Η ΧΡΗΜΑΤΟΔΟΤΗΣΗ ΤΟΥ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ ΥΓΕΙΑΣ

Η αρχή της μακρο-οικοκονομικής αποδοτικότητας Οι βασικές αρχές που θα πρέπει να διέπουν τη χρηματοδότηση των συστημάτων υγείας Η αρχή της μακρο-οικοκονομικής αποδοτικότητας Η αρχή της μικρο-οικονομικής αποδοτικότητας Η αρχή της ισoτιμίας στη χρηματοδότηση, => ανάγκη για κοινωνική συνοχή, προοδευτικό σύστημα χρηματοδότησης

Οι πηγές χρηματοδότησης κατά φθίνουσα σειρά ισοτιμίας Άμεση φορολογία Κοινωνική ασφάλιση Έμμεση φορολογία Οι δωρεές από φιλανθρωπικές οργανώσεις και οι εργοδοτικές υγειονομικές δαπάνες Ιδιωτική Ασφάλιση Πληρωμές των χρηστών

Οι πηγές χρηματοδότησης κατά φθίνουσα σειρά ισοτιμίας (συνέχεια) Φορολογία Άμεση φορολογία: εισοδήματος φυσικών προσώπων, εταιρικών κερδών, ακίνητης περιουσίας Έμμεση φορολογία: επί των συναλλαγών (π.χ αγοροπωλησίες ακινήτων) και των εμπορευμάτων Γενική, πχ ΦΠΑ Ειδική ή υποθηκευμένη (hypothecated) πχ φόρος στον καπνό, το αλκοόλ (sin taxes)

Οι πηγές χρηματοδότησης κατά φθίνουσα σειρά ισοτιμίας (συνέχεια) Κοινωνική Ασφάλιση + μεγάλη δεξαμενή κάλυψης του ασφαλιστικού κινδύνου (risk pool) + εισφορές βάσει δυνατότητας πληρωμής ανεξάρτητα από τον κίνδυνο εκδήλωσης ασθένειας + υποχρεωτικές εισφορές, που καταβάλλονται από εργοδότες και εργαζόμενους - σε ορισμένα ασφαλιστικά συστήματα, οι ασφαλισμένοι επιλέγονται βάσει της επαγγελματικής τους θέσης ή των καταβαλλόμενων εισφορών (πρόβλημα με τους μη εργαζόμενους, τους άνεργους κλπ)

Οι πηγές χρηματοδότησης κατά φθίνουσα σειρά ισοτιμίας (συνέχεια) Οι δωρεές από φιλανθρωπικές οργανώσεις (& εξωτερική βοήθεια) Χώρες με χαμηλό ΑΕΠ στηρίζονται σε σημαντικό βαθμό σε μη κυβερνητικούς οργανισμούς (πχ Αφρική 20% των συνολικών δαπανών υγείας) Αυξάνουν δαπάνη υγείας ή υποκαθιστούν τη δημόσια χρηματοδότηση? Χαμηλή απόδοση του συστήματος λόγω μη κεντρικής διοχέτευσης (σε κοινό ταμείο) και διαχείρισης? Επιρρεπείς στις προτεραιότητες των δωρητών Οικονομικό κόστος στις χώρες, όπου ισχύουν φορο- ελαφρύνσεις για τους δωρητές

Οι πηγές χρηματοδότησης κατά φθίνουσα σειρά ισοτιμίας (συνέχεια) Οι εργοδοτικές υγειονομικές δαπάνες Για υπηρεσίες υγιεινής και ασφάλειας της εργασίας, και παροχή φροντίδας υγείας σε έκτακτες περιπτώσεις Οι πληρωμές των χρηστών Η λιγότερo ισότιμη πηγή, καθώς βασίζεται στο οικογενειακό εισόδημα και δεν προάγει την κοινωνική αλληλεγγύη

Οι διάφοροι τύποι πληρωμών των χρηστών Είδος Ορισμός Άμεσες πληρωμές (ελευθέρας βούλησης) Πληρωμές για αγαθά και υπηρεσίες, που παρέχονται από τον ιδιωτικό τομέα και δεν καλύπτονται από κανενός είδους προπληρωμή ή ασφάλιση Άτυπες πληρωμές Ανεπίσημες πληρωμές για αγαθά και υπηρεσίες που θεωρητικώς προσφέρονται δωρεάν. Επίσης, αναφέρονται και ως «φακελάκι ή «πληρωμές κάτω από το τραπέζι» Θεσμοθετημένες πληρωμές συμμετοχής στο κόστος Αναφέρεται στη θεσμοθετημένη ανάληψη μέρους του κόστους των παρεχόμενων φροντίδων από τους ασφαλισμένους πολίτες. Συχνά απαντάται και ως «χρεώσεις των χρηστών»

