Αρσενικό (As) O, Cl, S Ανόργανες As0 As+3 (As2O3) As+5 CCA (CrO3.CuO.As2O5) GaAs Οργανικές (MMA, DMA, MSMA, DSMA)

Αρσενικό Πηγές Υπεδάφιο νερό Ορυκτά μεταλλεύματα Πορεία στο περιβάλλον Ψάρια (αρσενοβηταΐνη, αρσενοχολίνη) Έκθεση Γενικός πληθυσμός Παιδιά Εργάτες

Χρήσεις Αρσενικού Βιομηχανία Παραγωγή ημιαγωγών(gallium arsenide) Ορυκτά καύσιμα Ξύλα επεξεργασμένα με αρσενικό Μεταλλουργία Ρευστοποίηση και εξευγενισμός μετάλλων (copper, zinc, lead) από ορυκτά Βιομηχανία γυαλιού αντιμικροβιακό Φυτοφάρμακο (MSMA, DSMA) Ζιζανιοκτόνο φάρμακο

Χρήσεις Αρσενικού

Φυσιολογικές συγκεντρώσεις αρσενικού Έδαφος 3-4 ppm Νερό 1 ppb Τροφή 20-140 ppb Αέρας 20-30 ng/m3 Αυξημένη έκθεση: Επιμολυσμένες περιοχές Εργασιακό περιβάλλον Καύση ξύλων

ροξαρσόνη (ΓΣ, νεφροί, νευρικό) Αρσενοβηταΐνη, αρσενοχολίνη Τοξικότητα Ανόργανες ενώσεις As+3 > As+5 > As0 Οργανικές ενώσεις ΜΜΑ (ΓΣ) DMA (ουρ. κύστη, νεφροί) ροξαρσόνη (ΓΣ, νεφροί, νευρικό) Αρσενοβηταΐνη, αρσενοχολίνη

Επιδράσεις Αρσενικού ανά οδό έκθεσης (Από του στόματος) Επιδράσεις Αρσενικού ανά οδό έκθεσης (Από του στόματος)  τροφή, νερό, φαρμ. διαλύματα Νευρικό Γαστρεντερικό Αιμοποιητικό Δέρμα Καρδιαγγειακό Ήπαρ Θάνατος

Επιδράσεις Αρσενικού ανά οδό έκθεσης (από του στόματος) Οφθαλμοί Αναπνευστικό Αναπαραγωγικό Καρκίνος δέρματος

Επιδράσεις Αρσενικού ανά οδό έκθεσης (Εισπνοή) Επιδράσεις Αρσενικού ανά οδό έκθεσης (Εισπνοή)  Χημικά εργοστάσια, χυτήρια Αναπνευστικό* Δέρμα Καρδιαγγειακό* Γαστρεντερικό* Οφθαλμοί Νευρικό Αναπαραγωγικό* Καρκίνος*

Επιδράσεις στην υγεία (δέρμα) Εφάπαξ έκθεση σε μεγάλες ποσότητες ανόργανων ενώσεων Ερεθισμός δέρματος

MRL (Ανόργανες ενώσεις του Αρσενικού) Από του στόματος οξεία έκθεση 0.005 mg As/Kg/ημέρα Από του στόματος χρόνια έκθεση 0.0003 mg As/Kg/ημέρα

MRL (Οργανικές ενώσεις του Αρσενικού) Από του στόματος μέση έκθεση (MMA) 0.1 mg MMA/kg/ημέρα Από του στόματος χρόνια έκθεση (MMA) 0.01 mg MMA/kg/ημέρα Από του στόματος χρόνια έκθεση (DMA) 0.02 mg MMA/kg/ημέρα

TLV-TWA As2O3: 0,5 mg/m3

Τοξικοκινητική (Απορρόφηση) Τοξικοκινητική (Απορρόφηση) Εισπνοή Από του στόματος ανόργανες: As+3 >As+5, ~95% οργανικές: 75-80% Από του δέρματος

Μεταβολισμός ενώσεων αρσενικού

Κατανομή Ήπαρ-νεφροί (24 ώρες) Δέρμα, νύχια, τρίχες (30 ώρες) οστά ΔΕΣ Καρδιά, εγκέφαλος Αίμα: 0.02-1 μg/ml

