ΕΠΙΠΛA ΓΙΑ ΗΛΙΚΙΩΜΕΝΟΥΣ

Αύξηση του πληθυσμού των ηλικιωμένων Ο πληθυσμός των ηλικιωμένων ατόμων αυξάνει συνεχώς ως ποσοστό του γενικού πληθυσμού και αποτελεί μια πολύ σημαντική κοινωνική και καταναλωτική ομάδα Δημογραφικές έρευνες έχουν καταδείξει ότι ο πληθυσμός των ηλικιωμένων ατόμων (άνω των 65 ετών) σε παγκόσμια κλίμακα συνεχώς αυξάνει και η αύξηση είναι ραγδαία τα τελευταία χρόνια ιδιαίτερα στις αναπτυσσόμενες χώρες. Άτομα ηλικίας 65+ ως %του πληθυσμού Αύξηση 1995-2025 1995 2025 Ευρώπη 15,4 22,0 +49% Η.Π.Α 12,6 18,3 +82% Ιαπωνία 14,2 25,9 +77%

Επιπλα για ηλικιωμένους Ένα προϊόν θα πρέπει να σχεδιάζεται και να παράγεται με βάση τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά και τις ιδιαίτερες ανάγκες της πληθυσμιακής ομάδας προς την οποία απευθύνεται Τα ηλικιωμένα άτομα αποτελούν μια πολύ μεγάλη πληθυσμιακή ομάδα με ιδιαίτερα χαρακτηριστικά και απαιτήσεις.

Τα έπιπλα αποτελούν ένα ιδιαίτερα σημαντικό προϊόν που καθορίζει σε μεγάλο βαθμό την ποιότητα διαβίωσης των ανθρώπων και ιδιαίτερα των ηλικιωμένων και ανήμπορων ατόμων Λόγω της μείωσης των ικανοτήτων τους, τα ηλικιωμένα άτομα παραμένουν μεγαλύτερο χρόνο στο σπίτι Η μείωση των φυσικών ικανοτήτων των ηλικιωμένων υπαγορεύει την κατασκευή οικιακών επίπλων με ειδικά χαρακτηριστικά και λειτουργίες ώστε να διευκολύνουν τους ηλικιωμένους στις κινήσεις και στις μετακινήσεις και να προσφέρουν μεγαλύτερη άνεση και ασφάλεια Τα παραπάνω υπαγορεύουν και την ανάγκη δημιουργίας ειδικών προδιαγραφών που θα λαμβάνονται υπόψη στο σχεδιασμό επίπλων για τα ηλικιωμένα άτομα

Οι προδιαγραφές αυτές θα πρέπει να αποβλέπουν: Οι προδιαγραφές αυτές θα πρέπει να αποβλέπουν: στη βελτίωση της ποιότητας ζωής των ηλικιωμένων, για άνετη και ασφαλή διαβίωση μέσα στο σπίτι και στη μεγιστοποίηση των δυνατοτήτων ανεξαρτοποίησης τους στην ανάπτυξη και παραγωγή μιας νέας σειράς προϊόντων με μεγάλο εμπορικό και οικονομικό ενδιαφέρον (ανάπτυξη νέων επιχειρήσεων) που θα απευθύνεται σε μία συνεχώς αυξανόμενη κοινωνική ομάδα, και στη δυνατότητα ελέγχου εκ μέρους του κράτους ή των καταναλωτικών ενώσεων της τήρησης των προδιαγραφών και τη διασφάλισης της ποιότητας και αξιοπιστίας των επίπλων.

Σχεδιασμός επίπλων Για τον σχεδιασμό ενός επίπλου ο σχεδιαστής πρέπει να λαμβάνει υπόψη και να ενσωματώνει στο σχεδιαζόμενο προϊόν : 1. τις ανάγκες των χρηστών προς τους οποίους απευθύνεται το έπιπλο, 2. τα χαρακτηριστικά και τις ικανότητες των χρηστών (π.χ. τα ηλικιωμένα άτομα έχουν μειωμένες φυσικές ικανότητες κ.λ.π.), 3. τα βασικά χαρακτηριστικά των επίπλων (π.χ. της καρέκλας, του κρεβατιού, του καναπέ κλπ), τα οποία τροποποιεί ή συμπληρώνει ανάλογα με τα χαρακτηριστικά/ δυνατότητες και τις ανάγκες των χρηστών, 4. τα χαρακτηριστικά των πρώτων υλών και την τεχνολογία παραγωγής των επίπλων και 5. γενικές απαιτήσεις για ασφάλεια και υγιεινή.

