Θεόδωρος Μαριόλης1 & Γιώργος Σώκλης2 Η Συμβολή Συνιστωσών Κόστους στη Διαμόρφωση των Τιμών της Ελληνικής Οικονομίας Εμπειρική Διερεύνηση βάσει του Συμμετρικού Πίνακα Εισροών-Εκροών του έτους 2010 Θεόδωρος Μαριόλης1 & Γιώργος Σώκλης2 1 Τμήμα Δημόσιας Διοίκησης, Πάντειο Πανεπιστήμιο, και ΙΚΕ Δημήτρης Μπάτσης, και 2 Σχολή Εφαρμοσμένων Μαθηματικών και Φυσικών Επιστημών, Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο, και ΙΚΕ Δημήτρης Μπάτσης

Σκοπός και Μεθοδολογία Εισαγωγή Σκοπός και Μεθοδολογία

Σκοπός Μελέτης Διερεύνηση της συμβολής των διαφόρων συνιστωσών κόστους (μισθοί, κέρδη, έμμεσοι φόροι, αποσβέσεις, εισαγωγές) στη διαμόρφωση των τιμών των εμπορευμάτων στην ελληνική οικονομία

Μεθοδολογία Το μεθοδολογικό εργαλείο της διερεύνησης είναι η «Ανάλυση Εισροών-Εκροών» Τα αναγκαία στατιστικά στοιχεία αντλούνται από τον Συμμετρικό Πίνακα Εισροών-Εκροών της ελληνικής οικονομίας του έτους 2010, ο οποίος απεικονίζει εξήντα τέσσερα (64) παραγόμενα εμπορεύματα (αγαθά και υπηρεσίες) και τομείς.

Το Αναλυτικό Πλαίσιο

Το Σύστημα Τιμών nx1 διάνυσμα των μοναδιαίων τιμών των εμπορευμάτων nxn μήτρα των τεχνολογικών συντελεστών nx1 διάνυσμα των συνιστωσών κόστους της οικονομίας (=προστιθέμενη αξία + εισαγωγές) το σύμβολο της διαγώνιας μήτρας το σύμβολο της ανάστροφης ο αριθμός των παραγόμενων εμπορευμάτων

nx1 διάνυσμα των συντελεστών κόστους

Μήτρα Συντελεστών Κόστους Κατασκευάζουμε την διαστάσεων kxn μήτρα αριθμός κατηγοριών κόστους αριθμός τομέων της οικονομίας οι άμεσες απαιτήσεις σε συντελεστή κόστους i για να προσφερθεί στην οικονομία 1 μονάδα του εμπορεύματος j η συνολική (άμεση και έμμεση) συμβολή της i-στης κατηγορίας κόστους στην διαμόρφωση της μοναδιαίας τιμής του εμπορεύματος j

Εφαρμογή στην Ελληνική Οικονομία

1-4. Πρωτογενής τομέας 5-27. Βιομηχανία 28-64. Υπηρεσίες Κατηγορίες Κόστους Τομείς 1. Καθαροί φόροι προϊόντων 2. Μισθοί και ημερομίσθια 3. Εργοδοτικές εισφορές 4. Άλλοι καθαροί φόροι στην παραγωγή 5. Αποσβέσεις 6. Κέρδη 7. Εισαγωγές 1-4. Πρωτογενής τομέας 5-27. Βιομηχανία 28-64. Υπηρεσίες

Ανάλυση Συνιστωσών Κόστους ανά Τομέα Προέλευσης η συνολική (άμεση και έμμεση) συμβολή των στοιχείων κόστους του τομέα i στην διαμόρφωση της μοναδιαίας τιμής του τελικού προϊόντος του τομέα j Έστω το διάνυσμα της k-στης κατηγορίας κόστους η συνολική συμβολή της k-στης κατηγορίας κόστους του τομέα i στην διαμόρφωση της μοναδιαίας τιμής του τελικού προϊόντος του τομέα j

