ΤΜΗΜΑ ΝΟΜΙΚΗΣ ΤΟΜΕΑΣ ΔΙΕΘΝΩΝ ΣΠΟΥΔΩΝ ΤΜΗΜΑ ΝΟΜΙΚΗΣ ΤΟΜΕΑΣ ΔΙΕΘΝΩΝ ΣΠΟΥΔΩΝ ΕΥΡΩΠΑΙΚΟ ΔΙΚΑΙΟ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ Μ. Δ. Χρυσομάλλης Αναπληρωτής Καθηγητής
Έδρα Jean Monnet
"The European Commission support for the production of this publication does not constitute an endorsement of the contents which reflects the views only of the authors, and the Commission cannot be held responsible for any use which may be made of the information contained therein."
ΑΣΦΑΛΕΙΑ ΕΦΟΔΙΑΣΜΟΥ – ΠΕΤΡΕΛΑΙΟ Νομικό Πλαίσιο
Κανονισμός 2964/95 Αντικείμενο: Η θέσπιση στην Κοινότητα συστήματος καταγραφής των εισαγωγών και παραδόσεων αργού πετρελαίου. Η καθιέρωση συστήματος καταγραφής τιμών χονδρικής (τιμές στις οποίες οι παραγωγοί πωλούν στους εισαγωγείς και στα διυλιστήρια ή οι εισαγωγείς στα διυλιστήρια), παρά το γεγονός ότι αυτό δεν αναφέρεται στον τίτλο του Κανονισμού.
Κανονισμός 2964/95 Σκοποί: H εξασφάλιση εφοδιασμού σε σταθερές τιμές, Η τακτική ενημέρωση των Κ-μ και της Επιτροπής για το κόστος εφοδιασμού αργού πετρελαίου, προς σταθεροποίηση της κοινοτικής αγοράς και αποφυγή αρνητικών επιπτώσεων εξαιτίας ασυνήθιστων διακυμάνσεων στην παγκόσμια αγορά, Η προσαρμογή του κοινοτικού συστήματος, που έπαψε να ισχύει το 1991, στις συνθήκες που ισχύουν στις διεθνείς αγορές πετρελαίου και στους στόχους βελτίωσης και προστασίας της ποιότητας του περιβάλλοντος, Η ευθυγράμμιση των απαιτήσεων περί κοινοποιήσεως στοιχείων με αυτές των εθνικών αρχών και του ΔΟΕ
Κανονισμός 2964/95 Κυριότερες ρυθμίσεις: Κάθε άτομο ή επιχείρηση που προβαίνει σε εισαγωγή αργού πετρελαίου από τρίτη χώρα ή παραλαβή αργού πετρελαίου από άλλο Κ-μ οφείλει να κοινοποιήσει στο Κ-μ στο οποίο εδρεύει τα στοιχεία που αφορούν την εν λόγω πράξη. Τα στοιχεία αυτά περιλαμβάνουν: την περιγραφή του αργού πετρελαίου (με αναφορά της μέσης πυκνότητας ΑΡΙ), την ποσότητα σε βαρέλια, την τιμή cιf ανά βαρέλι, την εκατοστιαία περιεκτικότητα σε θείο.
Κανονισμός 2964/95 Κυριότερες ρυθμίσεις: Τα Κ-μ υποχρεούνται να κοινοποιούν στην Επιτροπή τις συνολικές πληροφορίες τις οποίες συγκεντρώνουν εντός μηνός από τη λήξη εκάστου μηνός. Κοινοποιούν, εξάλλου, το συνολικό αριθμό ατόμων και επιχειρήσεων (όχι ονομαστικά). Αν η Επιτροπή διαπιστώσει ότι στις πληροφορίες που της κοινοποιούνται από τα Κ-μ παρουσιάζονται παρατυπίες ή ασυνέχειες μπορεί να ζητήσει από τα Κ-μ να της γνωστοποιήσουν τα αναλυτικά στοιχεία που υπεβλήθησαν από τις επιχειρήσεις καθώς και τις μεθόδους υπολογισμού και αξιολόγησης στις οποίες βασίζεται η συναγωγή των συγκεντρωτικών στοιχείων.
