«ΠΟΛΙΤΙΣΜΙΚΗ ΔΙΑΜΕΣΟΛΑΒΗΣΗ ΣΤΟ ΣΧΟΛΙΚΟ ΠΛΑΙΣΙΟ» Μάθημα: Κοινωνική και διαπολιτισμική ψυχολογία στο σχολικό πλαίσιο Διδάσκων: Β. Γ. Παυλόπουλος Φοιτήτρια: Δέσποινα Σιέτου e-mail: despoina199313@gmail.com

Περίγραμμα παρουσίασης ταυτοποίηση προβλήματος σε σχολικό πλαίσιο εντοπισμός λύσης θεωρητικό υπόβαθρο της διαπολιτισμικής δραστηριότητας/παρέμβασης που έχουμε επιλέξει στόχος και σχεδιασμός παρέμβασης υλοποίηση παρέμβασης ( πρακτικοί και δεοντολογικοί περιορισμοί) αξιολόγηση παρέμβασης συμπέρασμα

Ταυτοποίηση προβλήματος Εντοπίσαμε ως κοινωνικό πρόβλημα την προκατειλημμένη στάση απέναντι σε πολιτισμικά μειονοτικές ομάδες σε σχολείο με αυξημένο αριθμό προσφύγων. Θεωρήθηκε κοινωνικό πρόβλημα καθώς πληροί συγκεκριμένα κριτήρια: επηρεάζει μεγάλο αριθμό ατόμων τα αίτια του είναι δομικά (κοινωνικές ανισότητε) τα αποτελέσματα του είναι κοινωνικά και έχουν δυναμική πορεία παραβιάζει κοινωνικές αξίες η αντιμετώπιση του αφορά κοινωνικές αλλαγές

Γιατί επιλέχθηκε το συγκεκριμένο δείγμα; το σχολείο αποτελεί ένα πλαίσιο που συναντάμε προκατειλημμένες στάσεις σε ποικίλες μορφές ήταν πιο εύκολο να εφαρμόσουμε την υπόθεση της επαφής σε σχολική τάξη καθώς μπορούν να πληρούνται όλες οι προϋποθέσεις της θεωρίας που χρησιμοποιήσαμε για να εφαρμόσουμε την δραστηριότητα

Εντοπισμός λύσης Για τον εντοπισμό της λύσης αναζητήσαμε τους παράγοντες που τόσο προκαλούν το πρόβλημα όσο και αυτούς που το συντηρούν. Συγκεκριμένα: παράγοντες που αφορούν την πυροδότηση της εμφάνισης του προβλήματος στερεότυπα (από την οικογένεια, από τα ΜΜΕ, από την κατηγοριοποίηση /έμφαση στις διαφορές της εξωόμαδας και ενίσχυση στις ομοιότητες της ενδοομάδας) συναισθηματικοί λόγοι, πχ άγχος επαφής με το διαφορετικό λόγω δυσκολίας επικοινωνίας) παράγοντες που συντηρούν και εμποδίζουν την επίλυση του επωφελούνται κάποιοι μαθητές, επιδεικνύοντας τη δύναμη τους οι εκπαιδευτικοί ως πολιτισμικά όντα ενδέχεται να έχουν στάσεις και προκαταλήψεις που πολλές φορές άθελα τους εμποδίζουν στην επίλυση τέτοιων συμπεριφορών τα στερεότυπα είναι αρκετά άκαμπτα διότι σχηματίζονται από την μικρή μας ηλικία, έχουν ένα πυρήνα αλήθειας και είναι συλλογικά κατασκευάσματα

