Α & Β ΕΛΛΗΝΙΚΟΣ ΑΠΟΙΚΙΣΜΟΣ ΝΙΚΟΛΑΟΣ – ΡΑΦΑΗΛ ΚΑΠΑΛΑΣ Α Γυμνασίου, 2ο Γυμνάσιο Βόλου

Οι Μεταβατικοί Χρόνοι ( 1100 -950 π.χ. ) Η πτώση του Μυκηναïκού πολιτισμού επέφερε κρίση : Μεγάλες μετακινήσεις ελληνικών φυλετικών ομάδων (από βορρά προς νότο) Το εμπόριο σταματά Ο πληθυσμός μειώνεται δραστικά Η οικονομία περιορίζεται στην γεωργία και την κτηνοτροφία & αποκτά οικιακή μορφή Χάνεται η κεντρική εξουσία και η οργάνωση στηρίζεται στην οικογένεια και την ομάδα … όμως αυτό οδηγεί σε μια φυλετική, δημογραφική, τεχνολογική & πνευματική αναγέννηση

Πρώτος Ελληνικός Αποικισμός Διαμόρφωση Ομηρικών Επών Επινόηση Ελληνικού αλφαβήτου

Πρώτος Ελληνικός Αποικισμός (11ος – 8ος αι. π.χ.) Η «Κάθοδος των Δωριέων» ήταν το πρωταρχικό αίτιο για την μετακίνηση ελληνικών φύλων εντός του ελλαδικού χώρου Μετανάστευση Ελληνικών φυλετικών ομάδων από την ηπειρωτική Ελλάδα προς τα νησιά του Αιγαίου πελάγους, την Κρήτη, την Κύπρο, τα Επτάνησα & την Δυτική ακτή της Μικράς Ασίας Ιδρύονται νέες πόλεις που αποτέλεσαν τα μετέπειτα χρόνια σημαντικά κέντρα του Ελληνικού πολιτισμού Ο αποικισμός πραγματοποιήθηκε σε διαδοχικά κύματα και κατά φυλετικές ομάδες και χωρίζεται σε Δωρικό, Αιολικό και Ιωνικό

Μετακινήσεις Ελληνικών Φυλετικών Ομάδων κατά τον 1ο Ελληνικό Αποικισμό

Δωρικός Αποικισμός ΟΙ Δωριείς με αφετηρία την Πελοπόννησο αποίκισαν την Αίγινα, τις νότιες Κυκλάδες, την Κύπρο, την Κρήτη, τα Δωδεκάνησα και την νοτιοδυτική ακτή της Μικράς Ασίας Διαμόρφωσαν μια μορφή κοινοπολιτείας την «Δωρική Εξάπολη», που περιλάμβανε τις πόλεις Αλικαρνασσός, Κνίδος, Λίνδος, Ιαλυσός, Κάμειρος και Κως Κέντρο των Δωριέων της Μικράς Ασίας ήταν ο ναός του Απόλλωνα στο ακρωτήριο Τριόπιο

Αιολικός Αποικισμός Οι Αιολείς αρχικά εγκαταστάθηκαν στην Λέσβο και την Τένεδο και έπειτα αποίκισαν την βορειοδυτική ακτή της Μικράς Ασίας από την Τρωάδα μέχρι τον κόλπο της Σμύρνης στα νότια, περιοχή που ονομάστηκε Αιολίδα Ο Ηρόδοτος αναφέρει την ίδρυση δώδεκα πόλεων : Αιγές, Αιγειρόεσσα, Γράνεια, Κίλλα, Κύμη, Λάρισα η Αιολής, Μύρινα, Νέο Τείχος, Νότιο, Πιτάνη, Σμύρνη και Τήμνος Τον 7ο αιώνα π.χ. επεκτείνονται και στην περιοχή της Τρωάδας ιδρύοντας τις πόλεις Γάργαρα, Άσσος, Άνταδρος, Κεβρή, Σκήψις, Νεάνδρεια και Πιτύεια Η παράδοση αναφέρει τον Ορέστη ως ηγέτη της μετανάστευσης Στην Αιολική μετανάστευση συμμετείχαν και Αχαιοί της πελοποννήσου