Κανονισμός 2964/95 Κυριότερες ρυθμίσεις: Τα στοιχεία τα οποία κοινοποιούνται και οι πληροφορίες που προβλέπονται έχουν εμπιστευτικό χαρακτήρα. Επιτρέπεται η διάδοση στοιχείων με τρόπο μη επιτρέποντα τη συναγωγή συμπερασμάτων για μεμονωμένες επιχειρήσεις. Η Επιτροπή εξετάζει και κοινοποιεί κάθε μήνα στα Κ-μ τις πληροφορίες που συγκέντρωσε, Τα Κ-μ και η Επιτροπή διαβουλεύονται τακτικά, ενώ είναι δυνατόν να διοργανωθούν διαβουλεύσεις με ΔΟ και με τρίτες χώρες οι οποίες έχουν ανάλογους μηχανισμούς πληροφοριών.
Απόφαση (Συμβουλίου) 1999/280 Αντικείμενο: Η καθιέρωση κοινοτικής διαδικασίας πληροφόρησης και διαβούλευσης σχετικά με το κόστος εφοδιασμού με αργό πετρέλαιο και τις τιμές διάθεσης των πετρελαιοειδών στην κατανάλωση. Κατάργηση της Οδηγίας 74/491/ΕΚ (δεν ορίζεται στον τίτλο αλλά προβλέπεται ά 9)
Απόφαση (Συμβουλίου) 1999/280 Σκοποί: Η διαφάνεια των τιμών διάθεσης των πετρελαιοειδών στην κατανάλωση και οι πληροφορίες για το κόστος εφοδιασμού σε αργό πετρέλαιο, που είναι απαραίτητα για την εύρυθμη λειτουργία της εσωτερικής αγοράς, Η συμπλήρωση του Καν. 2964/95 έτσι ώστε να επιτρέπεται στην Επιτροπή να προσδιορίζει το συνολικό κόστος εφοδιασμού της Κοινότητας με αργό πετρέλαιο, Η παρακολούθηση της εξέλιξης του κόστους και των τιμών των πετρελαϊκών προϊόντων στην Κοινότητα, Η παρακολούθηση της φορολογικής επιβάρυνσης των πετρελαιοειδών
Απόφαση (Συμβουλίου) 1999/280 Κυριότερες ρυθμίσεις: Τα Κ-μ διαβιβάζουν στην Επιτροπή ανά μήνα πληροφορίες σχετικά (α) με το κόστος προμήθειας αργού πετρελαίου σε τιμές cif και (β) τις τιμές διάθεσης πετρελαιοειδών στην κατανάλωση, άνευ και μετά τελών και φόρων, Κατά το Παράρτημα ως πετρελαιοειδή ορίζονται: (α) τα καύσιμα των οδικών μεταφορών, (β) τα καύσιμα οικιακής θέρμανσης και (γ) τα καύσιμα βιομηχανίας, Τα Κ-μ συνεχίζουν να γνωστοποιούν στην Επιτροπή τις τιμές διάθεσης πετρελαιοειδών στην κατανάλωση, άνευ τελών και φόρων που ισχύουν εκάστη Δευτέρα.
Απόφαση (Συμβουλίου) 1999/280 Κυριότερες ρυθμίσεις: Η Επιτροπή, με βάση τις συλλεγόμενες πληροφορίες δημοσιεύει : α) ανά μήνα, το κόστος εφοδιασμού με αργό πετρέλαιο, σε τιμή cif, και τις τιμές διάθεσης πετρελαιοειδών στην κατανάλωση άνευ και μετά τελών και φόρων που ισχύουν στις 15 εκάστου μήνα· β) ανά εβδομάδα, τις τιμές διάθεσης πετρελαιοειδών στην κατανάλωση, άνευ τελών και φόρων, που ισχύουν τη Δευτέρα.