Παράδειγμα Επιμέρους Ανάλυσης Ο Τουριστικός Τομέας της Ελληνικής Οικονομίας

Εκτίμηση της Συμβολής των Συνιστωσών Κόστους στους Δείκτες Τιμών

Κατασκευάζουμε την διαστάσεων nxm μήτρα αριθμός κατηγοριών τελικής ζήτησης αριθμός των εμπορευμάτων της οικονομίας η συμμετοχή του εμπορεύματος i στο «καλάθι» εμπορευμάτων της j-στης κατηγορίας τελικής ζήτησης η συνολική (άμεση και έμμεση) συμβολή της i-στης κατηγορίας κόστους στην διαμόρφωση του δείκτη τιμών της j-στης κατηγορίας τελικής ζήτησης

Η Ανά Τομέα Συμβολή στους Δείκτες Τιμών Έστω το διάνυσμα που προκύπτει εάν αποσπάσουμε την j-στη στήλη της μήτρας . η συνολική (άμεση και έμμεση) συμβολή της k-στης κατηγορίας κόστους του τομέα i στην διαμόρφωση του δείκτη τιμών της j-στης κατηγορίας τελικής ζήτησης η συνολική συμβολή των συνιστωσών κόστους του τομέα i στην διαμόρφωση του δείκτη τιμών της j-στης κατηγορίας τελικής ζήτησης

Τελική Καταναλωτική Δαπάνη Τελική Καταναλωτική Δαπάνη Εμπειρικά Ευρήματα Τελική Καταναλωτική Δαπάνη Νοικοκυριών Τελική Καταναλωτική Δαπάνη Γενικής Κυβέρνησης Τομέας Συμβολή Διαχείριση ακίνητης περιουσίας 20,87% Διαμονή και Εστίαση 6,85% Τρόφιμα 6,63% Χονδρικό Εμπόριο 5,55% Γεωργία 3,93% Τομέας Συμβολή Δημόσια Διοίκηση και Άμυνα 36,36% Υπηρεσίες εκπαίδευσης 15,59% Υπηρεσίες ανθρώπινης υγείας 13,56% Φάρμακα 8,33% Χερσαίες μεταφορές 2,42%

Ακαθάριστος Σχηματισμός Εμπειρικά Ευρήματα Ακαθάριστος Σχηματισμός Παγίου Κεφαλαίου Εξαγωγές εντός Ε.Ε. Τομέας Συμβολή Κατασκευές 24,44% Άλλος εξοπλισμός μεταφορών 12,95% Μηχανήματα και είδη εξοπλισμού 6,07% Χονδρικό Εμπόριο 5,35% Ηλεκτρονικοί υπολογιστές 5,34% Τομέας Συμβολή Πλωτές Μεταφορές 10,79% Υπηρεσίες αποθήκευσης και υποστηρικτικές προς τη μεταφορά υπηρεσίες 8,13% Χονδρικό Εμπόριο 6,78% Χρηματοοικονομικές υπηρεσίες 4,91% Εξόρυξη 4,89%

Εμπειρικά Ευρήματα Τομέας Συμβολή Τομέας Συμβολή Εξαγωγές εκτός Ε.Ε. ΣΥΝΟΛΙΚΗ ΤΕΛΙΚΗ ΖΗΤΗΣΗ Τομέας Συμβολή Πλωτές Μεταφορές 21,99% Εξόρυξη 10,67% Υπηρεσίες αποθήκευσης και υποστηρικτικές προς τη μεταφορά υπηρεσίες 10,64% Πετρελαιοειδή 7,28% Χρηματοοικονομικές υπηρεσίες 4,82% Τομέας Συμβολή Διαχείριση Ακίνητης Περιουσίας 12,93% Δημόσια Διοίκηση και Άμυνα 7,35% Χονδρικό Εμπόριο 4,69% Υπηρεσίες ανθρώπινης υγείας 4,10% Υπηρεσίες εκπαίδευσης 4,08%

