Απορρόφηση , κατανομή και απέκκριση φαρμάκων

ΚΑΤΑΝΟΜΗ ΥΓΡΩΝ ΑΝΘΡΩΠΙΝΟΥ ΣΩΜΑΤΟΣ ΚΑΤΑΝΟΜΗ ΥΓΡΩΝ ΑΝΘΡΩΠΙΝΟΥ ΣΩΜΑΤΟΣ

Απορρόφηση φαρμάκων Η μεταφορά ενός φαρμάκου από τη θέση χορήγησης στην κυκλοφορία του αίματος Η ταχύτητα και το ποσοστό της απορρόφησης εξαρτάται από την οδό χορήγησης του φαρμάκου -Ενδοφλέβια χορήγηση→ απορρόφηση πλήρης -Peros χορήγηση→ απορρόφηση μερική

Παθητική διάχυση

Ενεργητική μεταφορά

ΒΙΟΔΙΑΘΕΣΙΜΟΤΗΤΑ Δείκτης του βαθμού απορρόφησης ενός φαρμάκου στη συστηματική κυκλοφορία Προσδιορίζεται από τα επίπεδα ενός φαρμάκου στο πλάσμα χορηγούμενο από μία οδό ( ΙΜ,peros) προς τα επίπεδα στο πλάσμα μετά από IV χορήγηση Αφορά το ποσοστό που εισέρχεται στη συστηματική κυκλοφορία χωρίς να υποστεί καμία χημική μεταβολή

ΒΙΟΔΙΑΘΕΣΙΜΟΤΗΤΑ

Παράγοντες που επηρεάζουν τη βιοδιαθεσιμότητα 1. Μεταβολισμός πρώτης διόδου από το ήπαρ Φάρμακο peros→πυλαία κυκλοφορία→ηπατικός μεταβολισμός→ Συστηματική κυκλοφορία Λιδοκαῒνη : σημαντικός μεταβολισμός πρώτης διόδου από το ήπαρ

Μεταβολισμός πρώτης διόδου

2.Διαλυτότητα του φαρμάκου -Τα πολύ υδρόφιλα φάρμακα έχουν δυσκολία να περάσουν τις πλούσιες σε λιπίδια κυτταρικές μεμβράνες

Κυτταρική μεμβράνη

Διαλυτότητα φαρμακου Τα εξαιρετικά υδρόφοβα μόρια είναι αδιάλυτα στα υδατικά σωματικά υγρά Βέλτιστη διαλυτότητα : το φάρμακο πρέπει να είναι αρκετά υδρόφοβο,διατηρώντας όμως και ένα βαθμό υδατοδιαλυτότητας

3.Χημική αστάθεια φαρμάκου Aνάλογα με το περιβάλλον ορισμένα φάρμακα είναι ασταθή -Πενικιλλίνη G στο όξινο PH του γαστρικού υγρού -Η ινσουλίνη αποδομείται από διάφορα ένζυμα του πεπτικού σωλήνα

4.Φαρμακοτεχνική μορφή Μορφή του άλατος του φαρμάκου Παρουσία εκδόχων (γαλακτοματοποιητές) Μέγεθος σωματιδίων

Κατανομή του φαρμάκου Η μεταφορά ενός φαρμάκου από την κυκλοφορία του αίματος στο διάμεσο χώρο ή/και στα κύτταρα των ιστών

Η κατανομή του φαρμάκου εξαρτάται από 1 Αιματική ροή των τριχοειδών των ιστών 2 Τριχοειδική διαπερατότητα 3 Σύνδεση του φαρμάκου με τις πρωτεῒνες του πλάσματος 4 Υδροφοβία φαρμάκου

Αιματική ροή

Τριχοειδική διαπερατότητα

Σύνδεση των φαρμάκων με πρωτεῒνες Μη εκλεκτική σύνδεση Αλβουμίνη πλάσματος→φαρμακοδεσμευτική πρωτεῒνη