Απόφαση (Συμβουλίου) 1999/280 Κυριότερες ρυθμίσεις: Οι πληροφορίες που διαβιβάζονται κατ' εφαρμογή της απόφασης έχουν εμπιστευτικό χαρακτήρα, που κάμπτεται σε περίπτωση που η Επιτροπή διαπιστώσει ανωμαλίες ή ασυμφωνίες στις πληροφορίες που της γνωστοποιούν τα Κ-μ. Τα Κ-μ και η Επιτροπή διαβουλεύονται μεταξύ τους για θέματα σχετιζόμενα με την απόφαση, όπως οι συλλεγόμενες πληροφορίες.
Οδηγία (Συμβουλίου) 2009/119 Αντικείμενο:αφορά την υποχρέωση διατήρησης ενός ελάχιστου επιπέδου αποθεμάτων αργού πετρελαίου ή/και προϊόντων πετρελαίου από τα Κ-μ Σκοποί: Η θέσπιση κανόνων που αποσκοπούν στην εξασφάλιση υψηλού επίπεδου ασφάλειας του εφοδιασμού με πετρέλαιο στην Κοινότητα, με μηχανισμούς που χαρακτηρίζονται από αξιοπιστία και διαφάνεια και βασιζόμενους στην αλληλεγγύη μεταξύ των Κ-μ μελών, Η διατήρηση ενός ελάχιστου επιπέδου αποθεμάτων αργού πετρελαίου ή/και προϊόντων πετρελαίου και Η δημιουργία των απαραίτητων μέσων για την αντιμετώπιση ενδεχόμενης σοβαρής έλλειψης (ά. 2)
Οδηγία (Συμβουλίου) 2009/119 Φύση ρυθμίσεων της Οδηγίας Α. Διατάξεις αμέσου ισχύος (δεν καταλείπουν διακριτική ευχέρεια στις αρχές των Κ-μ): Ο υπολογισμός των μέσων ημερήσιων καθαρών εισαγωγών του προηγούμενου ημερολογιακού έτους (άρθ. 3 και Παρ. Ι της οδηγίας), Ο αριθμός των ημερών των μέσων ημερήσιων καθαρών εισαγωγών (άρθ. 3 και Παρ. ΙΙΙ προτελευταίο εδάφιο της οδηγίας), Μέθοδοι υπολογισμού των διατηρούμενων αποθεμάτων (άρθ. 4 και Παρ. ΙΙΙ της οδηγίας),
Οδηγία (Συμβουλίου) 2009/119 Η υποχρέωση των Κ-μ να παρέχουν τη δυνατότητα στους οικονομικούς φορείς, στους οποίους αναθέτουν υποχρεώσεις διατήρησης αποθεμάτων έκτακτης ανάγκης, να μπορούν να διατηρούν μέρος τουλάχιστον των αποθεμάτων σε άλλα Κ-μ της ΕΕ, μεταβιβάζοντας αντίστοιχα μέρος τουλάχιστον των υποχρεώσεων αυτών σε άλλους οικονομικούς φορείς ή ΚΦΔΑ, υπό την προϋπόθεση ότι λαμβάνεται επαρκώς υπόψη η φυσική προσβασιμότητα τους (άρθ. 8 της οδηγίας).