Συντελεστές Βαρύτητας

Τελική Καταναλωτική Δαπάνη Νοικοκυριών Οι Υψηλότεροι Συντελεστές Βαρύτητας Οι Χαμηλότεροι Συντελεστές Βαρύτητας Τομέας Συντελεστής Μηχανοκίνητα οχήματα 15,65 Ηλεκτρονικοί υπολογιστές 8,46 Εξόρυξη 7,04 Χημικά 7,03 Άλλος εξοπλισμός μεταφορών 6,31 Τομέας Συντελεστής Δημόσια Διοίκηση και Άμυνα 0,14 Κατασκευές Υπηρεσίες παρεχόμενες από οργανώσεις 0,08 Υπηρεσίες επιστημονικής έρευνας και ανάπτυξης 0,05 Πλωτές Μεταφορές

Τελική Καταναλωτική Δαπάνη Γενικής Κυβέρνησης Οι Υψηλότεροι Συντελεστές Βαρύτητας Οι Χαμηλότεροι Συντελεστές Βαρύτητας Τομέας Συντελεστής Φάρμακα 29,85 Ηλεκτρονικοί υπολογιστές 5,35 Δημόσια Διοίκηση και Άμυνα 3,67 Έπιπλα 3,35 Υπηρεσίες εκπαίδευσης 2,79 Τομέας Συντελεστής Άλλες προσωπικές υπηρεσίες 0,02 Πλωτές Μεταφορές 0,01 Διαμονή και Εστίαση Αλιεία Υπηρεσίες νοικοκυριών ως εργοδοτών οικιακού προσωπικού 0,00

Ακαθάριστος Σχηματισμός Παγίου Κεφαλαίου Οι Υψηλότεροι Συντελεστές Βαρύτητας Οι Χαμηλότεροι Συντελεστές Βαρύτητας Τομέας Συντελεστής Άλλος εξοπλισμός μεταφορών 202,00 Ηλεκτρονικοί υπολογιστές 92,71 Μηχανήματα και είδη εξοπλισμού 22,05 Μηχανοκίνητα οχήματα 15,39 Άλλα μη μεταλλικά ορυκτά προϊόντα 6,32 Τομέας Συντελεστής Αλιεία 0,01 Άλλες προσωπικές υπηρεσίες 0,00 Υπηρεσίες ανθρώπινης υγείας Υπηρεσίες νοικοκυριών ως εργοδοτών οικιακού προσωπικού Δημόσια Διοίκηση και Άμυνα

Συντελεστές Βαρύτητας Συντελεστές Βαρύτητας Εξαγωγές εντός Ε.Ε. Οι Υψηλότεροι Συντελεστές Βαρύτητας Οι Χαμηλότεροι Συντελεστές Βαρύτητας Τομέας Συντελεστής Ηλεκτρονικοί υπολογιστές 26,85 Άλλος εξοπλισμός μεταφορών 24,60 Εξόρυξη 12,40 Χημικά 10,85 Βασικά μέταλλα 10,34 Τομέας Συντελεστής Υπηρεσίες εκπαίδευσης 0,02 Υπηρεσίες ανθρώπινης υγείας Άλλες προσωπικές υπηρεσίες 0,01 Υπηρεσίες νοικοκυριών ως εργοδοτών οικιακού 0,00 Δημόσια Διοίκηση και Άμυνα

Συντελεστές Βαρύτητας Συντελεστές Βαρύτητας Εξαγωγές εκτός Ε.Ε. Οι Υψηλότεροι Συντελεστές Βαρύτητας Οι Χαμηλότεροι Συντελεστές Βαρύτητας Τομέας Συντελεστής Άλλος εξοπλισμός μεταφορών 51,89 Εξόρυξη 27,10 Ηλεκτρονικοί υπολογιστές 14,53 Πετρελαιοειδή 11,20 Υπηρεσίες αποθήκευσης και υποστηρικτικές προς τη μεταφορά υπηρεσίες 9,72 Τομέας Συντελεστής Άλλες προσωπικές υπηρεσίες 0,02 Υπηρεσίες εκπαίδευσης Υπηρεσίες ανθρώπινης υγείας Υπηρεσίες νοικοκυριών ως εργοδοτών οικιακού προσωπικού 0,00 Δημόσια Διοίκηση και Άμυνα