Ιωνικός Αποικισμός Οι Ίωνες εγκαταστάθηκαν αρχικά στην Εύβοια εκτοπίζοντας τους Άβαντες και αργότερα αποίκισαν τις Βόρειες Κυκλάδες, την Σάμο, τη Χίο και το κεντρικό τμήμα της δυτικής Μικράς Ασίας που ονομάστηκε Ιωνία Ίδρυσαν δώδεκα πόλεις που διατήρησαν στενούς φυλετικούς δεσμούς και παρέμειναν ενωμένες σε ένα είδος κοινοπολιτείας το «Κοινό των Ιώνων». Οι πόλεις του κοινού ήταν : η Μίλητος, τη Πριήνη, η Έφεσος, η Κολοφώνα, η Λέβεδος, η Τέως, οι Κλαζομενές, οι Ερυθρές, η Φώκαια, η Χίος και η Σάμος Το θρησκευτικό τους κέντρο αποτελούσε ο Ναός του Ποσειδώνα στην περιοχή της Μυκάλης

Οι νέες κοινότητες είναι φυλετικές Οι νέες κοινότητες είναι φυλετικές. Αρχηγός είναι ο Βασιλιάς που εκλέγεται από την συνέλευση των πολεμιστών, το αξίωμα όμως αργότερα μεταβάλλεται σε κληρονομικό Αρχική ενασχόληση είναι η γεωργία. Ταχύτατα όμως ανα πτύσσεται το εμπόριο και οι πόλεις της Μικράς Ασίας εξελίσσονται σε μεγάλα εμπορικά κέντρα Ακολουθεί μεγάλη πολιτισμική άνθηση με την διαμόρφωση της γραμμικής γραφής Β και την ανάπτυξη των τεχνών (Γεωμετρική Εποχή) Το Αιγαίο Πέλαγος γίνεται «Ελληνική Θάλασσα»

Δεύτερος Ελληνικός Αποικισμός (8ος – 6ος αι. π.χ.) Σε αντίθεση με τον 1ο Ελληνικό αποικισμό όπου έγινε μια απλή μετακίνηση φυλών, τώρα έχουμε με αφετηρία την Μητρόπολη, την οργανωμένη αποικιακή εξάπλωση των Ελλήνων στο χώρο της Μεσογείου και του Εύξεινου Πόντου κατά τον 8ο, τον 7ο & 6ο αιώνα π.χ. Ιδρύονται αποικίες που εξελίχθηκαν σε ισχυρές πόλεις στην Προποντίδα, τον Ελλήσποντο, τον Εύξεινο Πόντο, την Ιλλυρία, την Κάτω Ιταλία, τη Σικελία, την Νότια Γαλλία, την Ιβηρική Χερσόνησο και τις ακτές της Βορείου Αφρικής Ιστιοφόρο εμπορικό πλοίο από κύλικα του 6ου π.χ. αιώνα (Λονδίνο, Βρετανικό Μουσείο)

Ελληνικές Αποικίες στην Μεσόγειο & τον Εύξεινο Πόντο μετά τον 2ο Ελληνικό αποικισμό

Αίτια της αποικιακής εξάπλωσης Οικονομικά Πολιτικά Αναζήτηση καλλιεργήσιμης γης λόγω της δημογραφικής έκρηξης Ανάπτυξη του εμπορίου Ανάγκη για εξασφάλιση περισσότερων πρώτων υλών (σιδηρομεταλλεύματος) Η επικράτηση πολιτικών αντιπάλων οδηγούσε πολλούς στην εξορία και την αναζήτηση νέου τόπου εγκατάστασης

Κριτήρια επιλογής του τόπου εγκατάστασης Η πόλη από όπου ξεκινούσαν οι άποικοι ονομάζονταν μητρόπολη Η πόλη που ιδρύονταν ονομάζονταν αποικία Κριτήρια επιλογής του τόπου εγκατάστασης Ύπαρξη φυσικής οχύρωσης Πλούσια και εύφορη καλλιεργήσιμη γη Απάνεμο λιμάνι * Σε πολλές περιπτώσεις για να υπάρχει αίσθημα ασφάλειας ζητούνταν χρησμός από το Μαντείο των Δελφών

(Αναπαράσταση του αρχαίου λιμανιού της Μασσαλίας, αποικίας της Φώκαιας) (Χάρτης του λιμανιού των Συρακουσών στην Σικελία, αποικίας της Κορίνθου)

