Χημεία Γυμνασίου ΕΚΦΕ ΑΓΙΩΝ ΑΝΑΡΓΥΡΩΝ Παρασκευές διαλυμάτων Μέτρηση pH Χημεία Γυμνασίου Παρασκευές διαλυμάτων Μέτρηση pH Δείκτης Κόκκινο λάχανο Παιχνίδια με δείκτες Διαδοχικές εξουδετερώσεις Φυσικά – Χημικά Φαινόμενα Όξινος Χαρακτήρας Φύλλα Εργασίας Εισηγητές Στέφανος Κ. Ντούλας Χημικός MSc-Med Αντώνιος Ε. Χρονάκης Χημικός

1ο Πείραμα ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ ΔΙΑΛΥΜΑΤΟΣ CuSO4 0,1Μ Όργανα – Συσκευές Ζυγός Ποτήρι ζέσεως 100 mL Ογκομετρική φιάλη 100 mL Ποτήρι ζέσεως 400 mL Γυάλινη ράβδος ανάδευσης Γυάλινο χωνί Κουταλάκι ή σπάτουλα Υδροβολέας Σταγονόμετρο Ετικέτες Αντιδραστήρια CuSO4.5H2O Νερό

1ο Πείραμα ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ ΔΙΑΛΥΜΑΤΟΣ CuSO4 0,1Μ Πειραματική Πορεία Προσθέτουμε στο ποτήρι 2,5g CuSO4.5H2O. Τοποθετούμε τα 2,5g σε ποτήρι ζέσεως και προσθέτουμε νερό (περίπου 70mL). Αναδεύουμε με γυάλινη ράβδο. Μεταφέρουμε με γυάλινο χωνί στην ογκομετρική φιάλη. Αραιώνουμε στα 100mL. Τοποθετούμε ετικέτα.

ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ ΔΙΑΛΥΜΑΤΟΣ CuSO4 0,1Μ Ηλεκτρονικός ή Φαρμακευτικός Ζυγός; 1ο Πείραμα ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ ΔΙΑΛΥΜΑΤΟΣ CuSO4 0,1Μ Ηλεκτρονικός ή Φαρμακευτικός Ζυγός; Απαιτείται προσοχή στα όρια του ζυγού. Η χρήση του TARE (μηδενισμός) παραπλανά τον ασκούμενο. Οι εργαστηριακοί ζυγοί έχουν συνήθως όριο τα 200g.

Μέτρηση του pH διαλυμάτων ορισμένων οξέων 2ο Πείραμα Μέτρηση του pH διαλυμάτων ορισμένων οξέων Όργανα – Συσκευές Αντιδραστήρια Υδροβολέας Ξύδι άχρωμο Ποτήρι ζέσεως 100mL (5) Χυμός Λεμονιού Ποτήρι ζέσεως 400mL Υδροχλωρικό Οξύ 1,5Μ Γυάλινη Ράβδος Ανάδευσης Αναψυκτικό τύπου σόδας Πεχαμετρικό χαρτί Απιονισμένο Νερό Πεχάμετρο Ετικέτες

Μέτρηση του pH διαλυμάτων ορισμένων βάσεων 2ο Πείραμα Μέτρηση του pH διαλυμάτων ορισμένων βάσεων Όργανα – Συσκευές Αντιδραστήρια Υδροβολέας Καθαριστικό Τζαμιών Ποτήρι ζέσεως 100mL (5) NaOH 4%w/v Ποτήρι ζέσεως 400mL Απιονισμένο Νερό Γυάλινη Ράβδος Ανάδευσης Πεχαμετρικό χαρτί Πεχάμετρο Ετικέτες

3ο Πείραμα ΤΟ ΚΡΑΣΙ ΓΙΝΕΤΑΙ ΝΕΡΟ 3ο Πείραμα ΤΟ ΚΡΑΣΙ ΓΙΝΕΤΑΙ ΝΕΡΟ Όργανα – Συσκευές Αντιδραστήρια Ποτήρι ζέσεως των 400mL Υδροχλωρικό Οξύ πυκνό Κωνική φιάλη των 250mL (4) NaOH 0,5%w/v Κωνική φιάλη των 500mL (1) Φαινολοφθαλεΐνη Γυάλινη Ράβδος Ανάδευσης

3ο Πείραμα ΤΟ ΚΡΑΣΙ ΓΙΝΕΤΑΙ ΝΕΡΟ 3ο Πείραμα ΤΟ ΚΡΑΣΙ ΓΙΝΕΤΑΙ ΝΕΡΟ Πειραματική Πορεία Τοποθετούμε πέντε κωνικές φιάλες στον πάγκο εργασίας δίπλα-δίπλα. Ρίχνουμε 2 σταγόνες δείκτη φαινολοφθαλεΐνη στην πρώτη και στην τρίτη κωνική. Στη δεύτερη κωνική δεν ρίχνουμε τίποτα. Στην τέταρτη κωνική ρίχνουμε λίγο πυκνό HCℓ. Όλες οι προσθήκες έχουν γίνει από πριν ώστε να μην τις γνωρίζουν οι μαθητές. Ρίχνουμε στις κωνικές μικρή ποσότητα διαλύματος ΝaΟΗ 0,5%w/v. Βλέπουμε τα χρώματα και συζητάμε με τους μαθητές. Αδειάζουμε το περιεχόμενο από τα 4 κωνικές στη μεγάλη κωνική. Παρατηρούμε τον αποχρωματισμό του διαλύματος.