Απέκκριση αρσενικού από τον οργανισμό Ανόργανες ενώσεις Οργανικές ενώσεις Νεφρά 4-10 ημέρες Χολή Τ1/2 οργανικών ενώσεων As: 20 ώρες Τ1/2 ανοργάνων ενώσεων As: 10 ώρες

Μηχανισμός δράσης-Τοξική δράση Χρωμοσωμικά συστήματα Μιτοχονδριακά ένζυμα Γλυκόλυση Αναστολή πυροσταφυλικής αφυδρογονάσης Παρεμπόδιση ανταλλαγής αερίων μεταξύ ιστών και αίματος Παράλυση λείων μυϊκών ινών

Τρόποι μείωσης της έκθεσης σε Αρσενικό Χρήση εναλλακτικής πηγής νερού Αποφυγή καύσης ξύλων με CCA Πλύσιμο χεριών Καλός εξαερισμός σπιτιών Παιδιά (χώμα, φάρμακα) Εργασία Μέτρα προστασίας γάντια, μάσκα, προστατευτικά ρούχα

Δειγματοληψία Αίμα Ούρα Τρίχες νύχια

Βιοδείκτες Ουροπορφυρίνη Κοπροπορφυρίνη χολερυθρίνη

Αλληλεπιδράσεις Σελήνιο Αλκοόλ

Μέθοδοι απομάκρυνσης από τον οργανισμό Πλύση στομάχου Έμετος Καθαρτικά Άφθονο νερό μετά από δερματική ή οφθαλμική έκθεση

Μέθοδοι απομάκρυνσης από τον οργανισμό BAL D-πενικιλλαμίνη DMSA (διμερκαπτοσουκινικό οξύ) DMPA (διμερκαπτοπροπυλι-φθαλαμιδικό) DMPS (διμερκαπτοπροπανο-σουλφονικό οξύ)

Ταφή αρσενικούχων αποβλήτων Απόρριψη Ταφή αρσενικούχων αποβλήτων

Μέθοδοι ανάλυσης αρσενικού AAS ICPMS ICPAES

Κάδμιο (Cd) Aνακαλύφθηκε το 1818 (Stromeyer) Ονομασία από τα μεταλλεύματα Zn “Cadmia-fornicum” Γήινος φλοιός: 0.15-0.2ppm (ως άλατα) Βιομηχανική χρήση: CdO CdS CdCl2 CdBr2 CdSO4 Πηγές: Μεταλλεύματα Zn-Pb (Cd –0.6%)

Χρήση Κατασκευή μπαταριών Cd-Ni Στην κεραμουργία Στην εκτύπωση φωτογραφιών και λιθογραφιών Στην υαλουργία Στην κατασκευή χρωμάτων και κεραμικών σκευών Στην αναλυτική και βιομηχανική χημεία Λιπάσματα Κατασκευή κραμάτων (χρυσοχοΐα, κοσμήματα, ηλ. καλώδια, οδοντιατρική) Επικαδμίωση μεταλλικών επιφανειών

Ραβδία ηλεκτροσυγκόλλησης Χρήση Ραβδία ηλεκτροσυγκόλλησης Άλατα του Cd χρησιμοποιούνται σαν σταθεροποιητές πλαστικών υλικών και του PVC σε συνδιασμό με σάπωνες του βαρίου

Μέση ημερήσια πρόσληψη συνολικά 10-90 μg Ρύπανση σε μεγάλες αποστάσεις Πρόσληψη Ατμοσφαιρικός αέρας (0.001-0.5 μg/m3) 1.5 μg/24 ώρες Nερό (1 ng/ml) 10 μg Τρόφιμα (100-300 μg) Τσιγάρα (0.5-2 μg/ τσιγάρο) Θαλασσινά προϊόντα (>10-100000 φορές) Μέση ημερήσια πρόσληψη συνολικά 10-90 μg Ρύπανση σε μεγάλες αποστάσεις

Τυχαίες δηλητηριάσεις Χρήση Επαγγελματική έκθεση Τυχαίες δηλητηριάσεις Θ.Δ. 70-150 mg/kg

Τοξική συγκέντρωση Συγκέντρωση μεγαλύτερη από 1mg/m3 είναι επικίνδυνη Θανατηφόρος συγκέντρωση CdO στο χώρο 5mg/m3

