν (κουφώματα, εντοιχισμένα έπιπλα, διαχωριστικοί τοίχοι, ψευδοροφές). Διαχωρίζονται σε:  - κοινούς ελαιοχρωματισμούς, καθαρισμός, τρίψιμο, αστάρωμα, ελαιόχρωμα σε δύο στρώσεις, σουμάρισμα. σπατουλαριστούς ελαιοχρωματισμούς, καθαρισμός, τρίψιμο, αστάρωμα, σπατουλάρισμα σε δύο στρώσεις με ενδιάμεσο αστάρωμα, επεξεργασία με γυαλόχαρτο, στοκάρισμα, ελαιοχρωματσμός σε δύο στρώσεις, σουμάρισμα. σπατουλαριστούς χρωματισμούς με ριπολίνη, σπατουλάρισμα, βελατούρα (ειδικό υπόστρωμα για καλή πρόσφυση της ριπολίνης), στοκάρισμα (μερεμέτια), τρίψιμο, δεύτερη στρώση βελατούρας και βαφή με ριπολίνη. Επιστρώσεις ξύλινων επιφανειών με βερνίκια Για να διατηρηθεί η φυσική όψη του ξύλου ενός στοιχείου χρησιμοποιούμαι τα βερνίκια διαφόρων τύπων (άχρωμα ή έγχρωμα, γυαλιστερά ή ματ, κλπ). Μετά από καλή προεργασία της επιφάνειας με γυαλόχαρτο και καθάρισμά της, αλείφονται σε δύο χέρια με απλό βρασμένο λινέλαιο. Κατόπιν διαστρώνεται βερνίκι σε δύο ή τρεις στρώσεις. 29

Ελαιοχρωματιμοί επιφανειών από δομικό χάλυβα Βασικό μειονέκτημα των μεταλλικών κατασκευών από δομικό χάλυβα είναι η οξείδωσή τους. Απαραίτητο πριν από την ελαιοβαφή είναι να προηγηθεί μια επίχρωση κατά της οξειδώσεως (αντισκωριακή). Το πιο συνηθισμένο αντισκωριακό χρωστικό υλικό γίνεται με βάση το μίνιο. Πριν το μέταλλο βαφεί πρέπει η επιφάνεια του να καθαριστεί προσεκτικά από τις σκουριές και από τυχόν προσφύσεις που έχουν επικαθήσει κατά τη δόμηση. Περνιέται κατόπιν μια ή δύο στρώσεις αντισκωριακού υλικού. Η εργασία πρέπει να γίνει προσεκτικά ώστε να καλυφθεί τέλεια η μεταλλική επιφάνεια. Μετά το στέγνωμα της αντισκωριακής στρώσεως επακολουθούν δύο ή τρεις στρώσεις ελαιοχρώματος.  Προστασία επιφανειών με χρώματα Προστασία επιφανειών εμφανούς σκυροδέματος Προστασία επιχρισμάτων ή σκυροδέματος με ρωγμές Προστασία επιχρισμάτων από κονίαμα ασβέστου ή τσιμέντου Προστασία ξύλινων επιφανειών εξωτερικών κουφωμάτων Προστασία ξύλινων επιφανειών εσωτερικών κουφωμάτων Προστασία επιφανειών μετάλλων Προστασία επιφανειών μεταλλικών κουφωμάτων 30

Ιδιότητες των χρωμάτων Ιξώδες Καλυπτικότητα Απόδοση σε θεωρητικά πλήρη κάλυψη Ελαστικότητα Πρόσφυση Ικανότητα για ξήρανση και σκλήρυνση Υδατοπερατότητα Ελεγχόμενη ανακλαστική ικανότητα Αντοχή έναντι της φθοράς Αντοχή στο νερό Αντοχή στη φωτιά Αντοχή σε τρίψιμο – πλύσιμο Σταθερότητα του χρωματισμού στην τριβή Αντοχή στις καιρικές επιδράσεις 31