Φυσιολογικό πρωτεϊνικό προφίλ

Bαθμός υδροφοβίας φαρμάκου Τα υδρόφοβα φάρμακα εισέρχονται στις βιολογικές μεμβράνες ευκολότερα από τα υδρόφιλα Η αιματική ροή στην περιοχή είναι ο σπουδαιότερος παράγοντας που επηρεάζει την κατανομή των υδρόφοβων φαρμάκων

MΗΧΑΝΙΣΜΟΙ ΔΡΑΣΗΣ ΤΩΝΦΑΡΜΑΚΩΝ Επίπεδα -Συστήματος -Ιστών -Κυττάρων -Μορίων

Προπρανολόλη Συστήματος : δρα ελαττώνοντας την αυξημένη επίδραση του συμπαθητικού νευρικού συστήματος Ιστού : ελαττώνει την ένταση του καρδιακού ρυθμού και της συστολής Κυττάρου : μειώνει το CAMP Μορίου : ανταγωνίζεται τη δράση της επινεφρίνης και νορεπινεφρίνης με τους β1 Αδρενεργικούς υποδοχείς

Μοριακοί στόχοι φαρμάκων Υποδοχείς Ένζυμα Μόρια-φορείς (συμμεταφορείς-αντιμεταφορείς) Διαύλοι ιόντων (πρόσδεσης-δυναμικού) Ιδιοσυγκρασιακοί στόχοι (ιόντα μετάλλων,επιφανειοδραστικές πρωτεῒνες) Νουκλεϊνικά οξέα

Υποδοχείς Μακρομοριακοί πρωτεϊνικοί στόχοι Η αγωνιστική δράση ενός φαρμάκου προκαλείται με τη σύνδεσή του στον υποδοχέα και τη διέγερση του υποδοχέα για την πρόκληση μοριακών και κυτταρικών αλλαγών

Υποδοχείς Μερικός αγωνιστής : πρόκληση μερικής φαρμακευτικής απόκρισης Αντίστροφος αγωνιστής : απενεργοποίηση ενεργοποιημένου υποδοχέα Ανταγωνιστής : αποτρέπει τη σύνδεση του αγωνιστή

Δίαυλοι ιόντων Διαμεμβρανικές πρωτεῒνες που επιτρέπουν την εκλεκτική διαπερατότητα διαφόρων ιόντων K → αμιοδαρόνη Na → λιδικαῒνη Ca → αμλοδιπίνη

Δίαυλοι ιόντων δυναμικού

Μόρια φορείς -Μεταφορείς : φορείς για τη λειτουργία των οποίων δεν απαιτείται κατανάλωση ενέργειας -Συμμεταφορείς : Mετακινούν δύο ή περισσότερα μόρια και ιόντα

Μόρια φορείς Αντιμεταφορείς : Μετακινούν μόρια ή ιόντα προς μία κατεύθυνση σαν αντάλλαγμα προς τη μεταφορά μορίων ή ιόντων προς την αντίθετη κατεύθυνση

Aντλίες Μόρια φορείς για τη λειτουργία των οποίων απαιτείται κατανάλωση ενέργειας

Ένζυμα Πρωτεῒνες που καταλύουν βιολογικές αντιδράσεις

Νουκλεϊνικά οξέα

Χημική συγγένεια ενός φαρμάκου Η τάση ενός φαρμάκου για σύνδεση με τους υποδοχείς

Aποτελεσματικότητα φαρμάκου Η σχέση μεταξύ του βαθμού κατάληψης υποδοχέων και της ικανότητας του φαρμάκου να προκαλέσει ένα αποτέλεσμα σε μοριακό,κυτταρικό,ιστικό ή συστηματικό επίπεδο Μέτρο του θεραπευτικού αποτελέσματος που επιτυγχάνει ένα φάρμακο

Μέση δραστική δόση φαρμάκου (ED50) H δόση του φαρμάκου που παράγει το 50 % του θεραπευτικού αποτελεσματος

Therapeutic index

Narrow therapeutic index

Narrow therapeutic index

Wide therapeutic index