Βουγιουκλάκη Σοφία Φωτεινή 29.03.2017 Ισλαμισμός Βουγιουκλάκη Σοφία Φωτεινή 29.03.2017

Θεματική Ενότητα 5, Κείμενο 2.1: Δυσκολίες στην προσέγγιση του Ισλάμ Η εικόνα του Ισλάμ όπως αναδύεται από τις εφημερίδες, την τηλεόραση και τα Μ.Μ.Ε. προβάλλει συχνά ως μια «σκληρή» και αδιάλλακτη πίστη, οι οπαδοί της οποίας προσφεύγουν στη βία προκειμένου να υπερασπιστούν τις αρχές τους ή να τις επιβάλλουν στους άλλους. Από την άλλη, για όσους είναι εξοικειωμένοι με τους μουσουλμάνους και τις παραδόσεις τους, η εικόνα ενός «επιθετικού Ισλάμ» δε συνάδει με την πίστη και την ειρηνική διάθεση που εκφράζουν οι περισσότεροι από τους οπαδούς του –ο αριθμός των οποίων σε παγκόσμιο επίπεδο είναι ίσως 1έως 1.5 δισεκατομμύριο. Η λέξη Ισλάμ, στα αραβικά, σημαίνει «παράδοση του εαυτού» και «υποταγή» και συσχετίζεται ετυμολογικά με το σαλαάμ, τη λέξη που σημαίνει «ειρήνη». Ο χαιρετισμός των μουσουλμάνων όλου του κόσμου, μεταξύ τους και με τους ξένους, είναι η φράση «σαλαάμ αλάικουμ», δηλαδή «ειρήνη σε σένα».

Για πολλούς μουσουλμάνους αυτή η εικόνα του επιθετικού Ισλάμ είναι μια «διαστροφή» της πραγματικότητας που προάγεται και συντηρείται από τα δυτικά Μ.Μ.Ε. Είναι μια άποψη που δεν στερείται επιχειρημάτων. Σε μια εποχή που η πληροφόρηση και οι ειδήσεις καθοδηγούνται από τις δημοσιεύσεις των ταμπλόιντ, οι ζωές και οι αξίες ειρηνικών πλειοψηφιών αναπόφευκτα σκιάζονται από τις «εντυπωσιακές» και τρομοκρατικές πράξεις σκληρών μειονοτήτων. Κι όλη αυτή η συσσωρευτική επίδραση της «διαστροφής» στις αντιλήψεις της κοινής γνώμης δεν αφορά μόνον προσωπικές ιδέες και στοχασμούς, αλλά δημιουργεί όρους πολιτικής και ιδεολογίας. Ο ορισμός του Ισλάμ δεν είναι καθόλου απλό ζήτημα. Χρησιμοποιώντας δυτικές κατηγορίες, θα μπορούσαμε να πούμε ότι το Ισλάμ μπορεί να είναι χαρακτηριστικό προσωπικής και ομαδικής ταυτότητας, θρησκευτική πίστη και πολιτική ιδεολογία. Ωστόσο, σε κάθε περίπτωση το Ισλάμ ως θρησκεία πρέπει να διακρίνεται από το Ισλάμ ως πολιτική ιδεολογία.

Το Ισλάμ

Θρησκευτική Ιδεολογία Ισλάμ Θρησκευτική Ιδεολογία Το Ισλάμ είναι μονοθεϊστική θρησκεία, η οποία διαμορφώθηκε με το κήρυγμα και τη δράση του Προφήτη Μωάμεθ (Μουχάμαντ) στις αρχές του 7ου αιώνα. Μέρος του είναι το Τζιχάντ. Ο Ισλαμισμός ή Πολιτικό Ισλάμ, είναι ένα σύνολο ιδεολογιών που πρεσβεύουν ότι «το Ισλάμ πρέπει να καθοδηγεί την κοινωνική και πολιτική καθώς και την προσωπική ζωή», και ότι η άποψη ότι το Ισλάμ δεν έχει πολιτικό χαρακτήρα είναι λανθασμένη. Ισλαμισμός (Πολιτικό Ισλάμ)

Οι Πέντε στύλοι της τήρησης Κάθε μουσουλμάνος έχει υποχρεώσεις στην ζωή του, τους Πέντε Στύλους της Τήρησης. Δεν είναι η δογματική διδασκαλία και το μυστήριο, αλλά η τήρηση των εντολών και η έμπρακτη απόδειξη της αφοσίωσης στον νόμο του Θεού. Είναι πρακτικοί στη σύλληψή τους, προσφέροντας στους μουσουλμάνους ένα πλαίσιο θρησκευτικό και πολιτικό μαζί. Είναι οι εξής, όπως περιγράφονται στο Κοράνιο:

Οι Πέντε στύλοι της τήρησης Σαχάντα: Η ομολόγηση της πίστης ότι δεν υπάρχει άλλος θεός εκτός από το Θεό (αραβικά Αλλάχ) Σαλάτ (η προσευχή): βασική λατρευτική πράξη του Μουσουλμάνου, τελετουργία δοξασμού του Θεού και υποταγής στον Θεό η οποία πρέπει να γίνεται 5 φορές την ημέρα κατά προτίμηση στο τζαμί κοιτάζοντας προς τη Μέκκα. Ζακάτ (Ελεημοσύνη) :υποχρέωση δηλαδή να δίνει κανείς ένα ποσοστό του εισοδήματός του και της αξίας κάποιας ιδιοκτησίας στους φτωχούς. Έτσι, συμβάλλει στον εξαγνισμό της υπόλοιπης περιουσίας του, ή συνιστά εξιλέωση για διάφορες αμαρτίες ή παραβάσεις άλλων καθηκόντων. Σαούμ (νηστεία): Kατά τη διάρκεια του Ραμαζανιού, του 9ου μήνα του ισλαμικού ημερολογίου, απαγορεύεται το φαγητό, το ποτό (ακόμα και νερό), και το κάπνισμα από την ανατολή μέχρι τη δύση του ηλίου. Χατζ (ιερή αποδημία): Κάθε μουσουλμάνος πρέπει να πάει τουλάχιστον μια φορά να προσκυνήσει τους ιερούς τόπους και τον τάφο του προφήτη στη Μέκκα

Σουνίτες-Σιάτ Αλί Το Ισλάμ χωρίζεται σε δύο κύριους κλάδους, τους Σουνίτες και τους Σιάτ Αλί (εν συντομία Σιίτες). Φυσικά, αυτές οι δύο ομάδες βρίσκονται σε διαμάχες συχνά. Η διαμάχη αυτή έχει τις ρίζες της πριν από 1.400 χρόνια, αμέσως μετά τον θάνατο του προφήτη Μωάμεθ το 632 μ.Χ. Ουσιαστικά η αντιπαράθεση έχει να κάνει με τον διάδοχο του Προφήτη, καθώς ο ίδιος δεν όρισε κάποιο πρόσωπο για να συνεχίσει τον έργο του.

Ιστορία Σιιτών-Σουνιτών Μετά τον θάνατο του Προφήτη Μωάμεθ το 632 μ.Χ., οι οπαδοί του γαμπρού του, ιμάμη Αλή, ισχυρίστηκαν πως μόνο οι στενοί συγγενείς του Προφήτη θα έπρεπε να τον διαδεχθούν ως ανώτατοι θρησκευτικοί ηγέτες των μουσουλμάνων. Ο Αλή ήταν ξάδελφος του Μωάμεθ και σύζυγος της κόρης του Φατίμα. Αυτό τους έφερε σε αντίθεση με κάποιους πιστούς που θεωρούσαν ότι οποιοσδήποτε ενάρετος μουσουλμάνος θα μπορούσε να διαδεχθεί τον Μωάμεθ, χωρίς να προέρχεται απαραίτητα από το οικογενειακό του περιβάλλον. Οι μουσουλμάνοι που ακολούθησαν τον Αλή ονομάστηκαν «οπαδοί του Αλή» (Σιάτ Αλή ή Σιίτες). Η πλειοψηφία των πιστών ωστόσο, εξέλεξε ως χαλίφη τον Αμπού Μπάκρ, έναν από τους πρώτους πιστούς του Προφήτη. Έτσι, οι πιστοί χωρίστηκαν, αναλόγως με το ποια γραμμή διαδοχής ακολουθούσαν. Ύστερα από τη δολοφονία του τελευταίου χαλίφη, τη θέση του κατέλαβε ο Αλή. Το γεγονός αυτό προκάλεσε ένα όργιο βίας και αίματος μεταξύ των μουσουλμάνων. Οι Σιίτες ηττήθηκαν, αλλά διατήρησαν τις κοινότητές τους σε πολλές περιοχές του μουσουλμανικού κόσμου και συσπειρώθηκαν γύρω από τον συνονόματο ανήλικο εγγονό του Αλή. Οι οπαδοί του χαλίφη ονομάστηκαν Σουνίτες (από τη λέξη Σούνα), δηλαδή πιστοί στην παράδοση, στις συνήθειες και στο κήρυγμα του Προφήτη Μωάμεθ. Οι Σουνίτες εμμένουν στην πιστή τήρηση του Κορανίου. Παράλληλα, αποδέχονται ως στυλοβάτες του Ισλάμ τους τρεις πρώτους χαλίφες (Αμπου Μπακρ, Ομάρ και Οθμάν), και τον χαλίφη Μωαβία. Από την άλλη πλευρά, ο γιός του κυβερνήτη της Δαμασκού, ο Γιαζίντ ίδρυσε τη δυναστεία των Ομμεϋάδών και η θέση του χαλίφη έγινε κληρονομική.