Απορρόφηση Κυρίως από το αναπνευστικό Είδος Διαλυτότητα Μέγεθος σωματιδίων ΓΕΣ Ca, Fe, Zn, Βιτ. D, πρωτεΐνες Δέρμα Αμελητέα απορρόφηση

Κατανομή Μεγάλη τάση άθροισης t1/2 30 χρόνια Σύνδεση με αλβουμίνη και α2 μακροσφαιρίνη Ήπαρ: μεταλλοθειονίνη του καδμίου Αίμα Ιστούς Νεφροί (Ήπαρ-Νεφροί) 50% Μεγάλη τάση άθροισης t1/2 30 χρόνια

Γαστρεντερικό κόπρανα 90% Απέκκριση Νεφροί (2μg/24 ώρες) Γαστρεντερικό κόπρανα 90%

Μηχανισμός δράσης Σχέση ελεύθερου με δεσμευμένου από μεταλλοθειονίνης Αναστολή δράσης μεταλλοενζύμων (λευκινοαμινοπεπτιδάση) Αναστολή λειτουργίας ενδοθηλιακών κυττάρων των εσπειραμένων σωληναρίων Παρέμβαση στο μεταβολισμό της γλυκόζης Αναστολή δράσης ενζύμων που διαθέτουν –SH Παρέμβαση στην ομοιόσταση Ca και P Αναστολή οξειδωτικής φωσφορυλίωσης σε μακροφάγα κυψελίδων

Μηχανισμός δράσης Ενεργοποίηση οξειδάσης τρυπτοφάνης Αναστολή υδροξυλίωσης 25-ΟΗ χολοκαλσιφερόλης Αποσύσευξη οξειδοαναγ. Αντιδράσεων και αντιδράσεων φωσφορυλίωσης στα μιτοχόνδρια Αναστέλλει τη β-οξείδωση των λιπαρών οξέων Αναστολή υδροξυλάσης αρωματικών υδρογονανθράκων στο ήπαρ Αύξηση καταβολισμού πρωτεϊνών (αλβουμίνης) Ελάττωση καταβολισμού επαναρροφούμενων πρωτεϊνών Αναστολή RNA πολυμεράσης Ελάττωση σύνθεσης πρωτεϊνών in vitro Ελάττωση σχηματισμού αντισωμάτων

Οξεία δηλητηρίαση (Μη Ειδική συμπτωματολογία) Οξεία δηλητηρίαση (Μη Ειδική συμπτωματολογία) Λήψη από στόμα : Εμετική επίδραση Οξεία γαστρεντερίτιδα, σιελόρροια, ναυτία, τάση για έμετο, Επιγαστραλγίες, συμπτώματα από ήπαρ, νεφρά, shock, θάνατος (2 ώρες) Εισπνοή (πυρετός εκ μεταλλοχυσίας): Χημική πνευμονίτιδα (ερεθισμός ρινοφάρυγγα, βήχας με αφρώδη και αιματηρά πτύελα) 4-12 ώρες: Ρινικός κατάρρους, δύσπνοια, ναυτία, κεφαλαλγία, θωρακικό και επιγαστρικό άλγος, αίσθημα κακουχίας, πρωτεϊνουρία Διάμεση πνευμονία Πνευμονική ίνωση (περιβρογχική και περιαγγειακή εντόπιση)

Οξεία δηλητηρίαση (Μη Ειδική συμπτωματολογία) Οξεία δηλητηρίαση (Μη Ειδική συμπτωματολογία) Θάνατος λόγω Πνευμονικό οίδημα ή νέκρωση φλοιώδους μοίρας νεφρού Καταπληξία λόγω απώλειας υγρών Καρδιοαναπνευστική καταστολή Σπάνια-Οξεία νεφρική ανεπάρκεια

Χρόνια δηλητηρίαση (Ειδική συμπτωματολογία) Χρόνια δηλητηρίαση (Ειδική συμπτωματολογία) Ουροποιητικό σύστημα (Cd>200μg / g ιστού) Καταστροφή εσπειραμένων σωληναρίων Αμινοξυουρία (προλίνη, ΟΗ-προλίνη)-Πρωτεϊνουρία (α, β-σφαιρίνες μικρού Μ.Β.-β2 μικροσφαιρίνη, αλβουμίνη, λυσοζύμη, ριβονουκλεάση) Γλυκοζουρία Μείωση ικανότητας συμπύκνωσης ούρων Μείωση επαναρρόφησης P Υπερασβεστιουρία Νεφρολιθίαση Νεφρασβέστωση

