Ι.Ευρωπαϊκός χώρος και Ευρωπαϊκοί Θεσμοί

Διάγραμμα ύλης 1. Γεωγραφία του ΕΧ ΕΕ + ΕΖΕΣ (+ προς ένταξη χώρες) 2. Ιστορία & θεσμική οργάνωση του ΕΧ 2.1 Ίδρυση των Κοινοτήτων 2.2 Εμβάθυνση των Κοινοτήτων 2.2 Παράλληλες προσπάθειες 2.4Τρέχουσα κατάσταση 3. Δομή της ΕΕ 4. Όργανα της ΕΕ - 4.1 Τα «εθνικά» όργανα - 4.2 Τα «κοινοτικά» όργανα 5. Στόχοι και τρόπος λήψης αποφάσεων - 5.1 Στόχοι - 5.2 Λήψη αποφάσεων - 5.3 Βασικές ενωσιακές πράξεις

1. Γεωγραφία του ΕΧ Οι 28 χώρες της ΕΕ Οι χώρες της ΕΖΕΣ Γαλλία, Γερμανία,Ιταλία, Βέλγιο, Ολλανδία, Λουξεμβούργο, Ην. Βασίλειο, Ιρλανδία, Δανία: 1973 Ελλάδα : 1981 Ισπανία, Πορτογαλία: 1986 Αυστρία, Σουηδία, Φιλανδία: 1995 Κύπρος, Μάλτα, Ουγγαρία, Πολωνία, Τσεχία, Σλοβακία, Σλοβενία, Εσθονία, Λετονία, Λιθουανία: 2004 Βουλγαρία, Ρουμανία: 2007 Κροατία 2013 Οι χώρες της ΕΖΕΣ  Νορβηγία, Ισλανδία, Λιχνενστάιν +Ελβετία (συμφωνία 1999/2001 + 2004) Οι προς ένταξη χώρες Σερβία, Μαυροβούνιο, Ουκρανία, Τουρκία κ.α.

2. Ιστορία και θεσμική οργάνωση του ΕΧ 2.1 Ίδρυση των Κοινοτήτων Ε.Κ.Α.Χ.: Συνθ. Παρισίου 1951 Ε.Κ.Α.Ε.: Συνθ. Ρώμης 1957 Ε.Ο.Κ. : Συνθ. Ρώμης 1957 2.2 Εμβάθυνση των Κοινοτήτων 1986: Ενιαία Ευρωπαϊκή Πράξη  1992 1992: Συνθ. Μάαστριχτ  ΟΝΕ/ΕΕ 1997: Συνθ. Αμστερνταμ  Κοινωνικά+ Τίτλος ΙV/Schengen 2000: Συνθ. Νίκαιας  Διεύρυνση 2010: (Μεταρρυθμιστική) Συνθήκη Λισσαβώνας 

2. Ιστορία και θεσμική οργάνωση του ΕΧ (2) 2.3 Παράλληλες προσπάθειες Ανταγωνιστικά: ΕΖΕΣ (1960) ΤΟΤΕ: Μεγ. Βρετανία, Αυστρία, Δανία, Νορβηγία, Σουηδία, Πορτογαλία και Ισλανδία ΤΩΡΑ: Νορβηγία, Ισλανδία, Λιχνενστάιν (ΕΟΧ), Ελβετία Παράλληλα: Σένγκεν (1985) 2.4 Τωρινή κατάσταση Η συμφωνία Σένγκεν εντάχθηκε στην ΕΕ Η ΕΕ με την ΕΖΕΣ δημιούργησαν τον ΕΟΧ ΑΛΛΑ, στην πράξη, οι αποφάσεις λαμβάνονται σε επίπεδο ΕΕ και επεκτείνεται η εφαρμογή τους στις χώρες ΕΟΧ

2. Ιστορία και θεσμική οργάνωση του ΕΧ (3) 2.5 Το Συμβούλιο της Ευρώπης Διεθνής οργανισμός πολιτικής συνεργασίας Έδρα: Στρασβούργο Μέλη: 47 μέλη (ΕΕ + άλλα: Αρμενία, Αζερμπαϊτζαν κτλ 2001) Κεντρικά όργανα: Η Επιτροπή των Υπουργών Η Κοινοβουλευτική Συνέλευση Το Δικαστήριο των Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων /ΕΣΔΑ Σκοπός: προστασία των ανθρωπίνων δικαιωμάτων

Ο Ευρωπαϊκός Χώρος (σχηματικά) ΕΕ + Σένγκεν + ΕΥΡΩΠΑΪΚΟΣ ΧΩΡΟΣ ΕΖΕΣ = ΕΟΧ + Προς ένταξη Χ Σημ: Βασικός φορέας λήψεων αποφάσεων είναι η ΕΕ. Το πεδίο εφαρμογής των αποφάσεων αυτών συχνά εκτείνεται για να καλύψει και τις άλλες χώρες.

