Πολιτική οικονομία των ΜΜΕ Υποψήφιος διδάκτορας: Αντώνης Ποταμιάνος Επιβλέπων καθηγητής: Μανώλης Χαιρετάκης

Ιδεολογική ηγεμονία και ΜΜΕ Χωροθεσμική εξέλιξη καπιταλισμού και ΜΜΕ Καταγραφή της «μεγάλης εικόνας» των ΜΜΕ στην ιστορία (θεωρητική προσέγγιση) Ιδεολογική ηγεμονία και ΜΜΕ Χωροθεσμική εξέλιξη καπιταλισμού και ΜΜΕ Williams Garnham Mosco Harvey Γερμανική ιδεολογία Κεφάλαιο

Βασικά στοιχεία θεωρητικού πλαισίου(1) 1.Γερμανική ιδεολογία: α.Επικοινωνία και κοινωνικοοικονομικό σύστημα, β.Βασικές θέσεις ιστορικού υλισμού, γ.ιδεολογική ηγεμονία κυρίαρχης τάξης. 2. «Το Κεφάλαιο»: α. Κύκλωμα κεφαλαίου, β. Συγκέντρωση-συγκεντροποίηση, γ.θέσεις για την επικοινωνία και τη χωροθεσμική εξέλιξη του καπιταλισμού. 3.Smith-Ricardo: Βασικές θέσεις κλασικού οικονομικού φιλελευθερισμού 4. Στοιχεία από Διοίκηση-Μάρκετινγκ-Διαφήμιση (και ιστορική εξέλιξή τους) Γερμανική ιδεολογία Κεφάλαιο

Βασικά στοιχεία θεωρητικού πλαισίου(2) 1.Vincent Mosco: «Δίοδοι» μελέτης πολιτικής οικονομίας της επικοινωνίας(commodification, spatialization, structuration). 2.Nicholas Garnham: α. Βασικές θέσεις της προσέγγισης της πολιτικής οικονομίας της επικοινωνίας, β. Πηγή ισχύος και κέρδους στους πολιτιστικούς κλάδους, γ. ιδιαίτερη φύση πολιτιστικών εμπορευμάτων και δομή πολιτιστικών κλάδων. 3.Raymond Williams: Ιδεολογική ηγεμονία και εμπορικός χαρακτήρας των καπιταλιστικών ΜΜΕ. 4.David Harvey: Χωροθεσμική επέκταση και πολιτική του κεφαλαίου. Williams Garnham Mosco Harvey

Θεωρητική ανάλυση των βασικών αιτίων της χωροθεσμικής εξέλιξης Ανάγκη για απρόσκοπτη προμήθεια φθηνών μέσων παραγωγής(πρώτες ύλες, εξοπλισμός κλπ.). Λόγω του καπιταλιστικού διεθνούς καταμερισμού οι βιομηχανικές χώρες εξαπλώνονται ιμπεριαλιστικά σε «ελκυστικές» δορυφορικές οικονομίες. Ανάγκη για διαρκή ενίσχυση της παραγωγικότητας της εργασίας που επιχειρείται με διαρκή αναβάθμιση της τεχνολογίας, καινοτομιών κ.ά. Έτσι, δημιουργείται τάση συγκέντρωσης και συγκεντροποίησης, δηλαδή αύξηση του μεγέθους των επιχειρήσεων και συγκέντρωσή του σε λίγα χέρια. Ανάγκη για επέκταση σε νέες αγορές κλπ. Ανάγκη για απρόσκοπτη ροή των εμπορευμάτων στην αγορά και κερδοφόρα πώληση ώστε να «πραγματοποιηθεί» η αντληθείσα υπεραξία και να μετατραπεί σε κέρδος. Αυτό προϋποθέτει επέκταση αγορών και μαζικό μάρκετινγκ. Χ: Κεφάλαιο με τη μορφή χρήματος που καταβάλλει ο παραγωγός σ: το μέρος του χρηματικού κεφαλαίου που καταβάλλεται για μέσα παραγωγής μ: το μέρος του χρηματικού κεφαλαίου που καταβάλλεται για εργατική δύναμη υ: αντλούμενη υπεραξία στη σφαίρα παραγωγής Χ’: Αυξημένο χρηματικό κεφάλαιο(αρχικό+πραγματοποιηθείσα υπεραξία ή αρχικό+κέρδος)