Χρόνια δηλητηρίαση (Μη ειδική συμπτωματολογία) Χρόνια δηλητηρίαση (Μη ειδική συμπτωματολογία) Αναπνευστικό σύστημα Χρόνια βρογχίτιδα Κυψελιδική βλάβη Πνευμονική ίνωση Πνευμονικό εμφύσημα-Αποφρακτική πνευμονοπάθεια Αύξηση όγκου πνευμόνων Μείωση FVC

Χρόνια δηλητηρίαση (Ειδική συμπτωματολογία) Χρόνια δηλητηρίαση (Ειδική συμπτωματολογία) Ανορεξία-Ναυτία Κοιλιακά άλγη Αίσθημα κόπωσης Απώλεια βάρους, οσμής Βήχας Δακτυλιοειδής κίτρινη χρώση σμάλτου δοντιών

Χρόνια δηλητηρίαση (Μη ειδική συμπτωματολογία) Χρόνια δηλητηρίαση (Μη ειδική συμπτωματολογία) Γεννητικό σύστημα Νέκρωση σπερματικών σωληναρίων Ίνωση όρχεων Διαταραχές βιωσιμότητας σπερματοζωαρίων Θεραπεία με χορήγηση Zn

Χρόνια δηλητηρίαση (Μη ειδική συμπτωματολογία) Χρόνια δηλητηρίαση (Μη ειδική συμπτωματολογία) Αιμοποιητικό σύστημα Καταστολή του μυελού των οστών (μείωση τιμών αιμοσφαιρίνης και αιματοκρίτη) Αναιμία Μυοσκελετικό σύστημα Μυαλγίες Οστεομαλάκυνση-Οστεοπόρωση με άλγη κάτω άκρων

Χρόνια δηλητηρίαση (Μη ειδική συμπτωματολογία) Χρόνια δηλητηρίαση (Μη ειδική συμπτωματολογία) Παράδειγμα: Νόσος Itai-Itai Περιοχή Toyoma Ιαπωνίας Γυναίκες 45-70 ετών Συμπτώματα-κλινική εικόνα: Οστεομαλάκυνση, παραμόρφωση σκελετού, μυαλγίες, οσφυαλγία, Πρωτεϊνουρία, γλυκοζουρία

Χρόνια δηλητηρίαση (Μη ειδική συμπτωματολογία) Χρόνια δηλητηρίαση (Μη ειδική συμπτωματολογία) Kαρδιαγγειακό σύστημα Υπέρταση (Αύξηση κατακράτησης Na, αγγειοσυστολή, αύξηση ρενίνης σε πλάσμα, αύξηση καρδιακού όγκου και παλμού) Διαταραχή της συσταλτικότητας των αγγείων Μείωση κολποκοιλιακής αγωγιμότητας

Χρόνια δηλητηρίαση (Μη ειδική συμπτωματολογία) Χρόνια δηλητηρίαση (Μη ειδική συμπτωματολογία) Νευρικό σύστημα Εκφυλιστικές αλλοιώσεις περιφερικών νεύρων και πυρήνων του εγκεφάλου Εκφυλιστικές αλλοιώσεις στην παρεγκεφαλίδα Δέρμα Πρόκληση αλλεργικής δερματίτιδας

Χρόνια δηλητηρίαση (Μη ειδική συμπτωματολογία) Καρκινογόνος δράση Χρόνια δηλητηρίαση (Μη ειδική συμπτωματολογία) Καρκινογόνος δράση Ενοχοποίηση για πρόκληση καρκίνου Προστάτη Νεφρού Πνεύμονος Όρχεος

Χρόνια δηλητηρίαση (Μη ειδική συμπτωματολογία) Μεταλλαξιογόνος δράση Χρόνια δηλητηρίαση (Μη ειδική συμπτωματολογία) Μεταλλαξιογόνος δράση Το Cd μπορεί να προκαλέσει λανθασμένους συνδυασμούς νουκλεοτιδικών βάσεων και χρωμοσωμικές ανωμαλίες Τερατογόνος δράση Η έκθεση σε Cd μπορει να προκαλέσει Λυκόστομα Ανοφθαλμία Ανωμαλίες διάπλασης εγκεφάλου, πνευμόνων, πλευρών, άκρων