Ο Ευρωπαϊκός Χώρος (σχηματικά) ΕΥΡΩΠΑΪΚΟΣ ΧΩΡΟΣ = + Προς ένταξη Χ Σημ: Βασικός φορέας λήψεων αποφάσεων είναι η ΕΕ. Το πεδίο εφαρμογής των αποφάσεων αυτών συχνά εκτείνεται για να καλύψει και τις άλλες χώρες.

3. Δομή της ΕΕ - Μάαστριχτ Ευρωπαϊκή Ένωση Ε Υ Ε Λ Ι Ξ Ι Α ΕΚΑΧ ΕΚΑΕ 1 Πυλώνας ΕΚΑΧ ΕΚΑΕ ΕΚ Τίτλος IV 2 Πυλώνας ΚΕΠ/ΠΑ 3 Πυλώνας Αστυνομική και Δικαστική Συνεργασία Ε Υ Ε Λ Ι Ξ Ι Α

Δημιουργία του Χώρου Ελευθερίας Ασφάλειας και Δικαιοσύνης ΧΕΑΔ 1ος Πυλώνας Μετανάστευση –Ασυλο – Θεωρήσεις Δικαστική Συνεργασία σε αστικά θέματα 2ος Πυλώνας ΚΕΠ/ΠΑ 3ος Πυλώνας Αστυνομική και δικαστική συνεργασία (ποινικά θέματα) ΕΥΕΛΙΞΙΑ Κεκτημένο Schengen Συνθήκη Prüm

3. Δομή της ΕΕ - Λισσαβώνα Ευρωπαϊκή Ένωση Ε Υ Ε Λ Ι Ξ Ι Α ΚΕΠ/ΠΑ Οικονομική ενοποίηση EURO ΧΕΑΔ/ΑΔΣ Δευτερεύουσες πολιτικες ΚΕΠ/ΠΑ Ε Υ Ε Λ Ι Ξ Ι Α

4. Όργανα της ΕΕ 4.1 Τα «εθνικά» όργανα Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο Πρακτική που θεσμοθετείται από τη ΣυνθΜάαστριχτ Πρόεδροι ή Αρχηγοί κρατών (+ υπουργοί εξωτερικών) Συνέρχονται τουλάχιστον 4 φορές το χρόνο Με τη μορφή θεσμοθετημένης πολιτικής συνδιάσκεψης Όπου σπάνια τίθενται θέματα σε ψηφοφορία Δίνει τις γενικές πολιτικές κατευθύνσεις ΔΕΝ εκδίδει νομικά δεσμευτικές πράξεις, αλλά «συμπεράσματα», «πρακτικά», κτλ. Συνεδριάζει στο ΚΜ το οποίο ασκεί την προεδρία της ΕΕ Εκπροσωπεί τα συμφέροντα των Κρατών

4. Όργανα της ΕΕ 4.1 Τα «εθνικά» όργανα Το Συμβούλιο της ΕΕ (Συμβούλιο Υπουργών) Υπουργοί των Κρατών Μελών ή Αρχηγοί Αναλόγως ειδικότητας (γεωργίας, ecofin, κτλ) Εναλλασσόμενη Προεδρία (6μηνα) – εξωτ. υποθέσεις Συνεδριάζει στο ΚΜ το οποίο προεδρεύει ΑΛΛΑ Γραμματεία /Πρόεδρος στις Βρυξέλλες Αποφασίζει με πλειοψηφία Μέχρι 31/10/14 (πρωτ. 36): 255/345 ψήφοι + πλειοψηφία (ή 2/3) ΚΜ Από 1/11/14 (16(4) ΣυνθΕΕ + 238 ΣυνθΛΕΕ): 55% μελών (=15ΚΜ) + 65% πληθυσμού (ή 72% μελών + 65% πλ.) ΒΕΤΟ από 4 ΚΜ ή 35% πληθυσμού + 1 ΚΜ Εκπροσωπεί τα συμφέροντα των Κρατών

4. Όργανα της ΕΕ (2) Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο 751 βουλευτές, αναλόγως πληθυσμού (Γερμ. 96, Γαλλ/Ιταλ. 74, Β/Ελ/Πορτ/Τσεχ/Ουγγ 21, Λουξ. 6, Μάλτα 6) Εκλεγμένοι στα Κράτη Μέλη για 5 ετία Απαρτία 1/3 και πλειοψηφία ψηφισάντων Έδρα στο Στρασβούργο Οργανώνεται σε κοινοβουλευτικές επιτροπές Εκφράζει τη δημοκρατική νομιμοποίηση της ΕΕ και τα συμφέροντα των λαών της Ευρώπης