Κατηγορίες αναγκών Οι ανάγκες των χρηστών επίπλων (πολυθρόνα, καναπές, καρέκλα, αποθηκευτικοί χώροι), διακρίνονται σε διάφορες κατηγορίες ανάλογα με τη φύση τους. Οι κυριότερες κατηγορίες είναι Η λειτουργικότητα (functionality) Η ασφάλεια (safety) Η αντοχή και ανθεκτικότητα(resistance, durability) Η συντήρηση (maintenance) Η αισθητική και η διάθεση (attitude needs

Προσδιορισμός των αναγκών Ο καλύτερος τρόπος να εξακριβωθούν οι ανάγκες των χρηστών είναι με άμεση συνεργασία με τους καταναλωτές Με διάφορες μεθόδους (έρευνα πεδίου με ειδικά ερωτηματολόγια, σενάρια χρήσης των επίπλων κλπ) είναι δυνατό να ληφθεί η Φωνή του Καταναλωτή, που είναι μια συλλογή από προβλήματα, προσδοκίες, αισθήματα και απαιτήσεις που έχουν οι χρήστες ενός προϊόντος, εκφρασμένα με τους δικούς τους όρους.

Παραδείγματα της μετάφρασης της Φωνής του Καταναλωτή σε ανάγκες χρήστη Καταναλωτή σε ανάγκες χρήστη Προϊόν Φωνή του Καταναλωτή Ανάγκες χρήστη Πολυθρόνα Αφού κοιμηθώ, ο λαιμός μου πονά. Μακάρι να είχα ένα στήριγμα κεφαλής. Άνετη στάση ξεκούρασης Τραπέζι Πρέπει να έχει τουλάχιστον 6 πόδια για να είναι σταθερό. Σταθερό κάτω από όλες τις συνθήκες χρήσεις. Πάγκος κουζίνας Δε θέλω να ξοδεύω πολύ χρόνο για να το καθαρίσω. Εύκολο καθάρισμα Ντουλάπα ρούχων Τα παλτό μου πρέπει να χωρούν άνετα και δεν πρέπει να τσαλακώνονται. Εύκολη αποθήκευση και ανάκληση ρούχων όλων των μεγεθών Προσεκτική αποθήκευση των αντικειμένων

Συμπερασματικά, ο σχεδιασμός επίπλων για ηλικιωμένους θα πρέπει να βασίζεται, πέρα από τα αποτελέσματα ανθρωπομετρικών, εργονομικών, γεροντολογικών ερευνών, κυρίως στις εκπεφρασμένες ανάγκες των χρηστών.

Χαρακτηριστικά των ηλικιωμένων χρηστών Η γήρανση έχει ως αποτέλεσμα την εξασθένηση των ικανοτήτων του ανθρώπου και αυτό έχει ως αποτέλεσμα οι καθημερινές δραστηριότητες των ηλικιωμένων να γίνονται πιο δύσκολες Ο ρυθμός εξασθένησης δεν είναι ίδιος στις διάφορες ηλικιακές κατηγορίες (π.χ. 65-70, 70-80, >80) αλλά και σε όλες τις ικανότητες του ανθρώπου

Χαρακτηριστικά των ηλικιωμένων χρηστών Η κατηγοριοποίηση όμως των αναγκών με βάση την ηλικία δεν είναι πάντα εύκολη και πρακτική γιατί μέσα σε κάθε ηλικιακή κλάση (π.χ. 60-70) οι διαφορές μερικές φορές είναι μεγαλύτερες από ότι μεταξύ κλάσεων (π.χ. 60-70 και 70-80 κ.ο.κ) Σε πολλές περιπτώσεις παθολογικές μεταβολές όπως π.χ. ρευματισμοί, οστεοαρθρίτιδα , άνοια κ.α., διαφοροποιούν έντονα τις ανάγκες του χρήστη

Φυσικές ικανότητες Στις φυσικές ικανότητες περιλαμβάνονται: τα ανθρωπομετρικά χαρακτηριστικά, η εξάσκηση δυνάμεων, οι στάσεις και κινήσεις, το εύρος των κινήσεων και η δυνατότητα να φθάνει αντικείμενα.