Διαδοχικές εξουδετερώσεις οξέος από βάση 4ο Πείραμα Διαδοχικές εξουδετερώσεις οξέος από βάση Όργανα – Συσκευές Αντιδραστήρια Υδροβολέας HCℓ 0,5Μ Ποτήρι ζέσεως 100mL (5) NaOH 0,5M Ποτήρι ζέσεως 400mL Μπλέ της βρωμοθυμόλης Γυάλινη Ράβδος Ανάδευσης Μπλέ της θυμόλης Απιονισμένο Νερό Φαινολοφθαλεΐνη Πεχαμετρικό χαρτί Πεχάμετρο Ετικέτες

Διαδοχικές εξουδετερώσεις οξέος από βάση 4ο Πείραμα Διαδοχικές εξουδετερώσεις οξέος από βάση Πειραματική Πορεία Σε ποτήρι ζέσεως των 100mL προσθέτουμε 20ml Η20 και 2-3 στγ. δείκτη μπλε της βρωμοθυμόλης. Με το σταγονόμετρο προσθέτουμε 10 σταγόνες διαλύματος ΗCℓ. Με το άλλο σταγονόμετρο προσθέτουμε στάγδην και υπ’ ανάδευση διάλυμα ΝaOH μέχρι το διάλυμα να γίνει πράσινο. Προσθέτουμε άλλες δέκα σταγόνες διαλύματος NaOH. Με το άλλο σταγονόμετρο προσθέτουμε στάγδην και υπ’ ανάδευση διάλυμα ΗCℓ

Διαδοχικές εξουδετερώσεις οξέος από βάση 4ο Πείραμα Διαδοχικές εξουδετερώσεις οξέος από βάση Μπλε της βρωμοθυμόλης pH < 6 6 < pH < 7,6 pH > 7,6 .

Διαδοχικές εξουδετερώσεις οξέος από βάση 4ο Πείραμα Διαδοχικές εξουδετερώσεις οξέος από βάση Μπλε της θυμόλης pH < 1,2 2,8 < pH < 8 pH > 9,0 .

Διαδοχικές εξουδετερώσεις οξέος από βάση 4ο Πείραμα Διαδοχικές εξουδετερώσεις οξέος από βάση Φαινολοφθαλεΐνη pH < 8,2 8,2 < pH < 10 pH > 10 .

4ο Πείραμα Μπλε της βρωμοθυμόλης Μπλε της θυμόλης Ηλιανθίνη Φαινολοφθαλεΐνη Ηλιανθίνη

ΦΥΣΙΚΑ – ΧΗΜΙΚΑ ΦΑΙΝΟΜΕΝΑ 5ο Πείραμα ΦΥΣΙΚΑ – ΧΗΜΙΚΑ ΦΑΙΝΟΜΕΝΑ ΕΠΙΔΡΑΣΗ Fe ΣΕ S Fe(s) + S(s) → FeS(s) Όργανα – Συσκευές Αντιδραστήρια Ύαλοι ωρολογίου(3) Σίδηρος, Fe σε σκόνη Δοκιμαστικός σωλήνας Θείο, S σε σκόνη Λύχνος Ξύλινη λαβίδα Γυάλινη Ράβδος Ποτήρι ζέσεως Μαγνήτης

ΥΠΕΝΘΥΜΙΣΗ

Βιβλιογραφία Κ. ΓΙΟΥΡΗ ΤΣΟΧΑΤΖΗ, Διδακτική Πειραμάτων Χημείας, Εκδόσεις Ζήτη 2000 ΣΙΔΕΡΗ ΜΗΤΣΙΑΔΗ, Οδηγός Πειραμάτων Χημείας, Σαββάλας 1994 ΛΙΟΔΑΚΗΣ, ΓΑΚΗΣ, Εργαστηριακός Οδηγός Χημείας Α΄ Λυκείου, ΟΕΔΒ Αθήνα ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΜΑΝΟΥΣΑΚΗΣ, Χημεία ένα συναρπαστικό παιχνίδι, Εκδοτικός οίκος Αδελφών Κυριακίδη 2005 ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΣΕΠΠΕ 18, Διδασκαλία Πειραμάτων Χημείας, Αθήνα 1999 ΑΝΑΣΤΑΣΙΟΣ ΒΑΡΒΟΓΛΗΣ, Χημεία και Καθημερινή ζωή, Εκδόσεις Κάτοπτρο