κοινωνική ανάπτυξη των μαθητών Συμβάλλει στη γνωστική γλωσσική κοινωνική ανάπτυξη των μαθητών

Έρχονται σε επαφή με νέες απόψεις, διαφορετικές συμπεριφορές και στρατηγικές σκέψης, ποικιλία εμπειριών και γνώσεων Τους δίνεται η ευκαιρία να στοχαστούν & να εκφράσουν, να εμπλουτίσουν ή να τροποποιήσουν υπάρχουσες γνώσεις, ιδέες, απόψεις

Μαθαίνουν να επικοινωνούν με σαφήνεια και να επιχειρηματολογούν Γίνονται & αισθάνονται μέλη μιας ομάδας

Τα παιδιά αυτής της ηλικίας, λόγω του γνωστικού και συναισθηματικού εγωκεντρισμού τους και της περιορισμένης ικανότητας τους λεκτική διαπραγμάτευση, δεν μπορούν να συνεργαστούν μεταξύ τους…

Τα παιδιά έρχονται στο νηπιαγωγείο έχοντας ήδη αναπτύξει ορισμένες μορφές κοινωνικής γνώσης και κατανόησης άρα Μπορούν να μπουν σε διαδικασίες συνεργασίας

Της παρορμητικότητας τους Της δυσκολίας ελέγχου των συναισθημάτων Της δυσκολίας να αντισταθούν σε πράγματα που διασπούν την προσοχή τους Του ότι ενδιαφέρονται περισσότερο για το στόχο (αποτέλεσμα) της δραστηριότητας παρά για τη συνεργασία αυτή καθ’ αυτή

Το βαθμό γνωριμίας των ατόμων που καλούνται να γίνουν ομάδα Την ποιότητα της προηγούμενης σχέσης Τις ατομικές και ηλικιακές διαφορές στις κοινωνικές και επικοινωνιακές δεξιότητες των μελών Τις εμπειρίες, αξίες και συμπεριφορές που ενθαρρύνει το οικογενειακό περιβάλλον

Θέτουμε ρεαλιστικούς στόχους και Οργανώνουμε το πρόγραμμα ανάλογα ώστε να ενθαρρύνουμε τη συνεργασία και την ανάπτυξη σχετικών δεξιοτήτων

Δεν μιλάμε για απλές συναθροίσεις ατόμων καθισμένων γύρω από το ίδιο τραπέζι (που ζωγραφίζουν ο καθένας το δικό του σχέδιο στη δική του γωνιά…) αλλά Σχηματισμό ομάδων με συγκεκριμένο διδακτικό στόχο «πολλά μυαλά σκέφτονται καλύτερα»

Ομαδικά παιχνίδια Ομαδικές κατασκευές/κολλάζ Το κουκλοθέατρο Το θεατρικό παιχνίδι Η μαγειρική

Θα πρέπει να τραβούν το ενδιαφέρον των παιδιών Και Να τα οδηγούν σε κάποιο, ορατό και επιθυμητό, για τα ίδια, αποτέλεσμα (π.χ. να φτιάξουν ένα πολύ ψηλό πύργο, να βρουν τον χαμένο θησαυρό κ.λπ.)

Οι ομάδες είναι μικρές (εταιρικά σχήματα και σταδιακά αυξάνουμε τον αριθμό, 3-4) Η ομάδα έχει σαφή εικόνα του στόχου της δραστηριότητας και της διαδικασίας που πρέπει να ακολουθήσει Γίνεται κατανομή και ανάθεση ρόλων στα μέλη της ομάδας (θετική αλληλεξάρτηση)

Τα μέλη της ομάδας γνωρίζουν τους κανόνες που διέπουν την καλή λειτουργία των ομάδων Ο εκπαιδευτικός παρακολουθεί συστηματικά τη λειτουργία των ομάδων με στόχο την καθοδήγηση και την παροχή συμβουλών και βοήθειας αν αυτή ζητηθεί

Στο τέλος της εργασίας γίνεται αξιολόγηση από την ομάδα της τάξης για την ποιότητα της μάθησης και της συνεργασίας Ο βαθμός δυσκολίας της εργασίας δεν είναι ούτε πολύ χαμηλός ούτε πολύ ψηλός Η σύνθεση της ομάδας γίνεται ανάλογα με τις ανάγκες των συγκεκριμένων παιδιών και το στόχο της δραστηριότητας

Την προετοιμασία του εκπαιδευτικού Τη δραστηριότητα (αυτή καθ’ αυτή) Την αξιολόγηση της δραστηριότητας και της συνεργασίας

1. Τι θα ζητήσω από τα παιδιά να κάνουν/φτιάξουν σε ομάδες; (στόχος τους;) 2. Γιατί είναι καλό στη συγκεκριμένη περίπτωση να δουλέψουν ομαδικά; (γιατί όχι ατομικά; Τι θα κερδίσουν παραπάνω;) 3. Τι οδηγίες θα δώσω/ερωτήσεις θα κάνω στα παιδιά για να ξεκινήσουν να «δουλεύουν»; 4. Τι είδους ομάδες είναι καλύτερα να κάνω; Μεγάλες, μικρές, μεικτές, ομοιογενείς κ.λπ. Πως θα προτείνω το χωρισμό στα παιδιά;