Εργαστηριακά ευρήματα Αιματουρία Πρωτεϊνουρία Μείωση αιμοσφαιρίνης, αιματοκρίτη Μικροκυτταρική αναιμία Διαταραχές ηπατικής και νεφρικής λειτουργίας Γλυκοζουρία Υπερασβεστιουρία Αύξηση ουρικού οξέος Οξεία: Πύκνωση πνευμόνων Χρόνια: Εγκάρσιες γραμμώσεις σε μακρά οστά

Θεραπεία Εισπνοή: Λήψη από στόμα: Απομάκρυνση από ρυπασμένο χώρο Ηρεμία Λήψη από στόμα: Γάλα Καθαρτικό Αντιμετώπιση ηπατικής και νεφρικής βλάβης Χρήση BAL-πενικιλλαμίνης-EDTA-DTPA Αντένδειξη χρήσης χηλικών σε χρόνια δηλητηρίαση

Τρόποι προστασίας Στο χώρο εργασίας είναι επιβεβλημένο να λαμβάνονται μέτρα προστασίας της υγείας των εργαζομένων: Απαγόρευση της χρήσης προϊόντων συγκόλλησης με βάση το Cd Μέτρα προφύλαξης των εργατών από τη ξαφνική εμφάνιση κίτρινων ατμών κατά την τήξη ή συγκόλληση μετάλλων, καθώς και από την εμφάνιση κίτρινης επικάλυψης στην επιφάνεια των κατεργαζόμενων μετάλλων Εκτέλεση εργασιών με Cd κάτω από ισχυρό σύστημα απαγωγής των ατμών του

Τρόποι προστασίας Εντοπισμός του Cd στη σύσταση των διαφόρων κραμάτων και ενημέρωση των εργατών για τους υπάρχοντες κινδυνους κατά την κατεργασία τους Χρήση ατομικών μέτρων προστασίας (μάσκες, φόρμες, γάντια, κλπ) Έλεγχος της ατμόσφαιρας του χώρου εργασίας (στάθμη Cd όχι μεγαλύτερη από 50 μg / m3

Εργαστηριακές εξετάσεις Περιοδικά: Προσδιορισμός επιπέδων Cd αίματος (<10ng/ml) Προσδιορισμός στάθμης Cd ούρων (<10μg / g κρεατινίνης) Σε περίπτωση αυξημένων τιμών απαιτείται: Μέτρηση γλυκόζης και πρωτεΐνης στα ούρα Έλεγχος νεφρικής λειτουργίας (κάθαρση κρεατινίνης) Αιματολογικός έλεγχος (Αιματοκρίτης, Αιμοσφαιρίνη, κλπ) Έλεγχος πνευμονικής λειτουργίας Ακτινολογικός έλεγχος Οδοντιατρικός έλεγχος

Χρώμιο (Cr) Vauquwlin (1797)-Κροκοΐτης (PbCrO4) χρωμίτης FeO . Cr2O3 Ενώσεις Cr2+-Cr6+ Cr3+, Cr6+ Μεταλλικό Cr2O3 Cr2(SO4)3 CrO3 K2Cr2O7

Το χρώμιο στο περιβάλλον 0.02% του γήινου φλοιού ΑΤΜΟΣΦΑΙΡΑ Αστικές: 0.1ng/m3 Βιομηχανικές: 0.03 μg /m3 ΝΕΡΟ <10-35 ppb Ημερήσια πρόσληψη: 5-15 μg ΤΡΟΦΙΜΑ Μαύρη ζάχαρη(έως 300ng/g) Ζωϊκά λίπη (βούτυρο) Αυγά, γάλα, θαλασσινά, χορταρικά Ημερήσια πρόσληψη: 5-100μg

Χρήσεις του χρωμίου Κράματα ανοξείδωτου χάλυβα, σιδεροχρωμίου-Ni, Co, Cr-Pb-V-Ni Πυριάντοχων υλικών (π.χ. γυαλιά, τούβλα) Κασετών Αντισκωριακών υλικών Χρωστικών: (CrPO4-Πράσινη), (PbO, PbCrO4-Κίτρινα), (ZnO, ZnCrO4-Κίτρινα) Τσιμέντου (Cr6+) Επιχρωμιώσεις Βυρσοδεψία Σταθεροποιητικό χρωμάτων στην υφαντουργία Μαρμαροτεχνία, κεραμουργία, υαλουργία CuCrO4: Μυκητοκτόνο Βιομηχανία αυτοκινήτων και ειδών υγιεινής