Θεωρητικό πλαίσιο της δραστηριότητας/παρέμβασης που επιλέξαμε Η υπόθεση της επαφής Allport (1954) η επαφή μεταξύ 2 ομάδων μπορεί να έχει θετικό αποτέλεσμα μειώνοντας την προκατάληψη ορισμένες προϋποθέσεις: 1. τα μέλη των δυο ομάδων πρέπει να έρχονται σε επαφή σε καταστάσεις που νιώθουν και πιστεύουν ότι βρίσκονται στην ίδια θέση 2. οι ομάδες να επιδιώκουν την επίτευξη κοινών στόχων 3. η επαφή να γίνεται υπό συνθήκες συνεργασίας 4. να υπάρχει κοινωνική και θεσμική υποστήριξη μέτρων που προωθούν την επαφή 5. να γίνεται υπό συνθήκες που μπορεί να επιτευχθεί ουσιαστική γνωριμία μεταξύ των μελών των δυο ομάδων (συχνή, στενή και σε διάρκεια επαφή)

Στόχος παρέμβασης Γενικός/μακροπρόθεσμος στόχος: μείωση της προκατάληψης προς τους πρόσφυγες μαθητές Ειδικός/βραχυπρόθεσμος στόχος: βελτίωση των διομαδικών σχέσεων, βελτίωση απόδοσης σε μαθήματα μέσω της συνεργασίας Άμεσα εμπλεκόμενοι: οι μαθητές και των δυο ομάδων Έμμεσα εμπλεκόμενοι: γονείς μαθητών, δάσκαλοι/διευθυντής

Σχεδιασμός παρέμβασης Α’ φάση: - επιλέξαμε την πέμπτη τάξη του δημοτικού σχολείου για να εφαρμόσουμε την την παρέμβαση - για να ελέγξουμε εάν η παρέμβαση μας έχει θετικά αποτελέσματα χωρίσαμε την τάξη σε 2 ομάδες, την «πειραματική»/ομάδα παρέμβασης και την ομάδα ελέγχου - μέσα από ημι-δομημένες συνεντεύξεις καταγράψαμε τα συναισθήματα και τις στάσεις της πολιτισμικής πλειονότητας προς τους πρόσφυγες - καταγράψαμε τα συναισθήματα των προσφύγων, τις δυσκολίες προσαρμογής και σχέσεις με τους συμμαθητές τους - μάθαμε για τα αγαπημένα μαθήματα, τους βαθμούς τους και τους αγαπημένους φίλους και δασκάλους

Β’ φάση : - το τμήμα το οποίο το αποτελούνταν από 28 παιδία (από τα οποία 11 πρόσφυγες), το χωρίσαμε σε 4 ομάδες αποτελούμενες από 7 μαθητές . Η 1η ομάδα αποτελούταν από 7 πρόσφυγες, η 2η από 7 Έλληνες, η 3η και η 4η 2 πρόσφυγες και 5 Έλληνες - κάθε εβδομάδα ορίζαμε μια μέρα και χωρίζαμε σταθερά τις ομάδες με το συγκεκριμένο τρόπο τα ίδια παιδιά. - Θέταμε διαφορετικό στόχο την κάθε εβδομάδα που έπρεπε μέσα από τη συνεργασία να πετύχουν (πχ, η μια εβδομάδα αθλητική , την άλλη λύση μαθηματικών προβλημάτων , την άλλη ζωγραφική κλπ.) - η ώρα που διαρκούσε κάθε δραστηριότητα ήταν από 1-3 ώρες ανάλογα το είδος της δραστηριότητας και το πρόγραμμα των παιδιών Γ’ φάση: - σε κάθε ομάδα ( ανάλογα αν είναι «πειραματική» ή ελέγχου) δείχναμε ένα βίντεο το οποίο έδειχνε είτε παιδιά να συνεργάζονται και να πετυχαίνουν το στόχο τους είτε να ανταγωνίζονται και λειτουργούν περισσότερο ατομικά