5. Χρειάζεται να βάλουμε/υπενθυμίσουμε κάποιους κανόνες από πριν; 6. Θα αναθέσω ρόλους/ευθύνες; Ή δεν χρειάζεται; 7. Έχω βρει τα απαραίτητα (σε είδος και αριθμό) υλικά; (Όλοι απ’ όλα ή ο καθένας διαφορετικά;) 8. Πως θα κάνω τη μετάβαση από την ολομέλεια στα τραπεζάκια; (αν ισχύει κάτι τέτοιο στην περίπτωση μου). Λέξη-κλειδί: η μετάβαση

9. Όσοι τελειώνουν πρώτοι τι μπορούν να κάνουν; 10. Πόσο χρόνο έχουν οι ομάδες στη διάθεση τους; Αρκετό για να τελειώσουν αυτό που κάνουν; (με πειράζει αν δεν τελειώσουν με την πρώτη;)

Αναθέτω ρόλους (αν έτσι έχω αποφασίσει) Σιγουρεύομαι ότι όλοι ξέρουν ποιος είναι ο στόχος της δραστηριότητας/ομάδας (ρωτάω τα παιδιά, διατυπώνω/επαναδιατυπώνω σύντομα και με σαφήνεια – «Λοιπόν παιδιά τι είπαμε ότι θα κάνει η ομάδα σας;») Τους βοηθάω, αν κρίνω απαραίτητο, να σκεφτούν τη διαδικασία («τι σκέφτεστε να κάνετε πρώτα; Μετά;»

Περνάω από κάθε ομάδα να δω πως τα πάνε και να βοηθήσω/συμβουλεύσω αν χρειάζεται Παρατηρώ και αναλόγως υπενθυμίζω ότι νομίζω ότι χρειάζεται υπενθύμιση… (π.χ. «Παρακαλώ πολύ, μην ξεχνάτε να…» κ.ά.) Κυκλοφορώ ανάμεσα στις ομάδες και τραβώ την προσοχή των παιδιών σε αυτό που κάνουν με σχόλια όπως «βλέπω τον πύργο σας να μεγαλώνει έτσι όπως δουλεύετε όλοι μαζί», «βλέπω ότι η ομάδα σας έβαλε πολλά χρώματα στο κολλάζ που κάνετε…»

Μαζεύω τα παιδιά στην παρεούλα/ολομέλεια και συζητάμε Μαζεύω τα παιδιά στην παρεούλα/ολομέλεια και συζητάμε τι κάνανε/φτιάξανε αν τους άρεσε που δουλέψανε σε ομάδες – γιατί; αν καταφέρανε να δουλέψουν καλά (επαινώ) τι κερδίσανε που δουλέψανε σαν ομάδα (πιο μεγάλος πύργος, πιο πολλά χρώματα κ.λπ.) Που/πως θα εκθέσουμε/χρησιμοποιήσουμε αυτά που φτιάξαμε; (σε περιπτώσεις κατασκευών)

Ας παρουσιάσει ένας από κάθε ομάδα Ας μοιραστούν οι παρουσιάσεις σε διαφορετικές μέρες/ώρες Ας βοηθήσουμε τα παιδιά να κάνουν «καλές» και σύντομες παρουσιάσεις κάνοντας συγκεκριμένες ερωτήσεις (ανάλογα με τι μας ενδιαφέρει να «στοχαστούν» – π.χ. τι φτιάξατε; Πως ξεκινήσατε; Τι κάνατε μετά; κ.λπ.)

Αν ο σχεδιασμός και η οργάνωση μου διευκόλυνε/ενθάρρυνε τη συνεργασία των παιδιών π.χ «αν είχα βάλει μεγαλύτερη λεκάνη, ή καλύτερους κανόνες ή περισσότερα υλικά δεν θα είχαν στριμωχτεί, δεν θα είχαν τσακωθεί, δεν θα είχαν «απομονωθεί» ο καθένας στη γωνιά του» κ.λπ.

Το βαθμό και την ποιότητα της συνεργασίας των παιδιών (είδα παιδιά να μοιράζονται πράγματα, να λένε ιδέες ο ένας στον άλλο, να διαφωνούν και να βρίσκουν λύση, να αποφασίζουν ομαδικά, να συζητάνε για λίγο και μετά να κάνουν ο καθένας το δικό του… κ.λπ.) Τις ανάγκες των παιδιών στον τομέα της συνεργασίας (ποιος θέλει περισσότερη «δουλειά»; ποιες κοινωνικές δεξιότητες πρέπει να «δουλευτούν» περισσότερο;)

Συμπερασματικά Θα πρέπει η εργασία σε ομάδες να αποτελεί τον βασικό πλέον τρόπο διδασκαλίας που αφήνει το μαθητή να αναπτυχθεί κάτω από το άγρυπνο μάτι του εκπαιδευτικού ο οποίος μέσα από την παρατήρηση των ομάδων εργασίας σχεδιάζει τον επόμενο στόχο .

Σας ευχαριστώ Μαρία Ζερβού Σχολική σύμβουλος 42ης Περιφέρειας Ιονίων Νήσων