Χρήσεις του χρωμίου στην Ιατρική Οξείδιο του χρωμίου (Cr2O3)-Διχρωμικό κάλι (K2Cr2O7)-Χρωμικό οξύ (CrO3) Για καυτηριασμούς (κάλους, ελιές κ.λ.π.)-στυπτικά για υπερίδρωση παλαμών Οφθαλμολογία Ωτορινολαρυγγολογία

Χρόνια επαγγελματική έκθεση Αιτίες δηλητηριάσεων Χρόνια επαγγελματική έκθεση Τυχαία δηλητηρίαση

Απορρόφηση Δέρμα Ενώσεις Cr6+ απορροφούνται εύκολα Μεταλλικό Cr και ενώσεις Cr3+ δεν απορροφούνται Πνεύμονες Εξαρτάται από τη διαλυτότητα και την ικανότητα να διαπερνά τον κυψελιδοτριχοειδικό φραγμό. Χρωμικές, χρωμιούχες ενώσεις (0, +2, +3) και στοιχειακό χρώμιο:  +6 (χρωμικό οξύ, διχρωμικό νάτριο, Διχρωμικό κάλιο): √ Γαστρεντερικό Εξαρτάται από το χημικό τύπο (Cr6+>Cr3+), την ηλικία του ατόμου, την παρουσία χηλικών παραγόντων

Ερυθρά αιμοσφαίρια (18%) Κατανομή Πνεύμονες, ενδοκρινείς αδένες (υπόφυση, λεμφογάγγλια) Απέκκριση Ούρα (13%) Πνεύμονες (11%) Ερυθρά αιμοσφαίρια (18%) Γάλα Κόπρανα

Οξεία Τοξικότητα Γαστρεντερικό Καυστική δράση, ξηρότητα στόματος, κοιλιακό άλγος, οίδημα σε χείλη και γλώσσα, ναυτία, έμετος, αιμορραγική γαστρεντερίτιδα Νεφρά οξεία νεφρική ανεπάρκεια, Ολιγουρία-ανουρία-ούρα με λευκώματα-ερ. αιμοσφαίρια κώμα, θάνατος

Οξεία Τοξικότητα Αναπνευστικό Βαρύς τραχειοβρογχικός ερεθισμός Αιμοποιητικό σύνδρομο διάχυτης ενδοαγγειακής πήξης

Χρόνια Τοξικότητα Αλλεργικές Ξηρά ερυθηματώδης έκθυση Εκζεματοειδής δερματίτιδα Δερματικές εξελκώσεις Ψώρα τσιμεντεργατών Ρινικός βλεννογόνος: Cr6+: Διάτρηση Πνεύμονες Πνευμονική ίνωση Πνευμονικό εμφύσημα Χρόνια βρογχίτιδα Βρογχικό άσθμα Αλλεργικό άσθμα Πνευμονοκονίαση Καρκίνος

Διάτρηση ρινικού βλεννογόνου Καρκίνος Πνεύμομα Διάτρηση ρινικού βλεννογόνου Εξέλκωση δέρματος “The primary health effect of concern is lung cancer caused by airborne exposures to hexavalent chromium. Chronic inhalation increases the risk of lung cancer. All Cr(VI) compounds are considered to be carcinogenic. “Symptoms from breathing Cr(VI) may include runny nose, sneezing, coughing, itching, and a burning sensation from irritation or damage to the nose, throat, and lung. In severe cases sores can develop in the nose and result in nosebleeds. Ulcers can develop and with continuous exposure, permanent perforations (holes) in the nasal septum (the wall separating the nasal passages) can occur, as seen in the photo of a worker employed in a chrome plating shop. “In some cases employees become “allergic” and sensitized to hexavalent chromium so that inhaling chromate compounds can cause work-related asthma, such as wheezing and shortness of breath.” 8 70