Οδηγία (Συμβουλίου) 2009/119 Β. Διατάξεις που καταλείπουν διακριτική ευχέρεια στα Κ-μ: Διατάξεις σχετικά με την ευχέρεια των Κ-μ να συστήνουν ΚΦΔΑ (ά. 7), Η διατήρηση «ειδικών αποθεμάτων» (ά. 9), Η δυνατότητα καθορισμού των προϊόντων στα οποία τηρούνται τα αποθέματα της χώρας, στα πλαίσια των διαφόρων κατηγοριών προϊόντων πετρελαίου του Καν. 1099/2008, που χρησιμεύει ως «εργαλείο» αναφοράς
Οδηγία (Συμβουλίου) 2009/119 Κυριότερες ρυθμίσεις: Η Οδηγία διακρίνει τα αποθέματα σε «αποθέματα εκτάκτης ανάγκης», σε «ειδικά αποθέματα» και σε «εμπορικά αποθέματα». Αποθέματα έκτακτης ανάγκης:αποθέματα πετρελαίου που οφείλει να διατηρεί το Κ-μ, προς όφελός του στην επικράτεια της ΕΕ σε μόνιμη βάση και ισοδυναμούν, τουλάχιστον, με τη μεγαλύτερη από τις ποσότητες που αντιστοιχεί είτε σε 90 ημέρες μέσων ημερήσιων καθαρών εισαγωγών είτε σε 61 ημέρες μέσης ημερήσιας εσωτερικής κατανάλωσης. Δεν λαμβάνονται υπόψη οι ποσότητες που διατηρούνται ως στρατιωτικά αποθέματα.
Οδηγία (Συμβουλίου) 2009/119 Πληροφόρηση: Κάθε Κ-μ καταρτίζει συνεχώς επικαιροποιούμενο και λεπτομερή κατάλογο, με όλα τα αποθέματα έκτακτης ανάγκης που διατηρούνται για λογαριασμό του και δεν αποτελούν ειδικά αποθέματα. Ο κατάλογος αυτός περιέχει κατά κύριο λόγο πληροφορίες που απαιτούνται για τον ακριβή εντοπισμό της αποθήκης, του διυλιστηρίου ή των εγκαταστάσεων αποθήκευσης των εν λόγω αποθεμάτων, καθώς και των σχετικών ποσοτήτων, τον ιδιοκτήτη τους και τον χαρακτήρα τους. Ο κατάλογος διαβιβάζεται στην Επιτροπή στις 25/2 κάθε έτους.
Οδηγία (Συμβουλίου) 2009/119 Ειδικά αποθέματα: ορίζονται τα αποθέματα προϊόντων πετρελαίου (πχ βενζίνη, κηροζίνη, πετρέλαιο εσωτερικής καύσεως, λιπαντικά, υγραέριο, αιθάνιο κα) τα οποία ένα Κ-μ μπορεί να δεσμευθεί ότι θα διατηρήσει στην κυριότητα του, υπολογιζόμενα σε ημέρες κατανάλωσης. Τα Κ-μ μεριμνούν ώστε, για το έτος αναφοράς, το ισοδύναμο σε αργό πετρέλαιο των ποσοτήτων που καταναλώνονται στα Κ-μ ισούται τουλάχιστον προς το 75 % της εσωτερικής κατανάλωσης. Κάθε Κ-μ, που έχει αποφασίσει να διατηρεί ειδικά αποθέματα διαβιβάζει στην Επιτροπή ανακοίνωση η οποία δημοσιεύεται στην Επ.Εφ, όπου προσδιορίζεται το επίπεδο των αποθεμάτων αυτών που δεσμεύεται να διατηρεί, η δε δέσμευση αυτή ισχύει για ένα έτος.
Οδηγία (Συμβουλίου) 2009/119 Εμπορικά αποθέματα: ορίζονται τα αποθέματα πετρελαίου για τα οποία η οδηγία δεν επιβάλλει υποχρέωση διατήρησης από τους οικονομικούς φορείς. Τα Κ-μ υποχρεούνται, πάντως, να διαβιβάζουν στην Επιτροπή μηνιαίο στατιστικό δελτίο των εμπορικών αποθεμάτων, που διατηρούν
Οδηγία (Συμβουλίου) 2009/119 Προσβασιμότητα: Ανά πάσα στιγμή, τα Κ-μ διασφαλίζουν τη φυσική προσβασιμότητα και διαθεσιμότητα των αποθεμάτων έκτακτης ανάγκης και των ειδικών αποθεμάτων. Θεσπίζουν τους όρους αναγνώρισης, λογιστικής διαχείρισης και ελέγχου των εν λόγω αποθεμάτων με τρόπο ώστε να καθίσταται εφικτή η ανά πάσα στιγμή εξακρίβωσή τους Λαμβάνουν τα απαιτούμενα μέτρα προκειμένου να αποτρέψουν όλα τα εμπόδια και βάρη που μπορούν να παρεμποδίσουν τη διαθεσιμότητα των αποθεμάτων.