Οι εφημερίδες στην ιστορία(1): Η «μεγάλη εικόνα»... Επαναστάσεις 1880 – 1930 Ακμή εφημερίδων 1960 1800 1900 2000 Ραγδαία εξέλιξη εφημερίδων Εκτύπωση-στοιχειοθεσία (Χειροκίνητα-ατμοκίνητα-κυλινδρικά-ηλεκτροκίνητα πιεστήρια-λινοτυπία. Χειρωνακτική-αυτοματοποιημένη στοιχειοθεσία) Σχήμα-μέγεθος (Από τα ολιγοσέλιδα φύλλα στα πολυσέλιδα tabloids των βαρόνων του Τύπου.) Επικοινωνίες (Τηλέγραφος, καλωδιακά δίκτυα ασύρματη μετάδοση, πρακτορεία.) Διανομή (Σιδηροδρομικά δίκτυα, ατμοκίνηση-πετρελαιοκίνηση πλοίων.) Εκτίναξη κυκλοφοριών(μαζικοποίηση) Όχι τόσο δραματικές αλλαγές Τηλεόραση-πληροφορική- ψηφιοποίηση-διαδίκτυο. Απώλεια ισχύος εφημερίδων... Από ισχυροί δίαυλοι- διανομείς περιεχομένου οι εφημερίδες μεταβαίνουν στην εποχή της πολυμιντιακής ιδιοκτησίας και της «ψηφιακής συνδεσιμότητας». Τώρα στην «εφοδιαστική αλυσίδα» μιντιακού περιεχομένου τείνουν να κυριαρχούν οι «πάροχοι». Εμφάνιση ραδιοφώνου

Απώλεια ισχύος εφημερίδων... Οι εφημερίδες στην ιστορία(2): Αναζητώντας το πώς και το γιατί... Επαναστάσεις 1880 – 1930 Ακμή εφημερίδων 1960 1800 1900 2000 Ραγδαία εξέλιξη εφημερίδων Εκτύπωση-στοιχειοθεσία (Χειροκίνητα-ατμοκίνητα-κυλινδρικά-ηλεκτροκίνητα πιεστήρια-λινοτυπία. Χειρωνακτική-αυτοματοποιημένη στοιχειοθεσία) Σχήμα-μέγεθος (Από τα ολιγοσέλιδα φύλλα στα πολυσέλιδα tabloids των βαρόνων του Τύπου.) Επικοινωνίες (Τηλέγραφος, καλωδιακά δίκτυα, ασύρματη μετάδοση, πρακτορεία.) Διανομή (Σιδηροδρομικά δίκτυα, ατμοκίνηση-πετρελαιοκίνηση πλοίων, αυτοκίνητο.) Εκτίναξη κυκλοφοριών (μαζικοποίηση) Όχι τόσο δραματικές αλλαγές Τηλεόραση-πληροφορική- ψηφιοποίηση-διαδίκτυο. Απώλεια ισχύος εφημερίδων... Από ισχυροί δίαυλοι- διανομείς περιεχομένου οι εφημερίδες μεταβαίνουν στην εποχή της πολυμιντιακής ιδιοκτησίας και της «ψηφιακής συνδεσιμότητας». Τώρα στην «εφοδιαστική αλυσίδα» μιντιακού περιεχομένου τείνουν να κυριαρχούν οι «πάροχοι». Εμφάνιση ραδιοφώνου

Το πολιτικοοικονομικό πλαίσιο... Τα ΜΜΕ στην ιστορία(1): Το πολιτικοοικονομικό πλαίσιο... 1880 – 1930 Ακμή εφημερίδων Επαναστάσεις 1960 Πληροφορική 1800 1900 Ραδιόφωνο TV 2000 Διαδίκτυο Δημόσιος έλεγχος (Ευρώπη) «Απορρύθμιση» Μαζικοποίηση αγορών και μέσων (Βαθύτερη εμπορευματοποίηση: -Φορείς μαζικού μάρκετινγκ -Ενίσχυση της εμπορευματικής αξίας) Ηλεκτρονικό διαδραστικό μάρκετινγκ Συμβατικό μαζικό μάρκετινγκ Κοινοβουλευτισμός (μαζική πολιτική) Braudel: «...Ο καπιταλισμός απαιτεί κάποια ηρεμία στην κοινωνική τάξη όπως επίσης και κάποια ουδετερότητα, αδυναμία ή συγκατάθεση από τη μεριά του κράτους...». Hobsbawm: «...Οι πολιτικοί ήταν αναγκασμένοι, όλο και περισσότερο, να απευθύνονται σε ένα μαζικό εκλογικό σώμα...να μιλούν απευθείας στις μάζες ή έμμεσα, χρησιμοποίώντας το μεγάφωνο του λαϊκού Τύπου...» Ευρωπαϊκή Ένωση Σοβιετική ένωση- Ανατολικό μπλόκ.