Οι πληρωμές των χρηστών (συνέχεια) Άτυπες πληρωμές, «λόγοι ύπαρξης»: Έλλειψη χρηματοδοτικών πόρων για την ανάπτυξη του δημοσίου συστήματος. Διάθεση επηρεασμού της απόδοσης των προμηθευτών υγείας (Νότια Ευρώπη). Παράδοση και κουλτούρα. Στη Νοτιοανατολική Ευρώπη και στις χώρες της πρώην Σοβιετικής Ένωσης Προϋπόθεση για τη μετατροπή των άτυπων πληρωμών σε θεσμοθετημένες πληρωμές συμμετοχής στο κόστος η συναίνεση των προμηθευτών υγείας

Πηγή εσόδων Μηχανισμός άντλησης Φορέας είσπραξης Άμεσοι και έμμεσοι φόροι Κεντρική, περιφερειακή ή τοπική κρατική εξουσία Εταιρείες και Εργοδότες Υποχρεωτικές ασφαλιστικές εισφορές και Φόρος Εισοδήματος Ιδιώτες Νοικοκυριά Εργαζόμενοι Ανεξάρτητος Δημόσιος Οργανισμός ή Οργανισμός Κοινωνικής Ασφάλισης Προαιρετικά ασφάλιστρα υγείας Ιδιωτικές κερδοσκοπικές ή μη ασφαλιστικές εταιρείες Μη Κυβερνητικές Φιλανθρωπικές Οργανώσεις Εθνικές και Ξένες Άμεσες πληρωμές Προμηθευτές Υγείας Δωρεές Ξένες κυβερνήσεις και εταιρείες Σχηματική παρουσίαση της διαδικασίας άντλησης των χρηματοδοτικών πόρων του υγειονομικού τομέα Προσαρμογή από Kutzin 2001

Η ποσοστιαία συμμετοχή των δημοσίων και ιδιωτικών πηγών στη χρηματοδότηση της συνολικής υγειονομικής δαπάνης στις χώρες του ΟΟΣΑ σε επιλεγμένα έτη

ιδιωτικής υγειονομικής δαπάνης στις χώρες του ΟΟΣΑ σε επιλεγμένα έτη Η ποσοστιαία συμμετοχή των διαφόρων ιδιωτικών πηγών στη χρηματοδότηση της ιδιωτικής υγειονομικής δαπάνης στις χώρες του ΟΟΣΑ σε επιλεγμένα έτη

Οι δαπάνες υγείας των νοικοκυριών ως % των συνολικών τους δαπανών Πηγές: ΕΟΠ, 1974, 1982, 1988, 1994, 1999, 2005

Η ποσοστιαία σύνθεση της δημόσιας χρηματοδότησης (φορολογία, κοινωνική ασφάλιση) σε επιλεγμένα έτη, στην Ελλάδα Πηγές: OECD Health Data, 2005, Υπουργείο Εργασίας και Κοινωνικών Ασφαλίσεων, Κοινωνικοί Προϋπολογισμοί, 2003

Τα προβλήματα χρηματοδότησης του τομέα της υγείας Γενική «αίσθηση» ότι οι ανάγκες υγείας δεν αντιμετωπίζονται επαρκώς Αυξάνονται οι πιέσεις κοινωνικών ομάδων (επιστημόνων υγείας και ασθενών) για διάθεση ολοένα και περισσότερων πόρων στην υγεία Η «συναισθηματική φόρτιση» των υγειονομικών απαιτήσεων και η αμεσότητα με την οποία μετατρέπονται σε πολιτική πίεση έχουν ως αποτέλεσμα τη συνεχή αύξηση της δαπάνης

Τα προβλήματα χρηματοδότησης του τομέα της υγείας (συνέχεια) Η έλλειψη οικονομικών πόρων Η Κατανομή των πόρων Δυσανάλογα μεγάλες δαπάνες στις αστικές περιοχές Συγκέντρωση των δαπανών στον νοσοκομειακό τομέα σε σχέση με την πρωτοβάθμια φροντίδα Συγκέντρωση των δαπανών στις θεραπευτικές υπηρεσίες σε βάρος της πρόληψης και της προαγωγής υγείας. Σημαντική επιβάρυνση του αγροτικού πληθυσμού με ιδιωτικές δαπάνες για ιατρική και φαρμακευτική περίθαλψη. Το συνεχώς αυξανόμενο κόστος των υπηρεσιών H Έλλειψη Συντονισμού