Οδηγία (Συμβουλίου) 2009/119 Διατήρηση: Τα Κ-Μ μπορούν να δημιουργούν Κεντρικούς Φορείς Διατήρησης Αποθεμάτων (ΚΦΔΑ). Δεν δικαιούνται να δημιουργούν περισσότερους του ενός ΚΦΔΑ ή παρεμφερείς φορείς. Τα Κ-μ δύνανται να δημιουργούν τους ΚΦΔΑ τους οπουδήποτε εντός της Κοινότητας. Όταν τα Κ-μ δημιουργούν τους ΚΦΔΑ τους, αυτοί λαμβάνουν τη μορφή μη κερδοσκοπικού φορέα ή υπηρεσίας και ενεργούν προς το γενικό συμφέρον και δεν θεωρούνται οικονομικοί φορείς. Ο ΚΦΔΑ έχει ως πρωταρχικό στόχο την απόκτηση, διατήρηση και πώληση αποθεμάτων πετρελαίου για τους σκοπούς της οδηγίας ή για τη συμμόρφωση προς τις διεθνείς συμφωνίες περί διατήρησης αποθεμάτων πετρελαίου. Αποτελεί τον μοναδικό οργανισμό ή υπηρεσία στον οποίο μπορούν να ανατίθενται αρμοδιότητες για να αποκτά ή να πωλεί ειδικά αποθέματα
Οδηγία (Συμβουλίου) 2009/119 Διαδικασίες έκτακτης ανάγκης: Τα Κ-μ εξασφαλίζουν ότι έχουν θεσπίσει διαδικασίες και λάβει όλα τα απαραίτητα μέτρα προκειμένου οι αρμόδιες αρχές τους να μπορούν, σε περίπτωση σοβαρής διαταραχής του εφοδιασμού: να διαθέτουν ταχέως, αποτελεσματικά και με διαφάνεια το σύνολο ή μέρος των αποθεμάτων έκτακτης ανάγκης και των ειδικών αποθεμάτων τους και να περιορίζουν την κατανάλωση, είτε γενικά είτε συγκεκριμένα, ανάλογα με τα αναμενόμενα ελλείμματα εφοδιασμού, μεταξύ άλλων και με την κατά προτεραιότητα διανομή προϊόντων πετρελαίου σε ορισμένες κατηγορίες καταναλωτών.
Οδηγία (Συμβουλίου) 2009/119 Διαδικασίες έκτακτης ανάγκης: Τα Κ-μ διατηρούν σε μόνιμη βάση σχέδια επέμβασης και οργανωτικά μέτρα εφαρμογής τους, που μπορούν να εφαρμοστούν σε περίπτωση σοβαρής διαταραχής του εφοδιασμού. Τα Κ-μ ενημερώνουν την Επιτροπή, μετά από αίτησή της, σχετικά με τα σχέδια επέμβασης και τα οργανωτικά μέτρα, που τα αφορούν.
Οδηγία (Συμβουλίου) 2009/119 Διαδικασίες έκτακτης ανάγκης: Όταν υπάρχει ισχύουσα διεθνής απόφαση για διάθεση αποθεμάτων που θίγει ένα ή περισσότερα Κ-μ: α) κάθε ενδιαφερόμενο Κ-μ μπορεί να χρησιμοποιεί τα αποθέματα έκτακτης ανάγκης και τα ειδικά αποθέματα που διαθέτει προκειμένου να ανταποκριθεί στις διεθνείς υποχρεώσεις του. Ενημερώνει σχετικά την Επιτροπή, η οποία μπορεί να συγκαλέσει την ομάδα συντονισμού ή να προβεί σε διαβούλευση με τα μέλη της προκειμένου να αξιολογήσει τις επιπτώσεις από τη σχετική διάθεση αποθεμάτων. β) η Επιτροπή πρέπει να συνιστά στα Κ-μ να διαθέτουν το σύνολο ή μέρος των αποθεμάτων έκτακτης ανάγκης και των ειδικών αποθεμάτων τους ή να λαμβάνουν άλλα μέτρα με αντίστοιχα αποτελέσματα, ανάλογα με την περίπτωση. Η Επιτροπή δύναται να ενεργήσει μόνον κατόπιν διαβούλευσης με την ομάδα συντονισμού.