Χωροθεσμική εξέλιξη καπιταλισμού και ΜΜΕ Τα ΜΜΕ στην ιστορία(2): Χωροθεσμική εξέλιξη καπιταλισμού και ΜΜΕ 1880 – 1930 Ακμή εφημερίδων Επαναστάσεις 1960 Πληροφορική 1800 1900 Ραδιόφωνο TV 2000 Διαδίκτυο Δημόσιος έλεγχος (Ευρώπη) «Απορρύθμιση» Μαζικοποίηση αγορών και μέσων (Βαθύτερη εμπορευματοποίηση) Ηλεκτρονικό διαδραστικό μάρκετινγκ Συμβατικό μαζικό μάρκετινγκ Ενοποίηση οικονομικού χώρου. Αστικοποίηση.Μαζική κατανάλωση. Αύξηση μεγέθους και εμβέλειας επιχειρήσεων Νεοφιλελεύθερη φάση Κεϋνσιανή οικονομική πολιτική Έμπέδωση φιλελευθερισμού. Σταδιακή κορύφωση ιμπεριαλιστικών ανταγωνισμών. Επέκταση εκβιομηχάνισης και στις λοιπές χώρες του καπιταλιστικού πυρήνα. Μεσοπόλεμος: κρίση φιλελευθερισμού Εκβιομηχάνιση Βρετανίας Πετρελαϊκές κρίσεις Κρίση

Χωροθεσμική εξέλιξη καπιταλισμού και ΜΜΕ Τα ΜΜΕ στην ιστορία(3): Χωροθεσμική εξέλιξη καπιταλισμού και ΜΜΕ 1880 – 1930 Ακμή εφημερίδων Επαναστάσεις 1960 Πληροφορική 1800 1900 Ραδιόφωνο TV 2000 Διαδίκτυο Δημόσιος έλεγχος (Ευρώπη) «Απορρύθμιση» Μαζικοποίηση αγορών και μέσων (Βαθύτερη εμπορευματοποίηση) Ηλεκτρονικό διαδραστικό μάρκετινγκ Συμβατικό μαζικό μάρκετινγκ Ηλεκτροκίνητα πιεστήρια Tabloids Νέα ψηφιακά μέσα (Μερική «αφομοίωση» Εφ/δων, Ρ/Φ, TV. Ατμοκίνητα κυλινδρικά πιεστήρια Αυτοματοποίηση στοιχειοθεσίας Τηλεόραση Πρακτορεία Τύπου Ραδιόφωνο Ραδιοεπικοινωνίες Ενσύρματη τηλεγραφία Πληροφορική Διαδίκτυο Ατμόπλοια Αεροπλάνο Αυτοκίνητο Σύγκλιση τεχνολογιών Σιδηρόδρομος Δορυφόροι Μεσοπόλεμος: κρίση φιλελευθερισμού Ευρωπαϊκή Ένωση Πετρελαϊκές κρίσεις Επέκταση εκβιομηχάνισης και στις λοιπές χώρες του καπιταλιστικού πυρήνα. Κρίση Εκβιομηχάνιση Βρετανίας Κεϋνσιανή οικονομική πολιτική Νεοφιλελεύθερη φάση

Πολιτικοοικονομική συνάρθρωση του καπιταλιστικού θεσμού ΜΜΕ Τα ΜΜΕ στην ιστορία(4): Πολιτικοοικονομική συνάρθρωση του καπιταλιστικού θεσμού ΜΜΕ Ιδιοκτήτες Influence seekers

Καλή δύναμη σε όλους...