Χαρακτηριστικά του αποικισμού Ως αρχηγός της αποστολής ορίζονταν ένα άτομο με ξεχωριστές ικανότητες που λεγόταν οικιστής Η τελετή αναχώρησης γίνονταν με συμμετοχή όλων των κατοίκων σε κλίμα συγκίνησης. Οι άποικοι έπαιρναν μαζί τους το ιερό πυρ από τον βωμό της μητρόπολης, ως σύμβολο του στενού δεσμού μητρόπολης – αποικίας Η αποικία αποκτούσε ανεξαρτησία από την μητρόπολη, διατηρώντας όμως στενούς δεσμούς με αυτήν. Επίσης υπήρχε πάντα οικονομική ή στρατιωτική βοήθεια ανάμεσα στις δύο πόλεις σε περίπτωση ανάγκης Η νέα πόλη αποκτούσε δική της οργάνωση και θεσμούς (το σύστημα εξουσίας έμοιαζε συνήθως με αυτό της μητρόπολης). Ήταν επίσης ελεύθερη να συνάψει συμμαχικές και εμπορικές σχέσεις με άλλες πόλεις Οι άποικοι μοιράζονταν την γη συνήθως με κλήρωση

H Μεγάλη Ελλάδα ( Magna Grecia ) Η πληθώρα των ελληνικών αποικιών στην Κάτω Ιταλία & την Σικελία οδήγησε στο να ονομαστεί αυτή η περιοχή Μεγάλη Ελλάδα Ξεχώριζαν ανάμεσά τους ο Τάρας αποικία της Σπάρτης, ο Κρότωνας και η Σύβαρη αποικίες των Αχαιών, η Κύμη αποικία της Χαλκίδας, η Κατάνη αποικία της Εύβοιας και πάνω από όλες οι Συρακούσες αποικία της Κορίνθου Σταδιακά η παρουσία των αποικιών οδήγησε στον εξελληνισμό των ιθαγενών κατοίκων

Οικονομικές συνέπειες του αποικισμού Θεαματική ανάπτυξη του εμπορίου με την δημιουργία ενός τεράστιου δικτύου ανταλλαγών. Οι έμποροι αποκτούν μόνιμους χώρους διάθεσης των εμπορευμάτων τους, αλλά συνυπάρχουν και με τους κάπηλους (μικροπωλητές) Χάρη στην εισαγωγή άφθονων μετάλλων αναπτύχθηκε η βιοτεχνία και εμφανίστηκαν νέα επαγγέλματα (π.χ. αγγειοπλάστες, αγγειογράφοι) Διαδόθηκε ευρύτατα η χρήση του νομίσματος στις εμπορικές συναλλαγές, λόγω της ανάγκης ύπαρξης κοινών μονάδων μέτρησης της αξίας των εμπορευματων

Νομίσματα των ελληνικών πόλεων της Κάτω Ιταλίας & Σικελίας

Πολιτισμικές συνέπειες του αποικισμού Ο ελληνικός πολιτισμός εξαπλώθηκε θεαματικά. Οι άποικοι έφερναν μαζί τους όλα τα χαρακτηριστικά των μητροπόλεων ( Θεούς – λατρεία, Τέχνες, πολιτική οργάνωση, αλφαβητική γραφή ) Η επαφή με άλλους λαούς διεύρυνε τους πνευματικούς ορίζοντες και τις αλληλεπιδράσεις. Ο ελληνικός πολιτισμός όμως κυριάρχησε Μεγάλη ανάπτυξη των Τεχνών Αγγειοπλαστική Αγγειογραφία Αρχιτεκτονική ( δωρικός – ιωνικός ρυθμός ) Γλυπτική

Απόσπασμα από το δημοφιλές τραγούδι "Καληνύφτα" Σήμερα, σε κάποια απομακρυσμένα χωριά της Κάτω Ιταλίας, οι γεροντότεροι μιλούν μια παράξενη γλώσσα , το λεγόμενο κατωιταλικό ιδίωμα Απόσπασμα από το δημοφιλές τραγούδι "Καληνύφτα" Κατωιταλικά Εβώ πάντα σε σένα πενσέω, γιατί σένα φσυχή μου 'γαπώ, τσαι που πάω, που σύρνω, που στέω στην καρδιά μου πάντα σένα βαστώ Νεοελληνικά Εγώ πάντα εσένα σκέφτομαι, γιατί εσένα ψυχή μου αγαπώ, και όπου πάω, όπου σέρνομαι, όπου στέκομαι, στην καρδιά μου πάντα εσένα βαστώ