ΣΥΝΟΛΙΚΗ ΤΕΛΙΚΗ ΖΗΤΗΣΗ Οι Υψηλότεροι Συντελεστές Βαρύτητας Οι Χαμηλότεροι Συντελεστές Βαρύτητας Τομέας Συντελεστής Άλλος εξοπλισμός μεταφορών 35,53 Ηλεκτρονικοί υπολογιστές 20,30 Μηχανοκίνητα οχήματα 9,90 Εξόρυξη 9,42 Φάρμακα 6,09 Τομέας Συντελεστής Δημόσια Διοίκηση και Άμυνα 0,74 Άλλες προσωπικές υπηρεσίες 0,73 Υπηρεσίες απασχόλησης Υπηρεσίες εκπαίδευσης Υπηρεσίες νοικοκυριών ως εργοδοτών οικιακού προσωπικού 0,72

Συμπερασματικές Παρατηρήσεις

Τη μεγαλύτερη συμβολή στη διαμόρφωση των τιμών των εμπορευμάτων έχουν τα κέρδη (29%), οι εισαγωγές (24%) και οι μισθοί (23%). Η συμβολή των εισαγωγών είναι σημαντικά υψηλότερη στη διαμόρφωση των τιμών των βιομηχανικών εμπορευμάτων, όπου κυμαίνεται στο 50% κατά μέσο όρο. Οι τομείς των υπηρεσιών έχουν μία σχετικά χαμηλή συμβολή στη διαμόρφωση των τιμών των βιομηχανικών εμπορευμάτων, ενώ, αντιθέτως, οι συνιστώσες κόστους των βιομηχανικών τομέων, και ιδιαιτέρως οι εισαγωγές βιομηχανικών εμπορευμάτων, έχουν μία σχετικά υψηλή συμβολή στη διαμόρφωση των τιμών του συνόλου σχεδόν των εμπορευμάτων της οικονομίας

Την υψηλότερη συμβολή στη διαμόρφωση του ύψους της συνολικής τελικής ζήτησης έχουν οι τομείς «Διαχείριση ακίνητης περιουσίας», «Δημόσια διοίκηση και άμυνα», και «Υπηρεσίες χονδρικού εμπορίου», ενώ την χαμηλότερη έχουν οι τομείς «Υπηρεσίες απασχόλησης», και «Δασοκομίας και υλοτομίας». Οι συνιστώσες κόστους που έχουν την υψηλότερη συμβολή στη διαμόρφωση του επιπέδου τιμών ανά κατηγορία τελικής ζήτησης είναι οι εξής: (α) τα κέρδη, τα οποία συμβάλουν κατά 36% στο ύψος της ιδιωτικής κατανάλωσης και κατά 66% στο ύψος της μεταβολής αποθεμάτων, με την δεύτερη να αποτελεί αρνητική συμβολή, καθώς στο υπό εξέταση έτος η συνολική μεταβολή αποθεμάτων της οικονομίας ήταν αρνητική, (β) οι μισθοί, οι οποίοι συμβάλουν κατά 39% στο ύψος της κρατικής κατανάλωσης, και (γ) οι εισαγωγές, οι οποίες συμβάλουν κατά 38% στο ύψος του ακαθάριστου σχηματισμού παγίου κεφαλαίου, κατά 36% στις εξαγωγές εντός Ε.Ε. και κατά 37% στις εξαγωγές εκτός Ε.Ε.

Η εκτίμηση των «συντελεστών βαρύτητας» των διαφόρων τομέων στη διαμόρφωση του επιπέδου τιμών της τελικής ζήτησης καταδεικνύει ότι την υψηλότερη σχετική συμβολή στο επίπεδο τιμών της συνολικής τελικής ζήτησης έχουν οι τομείς «Άλλος εξοπλισμός μεταφορών», «Ηλεκτρονικοί υπολογιστές, ηλεκτρονικά και οπτικά προϊόντα», «Μηχανοκίνητα οχήματα, ρυμουλκούμενα και ημιρυμουλκούμενα», και «Ορυχεία και λατομεία», ενώ την χαμηλότερη συμβολή έχουν οι τομείς «Υπηρεσίες νοικοκυριών ως εργοδοτών οικιακού προσωπικού», «Διαχείριση ακίνητης περιουσίας», «Υπηρεσίες εκπαίδευσης», και «Υπηρεσίες απασχόλησης».