Ανεπάρκεια Χρωμίου Διαταραχές μεταβολισμού υδατανθράκων, λιπών Ελαττωμένη ανοχή στη γλυκόζη Σύνδρομο όμοιο με σακχαρώδη διαβήτη, υπεργλυκαιμία, γλυκοζουρία Απώλεια βάρους Περιφερική νευροπάθεια Αύξηση χοληστερόλης DNA Ακεραιότητα αγγείων

Αλληλεπιδράσεις με άλλα μέταλλα Αύξηση τοξικότητας Pb σε ανεπάρκεια Cr Το Cr ελαττώνει την απορρόφηση Zn Κάπνισμα Συνεργιστική δράση σε καρκίνο του πνεύμονα

Τοξική δράση Χρωμικά και διχρωμικά άλατα Θ.Δ. 0.5-1g Αφυδάτωση Οξειδωτική δράση Cr6+: Ερεθιστική και διαβρωτική δράση Καρκινογόνο δράση Μεταλλαξιογόνο δράση

Μηχανισμός δράσης Πειραματόζωα Μεγάλες δόσεις K2Cr2O7 (20 mg/kg): λευκωματουρία, απόπτωση επιθηλίου ουροφόρων σωληναρίων, λιπώδης εκφύλιση ή νέκρωση νεφρών Μικρές δόσεις K2Cr2O7 (10 mg/kg): ισχαιμία και βλάβες νεφρικού ιστού Μικρότερες δόσεις για αρκετές μέρες καμία δράση

Το χρώμιο στον οργανισμό Φυσιολογικές συγκεντρώσεις Ολικό αίμα: 20-30 ng/ml Ορός-πλάσμα: 1.2-10ng/ml Ούρα: <2 ng/ml

Θεραπεία οξείας δηλητηρίασης Υποστήριξη αναπνευστικής-καρδιακής λειτουργίας Αποφυγή εμέτου Ασκορβικό οξύ Αραίωση με χρήση νερού ή γάλα Πλύση στομάχου Παρακολούθηση ηλεκτρολυτών Αφαιμαξομετάγγιση

Θεραπεία χρόνιας δηλητηρίασης Απομάκρυνση από χώρο έκθεσης Βρογχοδιασταλτικά δ/μα ασκορβικού οξέος (10%) Αλοιφή (2% γλυκίνη-1% τρυγικό οξύ) Δερματική επαφή, αποσπόγγιση-πλύση-υγρά επιθέματα με οξικό αργίλιο 1% Δίαιτα πλούσια σε υδατάνθρακες, πρωτεΐνες, βιταμίνες

Πρόληψη Σύστημα αναρρόφησης κόνεων, ατμών, σταγονιδίων Έλεγχος συγκεντρώσεων Cr στον ατμοσφαιρικό αέρα Αυτοματισμός διαδικασιών παραγωγής Σχολαστικός καθαρισμός τοίχων, πατωμάτων, μηχανών Ατομικά μέτρα προστασίας και ανάλογη εκπαίδευση Ποδιές, γάντια, γυαλιά, μάσκες Κάλυψη ακάλυπτων μερών του σώματος

Πρόληψη Κατά την πρόσληψη εξετάσεις για: δερματοπάθειες, νεφρικές-πνευμονικές-γαστρικές βλάβες Περιοδικές εξετάσεις εργαζομένων: Δερματολογικές Πνευμονολογικές Ηπατονεφρικής λειτουργίας Ρινοσκόπηση Έλεγχος συγκέντρωσης Cr ούρων ή κρεατινίνης

Νικέλιο 6% (μάγμα σουλφιδίων, γαρνιερίτης) Μετεωρίτες Ορυχεία Βιομηχανίες περιβάλλον Καύση πετρελαίου, αποτέφρωση σκουπιδιών Fe, Cu, Zn, Cr, Cl, S, O Χρυσοχοϊα Μπαταρίες Κεραμική Χρωματουργία Καταλύτες

Κυριότερες μορφές ενώσεων Νικελίου -1, 0, +2, +3, +4 Διαλυτές μορφές Σουλφίδιο του νικελίου Οξείδιο του νικελίου Μεταλλικό νικέλιο

Έκθεση σε Νικέλιο Τροφή (170 μg/ημέρα) Κάπνισμα Δερματική επαφή Λήψη από φυτική ή ζωϊκή τροφή Αέρας 7-12 ng/m3 Νερό 10 ppb Έδαφος 40-80 ppm