4. Όργανα της ΕΕ (3) 4.2 Τα «κοινοτικά» όργανα Η Επιτροπή Σύνθεση: Μέχρι 31/10/14: 1/ΚΜ Από 1/11/14: δυνατότητα για 2/3 ΚΜ με ισόρροπη εκπροσώπηση Ορίζονται από τον Πρόεδρο και εγκρίνονται από το ΕυρΚοιν για 5 ετία + πρόταση μομφής Αποφασίζει με απλή πλειοψηφία, συλλογικά Εδρεύει στις Βρυξέλλες Αποτελείται από Γενικές Διευθύνσεις Προάγει το κοινό συμφέρον και είναι ο θεματοφύλακας των Συνθηκών

4. Τα όργανα της ΕΕ (4) Το Δικαστήριο της ΕΕ Ένα Δικαστήριο και ένα Γενικό Δικαστήριο Από 28 δικαστές ανά Δικαστήριο Εδρεύει στο Λουξεμβούργο Επιβλέπει την εφαρμογή του δικαίου της ΕΕ από τα όργανα και από τα Κράτη Μέλη Εποπτεύει την ορθή εφαρμογή του δικαίου ΕΕ + Δικαστήριο Δημόσιας Διοίκησης (2005)

5.Στόχοι και τρόποι λήψης αποφάσεων (1) 5.1. Η Ευρωπαϊκή Ένωση Στόχοι: Κοινή αγροτική και εμπορική πολιτική, κοινή πολιτική μεταφορών Ομοιόμορφες συνθήκες ανταγωνισμού, κ.α. Ελεύθερη κυκλοφορία των παραγόντων παραγωγής (αγαθά, υπηρεσίες, εργαζόμενοι, κεφάλαια) + ελεύθερη κυκλοφορία και παραμονή προσώπων Λήψη αποφάσεων Ύστερα από πρόταση της Επιτροπής Απόφαση κατά πλειοψηφία από Το Συμβούλιο (ειδική πλειοψηφία) Το ΕυρΚοιν (απλή πλειοψηφία παρόντων. Απαρτία με 1/3) Στενότερη συνεργασία από 9 ΚΜ

5.Στόχοι και τρόποι λήψης αποφάσεων (2) 5.2 Ο Τίτλος V - ΧΕΑΔ Στόχοι Κοινή πολιτική μετανάστευσης κτλ Δικαστική συνεργασία σε αστικές υποθέσεις Δικαστική συνεργασία σε ποινικές υποθέσεις Αστυνομική συνεργασία Τρόπος λήψης αποφάσεων Πολιτική καθοδήγηση από το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο Πρωτοβουλία από Επιτροπή ή/και 1/4 ΚΜ «Φρένο» από 1 ΚΜ ( 4 μήνες ΕυρΣυμβ – 82(3) ΣυνθΕΕ) Συνήθης νομοθετική διαδικασία (συναπόφαση) + Διαβούλευση Στενότερη συνεργασία από 9 ΚΜ

5. Στόχοι και τρόποι λήψης αποφάσεων (3) 5.3 Βασικές νομοθετικές πράξεις Για θέματα εσωτερικών πολιτικών : Ο Κανονισμός Η οδηγία Η απόφαση Οι συστάσεις και γνώμες Άλλες πράξεις: ανακοινώσεις, προγράμματα, κώδικες, δράσεις, κτλ. +++ 3ος Πυλώνας: Κοινές θέσεις και Διεθνείς Συμβάσεις  Σταδιακή αντικατάσταση από τις τυπικές πράξεις της ΕΕ

5.Στόχοι και τρόποι λήψης αποφάσεων (4) 5.4 ΚΕΠΠΑ Μέσα Γενικές κατευθύνσεις Αποφάσεις Δράσεις Θέσεις Υλοποίηση αποφάσεων Συστηματική συνεργασία Τρόπος λήψης αποφάσεων Πολιτική καθοδήγηση (όχι πράξεις) από το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο Επί μέρους πράξεις από το Συμβούλιο Εξωτερικών Υποθέσεων Υλοποίηση/εκπροσώπηση από Ύπατο εκπρόσωπο + EU Foreign office ΌΧΙ αρμοδιότητα του ΔΕΕ – ενημέρωση ΕυρΚοιν Πρωτοβουλία από ΚΜ, Ύπατο, Ύπατο + Επιτροπή Ομοφωνία + εποικοδομητική αποχή έως 1/3 ΚΜ + 1/3 πληθυσμού = ΒΕΤΟ