To Κίνημα των Ναζαρηνών στην Ελλάδα Μαρία- Δέσποινα Δίπλα Β1

Η στροφή της εκκλησιαστικής ζωγραφικής προς τις νεοαναγεννησιακές αντιλήψεις των Ναζαρηνών ταυτίζεται με τα βήματα εκσυγχρονισμού του νεοσύστατου ελληνικού κράτους και συντελείται με καθοθήγηση του Γερμανού ζωγράφου Λουδοβίκου Θείρσιου. Αν και τρία χρόνια καθηγητής στο Σχολείο των Τεχνών (1852 - '55), η επιδρασή του στάθηκε δυσανάλογα μεγάλη.

Το κίνημα των Ναζαρηνών οραματιζόταν τη «βελτίωση» της βυζαντινής τέχνης, παραμερίζει την αυγοτέμπερα και τη δισδιάστατη ζωγραφική της παράδοσης και εισάγει την τρισδιάστατη ελαιογραφία και την φυσιοκρατική απόδοση των μορφών. Η ανθρωποκεντρική τέχνη της Δύσης αντικαθιστά την υπερβατική βυζαντινή τεχνοτροπία, μετατρέποντας την εικόνα σε θρησκευτική ζωγραφιά. Τα έργα των Ναζαρηνών προσπαθούν να προκαλέσουν στον πιστό συγκίνηση, συμπόνοια και συμπάθεια. Προσπαθώντας να διατυπώσουν το άρρητο και να το εικονίσουν, τοποθετούν το θείο, το ανείπωτο και το άπειρο στην ορθολογιστική και συναισθηματική σφαίρα του ανθρώπου μεταβάλλοντας την πίστη σε συναίσθημα. Τα πάντα μεταφέρονται πολύ κοντά στον άνθρωπο, και στις εικόνες επικρατούν οι νόμοι της βαρύτητας, πετυχαίνοντας την εκκοσμίκευση της αγιογραφίας.

Ο αγιογράφος Κ.Φανέλλης υπήρξε ο εισηγητής του Ναζαρηνού κινήματος στην εκκλησιαστική ζωγραφική της Ελλάδος κατά τον ΙΘ΄ αι. Ακολουθώντας το νέο δυτικό καλλιτεχνικό ρεύμα, δημιουργεί κυρίως φορητές εικόνες για τέμπλα νεοανεγερθέντων ναών μετά την Τουρκοκρατία, στο Αίγιο, στην Αθήνα, στην Άμφισσα, στο Γαλαξίδι, στην Κυπαρισσία κ.α. Θεμελιωτής, δάσκαλος και θεωρητικός του κινήματος υπήρξε ο Λ.Θείρσιος, μεταγενέστεροι επίγονοι ήταν ο Χατζηγιαννόπουλος, ο Λεμπέσης και ο Αρτέμης.

Ο ζωγράφος Κωνσταντίνος Φανέλλης, αναφέρεται επίσης ως Χατζηφανέλλης και Χατζηκωνσταντής. Μετά από παραμονή ενός χρόνου στο Άγιον Όρος, πήγε στη Φλωρεντία (1816) και αργότερα στη Ρώμη, στη Βενετία και στη Γερμανία. Από το 1821 έως το 1826 έζησε στην Ιερουσαλήμ. Μετά τη σύσταση του ελληνικού κράτους, εγκαταστάθηκε αρχικά στην Αθήνα και στη συνέχεια στο Αίγιο. Εκεί φιλοτέχνησε την εκκλησία της Φανερωμένης. Ο Φανέλλης θεωρείται ο εισηγητής της νεοαναγεννησιακής θρησκευτικής ζωγραφικής στην Ελλάδα. Έργα του υπάρχουν στην Εθνική Πινακοθήκη και στις εκκλησίες των Ταξιαρχών του Αιγίου, στον Άγιο Ελευθέριο της Αθήνας, στον Ευαγγελισμό της Άμφισσας και στο Μεγάλο Σπήλαιο Καλαβρύτων.

Πηγές: http://peritexnisologos.blogspot.gr/2015/12/o-1791-1863.html http://www.kathimerini.gr/244879/article/politismos/arxeio-politismoy/sta-ixnh-toy-prwtoy-ellhna-nazarhnoy http://blogs.sch.gr/gkapetanak/2013/11/07/%CE%BD%CE%B1%CE%B6%CE%B1%CF%81%CE%B7%CE%BD%CE%BF%CE%AF-%CE%B1%CE%B3%CE%B9%CE%BF%CE%B3%CF%81%CE%AC%CF%86%CE%BF%CE%B9-%CF%83%CF%84%CE%B7%CE%BD-%CE%B5%CE%BB%CE%BB%CE%AC%CE%B4%CE%B1/