Οδηγία (Συμβουλίου) 2009/119 Διαδικασίες έκτακτης ανάγκης: Σε περίπτωση που δεν έχει ληφθεί ουσιαστική διεθνής απόφαση για τη διάθεση αποθεμάτων αλλά και εφόσον ανακύπτουν δυσχέρειες εφοδιασμού με αργό πετρέλαιο ή προϊόντα πετρελαίου στην Κοινότητα ή σε συγκεκριμένο Κ-μ: Η Επιτροπή αποφασίζει εάν υφίσταται σοβαρή διαταραχή του εφοδιασμού. Εάν διαπιστωθεί σοβαρή διαταραχή του εφοδιασμού, η Επιτροπή εγκρίνει τη διάθεση του συνόλου ή μέρους των ποσοτήτων των αποθεμάτων έκτακτης ανάγκης και των ειδικών αποθεμάτων που προτείνονται για τον σκοπό αυτό από τα ενδιαφερόμενα Κ-μ. Τα Κ-μ μπορούν να διαθέτουν αποθέματα έκτακτης ανάγκης και ειδικά αποθέματα πέραν του υποχρεωτικού στοιχειώδους επιπέδου που ορίζει η οδηγία σε ποσότητες που είναι άμεσα απαραίτητες ως αρχική αντιμετώπιση ιδιαιτέρως επειγουσών περιπτώσεων ή για την αντιμετώπιση τοπικών κρίσεων. Ενημερώνουν την Επιτροπή, που διαβιβάζει αμέσως την εν λόγω πληροφορία στα μέλη της ομάδας συντονισμού.
Οδηγία (Συμβουλίου) 2009/119 Κυρώσεις: Τα Κ-μ αποφασίζουν το καθεστώς των κυρώσεων που ισχύουν σε περιπτώσεις παραβιάσεων των εθνικών διατάξεων που θεσπίζονται κατ’ εφαρμογή της οδηγίας και λαμβάνουν όλα τα απαραίτητα μέτρα ώστε να διασφαλίζουν την εφαρμογή τους. Οι κυρώσεις που προβλέπονται πρέπει να είναι αποτελεσματικές, αναλογικές και αποτρεπτικές. Τα Κ-μ κοινοποιούν τις διατάξεις και τις μεταγενέστερες τροποποιήσεις τους στην Επιτροπή
ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ
Πως λειτουργεί το σύστημα καταγραφής των εισαγωγών και παραδόσεων αργού πετρελαίου, σύμφωνα με τον Καν. 2964/95; Ποια είναι τα καθήκοντα της Επιτροπής κατά την Απόφαση 1999/280; Τι είναι τα «αποθέματα έκτακτης ανάγκης» κατά την ενωσιακή νομοθεσία; Ποια είναι η φύση και τα καθήκοντα των Κεντρικών Φορέων Διατήρησης Αποθεμάτων (ΚΦΔΑ); Ποιο είναι το περιεχόμενο των διαδικασιών έκτακτης ανάγκης σε περίπτωση σοβαρής διαταραχής του εφοδιασμού σε πετρέλαιο της Ένωσης; Περισσότερα: Κ. Ηλιόπουλου, Ζητήματα Ευρωπαϊκού Δικαίου της Ενέργειας, εκδόσεις Αντ. Ν. Σάκκουλα, Αθήνα 2014, σελ. 77 - 95