Ανθρωπομετρικά χαρακτηριστικά

Ανθρωπομετρικά χαρακτηριστικά Ε F Ανθρωπομετρικά χαρακτηριστικά

Σχετικές ανάγκες χρήστη Σωματικές δυνάμεις και ανάγκες του χρήστη που συνδέονται με αυτές (Comfurt, 2003) Τύπος Δύναμης Σχετικές ανάγκες χρήστη Ώθηση προς τα εμπρός με τα δύο χέρια Μετακίνηση αντικειμένων (π.χ. καρέκλα, τραπέζι. ντουλάπα) Ώθηση προς τα κάτω με τα δύο χέρια Ανασήκωμα και κάθισμα Έλξη προς τα πάνω με τον ένα βραχίονα Μεταφορά αντικειμένων (π.χ. στρώμα, καρέκλα) Έλξη προς το σώμα με τον ένα βραχίονα Άνοιγμα κλειστών ντουλαπιών Εφαρμογή ροπής με τα χέρια (μέση και πλευρική περιστροφή) Ρύθμιση συστημάτων ελέγχου και ρύθμιση μηχανισμών (π.χ. κουμπιά χειρισμού, μοχλοί)

(Molenbroek, 1987)

Χαρακτηριστικά προϊόντων – Σύνδεση με ανάγκες χρηστών Χαρακτηριστικά προϊόντων – Σύνδεση με ανάγκες χρηστών Χαρακτηριστικά προϊόντων Ως χαρακτηριστικά των προϊόντων αναφέρονται όλα τα στοιχεία (μέρη, διαστάσεις, σχήμα, υλικά κατασκευής , χρώμα, εξαρτήματα, τρόπος χειρισμού, κλπ) που καθορίζουν ένα συγκεκριμένο προϊόν και στην περίπτωση μας ένα πολύ συγκεκριμένο έπιπλο (π.χ. μία πολυθρόνα, , ένα τραπέζι, μία ντουλάπα, κλπ).

Σύνδεση χαρακτηριστικών με ανάγκες Υπάρχει μια άμεση σχέση μεταξύ των αναγκών του χρήστη και των χαρακτηριστικών του προϊόντος (πως αυτές οι απαιτήσεις καλύπτονται από το προϊόν) Γενικά, μια ανάγκη ενός χρήστη μπορεί να απαιτεί ποικίλα χαρακτηριστικά προϊόντος και ένα χαρακτηριστικό μπορεί να καλύπτει περισσότερες από μία απαιτήσεις, έτσι υπάρχει μια περίπλοκη δομή και προς τις δύο κατευθύνσεις

Ο καθορισμός του ποια χαρακτηριστικά προϊόντος θα έπρεπε να αντιστοιχιστούν σε μία δεδομένη ανάγκη χρήστη έχει τις ακόλουθες απαιτήσεις: Γνώση των χαρακτηριστικών και ικανοτήτων των χρηστών Καθoρισμός ενός αριθμού παραμέτρων (λειτουργικά κριτήρια) που θα καθορίζουν την εκπλήρωση της αντίστοιχης ανάγκης

Μετά το συσχετισμό των αναγκών με τα χαρακτηριστικά των χρηστών, επιλέγονται τα χαρακτηριστικά των επίπλων που σχετίζονται α) με τα χαρακτηριστικά των χρηστών και β) με τις κατηγορίες των αναγκών Ο τελικός σχεδιασμός του επίπλου που θα ανταποκρίνεται στις απαιτήσεις των χρηστών επαφίεται στην ικανότητα αντίληψης και σύνθεσης του σχεδιαστή.