Στόχοι/υποθέσεις δράσεων να εξετάσουμε αν στις μεικτές ομάδες λειτουργεί η υπόθεση της επαφής και στο τέλος της παρέμβασης έχουμε μείωση της προκατάληψης αν στην ομάδα με τους Έλληνες μαθητές αυξάνεται η προκατάληψη ή παραμένει ίδια (λόγω της κατηγοριοποίησης τους) αν στην ομάδα με μόνο πρόσφυγες θα υπάρξει κάποια διαφορά στα συναισθήματα τους, στην προσαρμογή και στις σχέσεις με τους συμμαθητές. Υποθέτουμε πιθανή άρνηση αφομοίωσης καθώς και ενίσχυση της πολιτισμικής τους ταυτότητα αν άλλαξε η άποψη για μαθήματα που βρίσκονταν στη κατώτερη σειρά προτίμησης μέσα από τη δραστηριότητα συνεργασίας Χρονική διάρκεια Από τον Ιανουάριο 2017 - Ιούνιο 2017 Επιλέξαμε στη μέση της σχολικής χρονιάς για να έχουν αναπτυχθεί σχέσεις και να μπορούμε να μετρήσουμε τις στάσεις των μαθητών. Επιπλέον, η διάρκεια των 6 μηνών επέτρεψε την συχνή και σε διάρκεια σχέση με σκοπό να καλλιεργηθούν ουσιαστικές σχέσεις

Ζητήματα δεοντολογίας εμπιστευτικότητα σεβασμός αφορά μαθητές απόκρυψη από τους μαθητές τον ακριβή σκοπό της δραστηριότητας συγκατάθεση από τους γονείς συγκατάθεση από τον διευθυντή του σχολείου και δασκάλους υπεύθυνος ο ψυχολόγος για τα αποτελέσματα να διορθώσει πιθανές αρνητικές συνέπειες πρέπει να λογοδοτήσει στους γονείς για τα αποτελέσματα αν πετύχει, την εφαρμόζουμε και στην άλλη ομάδα ;

Πρακτικά ζητήματα δεν υπήρχαν οικονομικά ζητήματα και περιορισμοί συνεργασία μεταξύ εμπλεκόμενων ομάδων ( μαθητές και δάσκαλοι ) χρονικό διάγραμμα (τόσο για την ώρα της δραστηριότητας όσο και για τη διάρκεια) δεν χρειάστηκε καμία υποδομή, μόνο διάθεση και συμμετοχή των δασκάλων

Αξιολόγηση παρέμβασης Θα πρέπει να αξιολογήσουμε την παρέμβαση για λόγους: δεοντολογικούς ( ευθύνη προς τα άτομα που σχεδιάστηκε η παρέμβαση) επιστημονικούς ( βελτίωση θεωρητικού πλαισίου)

Θα πρέπει να αξιολογήσουμε: τη διαδικασία εφαρμογής, δηλαδή κατά πόσο άγγιξε τους μαθητές; Μειώθηκαν οι προκατειλημμένες στάσεις; πόσο πετυχημένα έγιναν οι δραστηριότητες; τα αποτελέσματα, δηλαδή κατά πόσο η παρέμβαση πέτυχε τόσο τους βραχυπρόθεσμους όσο και τους μακροπρόθεσμους στόχους. Αν υπήρξε η αλλαγή, αυτή οφείλεται στην παρέμβαση μας ή λόγω άλλων τυχαίων παραγόντων; είναι δηλαδή έγκυρή; Η παρέμβαση θα πρέπει να αξιολογηθεί: από τους συμμετέχοντες και τους άμεσα εμπλεκόμενους (εσωτερική αξιολόγηση) από μη ενεργά εμπλεκόμενους ειδικούς (εξωτερική αξιολόγηση) Τέλος, στην παρέμβαση μας έγινε συγχρονική αξιολόγηση (με την ομάδα παρέμβασης και την ελέγχου)

Συμπερασματικά Η αποδυνάμωση των στερεοτυπικών αντιλήψεων προϋποθέτει ένα πλαίσιο συνεργασίας, ανταλλαγής, αλληλοκατανόησης και αλληλεπίδρασης, ομαδικής εργασίας και επικοινωνίας, στοιχεία που αμβλύνουν τις φυλετικές, μαθησιακές και κοινωνικές διαφορές (Barta,1996).

Ευχαριστώ πολύ για την προσοχή σας!