Λήψη και απομάκρυνση Νικελίου από τον οργανισμό Εισπνοή Από του στόματος Δέρμα Κατανομή Απέκκριση

Με ποιο τρόπο ελέγχεται η έκθεση σε νικέλιο Αποφυγή χρήσης κοσμημάτων

MRL (Ανόργανες ενώσεις του Νικελίου) Εισπνεόμενα επίπεδα OSHA: 1.0 mg/m3 Μέση έκθεση 0.0002 mg/m3 Χρόνια έκθεση 9 × 10-5 mg/m3

Ni0 & ανόργανες ενώσεις : 0,1-1 mg/m3 TLV-TWA Ni0 & ανόργανες ενώσεις : 0,1-1 mg/m3

Επιδράσεις Νικελίου ανά οδό έκθεσης (Μετά από εισπνοή) Επιδράσεις Νικελίου ανά οδό έκθεσης (Μετά από εισπνοή) Καρκίνος πνεύμονα-ρινοφάρυγγα* Αναπνευστικό* Δερματίτιδα* Νεφροί (σφαιρίνες)* Ανοσοποιητικό* IgG, IgA, IgE, IgM Αναπαραγωγικό* Μυοσκελετικό*

Επιδράσεις Νικελίου ανά οδό έκθεσης (Από του στόματος) Επιδράσεις Νικελίου ανά οδό έκθεσης (Από του στόματος) Δερματίτιδα Ανοσοποιητικό* Αναπαραγωγικό* ΓΣ* Ήπαρ (χολερυθρίνη)* Νεφροί (αλβουμίνη)*

Επιδράσεις Νικελίου ανά οδό έκθεσης (Δέρμα) Επιδράσεις Νικελίου ανά οδό έκθεσης (Δέρμα) Δερματίτιδα Ανοσοποιητικό* 20% Patch test (NiSO4 vs NiCl2)

Τοξικοκινητική (Απορρόφηση) Τοξικοκινητική (Απορρόφηση) Εισπνοή 20-35%, μέγεθος σωματιδίων Εισπνοή (διαλυτές, μη διαλυτές μορφές) Από του στόματος (27%, 1%) Από του δέρματος

Τοξικοκινητική (Μεταβολισμός - Κατανομή) Τοξικοκινητική (Μεταβολισμός - Κατανομή) Αλβουμίνη, ιστιδίνη, α2 μακροσφαιρίνη

Τοξικοκινητική (απέκκριση) Τοξικοκινητική (απέκκριση) Εισπνοή Ούρα Από του στόματος Κόπρανα, ούρα

Μηχανισμός Τοξικότητας Φυσιολογικός ρόλος νικελίου Mg Οξειδωτικές ρίζες

Πλάσμα 0.2 μg/L Ούρα 1-3 μg/L Τρίχες IgG, IgA, IgM and IgE Δειγματοληψία Πλάσμα 0.2 μg/L Ούρα 1-3 μg/L Τρίχες IgG, IgA, IgM and IgE

Αλληλεπιδράσεις TETA (Τριαιθυλενο τετραμίνη) Cyclam DDC (διαιθυλοδιθιοκαρβαμίδιο) Πενικιλλαμίνη Δισουλφιράμη EDTA CDTA DTPA HEDTA Co

Αλληλεπιδράσεις Fe, Cr, Mg, Mn, Zn, Cd

Μέθοδοι απομάκρυνσης από τον οργανισμό Μετακίνηση σε άλλο χώρο Αναπνευστική υποστήριξη Ηλεκτρολύτες TETA, Cyclam, δισουλφιράμη, πενικιλλαμίνη Παρουσία τροφής Πλύσιμο ματιών ή δέρματος Σκευάσματα τοπικής εφαρμογής (προπυλενογλυκόλη, λανολίνη)

Μέθοδοι απομάκρυνσης από τον οργανισμό DDC Δισουλφιράμη Πενικιλλαμίνη Ελεγχόμενη λήψη νικελίου μέσω διατροφής

Απομάκρυνση με υδροξείδια, ενεργό άνθρακα, Fe Απόρριψη Ανακύκλωση Ταφή Απομάκρυνση με υδροξείδια, ενεργό άνθρακα, Fe 99

Μέθοδοι ανάλυσης Νικελίου AAS ICPMS ICPAES

Δερματίτιδα

Δερματίτιδα