Σχεδιασμός Επίπλων Πολλές προσπάθειες γίνονται για να σχεδιάσουν και δημιουργήσουν προϊόντα ή υπηρεσίες για ηλικιωμένους. Στην προσπάθεια αυτή έχουν αναπτυχθεί διάφορες μέθοδοι και διαδικασίες που ενσωματώνονται σε σχεδιαστικά μοντέλα ή πρότυπα. Τα κυριότερα μοντέλα που έχουν αναπτυχθεί για τον σχεδιασμό προϊόντων για χρήση από τους ηλικιωμένους είναι: Το μοντέλο the User-Based Design and Development Model Το μοντέλο Consumer Idealized Design Model, και Το μοντέλο Confurt design process: Furniture for senior people

ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ - ΚΑΤΑΣΚΕΥΗ ΑΠΟΘΗΚΕΥΤΙΚΩΝ ΕΠΙΠΛΩΝ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ - ΚΑΤΑΣΚΕΥΗ ΑΠΟΘΗΚΕΥΤΙΚΩΝ ΕΠΙΠΛΩΝ

Είδη αποθηκευτικών επίπλων Τα βασικά αποθηκευτικά έπιπλα είναι οι ντουλάπες, οι συρταριέρες, οι βιβλιοθήκες και τα ράφια. Με συνδυασμό των παραπάνω παράγονται αποθηκευτικά έπιπλα διαφόρων σχημάτων και διαστάσεων

Ανάλογα με το χώρο που χρησιμοποιούνται διακρίνονται σε : Αποθηκευτικούς χώρους υπνοδωματίου Πλευρικά ερμάρια κρεβατιού, κομοδίνα Ντουλάπα ρούχων (ψηλή, χαμηλή) Συρταριέρα ρούχων Αποθηκευτικούς χώρους καθιστικού Ράφια, βιβλιοθήκη Πλευρικά τραπέζια Αποθηκευτικοί χώροι προθάλαμου Ντουλάπα ρούχων Ντουλάπα αντικειμένων Παπουτσοθήκη Αποθηκευτικοί χώροι κουζίνας Συρτάρια Ντουλάπια Ράφια

Ανάγκες χρηστών αποθηκευτικών επίπλων Όπως στα καθιστικά έτσι και στα αποθηκευτικά έπιπλα οι ηλικιωμένοι συναντούν διάφορες δυσκολίες κατά τη χρήση τους. Οι δυσκολίες αυτές πρέπει να λαμβάνονται υπόψη κατά το σχεδιασμό των επίπλων ώστε να αμβλύνονται τα όποια προβλήματα και να καθίσταται ανετότερη και περισσότερο ανεξάρτητη η ζωή των ηλικιωμένων Για να εντοπίσουμε και να αναλύσουμε τα προβλήματα που δημιουργούνται κατά τη χρήση των επίπλων θα πρέπει πρώτα να εντοπίσουμε και να περιγράψουμε τις ενέργειες που κάνει κάποιος όταν χρησιμοποιεί τα έπιπλα

Έρευνες πεδίου έχουν εντοπίσει ως προβλήματα που αντιμετωπίζουν οι ηλικιωμένοι κατά τη χρήση των αποθηκευτικών επίπλων τα εξής: προσέγγιση αντικειμένου που βρίσκεται ψηλά προσέγγιση αντικειμένου που βρίσκεται χαμηλά προσέγγιση αντικειμένου που βρίσκεται μακριά προσέγγιση αντικειμένου που είναι πολύ βαρύ προσέγγιση αντικειμένου που είναι ογκώδες, ασουλούπωτο, δυσμεταχείριστο άνοιγμα/ κλείσιμο αποθηκευτικών χώρων μετακίνηση αποθηκευτικών χώρων δυσκολία στην προσέγγιση αντικειμένων σε χώρους με μεγάλο βάθος ασφάλεια κατά τη χρήση καθαρισμός αποθηκευτικών χώρων

Ανάγκες ηλικιωμένων από τους αποθηκευτικούς χώρους Ευκολία να παίρνει κανείς αντικείμενα Ευκολία να αποθηκεύει κανείς αντικείμενα Ευκολία στο άνοιγμα και κλείσιμο των χώρων Σταθερότητα- Ασφάλεια Εξασφάλιση μέγιστης χωρητικότητας Ορατότητα / Υποστήριξη μνήμης Καθαριότητα – Συντήρηση Θετική στάση –Εμπειρία

Σύνδεση αναγκών/ χαρακτηριστικών αποθηκευτικών επίπλων Σύνδεση αναγκών/ χαρακτηριστικών αποθηκευτικών επίπλων Χαρακτηριστικά επίπλων Ανάγκες ηλικιωμένων Εξαγωγή αντικειμένων Αποθήκευση Άνοιγμα και κλείσιμο Προσαρμογή στο χρήστη Ύψος x Βάθος Παρουσία συστήματος που να επιτρέπει την προσαρμογή της διαρρύθμισης των ραφιών Συστήματα τηλεχειρισμού Κρεμάστρα ρούχων ρυθμιζόμενης κλίσης Δύναμη που απαιτείται για άνοιγμα/ κλείσιμο πόρτας Πόρτες που ανοίγουν και κλείνουν αυτόματα Χερούλια Λαβές Κρεμάστρα

Ευκολία να παίρνει κανείς αντικείμενα (από όλα τα ύψη και βάθη) Η ευκολία να αποθηκεύει σε ή να παίρνει κανείς αντικείμενα από ένα αποθηκευτικό χώρο εξαρτάται κυρίως από το ύψος και την απόσταση που μπορεί να φθάσει ο ηλικιωμένος με τα χέρια του, από το ύψος και βάθος των επίπλων, καθώς και από την ύπαρξη άλλων εξαρτημάτων Το ύψος των επίπλων δε θα πρέπει να είναι μεγάλο ώστε να μπορεί να φτάσει ο ηλικιωμένος τον τελευταίο επάνω χώρο (με το ένα ή τα δύο χέρια), χωρίς να χρειασθεί να τεντωθεί πολύ ή να χρησιμοποιήσει σκαμνί ή σκάλα. Γενικά, πρέπει να αποφεύγεται η χρήση υψών που προκαλούν αστάθεια ή επιβάλουν τη χρήση σκαλοπατιών. Κατά τον Raschko οι βιβλιοθήκες για ηλικιωμένους δεν πρέπει να είναι ψηλότερες από 127 cm και τα ράφια των βιβλίων να μην ξεπερνούν το ύψος των 106,7 cm Το χαμηλότερο ύψος αποθήκευσης επίσης θα πρέπει να επιτρέπει το σκύψιμο και την άνετη πρόσβαση του χρήστη στο χαμηλότερο ράφι του επίπλου

Το ύψος των ραφιών να μπορεί να μεταβάλλεται ώστε να προσαρμόζεται στις δυνατότητες του κάθε χρήστη. Η προσαρμογή πρέπει να είναι δυνατή στα προσωπικά μέτρα του σώματος. Το βάθος των επίπλων ιδιαίτερα του τελευταίου επάνω και του τελευταίου κάτω ντουλαπιού ή ραφιού επηρεάζει σημαντικά την άνετη πρόσβαση για να παίρνει κανείς αντικείμενα. Για το λόγο αυτό το βάθος θα πρέπει να είναι μικρότερο ώστε το περιεχόμενο να είναι ορατό και προσπελάσιμο από τους ηλικιωμένους. Προτείνεται βάθος ραφιών από 23 έως 30,5cm

Οι ντουλάπες θα μπορούσαν να έχουν μετακινούμενα οριζόντια ή κάθετα στοιχεία ή τμήματα (συρτάρια ή κινητούς αποθηκευτικούς χώρους), ώστε να διευκολύνουν την άνετη χρήση των αποθηκευτικών χώρων Η κρεμάστρα των ρούχων πρέπει να βγαίνει από την ντουλάπα και επίσης να κατεβαίνει για ευκολότερη πρόσβαση Θα πρέπει να ισχύει η αρχή ΄αφήστε τα πράγματα να έρθουν προς εσάς Να ενθαρρύνεται επίσης ο τηλεχειρισμός των κινήσεων των τμημάτων (μέσα-έξω, πάνω- κάτω)